طعم گسی که باید چشید

سرویس سیاسی خرداد/ احسان اسقایی: قرار بوده و هست که حسن روحانی در طول صد روز ابتدایی آغاز به کارش گزارشی جامع از وضعیت اقتصادی کشور را به شهروندان ارائه دهد. ریشه این وعده را می توان در ارائه آمارهایی جست که از سوی رئیس دولت پیشین ارائه می شد و از سوی کارشناسان درباره انطباق آن با شرایط موجود تشکیک وارد می شد. به هر حال این حق دولت مستقر است که شرایط میدانی را آنگونه که هست به مردم بازبتابند و ملهم از واقعیات میدانی و با توجه به شرایط موجود حرکت در مسیر بهبود را کلید بزند. بدیهی است که عملکردهای دولت تازه به هنگامه ای بدرستی جلوه گر خواهد شد که نقطه مبدا و عزیمت بخوبی ترسیم شده و پیشرفت یا پسرفت را بر اساس آن نقطه صفر مورد آمایش و سنجش قرار داد. حال که هنوز دولت تازه این آمار را ارائه نداده روز گذشته رئیس مرکز پژوهش های مجلس به برخی مولفه های اقتصادی موجود اشاره کرده که با آمار ارائه شده از سوی دولت دهم تفاوت مبنایی بسیاری دارد و دستمایه خوبی برای قضاوت به مردنم می دهد.   

 ورشکستگی در اصطلاح حقوقی حالتی است که شخص حقیقی یاحقوقی توان پرداخت تعهدات مالی خود را ندارد.  هر چند کشور ایران به دلیل بهره مندی ازمنابع سرشارارزی هیچگاه دچارعاضه ورشکستگی نشده است.  ولی  گاه و بی گاه آمارهایی تکان دهنده از مبادی آماری کشوربه بیرون درزمی کند. که با برسی موردی آن هر کسی به وخامت اوضاع اقتصاد ایران گواهی میدهد .اقتصادی که نفت سهم به سزایی در آن دارد و به شدت  به در آمدهای نفتی وابسته است . وابستگی که همواره اقتصاد ایران را تحت تاثیر خود قرار می دهد.

 در میان درگاه های آماری کشورمرکزپژوهشها مجلس دارای رتبه ای ارزنده ای است.  این مرکز زیر نظر مجلس فعالیت های پژوهشی انجام داده و خروجی آن را به مجلس ارائه میدهد.

دیروز رئیس مرکز پژوهش های مجلس گزارشی از وضعیت اقتصادی کشور در صحن مجلس قرائت کرد. گزارشی تکان دهنده که نشان از حقایقی تلخ دارد و در طول چند سال گذشته متعمدا به آن پرداخته نمی شد و این عدم توجه خود زمینه ساز افولی وحشتناک در شاخصه های اقتصادی شد.   

کاظم جلالی نماینده مجلس شورای اسلامی و رئیس مرکز پژوهش های مجلس ازنرخ رشد اقتصادی منفی پنج درصدی خبر داد. نرخی که قراراست در ایران 1404 به رشد هشت درصدی برسد . قبل از روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد در سال84 رشد اقتصادی در ایران به 6.7 درصد رسیده بود.  رشدی که این انتظار معقول را ایجاد کرده بود که در بازه زمانی بسیار پیش تر از افق 1404 ایران به نرخ رشد 8 درصدی و فراتر از آن دست یابد علی الخصوص که در دولت های نهم و دهم با جهش بی سابقه قیمت نفت روبرو بودیم و نه تنها این انتظار بحق بود که باید بطور حتم نیز محقق می گردید. ولی عملکرد بد اقتصادی احمدی نژاد تمام آرزوها را نقش بر آّب کرد. او هیچگاه به اقتصاد به شکل یک علم نگاه نمی کرد وی به عدالت توزیعی اعتقاد داشت و می پنداشت هر آنچه در یک سال مالی عاید کشور می گردد باید بدون هیچ گونه حساب و کتابی خرج گردد. تفکر فوق باعث خروجی ای شد که امروزه اقتصاد ایران با آن دست و پنجه نرم می کند.

یکی از نکاتی که رئیس مرکز پژوهش های مجلس دیروز بدان اشاره داشت این مسئله بود که برای ارزیابی عملکرد اقتصادی مطلوب دولت در زمینه رشد اقتصادی کافی است بررسی شود که دولتها چه مقدار منابع ارزی در اختیار داشته اند و چه مقدار آن را برای رشد اقتصادی کشورهزینه کرده اند . وی افزود دردوران هشت ساله دولت محمود احمدی نژاد به ازاء یک درصد رشد اقتصادی 22.8میلیارد دلارهزینه شده است.  این در حالی است که دولت محمد خاتمی برای یک درصد رشد اقتصادی 4.5 میلیارد دلار هزینه کرده بود.

 جلالی دیروز گریزی هم به نرخ بیکاری زد . وی اشاره داشت نبود تعریفی جامع ازبیکاری باعث شده هیچگاه نتوانیم آماری دقیق از بیکاری ارائه دهیم او پیشنهاد داد برای اینکه اختلافات آماری موجود اصلاح شود سازمان آماری زیر نظر سه قوه تشکیل شود . هرچند آمارهایی از گوشه و کنار به گوش می رسد، خبراز این میدهد که دولت در جهت کم کردن آمار بیکاری در طول هشت سال دوران محمود احمدی نژاد تقریبا هیچ فعالیت خاصی انجام نداده است وآمار بیکاری در حدود همان سه میلیون بیکار تحویلی در دوران سید محمد خاتمی به محمود احمدی نژادباقی مانده است. محمد خاتمی به طور متوسط 700 هزار  شغل در هشت سال دوران ریاست جمهوریش  ایجاد کرد که بنا به آمارهای  که حسن روحانی در مجلس اعلام کرد محمود احمدی نژاد تنها توانست400 هزار شغل در طول هشت سال کشورداری اش ایجاد کند. البته گزارش فوق داری نقاط مثبتی هم بود. جلالی گفت که ضریب جینی کاهش پیدا کرده که در جهت اجرای هدف کردن یارانه هاست البته وی در ادامه نیز تاکید کرد که با ایجاد تورم بتدریج این موضوع هم مرتفع شده وتاثیری ماندگار و با ثباتی بر جای نگذاشته است.

 به هر شکل دولت روحانی اقتصادی را تحویل گرفته که چندان بر مدار صحت و سلامت نمی چرخیده است. بدهی آن به2780 میلیارد رسیده است. رشد اقتصادیش منفی پنج درصد است. توان تولیدی نفت آن کاهش نمایانی یافته و همچنین مشتری های طلای سیاه خود را هم در عرصه بین المللی از دست داده است. ال سی های خارجی گشایش اعتبار نمی شود، بانک مرکزی آن در تحریم است.....

ولی در پس تمامی این  بدی ها البته جای امیدواری بوضوح وجود دارد. ایران ذخایر استراتژیک بالقوه ای دارد؛ نیروی کارشناس و بدنه متخصصی که از فرآیند امور اجرایی کنار گذاشته شده بود اکنون زمینه بروز و ظهور مجدد یافته است و از همه مهمتر سرمایه اجتماعی که در چند سال اخیر دچار آسیب دیدگی جدی شده بود در حال احیا شدن است و این ظرفیت ها جای امیدواری را آنهم به شکلی پررنگ باقی گذاشته است. فقط باید فارغ از جدل های بی مورد و فرصت سوزانه به سمت و سوی هم افزایی و اهتمام برای تغییر وضعیت گام برداشت....