وزارت اطلاعات خوب

سرویس سیاسی خرداد/ عبدالرضا کنی: چشم های خسته؛ شانه های خمیده این شرح وضعیت بسیاری از مردمان شهر بود، وقتی در خیابان گام بر می داشتی و شور و نشاط  در کالبد شهر چون عصاره نایافتنی می نمود. از چند ماه پیش سخن می گویم جایی که مشکلات اقتصادی کمر شکن و افزایش سرسام آور و روز به روز قیمت ها و روند چشمگیر تهدیدات بیرونی و از همه مهمتر فضای سرد و بی روح عرصه سیاسی، حالی برای بسیاری باقی نگذاشته بود؛ درست در همین برهه و در همین فضا عسر به یسر تبدیل شد و جرقه ای بر کوله بار اندوه ها آتش افروخت و خرمن اش را بر باد داد.

اعتدال بر فراز آمد و بذر امید جوانه زد؛ رئیس جمهوری نه در شعار که در عمل از جنس مردم بر مسند امور قرار گرفت و همگان چشم انتظار تدبیرش شدند. روحانی کاری بس سترگ در برابرش داشت وی، در گام اول و برای برون رفت از وضعیت موجود به سمت و سوی جایگاه مطلوب نیازمند تمهید و تدارک ویژه بود او باید مردمانی را از جنس عقلانیت و اعتدال بر می گزید و بر گلوگاه های راهبردی می گماشت تا به عینه بتوانند تغییرات مد نظر مردم و مطروحه در فضای پیشا انتخاباتی از سوی او را جامه عمل بپوشانند. بی شک یکی از کلیدی ترین گرانیگاه های دولت تدبیر و امید تعیین وزیر اطلاعات بود؛ وزیری که قرار بود آرامش را در عین صلابت؛ اعتدال را در عین کیاست و امنیت را در عین ملاطفت به منصه ظهور برساند. گزاره هایی که شاید در وهله اول جمع آوری آنها با یکدیگر متناقض به نظرآید و تزاحم شان را به نظر ناممکن جلوه دهد اما درست وظیفه خطیر و راهبردی وزارت اطلاعات رسیدگی به این نکات و برآوردن سازه ای رفیع است تا با هم آمیزی این مولفه ها بنیانی شاکله مند را استوار سازد.  

اهمیت خطیر و جایگاه ویژه وزارت اطلاعات در حفظ ثبات و امنیت کشور نکته ای نیست که بر دوست و دشمن؛ موافق و منتقد؛ معترض و هواخواه پوشیده باشد. نکته آنست که از چه مسیر و با چه رویکردی این مهم قوام منطقی و در راستای منافع ملی می یابد. در چهار سال سپری شده وزارت اطلاعات فارغ از خدمات و زحمات بی شائبه سربازان بی نام و نشانش که در حفظ امنیت کشور کوشیدند و کسی را یارای انکار و نادیده گرفتن اش نیست در برهه هایی با تصمیم گیری های مدیر کلان به ناگاه به سطح مجادلات سیاسی ورود کرده و جایگاه این وزارتخانه را به سطح منازعات سیاسی تقلیل می دادند. اظهارات گاه و بیگاه وزیر اطلاعات وقت پیرامون شخصیت های سیاسی چون آیت الله هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی نمونه هایی از این رفتارورزی های ناپخته و تقلیل دهنده بود. خط و نشان کشی برای طیف های سیاسی و سخنانی که جهت گیری سیاسی خاص بوضوح در آن قابل مشاهده بود بتدریج چهره وزارت اطلاعات را در میان بخشی از کنشگران سیاسی که می توان آنان را منتقد وضعیت موجود و نه ساختار و کلیت نظام قلمداد کرد؛ تا حدودی مخدوش نمود.

کار ویژه سازمان های امنیتی و اطلاعاتی ارتقای امنیت ملی است و بی گمان این مهم جز با افزایش همذات پنداری عمومی و برانگیزی احساس آرامش در سطوح مختلف و متکثر مردم ممکن و میسر نیست. هنر وزارت اصلاعات آن است که بتواند ضریب آسیب پذیری کشور و حاکمیت را کاهش داده و به سمت و سوی تقلیل آن گام بر دارد. حال این فرآیند چگونه محقق می شود؟ بی گمان معقول ترین و منطقی ترین روش حرکت در مسیر تبدیل دشمن به مخالف، مخالف به معترض، معترض به منتقد و در نهایت تبدیل منتقد به همسو است. فرآیندی که حصول آن نیازمند اهتمام و امعان نظر ویژه است و برخورد تعامل مدارانه و تفاهم نگرانه در این مسیر رکنی غیر قابل چشم پوشی است. رویکردی که البته به نظر می رسید در وزارت اطلاعات دولت دهم چندان مورد پذیرش و اقبال نیست و حتی به نوعی در مسیر معکوس هم گام برداشته شد.

حال اما فردی بر اریکه این جایگاه راهبردی تکیه زده که نه تنها در روش و منش که در صوت و لحن و رفتارورزی نیز متفاوت می اندیشد و عمل می کند. یک برداشت غلط اما رایج پیرامون نیروهای اطلاعاتی آن است که برخی چنین می پندارند که این نیروها برای حفظ اقتدار و صلابت خود باید وجهی رعب آور داشته و با نام آوری از آنان لرزه بر اندام بسیاری بیافتد این نکته اما یک پندار معلول و سطحی نگرانه است. اقتدار و صلابت به عنوان ضرورتی لازم و قطعی باید قرین کار نیروهای اطلاعاتی باشد اما اقتداری که از کارآزمودگی و توازنی معقول برون بیاید. بدان معنی که در مواجهه با شهروندان و خودی ها آنان باید به محض شنیدن این نام احساس آرامش و اطمینان کرده و در مقابل دشمنان قسم خورده باید دچار بهت و رعب گردند.

سید محمود علوی وزیر اطلاعات دولت تدبیر وامید در مدت سپری شده نشان داده که اینگونه می اندیشد و در این مسیر گام بر می دارد. او به هنگامه ای که برنامه اش را به مجلس داد از هم اندیشی و همراهی، از همپوشانی و همدلی از رویکردهای روادارانه و تعامل مدارانه ای پرده برداشت که بسیاری را باور شنیدن آن نبود. او واژگان متفاوتی را به کار می برد و اکنون با گذشت یکماه و اندی از آغاز به کار دولت می بینیم که وی به عینه در همین مسیر گام بر می دارد . او براستی مهم ترین ظرفیت ارتقای منافع ملی را برانگیزی حس همذات پنداری در لایه های مختلف و متکثر مردم می داند و در مسیر ارتقای سرمایه های اجتماعی طی مسیر می کند. بطور معمول خبری از وزرات اطلاعات در رسانه ها انعکاس نمی یابد اما برخوردهای گاه و بیگاه وی در محافل مختلف و سخنانش بخوبی نشان می دهد که نگاه بدبینانه و مجرم نگرانه از وزارت اطلاعات رخت بربسته و قرارست تعاملی سازنده میان وزارت و نیروهای اجتماعی و نهادهای مدنی برقرار شود او خود نیز به این نکته و ضرورت تغییر نگرش واقف است آنچنان که روز گذشته در حاشیه یک مراسم گفت مردم وقتی من را می بینند با من عکس یادگاری می گیرند. او می داند برای حفظ امنیت نیازمند برافروختگی و نمایاندن چهره عبوس نیست و جلب و جذب مردم راه رسیدن به ثبات و قرار در همه حوزه ها و بخصوص در نهادهای امنیتی است.

مردمان شهر این روزها بیشتر از قبل تبسم بر لب دارند؛ بیشتر از قبل نگاه هایشان می درخشد و آرامش حکفرما شده، این مهم در کنار لب های خندان و چهره خوش رو وزیر اطلاعات می تواند آینده روشنی را در برابرمان ترسیم کند تنها باید اطمینان داشت که می توانیم دیگرگونه باشیم.