تناقض آمریکایی | مذاکرات وین و رفتارهای متناقض ایالات متحده
مقام‌های آمریکایی با وجود نکوهش خروج این کشور از برجام همچنان برای مذاکرات وین ضرب‌الاجل تعیین می‌کنند.
روزنامه همشهری نوشت: گفت‌وگوهای هشتمین دور از مذاکرات کمیسیون مشترک برجام که از ۶دی‌ماه آغاز شده‌است، دیروز درحالی نوزدهمین روز خود را پشت‌سر گذاشت که طرف‌های حاضر در وین با برگزاری جلسات مختلف در سطوح و قالب‌های متنوع سیاسی و کارشناسی، می‌کوشند مسیر را برای دستیابی به «توافق خوب» هموار کنند.
در روزهای اخیر رایزنی‌های فشرده‌ای به‌صورت دوجانبه و چندجانبه میان هیأت‌های دیپلماتیک حاضر در هتل کوبورگ برگزار شد و کارشناسان و روسای هیأت‌ها در جلسات جداگانه، پیرامون مباحث مطرح در کمیسیون مشترک برجام به بحث و تبادل‌نظر پرداختند.
روسای هیأت‌های نمایندگی از دیشب به‌مدت ۲روز برای رایزنی راهی پایتخت‌هایشان شدند. ولی هیأت‌های کارشناسی همچنان به مذاکرات ادامه می‌دهند.
قبل از این، مذاکره‌کننده ارشد کشورمان در ۲دیدار دوجانبه، با انریکه مورا، هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها و میخائیل اولیانوف، رئیس هیأت مذاکره‌کننده روسیه بحث و رایزنی کرد. علی باقری‌کنی با مذاکره‌کنندگان ارشد تروئیکای اروپایی نیز دیدار کرد؛ گفت‌وگوهایی که به‌نظر مسیر توافق‌نظر میان طرف‌های حاضر در وین را بیش از گذشته هموار می‌کند.
از سوی دیگر نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز با همتایان اروپایی خود در کمیسیون مشترک برجام دیدار کرد؛ گفت‌وگویی که اولیانوف معتقد است به پیشبرد پروسه اجرای توافق کمک می‌کند؛ «شرکت‌کنندگان در نشست امشب برای مقایسه متون، تشکیل جلسه دادند و این‌بار، توجه اولیه به نحوه اجرای توافق (احتمالی) آتی معطوف شد. ما باید درباره اینکه «چه‌کسی»، «چه کاری» را «چه زمانی» در مسیر احیای کامل توافق هسته‌ای انجام خواهد داد، توافق کنیم. البته این مسئله کار آسانی نیست.»
وضعیت مناسب مذاکرات
ادامه گفت‌وگوهای برجامی در وین به‌صورت فشرده و در چارچوب‌های مختلف درحالی است که همه طرف‌های حاضر اذعان دارند رایزنی‌ها براساس ریل‌گذاری هیأت مذاکره‌کننده جمهوری‌اسلامی درجریان است و درحال‌حاضر گفت‌وگوهای کارشناسی با محوریت اصل «راستی‌آزمایی» که جزو اصلی‌ترین مطالبات جمهوری‌اسلامی بود، ادامه دارد. این درحالی است که تا پیش از این، موضوع راستی‌آزمایی از مهم‌ترین محورهای اختلافی در وین به‌حساب می‌آمد که غربی‌ها از پذیرش آن سر باز می‌زدند، اما اکنون تروئیکای اروپایی با به رسمیت شناختن این اصل، درحال حرکت دراین مسیر هستند.
وانگ کوان که ریاست هیأت مذاکره‌کننده چین را در گفت‌وگوهای وین برعهده دارد، پنجشنبه شب و پیش از آغاز جلسه گروه ۱+۴ با آمریکا تصریح کرد که «مذاکرات رو به‌جلو جریان دارد و نمایندگان همه کشورهای شرکت‌کننده در گفت‌وگوها برای رسیدن به توافق نهایی، در کوتاه‌ترین زمان تلاش می‌کنند.»
ادامه فضاسازی‌ها
اینها درحالی است که طرف‌های غربی همچنان تلاش دارند با طرح ادعاهایی در زمینه «میزان ناامیدکننده پیشرفت‌ها»، به فضاسازی پیرامون امیدواری به نتیجه مثبت مذاکرات بپردازند. برهمین اساس هم بود که در روزهای اخیر مقام‌های کاخ سفید و برخی کشورهای اروپایی، ازجمله فرانسه، کوشیدند با طرح ادعاهای تکراری درباره روند مذاکرات، کسب امتیازهای بیشتر از ایران را با استفاده از ابزار تهدید، پیگیری کنند.
به‌نظر می‌رسد مقام‌های آمریکایی با شدت بیشتری درحال فضاسازی پیرامون مذاکرات وین هستند و قصد دارند با تحت فشار قراردادن مذاکره‌کنندگان کشورمان، جمهوری‌اسلامی را از مقاومت بر سر اصل‌هایی مانند «راستی‌آزمایی» و «ارائه تضمین‌های روشن و عینی» بازدارند.
وزیر امورخارجه ایالات‌متحده در روزهای اخیر با تکرار ضرب‌الاجل‌های ساختگی درباره مذاکرات برجامی، تلاش کرد گفت‌وگوها در وین را تحت‌تأثیر قرار دهد؛ موضوعی که مقام‌های جمهوری‌اسلامی و دیپلمات‌های ایرانی حاضر در وین بارها با رد آنها، تأکید کرده‌اند که تکرار ضرب‌الاجل‌های ساختگی و طرح مباحثی مانند «محدودیت زمان» بر اراده جمهوری‌اسلامی در پیگیری مطالبات بحق خود تأثیری ندارد.
درچنین شرایطی آنتونی بلینکن در روزهای اخیر در گفت‌وگو با رسانه‌های آمریکایی، با وجود اینکه خروج از برجام را یکی از بدترین تصمیم‌های سیاست خارجی آمریکا دانست، اما در تناقضی آشکار، مدعی شد زمان برای توافق «بسیار کوتاه» است. وی همچنین با طرح این ادعای بی‌اساس که «ایران برنامه هسته‌ای خود را به‌صورتی خطرناک پیش برده‌است»، اظهارکرد که «ایران درحال پیشروی‌هایی در زمینه برنامه هسته‌ای خود است که به عقب برگرداندن آنها دشواری‌های فزاینده‌ای خواهد داشت، چون آنها دارند چیزهای جدید یاد می‌گیرند و کارهای جدید انجام می‌دهند.»
بلینکن همچنین با طرح دوباره ضرب‌الاجل‌های ساختگی گذشته درباره ادامه مذاکرات در وین عنوان کرد که «چند هفته باقی مانده تا ببینیم آیا می‌توانیم به پایبندی دوجانبه [برجام] برگردیم یا خیر.
این بهترین نتیجه برای امنیت آمریکا خواهد بود، اما اگر نتوانیم این کار را انجام دهیم گزینه‌ها و گام‌های دیگر را با هماهنگی کشورهای ذیربط بررسی می‌کنیم.» پیش از این نیز برخی رسانه‌های غربی به نقل از «منابع نزدیک به مذاکرات» مدعی شده بودند پنجره مذاکرات تا پایان ماه ژانویه یا اوایل ماه فوریه بسته خواهد شد. اینها درحالی است که نمایندگان جمهوری‌اسلامی در مذاکرات وین بارها اعلام کرده‌اند که ایران زیر بار ضرب‌الاجل‌های ساختگی نمی‌رود و برای تهران «نتیجه مهم‌تر از زمان» است و برهمین اساس تا هر زمانی که نیاز باشد، آماده ادامه گفت‌وگوها در وین است.
تناقض رفتاری امریکا در مذاکرات وین
روزنامه ایران هم در یادداشتی به موضوع تناقض رفتار مقامات آمریکایی در مورد مذاکرات وین پرداخت و نوشت:
«کارگروه تدابیر اجرایی» سومین کارگروه پیش‌بینی شده در مذاکرات وین، عصر چهارشنبه تشکیل جلسه داد و کارشناسان هیأت‌های حاضر در گفت‌وگوها در چهارچوب وظایف خود به ارزیابی پیشرفت‌های حاصل شده و بررسی موضوعات مربوطه پرداختند.
تشکیل اولین جلسه «کارگروه تدابیر اجرایی» نشان‌دهنده حرکت رو به جلو در دو کارگروه فعال دیگر یعنی «هسته‌ای» و «تحریم» است و حکایت از روند امیدوارکننده در مجموع مذاکرات تاکنون دارد. بی‌تردید تشکیل این کارگروه نتیجه فعالیت‌های مجدانه و ابتکارعمل‌های هیأت مذاکره‌کننده ایران در فرایند مذاکرات است که البته همچنان به دلیل بهانه‌گیری‌ها و بی‌مسئولیتی طرف غربی مذاکرات با کُندی روبه‌رو است. علاوه بر این بی‌مسئولیتی که نمونه بارز آن را می‌توان در تعویض مکرر نماینده‌های سه کشور اروپایی در مذاکرات و ترک گاه و بی‌گاه نشست‌ها از سوی آنان مشاهده کرد، دیگر دلیل عمده کُندی روند گفت‌وگوها را باید در تناقض‌های رفتاری امریکایی‌ها جست‌وجو کرد.
نمونه روشن این تناقض‌ها را می‌توان در نامه ۱۱۰ نماینده مجلس ایالات متحده به «جو بایدن» مشاهده کرد که مذاکرات وین را بی‌نتیجه خوانده و از او خواسته‌اند نمایندگان خود را از وین فرا بخواند. این نامه که از سوی «مایکل مک کال» عضو ارشد امور خارجی مجلس نمایندگان امریکا تهیه شده و به امضای ۱۰۹ نماینده دیگر رسیده است، گرچه از بازی جدید امریکا برای امتیازگیری با استفاده از فشارهای سیاسی و رسانه‌ای خبر می‌دهد، اما در واقع بیانگر آن است که رئیس جمهور این کشور برخلاف ادعاهایی که می‌کند اختیاری برای اجرای تعهداتش ندارد.
به بیان دقیق‌تر این نامه در حالی به وضوح نشان می‌دهد عامل اصلی کُند بودن مذاکرات کیست که مقامات و رسانه‌های اروپایی و امریکایی مدام در حال مقصرنمایی ایران در این خصوص هستند و تلاش می‌کنند با سناریوهای مختلف عملیات روانی مانند اصرار بر کمبود زمان، ایران را زیر فشار قرار دهند. دولت‌های غربی بویژه امریکا از ابتدای دور جدید مذاکرات با تأکید مدام بر کلیدواژه «محدودیت زمان» تلاش کرده‌اند با وارد کردن فشار روانی به تیم مذاکره‌کننده ایران ضمن فرار از پذیرش مسئولیت‌ها و تعهداتشان، اراده سیاسی خود را به ایران تحمیل کنند.
