تهران هویتی که به حراج می رود

 سرویس اجتماعی خرداد/ محمد آریانژاد: شهری که در روزگاری نه چندان دور یکی از دهکده های کوچک ری بشمار می رفت، چنان ترقی کرد که خندقها و دروازه‌هایش از بین رفت و از چهار جهت رو به گسترش نهاد و اندکی شکل منظم و هندسی یافت.  شهرها و روستاهای کوچک و بزرگ اطراف را بلعید و تبدیل به کلانشهری شد در مقیاس جهانی. پایتخت 200 ساله ی ایران، حوادث تلخ و شیرین و چهره های بزرگی به خود دیده است.

قائم مقام فراهانی، امیر کبیر، کمال الملک، انقلاب مشروطه، مهاجرت علما و روحانیون و مردم از تهران به قم، پناهندگی گروهی به سفارت انگلیس، فتح تهران، کودتای 28 مرداد، کفن پوشان ورامین، انقلاب اسلامی و دهها و صدها مورد از این رخدادها و رویدادها تنها بیانگر سیر تاریخی یک شهر نیست، بلکه بخشی از هویت ملی و ایرانی و دینی معاصر ماست. هویت تهران با هویت همه ی ایرانیان گره خورده است و بریدن و گسستن هر نقطهای از  تهران پاک کردن بخشی از هویت معاصر ایرانیان است. متاسفانه مدت هاست که قلب تپنده ی ایران زمین مورد قهر مسئولین و شهروندان قرار گرفته است و هر بار به بهانه ای  چهره ی پایتخت مخدوش می گردد. گاهی چنارهایش را می برند، گاهی آسمانش را پر از دود و دم می کنند، گاهی با قطع درختان باغ ها و از بین بردن فضای سبز درون و بیرونش ریه هایش را خفه می کنند و اکنون نیز در صدد برآمده اند تا با چند پاره کردنش، چیزی از هویتش باقی نگذراند. این درست که طی این سالها به سبب عواملی چند چون تمرکز همه امکانات آموزشی و بهداشتی، درمانی و رفاهی، سیاسی و اقتصادی در تهران، موجبات گسترش بی رویه جمعیت پایتخت فراهم گردیده است و دقیقاً همین امر معضلات اجتماعی و اقتصادی بیشماری را برای شهروندان تهرانی در پی داشته است که از آن جملهمی‌توان آلودگی محیط زیست، راه بندان‌ها و مشکلات ترابری شهری، پیشه‌های کاذب و بسیاری مسائل اقتصادی و زیستی را برشمرد اما آیا با این بهانه ها می توان تهران را چند پاره کرد؟ اگر چند پاره کردن تهران چارهی کار است پس باید پرسید از زمانی که کرج و قم و دیگر شهرهای اطراف از تهران جدا شده اند چند درصد از مشکلات پایتخت حل شده است؟ آیا با جدا کردن و خط کشی فرضی روی نقشه و اختصاص بودجه ای جداگانه به شمیران و ری و ورامین و اسلامشهر، مشکلات واقعی پایتخت حل شوند؟ آیا در کشورهای پیشرفته ی دنیا هرچند وقت یکبار یک تیکه از پایتخت کشور را به بهانه ی مشکلات جدا می کنند و یک استان یا شهر جدید تشکیل می دهند؟ اگر چنین است که می بایست تا الان از لندن و پاریس و رم چیزی در حد دو یا سه خیابان بیشتر باقی نمی ماند.

 واقعیت آن است که از یک سو تهران مرکز کلیه وزارتخانه‌ها و ادارات و مراکز علمی کشور است، نمایندگیهای سیاسی بسیاری از کشورهای جهان در تهران واقع است و مجموعه های مهم فرهنگی و هنری و تاریخی مانند موزه ایران باستان، کتابخانه ملی، مجموعه کاخها، بوستان‌ها و فضای سبز و بازار بزرگ و موارد دیدنی دیگر در تهران قرار دارد و از طرفی بخش مهمی از صنایع کشور در اطراف تهران ایجاد شده اند. این جاذبه های فراوان موجب شده تا هر روز با سرازیر شدن مردم از شهرها و روستاها به این استان به امید بهتر شدن زندگی جمعیتش افزایش پیدا کند به گونه ای که جمعیت استان تهران اکنون به بیش از 12 میلیون نفر رسیده است. همین مسائل موجب شده تا تهران از نظر کيفيتهای مطلوب يک شهر برای زندگی، ميزان دسترسی به امکانات بهداشتی، ترافيک ، امکانات رفت وآمد، ميزان آلودگی هوا و... تبدیل به شهری گردد که با توجه به زيرساختهای ناموزونش با مشکلات بسیاری روبرو گردد. به نظر می رسد این مسائل موجب شده تا نمایندگان شهرستان تهران  برای تمركززدایی و كاهش ارتباطات شهرستان‌های تهران و توزیع عادلانه امكانات بین تمامی شهروندان تهران، طرح تقسیم این استان به سه استان دیگر را ارائه کنند اما جداسازی و تکه پاره کردن تهران، تنها و یا بهترین راه برای حل معضلات کلانشهر تهران نیست. ضمن آنکه ممکن است این شائبه در ذهن شکل بگیرد که به دلیل مطلوب نبودن پیامد های جداسازی های پیشین و ایجاد استان های البرز و قم که چندان تاثیری بر حل چالش های تهران نداشته است، این تصمیم تنها برای ایجاد پست و مقام های سیاسی جدید صورت گرفته باشد. بنابرین اگر دولت بتواند  امکانات اقتصادی، رفاهی، بهداشتی درمانی، فنی، علمی حرفه‌ای و ورزشی که باعث تجمع افراد از شهرهای دیگر در تهران شده است را بین شهرها توزیع کند و یا پایتخت اداری از تهران به شهر دیگری منتقل شود و تهران پایتخت سیاسی باقی بماند، خدمت‌رسانی نیز به مردم بهتر صورت بگیرد.