مک دونالدی کردن توقعات اجتماعی مردم
هادی معیری‌نژاد
این که مک دونالد یکی از نمادهای اصلی اقتصاد سرمایه داری است درست ،این که جورج ریتزر جامعه شناس شهیر آمریکایی از فرآیند مک دونالدی شدن روابط اجتماعی در جهان و فرآیند آمریکایی شدن و مقاومت فرهنگی ملل تحلیلی ارایه می دهد هم درست ،اما آیا شادی جامعه ایرانی از توافق اتمی برای گاز زدن به مک دونالد است؟!
روزهای بعد از توافق اتمی برای علم جامعه شناسی روزهای جالب توجهی هستند در این روزها سهم توقعات و انتظارات اجتماعی و تاثیر آن بر نیروهای موثر بر حیات سیاسی - اجتماعی یک ملت کاملا مشخص و هویداست.
جامعه ایرانی در عرض کمتر از یک دهه چنان تحولی یافت که اگر نخواهیم منفی نگر و سیاه نما باشیم لاجرم نباید این تحول را به نام بخوانیم چرا که در این چندسال سیر سیاست گذاری های غلط اقتصادی و تاثیر گذاری به شیوه پوپولیستی بر افکار عمومی چنان مردم را به آینده ،به دولت و بالاخره نسبت به یکدیگر بی اعتماد کرد که تاثیرآشکار آن برمخاطرات بخشهای مختلف اجتماعی کاملا قابل تحقیق است؛ از مهاجرت و فرار مغزها گرفته تا افزایش آمار اعتیاد و طلاق وبالاخره بدتر از همه ریختن قبح دروغ و اختلاس
در این سالها وضعیت افول اقتصادی در همه بخشها و گران شدن مواد غذایی و افزایش هزینه کرایه و خرید خانه و بالاخره بی کاری و سخت شدن شرایط کاری برای شاغلان چنان بر مردم ایران فشارآورد که بسیاری از ارزشهای اجتماعی و انسانی در بین خانواده ها و بنیانهای دیگر اجتماعی دچار ضربه ای سهمگین شد.
تمام این مخاطرات در لایه های پنهان وجدان عمومی ،ذهن تک تک افراد را می خراشد و عدم اعتماد به آینده اجتماعی و اقتصادی ، استرس و تشویش را به ارمغان می آورد که حاصل آن افزایش جنون و روان نژندی اجتماعی است که در قالب خشونت های خیابانی و دیگر مخاطرات چون دیگر آزاری و خود آزاری اجتماعی خود را نشان می دهد.
طبیعی است که در چنین شرایطی وجدان بیدار مردمان آگاه به شرایط خویش، از دیگر شدن روش و باز شدن روزنه امید برای فایق شدن به این شرایط خرسند می شود و شادی اولین واکنشی است که اکثریت مردم نسبت به این شرایط نشان می دهند.
اما به نظر می رسد عده ای که هنوز با درک کردن شرایط مردم مشکل دارند و یا عمدا نمی خواهند شرایط اجتماعی مردم را درک کنند، قصد دارند با فروکاهیدن توقعات مردم به تبعات کوچک پیوستن به قافله جهانی چون مک دونالد و کوکا کولا شادی مردم را ابتذال بکشند.
به راستی آیا چنین افرادی گمان می کنند که بیمارانی که ارز داروهایشان در آن سال ها صرف واردات پورشه و بوگاتی می شد و مادرانی که پول شیر خشک فرزندانشان در جیب اختلاس گران تبدیل به رشوه و شیرینی میشد اکنون به میمنت گاز زدن به ساندویچ آمریکایی لبخند شادی به لب دارند؟!
البته این افراد سطح توقعات مردم را می دانند و می دانند درد مردم چیست چون لا اقل اگر خودشان مشکلی ندارند در کوچه و خیابان به افراد مشکل دار برخورده و نامه های فراوان از آنان اخذ کرده اند.
در حقیقت نکته این است که در این شرایط که همه توان دیپلماسی دولت دکتر روحانی در راه برداشتن موانع سر راه معیشت مردم در حال خرج است مخالفان دولت سعی دارند با فروکاهیدن توقعات مردم به مک دونالد و تشبیه آنان به سینه چاکان فرهنگ آمریکایی ، اقدامات دولت در انجام توافق را بی ارزش کنند.
البته ناگفته پیداست که دارندگان چنین استراتژی سیاسی ای به دلیل شرایط خاص اجتماعی که جامعه ایرانی اکنون در آن قرار دارد به عبث می کوشند و با این کار فاصله خود را از افکار عمومی مردم زیادتر و زیادتر می کنند.
اما قصد نگارنده از نوشتن این چند سطر رو کردن دست کسی و استراتژی پنهان گروهی سیاست ورز نیست بلکه یادآوری نکته ای مهم به دست اندر کاران اقتصادی و سیاسی است که توقعات مردم را مانند این گروه از رجال سیاسی محدود به واردات چند کالا و ارزاق عمومی نبینند؛ جامعه ایرانی به دلایل مختلف اجتماعی آماده یک خیز بزرگ اقتصادی و فرهنگی است خیزی که با مشی اعتدال و عقلانیت صیقل خورده است .
بیایید به جای مانع بودن ،مردم ایران را در گذار از این مرحله حساس یاری دهید و به جای فروکاهیدن و به ابتذال کشیدن توقعات مردم با بالا بردن سطح توقعات آنان در بخشهای مختلف اعم از اقتصاد و فرهنگ و سبک زندگی آنان را در رسیدن به تعالی یاری رسانید.
