در سال 1400 ارزهای دیجیتال شرایط پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشتند. وضعیت استخراج رمزارزها در ایران نیز با چالشهای مختلف مواجه شد. در این مقاله قصد داریم اطلاعات مفیدی از وضعیت فعلی استخراج ارزهای دیجیتال در ایران را ارائه کنیم تا فعالان و علاقهمندان این حوزه بتوانند دید بازتری نسبت به شرایط و ریسکهای استخراج در ایران پیدا کنند و از تجارب گذشته استفاده کنند. شایانذکر است ماینینگ ارز دیجیتال در این مقاله، تنها معطوف به الگوریتمهای استخراج مبتنی بر گواه اثبات کار (POW) مانند الگوریتم استخراج بیتکوین است.
یکی از راههای بهدستآوردن ارزهای دیجیتال استخراج یا ماینینگ است. منظور از استخراج فرآیندی است که طی آن تراکنشهای انجام شده در شبکه توسط ماینرها تأیید و پردازش میشوند. شبکه بهعنوان پاداش به فرد استخراجکننده ارز دیجیتال پاداش میدهد. سپس ما میتوانیم این ارزهای دیجیتال بهدستآمده را به کیف پول خود انتقال دهیم و یا در یک صرافی معتبر مانند «صرافی تبدیل» آن را معامله کنیم.
سختافزارهای استخراج ارز دیجیتال بهطورکلی سه دسته هستند که هرکدام گرانتر و قویتر از دیگری هستند. یکی از این سختافزارها ریگ ماینینگ است که مجموعهای از تجهیزات قدرتمند سختافزاری است که برای استخراج ارزهای دیجیتال مورداستفاده قرار میگیرند. یک ریگ ماینینگ میتواند یک دستگاه مخصوص برای ارزهای دیجیتال باشد و یا استفاده چندگانه داشته باشد و بهصورت نیمهوقت برای استخراج مورداستفاده قرار بگیرد. این پکیج سختافزاری را هم خودمان میتوانیم اسمبل کنیم و هم بهصورت آماده و یکجا از شرکتهای تولیدکننده خریداری کنیم.
یک ریگ ماینینگ از قطعات مختلفی تشکیل شده است که بدون وجود آنها، فرآیند استخراج ارز دیجیتال غیرممکن خواهد بود. این قطعات شامل شاسی یا قاب ریگ ماینینگ، مادربرد، پردازنده، حافظه (RAM)، ابزار ذخیرهسازی یا هارد، منبع تغذیه، کارت گرافیک، کابل، سیستم خنککننده و کارت شبکه میشود. پس از تهیه سختافزارهای موردنیاز، برای راهاندازی ریگ ماینینگ باید این قطعات را روی مادربرد و شاسی سوار کنیم. اگر قبلاً تجربه اسمبل کردن کامپیوتر را نداشتیم بهتر است از یک کارشناس کمک بگیریم.
مسئله استخراج ارزهای دیجیتال در کشور ما از لحاظ قانونی بهصورت مداوم بررسی میشود و قوانین وضع شده برای دستگاههای استخراج رمزارز ثبات چندانی ندارد. به همین جهت با این سؤال مواجه میشویم که استخراج ارز دیجیتال قانونی است یا نه؟ اگر قانونی است، چگونه میتوانیم مجوز استخراج را دریافت کنیم؟ خوشبختانه جواب این سؤال مثبت است و ما میتوانیم تحت شرایط و قوانین خاصی برای استخراج ارز دیجیتال مجوز ریگ ماینینگ بگیریم.
همانطور که گفتیم، یکی از سختافزارهایی که برای استخراج ارزهای دیجیتال استفاده میشود ریگ ماینینگ است. استخراج در برخی از کشورها مانند ایران با اخذ مجوز از مراکز معتبر بهصورت قانونی شناخته میشود. از سال 1398 تا کنون استخراج رمزارزها در ایران برای افرادی که مجوز ماینینگ دارند، مجاز است. برای امکان ماینینگ و دریافت برق قانونی و همچنین تجهیزات لازم، نیاز به مجوز بهرهبرداری استخراج داریم. لازم به ذکر است استخراج ارز دیجیتال در هرجایی با هر دستگاهی، کار درستی نیست. مخصوصاً زمانی که شاهد افت شدید قیمت رمزارزها در بازار کریپتوکارنسی هستیم.
پیش از آنکه دستورالعمل صدور مجوز ریگ ماینینگ را بررسی کنیم بهتر است چند موضوع را بدانیم:
پس از آنکه با قوانین استخراج ارزهای دیجیتال در ایران آشنا شدیم و تصمیم به تأسیس یک مزرعه بیتکوین گرفتیم، حالا نوبت به مجوز گرفتن میرسد. گرفتن مجوز برای ماینینگ بسیار ساده شده است و دیگر خبری از کاغذبازیهای قدیمی نیست. میتوانیم با صرف چند ساعت از وقت خود مجوز ماینینگ را بهراحتی بگیریم. برای گرفتن مجوز باید در وبسایت بهینیاب ثبتنام کنیم. تمامی موارد خواسته شده در این سایت را باید بادقت و کامل تکمیل کنیم. سپس مجوز ما در مدتزمان کوتاهی صادر خواهد شد. اما گرفتن مجوز، پایان ماجرا نیست. ما باید پروانه بهرهبرداری نیز داشته باشیم. پروانه بهرهبرداری سندی است که بر اساس آن، دستورالعمل صادر میشود و بیانگر ظرفیت و فعالیت در حوزه استخراج بیت کوین، در مکانی معین است.
وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت) عملیات صدور مجوز بهرهبرداری ماینینگ را انجام میدهد و برای دریافت مجوز رسمی استخراج بیت کوین باید به این مرکز مراجعه کنیم. برای هر واحد حقیقی یا حقوقی استخراجکننده ارز دیجیتال، شناسه یکتا صادر میشود و از طریق سامانه اختصاصی قابلیت راستیآزمایی دارد. در هنگام گرفتن پروانه بهرهبرداری، شناسه کسبوکار، ثبت دبیرخانه، گواهی امضا دفترخانه، شرایط استخراج رمزارز، فهرست فعالیتها و پیشبینی سرمایهگذاری و ارزش دستگاه قید میشود. امکان صدور جواز تأسیس به نام چند نفر حقیقی و یا حقوقی وجود ندارد. در قالب ثبت یک شرکت میتوانیم نسبت به مجوز ریگ ماینینگ اقدام کنیم. طبق ماده 24 دستورالعمل، مجوز ماینینگ ارز دیجیتال فقط 12 ماه اعتبار دارد و با ارائه پیشرفت و تأیید آن توسط سازمان صمت، برای دورههای بعدی قابل تمدید است.
طبق ماده 5 دستورالعمل صدور پروانه بهرهبرداری استخراج ارز دیجیتال، مکان استقرار دستگاههای استخراج رمزارز باید کاربری صنعتی داشته باشد. یعنی ما نمیتوانیم در زیرزمین خانه خود مزرعه بیت کوین راهاندازی کنیم. مکان استقرار هم باید 120 کیلومتری تهران، 50 کیلومتری اصفهان و 30 کیلومتری 29 استان دیگر کشور باشد. دولت نیز هیچ وظیفهای در قبال تأمین آب و برق و گاز و اینترنت محل استقرار دستگاههای ماینینگ ندارد. چنانچه واحد خارج از شهرکهای صنعتی باشد، باید یک قرارداد اجاره که در دفاتر اسناد رسمی ثبت شده، ارائه کنیم. اطلاعات مجوز ما در سامانه وزارت نیرو ثبت میشود و انشعاب برق اختصاصی به ما تعلق میگیرد. هزینه برق مصرفی برای دستگاههای ماینینگ با تعرفه برق صادراتی محاسبه میشود.
تا چند سال پیش بسیاری از کاربران با استفاده از سیستم شخصی خود در خانه میتوانستند استخراج بیتکوین را انجام دهند، اما در سال 2022 این کار اصلاً عقلانی نیست. به دلیل افزایش سختی شبکه و محاسبات پیچیدهای که ماینرها انجام میدهند، ماینینگ بیت کوین با سیستم شخصی فقط باعث آسیب رساندن به آنها میشود. سروصدای دستگاههای استخراج غیر قابل تحمل است و حضور آنها در خانه فقط منجر به دردسر ما خواهد شد.
استخراج ارز دیجیتال با استفاده از دستگاه ریگ ماینینگ یکی از روشهای بهدستآوردن ارز دیجیتال است. بهطورکلی عملیات ماینینگ دردسرهای زیادی برای ما دارد و برای شروع این کار به سرمایه اولیه زیادی نیاز داریم. یکی دیگر از روشهای سرمایهگذاری در بازار کریپتوکارنسی، خرید ارز دیجیتال از صرافیهای معتبر مانند Binance.com است. لازم به ذکر است استفاده از این صرافی نیاز به احراز هویت دارد و برای ما ایرانیها بهتر است که از صرافیهای داخلی استفاده کنیم.