قاتلی به نام ریزگرد

در این مطلب آمده است: اگر از ریزگردها به عنوان یک قاتل نام ببریم بی راه نگفته ایم چرا که این ذرات کوچک مولکولی مدتها است که مهمان ناخوانده ریه های ما شده است، مهمانِ ناخوانده ای که آداب و رسوم مهمان بودن را نمی داند و در قالب یک تروریست سنگدل ریه های ما را محاصره و قصد جان ما را کرده است.

از زمانی که تالاب هامون از میان ما رفت و برای مان قاتلان کوچکتر مولکولی را به ودیعه گذاشت 18 سال می گذرد، اما تاکنون خبری از حل و بررسی معضل ریزگردها نشده است البته به تازگی زمزمه هایی از احیاء هامون شنیده می شود که آن هم مشخص نیست چقدر زمان ببرد و چند نفر دیگر باید با سل و بیماری های ریوی جان خود را از دست بدهند. 

آری، این مهمان ناخوانده و ناخواسته هنوز معلوم نیست چه زمانی می خواهد استان ما را ترک کند. اگر قبلاً پزشکان و متخصصان توصیه می کردند با آغاز فصل بهار و تابستان مراقب بیماری های پوستی و انگلی باشید این بار درباره ریزگردها و عواقبی که بر سلامتی تأثیر می گذارد هشدار می دهند زیرا ریزگردها عامل ایجاد و تشدید بیماری های انسدادی، عفونی و ریوی از جمله سرطان ریه هستند. 

دکتر 'نزارعلی مولایی'، فوق تخصص بیماری های ریه معتقد است: مسئله ریزگردها مدت ها است که به یکی از اساسی ترین معضل های استان ما تبدیل شده و با وجود آنکه اندازه و شدت ریزگردها به قدری است که با چشم غیرمسلح هم قابل دیدن است تاکنون آنچنان که باید مورد توجه مسئولان قرار نگرفته و باید بیشتر از این به عوارض غیرقابل جبران ریزگردها بر انسان پرداخته شود. 

او با ابراز تأسف می گوید: ریزگردها به دسته های مختلفی تقسیم می شود و ریزگردهایی که در استان ما امان مردم را بریده اند از نوع سیلیکات می باشد این نوع از ریزگردها به دلیل داشتن ساختاری سخت و پیچیده کار دفع ریه را بسیار دشوار و عمر آن را کوتاه تر می کند.

ریه یک فرد سالم باید 10 هزار لیتر هوا را در طول 24 ساعت شبانه روز جابه جا، تهویه و تصفیه کند به عبارتی هر دقیقه 5 تا 6 لیتر هوا در ریه های یک شخص در حال رفت و آمد است. حال اگر این هوا همراه با ذرات گرد و غبار باشد کار پاکسازی ریه ها به مراتب بسیار طولانی تر و سنگین تر انجام خواهد شد و به عبارتی هر چه مقدار ریزگردها بیشتر باشد کار پاکسازی ریه سخت تر است. نیاز روزانه یک انسان به طور متوسط حدود 22٫5 کیلوگرم اکسیژن است که این میزان با افزایش فعالیت ها و کارهای سبک و سنگین بیشتر می شود. هوای آلوده می تواند بهداشت عمومی و سلامت انسان را به خطر اندازد و ریزگردها که شامل ذرات با قطر کمتر از 2٫5 میکرومتر است، به دلیل اندازه کوچک می تواند مجاری تنفسی، آلبورها و حبابچه ها را آلوده و باعث التهاب ریه شود و التهاب ریه هم علاوه بر آسیب رساندن به ریه ها سبب بیماری های قلبی عروقی، انسدادی مزمن ریه، سرطان ریه و ... خواهد شد. 

دکتر مولایی ادامه می دهد: عفونت ریه زمینه ساز بسیاری از نارسایی ها و بیماری های دیگر در انسان است. بیماریهایی مانند سل که در میان مردم شمال این منطقه شیوع پیدا کرده و جان بسیاری از هموطنان را گرفته نیز به دلیل وجود همین ریزگردهاست. 

این پزشک می گوید: روزهایی که ریزگردها در هوا زیاد است، وقتی در برابر هوای بیرون قرار می گیرید ریزگردها می تواند ریه شما را تحریک کند.

این تحریک ریه ها می تواند به شکل مستقیم روی بافت ریه بچه ها و سالمندان اتفاق بیفتد یا به شکل غیرمستقیم، سیستم ایمنی بدن آنها را تحریک کند و به طور موضعی، باعث بروز آلرژی و واکنش های آلرژیک بسیار شدید و افسارگسیخته در این گروه از افراد شود.

این واکنش شدید آلرژیک می تواند به طور غیرمستقیم بر سلامت ریه ها تاثیری منفی بگذارد در نتیجه ریزگرد ها می تواند با دو مکانیسم تحریکی و آلرژیک سلامت ریه کودکان و سالمندان را به خطر بیندازد.

عوارضی که عنوان شد تنها برای ریه بچه ها و سالمندان نیست و می تواند دیگران را هم درگیر کند اما همان طور که می دانید وقتی فردی در شرایط سلامت کامل به سر نبرد؛ مثلا بیماری قلبی یا عفونی داشته باشد یا مانند کودکان و سالمندان از سیستم ایمنی قوی برخوردار نباشد، شرایط ایجاد بیماری در او با قرار گرفتن در شرایط محیطی نامناسب بیشتر فراهم می شود.

و اما توصیه ها... 

هوا آلوده است و مجبورید از منزل خارج شوید، اما تکلیف تان چیست؟ در پاسخ به این سوال دکتر مولایی، فوق تخصص ریه می گوید: در روزهایی که حجم ریزگردها، غبار یا آلودگی هوا بالاست بهتر است کودکان، سالمندان، بیماران قلبی و آنها که ناراحتی های عفونی دارند از منزل خارج نشوند و در صورت اجبار برای خروج از منزل، حتماً از یک یا حتی دو ماسک مناسب و فیلتردار برای پیشگیری از ورود گرده ها به داخل دهان، بینی و ریه هایشان کمک بگیرند و در صورت نداشتن ماسک از پارچه خیس هم می توانند استفاده کنند.

بهترین و مناسبت ترین ماسک برای جلوگیری از گرد و غبار ماسک CN95 است این ماسک از ورود 95 درصد باکتری ها و ویروس ها جلوگیری می کند. 

او تاکید می کند: برخی از داروها سبب خشک شدن مخاط ریه می شوند و به تشدید التهاب ریه و بیماری های وابسته به آن کمک می کند بنابراین افراد تا می توانند از خوردن داروهای خواب آور، آنتی هیستامین ها و ضدسرفه ها خودداری کنند.

بد نیست بدانید تاثیر منفی ریزگرد ها بر سلامت عمومی و سلامت دستگاه تنفسی ما هنگامی که گرمای هوا بالاتر است، بیشتر می شود بنابراین توصیه می شود هنگام آلودگی هوا و ریز گردها، ساعت های خنک تر روز را برای خروج از منزل انتخاب کنید تا کمتر در معرض استنشاق هوای گرم و ریزگرد ها قرار بگیرید در غیر این صورت تاثیر منفی گرمای هوا در کنار ریزگرد ها بر سلامت تان دوچندان خواهد شد.

تغذیه مناسب برای مقابله با ریزگردها 

مولایی، به خوردن میوه های تازه، شیر و لبنیات و نوشیدن آب فراوان در روزهایی که ریزگردها در هوا زیاد است توصیه می کند و می گوید: نوشیدن آب، شیر و لبنیات باعث دفع مواد آلوده از طریق کلیه ها و نرم کردن مخاط ریه می شود بنابراین به مردم استان توصیه می کند روزانه 4 تا 6 لیوان آب برای جلوگیری از التهاب ریه و مقابله با ریزگردها مصرف کنند.

مولایی در پایان گفت: مسئولان استانی و کشوری هرچه زودتر باید معضل ریزگردها را برطرف کنند و برای احیاء تالاب هامون فکر اساسی بیندیشند تا بیشتر از این جان مردم استان به مخاطره نیفتد.