سس هاینز یا دلپذیر؛ صنایع داخلی ایران در دوران پسا تحریم چه وضعیتی دارند؟

سرویس اقتصاد خرداد: روزنامه "گاردین" با اشاره به چشم انداز صنایع داخلی ایران همزمان با ارزیابی بازار کشور توسط شرکت های خارجی می نویسد:"شرکت های چند ملیتی به دنبال آن هستند که پس از لغو تحریم ها بخش مهمی از بازار 80 میلیونی ایران را از آن خود کنند بازاری که در حال حاضر در انحصار برندهای داخلی است. در حالی که بسیاری از صنایع داخلی قابلیت رقابت با استانداردهای جهانی را ندارند وضعیت ایجاد شده کنونی می تواند فرصت و تهدیدی برای تمام بازیکنان باشد".

 

گاردین اشاره می کند که نتایج نظرسنجی های مداوم نشان می دهند که ایرانیان به شدت مشتاق دسترسی به برندهای خارجی هستند اما واقعیت آن است که بیش از 95 درصد از بازار مواد غذایی ایران و 80 درصد از بازار محصولات دارویی در انحصار شرکت های داخلی هستند. این روزنامه می افزاید:"برندهای مختلف ایرانی هم چنان بر عرصه فروش پوشاک و وسایل نقلیه تسلط کامل دارند. این نتیجه نظرسنجی ای است که توسط سایت "ایران پال دات کام" در اکتبر سال 2015 میلادی انجام شده است".

 

این روزنامه اشاره می کند که قدرت کنونی برندهای ایرانی به دلیل تحریم های وضع شده  علیه ایران بوجود آمده و در این باره می نویسد:"تحریم ها ایران را مجبور کرد تا در عرصه اقتصادی اولویت را به خودکفایی داده و سیاست جایگزینی واردات را اعمال نماید. صنایع غذایی ایران پر از برندهای داخلی هستند. از کارخانه تولید محصولات دلپذیر گرفته تا شرکت تولید کننده فرآورده های لبنی کاله. "ابراهیم محسنی" پژوهشگر در دانشگاه مریلند که در حوزه افکار عمومی خاورمیانه فعالیت می کند می گوید:"یکی از مزایای استفاده از برندهای مواد غذایی ایران قیمت پایین تر آن ها در مقایسه با برندهای خارجی بوده است. در بسیاری از کشورهای همسایه ایران نیز برندهای بین المللی مانند پپسی ، کوکاکولا، نستله و هاینز با رقابت بسیار کم و یا بدون رقابت در بازار موجود هستند این مورد درباره بازار ایران صدق نمی کند".

 

او اشاره می کند که این موضوع در خاورمیانه منحصر بفرد است و در این باره می افزاید:"آن چه در بسیاری از کشورهای دیگر اتفاق افتاده این است که برند های داخلی قابلیت رقابت با برندهای غربی را به سادگی نداشته اند. در ایران تقریبا برای هر نام تجاری خارجی یک جایگزین داخلی وجود دارد".

 

گاردین در ادامه اشاره می کند که در میان تولید کنندگان محصولات غذایی در ایران برند "کاله" از جمله برندهای اصلی بود که از دهه 80 میلادی خط تولیدش آغاز شده و تا به امروز ادامه دارد. رتبه بندی بین المللی "یورومونیتور" این برند ایرانی را در زمره 50 برند برتر جهانی قرار دارد و رتبه اش تنها دو مرتبه پایین تر از نوتلا قرار دارد. کاله روزانه 600 تن محصولات لبنی خود را به کشورهای همسایه ایران صادر می کند و درآمدی 205 میلیون دلار را در سال 15-2014 میلادی داشته است. این برند هم چنین دارای شعباتی در عراق از جمله در کربلا و نجف نیز می باشد. "غلامعلی سلیمانی" مدیر عامل و موسس این شرکت 300 میلیون دلار فروش را برای سال جاری میلادی تعیین کرده است. گاردین در ادامه اشاره می کند که شرکت تولیدی کاله اشاره کرده که به دلیل تحریم های وضع شده علیه ایران قادر به خرید تجهیزات تازه برای تولید نوع تازه پنیرها نبوده است. مجبور بوده برای تولید نیروهای چدار و پارمزان به دستگاه ها و ماشین آلات دست دوم روی آورد. این شرکت اشاره کرده که این پنیرها مورد پسند ذائقه طبقه متوسط ایران بوده اند".

 

این روزنامه در ادامه اشاره می کند که سایر شرکت های تولیدی ایران نیز مشکل مشابهی را دارند. "علی حیدری" یکی از مدیران اجرایی در تهران می گوید:"واقعیت آن است که محصولات تولیدی در ایران از کیفیت باتلایی برخوردار نیستند اگرچه به نسبت در حوزه مواد غذایی فرض و صنایع دستی محصولات تولیدی ایران در مقایسه با سایر بخش ها وضعیت بهتری دارند. متاسفانه از نظر تولید ما محصولات با کیفیت زیادی در مقایسه با استانداردهای بین المللی نداریم".

 

این روزنامه در ادامه به حضور شرکت های چند ملیتی در بازار ایران اشاره کرده و می افزاید:"برخی از شرکت های چند ملیتی توانسته اند علیرغم تحریم ها در بازار ایران حضور یابند که از جمله آن ها می توان به سامسونگ، ال جی و سونی اشاره کرد که در حوزه های سیستم های صوتی و تصویری 93 درصد، در بخش تلفن همراه 97 درصد و لوازم خانگی خرد 63 درصد از بازار را به خود اختصاص داده اند.

 

گاردین اشاره می کند که در نظرسنجی انجام شده 58 درصد از ایرانیان بر این باور بوده اند که واردات کالاهای خارجی به نفع اقتصاد خواهد بود. پاسخ دهندگان گفته که در اولویت محصولات تولیدی به ترتیب محصولات آلمانی، ژاپنی، فرانسوی و امریکایی را به سایر محصولات از جمله تولیدات چین ترجیح می دهند این در حالیست که در اوج تحریم ها در سال 2013 میلادی حجم صادرات چین به ایران 13.7 میلیارد دلار بوده است.

 

این روزنامه اشاره می کند که نتایج نظرسنجی نشان می دهد که مردم ایران از وجود بازار غیر رقابتی خسته شده اند و معتقدند که ورود کالاهای خارجی می توانند رقابت را افزایش داده و به بهبود کیفیت محصولات موجود در ابزار منجر شوند.

 

این روزنامه در بخش دیگری اشاره می کند که برای جلوگیری از افزایش اختلافات در درون ایران نسبت به سیاست ورود کالاهای غربی روحانی و کابینه اش مجبور هستند که توازنی را برقرار سازند و در این باره می نویسد:"برخی از منتقدان روحانی می گویند که واردات کالاهای غربی تهدیدی علیه ارزش های فرهنگی و دینی هستند. روحانی می تواند برای حمایت از تولیدات داخلی تعرفه های بالاتر تازه تری را برای واردات وضع کند. کار او دشوار است چرا که در مقابل نظرسنجی ها نشان می دهند که پس از لغو تحریم ها اکثریت ایرانیان خواستار دسترسی به محصولات غربی هستند. روحانی در دوران دشواری می خواهد تعادل بین تقاضا مصرف کنندگان ایرانی برای کالای با کیفیت بالاتر را با راضی کردن تولیدکنندگان داخلی و ایجاد شغل های تازه تر ایجاد کند".