بیشکک میزبان اجلاس کشورهای عضو سازمان همکاریهای شانگهای بود؛ سازمانی که بیشترین اهتمام خود را مصروف برقراری روابط مستحکم اقتصادی و سیاسی کشورهای عضو کرده و در چند سالی که از پیدایشاش میگذرد توانسته جایگاه مطلوبی در سطح معادلات ژئوپلیتیکی منطقه ایفا کند اما این بار اجلاس از دو حیث حائزاهمیت فراوان بود. حضور رئیس جمهور تازه ایران به عنوان ناظر و همچنین مساله سوریه به عنوان مهمترین مبحث فعلی عرصه دیپلماسی جهانی نگاهها را به سمت و سوی پایتخت قرقیزستان معطوف کرده بود تا ببینند در فرآیند مذاکرات اجلاس و دیدارهای دوجانبه میان مقامات کشورهای حاضر چه بروندادی رقم خواهد خورد. در این میان دیدار رئیس جمهور کشورمان با روسای جمهور چین و روسیه بیشترین توجهات را به سمت و سوی خود جلب کرده بود چرا که این کشورها از یک سو نگرش و دیدگاه متفاوتی در قضیه سوریه نسبت به اردوگاه غرب دارند و نقشآفرینی آنها یکی از وجوه تاثیرگذار در روند تحولات است و از سوی دیگر برقراری و استحکام روابط میان ایران و این دو قدرت فرامنطقهای نیز تاثیر بسزایی در پیشبرد اهداف ایران درخصوص حوزههای راهبردی چون پرونده هستهای کشورمان و همچنین ابترسازی تحریمهای یکجانبه غرب علیه ایران داشت. اما حسن روحانی رئیسجمهور کشورمان در اقدامی جالب دیدار با رئیس جمهور چین را قبل از برگزاری اجلاس و دیدار با رئیسجمهور روسیه را به بعد از برگزاری اجلاس موکول کرد تا با فراغ بال موضوعات حساس و مهمی را که قصد طرح آن را داشت در این دیدارهای دوجانبه مطرح سازد.
دیدار ابرقدرتهای منطقهای و جهانی
دیدار ولادیمیر پوتین و حسن روحانی از آن حیث حائز اهمیت فراوان بود که روسیه در دوران مجدد ریاست جمهوری پوتین سعی کرده رویه مستقل نسبت به رویکردهای غرب در تحولات جهانی بگیرد و به سمت و سوی احیای جایگاه این کشور در سطح معادلات جهانی برود و بیگمان این کشور در این فرآیند نگاه ویژهای به ایران به عنوان قدرت منطقهای حاضر در قلب استراتژیک انرژی جهان دارد. واکنش در قبال تحولات سوریه نیز نشان داد که روسیه در این مسیر مجدانه پیش میرود و نمیخواهد شرکای استراتژیک خود در منطقه را به همین راحتی از دست بدهد و در این راه به پیگیری دیپلماسی پویا نظر ویژهای دارد آنچنان که طرح هوشمندانه ارائه شده از سوی پوتین توانست نظر تمامی طرفهای درگیر را به خود جلب کند و خطر جنگ ویران کننده در منطقه را حداقل به طور موقت فروکش دهد. حال رئیسجمهور روسیه در پیشبرد پازل منطقهای خود به ایران نظر ویژهای دارد آنچنان که بعد از ریاست جمهوری حسن روحانی یک بار پیشنهاد دیدار با روحانی نیز مطرح شد که رئیس جمهور کشورمان اعلام داشت تنها در پایتخت و تهران پذیرای رئیس جمهور روسیه خواهد بود و این دیدار میسر نشد. حال رئیس دولت کشورمان با افتخار و با صلابت به بیشکک میرود و رئیسجمهور روسیه را به حضور میطلبد و در خصوص منافع ملی دو کشور این دو به مذاکره مینشینند؛ مذاکرهای که بدون شک در روند تحولات آتی بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
در دیدار پوتین و روحانی چه گذشت؟
روحانی آنگونه که پایگاه اطلاعرسانی ریاستجمهوری خبر دیدار با پوتین را انعکاس داده در این دیدار با تاکید بر مشورت و همفکری هر چه بیشتر میان قدرتهای منطقهای اعلام داشته که در شرايط حساس منطقه به ويژه خاورميانه هر چقدر مشورتها بيشتر باشد ميتواند به حل مسائل كمك كند. رئیس جمهور کشورمان ضمن تاکید بر اثرگذاری مطلوب روسیه در روند تحولات گفته است: روسيه در اين زمينه قدمهاي مهمي را در گذشته برداشته و امروز فرصت بيشتري فراهم است تا گامهاي موثرتري را برداريم. روحاني در ادامه به ابتكار روسيه در خصوص بحران سوريه اشاره و اظهار کرد: ابتكار روسيه در اين بحران و همچنين قدمهايي كه دولت سوريه برداشته است اميدي به وجود آورده كه از جنگ جديد جلوگيري شود. رئیس جمهور با تشکر از تبریک پوتین و حضور نماینده رئیس جمهور روسیه در مراسم تحلیف تاکید کرد: روسيه با عنوان همسايه بزرگ ايران همواره مورد اهميت همه دولتهاي ايران بوده و در دولت يازدهم نيز خواهان توسعه و گسترش روابط هستيم. رئيس جمهور روسيه نيز در اين ديدار، جمهوري اسلامي ايران را براي روسيه همسايهاي بسيار خوب و مهم توصيف كرد و گفت: تهران و مسكو ميتوانند در زمينههاي مختلف و در چارچوب همكاريهاي منطقهاي، دوجانبه و بينالمللي از جمله سازمان همكاري شانگهاي فعاليتهاي مشترك بيشتري انجام دهند. پوتين افزود: روسيه همكاريهاي مشترك وسيعي را با ايران دنبال ميكند و خواستار گسترش و تعميق روابط و همكاريها هستيم.
اولین تبعات دیدار روحانی و پوتین
در آخرین دیدار رئیسجمهور سابق ایران با رئیسجمهور روسیه به روایت دوربینها مذاکرات چندان همپذیر پیش نرفت اما گویا دیدار روحانی با پوتین روند مطلوبی داشته است چرا که از یک سو سخنگوی کاخ کرملین اعلام داشته ولادیمیر پوتین به دعوت روحانی به تهران سفر خواهد کرد و این نکته نشان میدهد که روابط این دو قدرت بینالمللی و منطقهای در حال ارتقا و تعمیق هر چه بیشتر است؛ نکتهای که در اظهارات پوتین نیز پس از این دیدار بهوضوح قابل مشاهده بود. رئیسجمهور روسیه در آخرین اظهار نظر خود با تاكيد بر موضع مسكو در قبال برنامه هستهاي ايران گفت: استفاده از انرژي صلحآميز هستهاي حق مسلم ايران است. وی همچنین گفت از تصمیم ایران برای شفافیت برنامه هستهای خود استقبال میکند؛ نکتهای که روحانی بارها اعلام داشته برای زدودن سوءتفاهمها در برنامه دارد. پوتین همچنین اظهار کرد به داشتن همکاریهای پربار و سودمند با جمهوري اسلامي ايران كشور دوست و همسايه خود اميدوار است. وی در پایان تصریح داشت که ايران همسايه خوب ماست و همكاريهاي بسيار گستردهاي با اين كشور داريم كه در آينده هم ادامه خواهد داشت. هر چه هست بهرغم آن که از متن مذاکرات میان دو رئیسجمهور خبر چندانی به بیرون انعکاس نیافته اما این نشانهها حاکی از آن است که دور تازهای از همکاریها میان دو کشور در دستور کار است؛ روندی که بیگمان در چارچوب تعامل سازنده و به دور از یکجانبهنگری خواهد بود.
منبع: آرمان