چهارشنبه‌سوری یک آیین معاصر است!
یک پژوهشگر مردم‌شناسی گفت: از چهارشنبه‌سوری در آیین کهن نامی برده نشده است و این آیین یک آیین معاصر است.
امید شیوا در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: چهارشنبه‌سوری یکی از مراسم پیش نوروزی است. این گروه مراسم، آداب و رسومی است که ایرانیان قبل از برگزاری نوروز و آغاز بهار انجام می‌دهند.
وی با بیان اینکه چهارشنبه‌سوری به هیچ عنوان در آیین‌های ایران باستان نیست، افزود: چهارشنبه‌سوری آیینی است که می‌توان گفت از دوره معاصر ایجاد شده و در هیچ یک از منابع ایران کهن از جمله اوستا نامی از آن برده نشده است.
این پژوهشگر مردم‌شناسی ادامه داد: آنچه که در متون کهن بوده جشن سده است و گویا ایرانیان به دلیل ارج نهادن به نوروز گوشه‌ای از جشن سده را در چهارشنبه آخر سال راه انداخته‌اند. به همین دلیل چهارشنبه‌سوری را احترام به آتش می‌دانیم که نمادی از گرما و نور و یکی از چهار عنصر اربعه است.
شیوا تصریح کرد: این آیین در سال‌های اخیر متفاوت شده و آنچه امروز از چهارشنبه‌سوری می‌بینیم به هیچ عنوان آیینی که قبلاً بوده، نیست. در این آیین در حقیقت آتش و گرما و نور و برکت مورد اهمیت بوده که در عصر حاضر این ارزش نهادن اصلاً مورد توجه نیست.
وی اضافه کرد: به دلیل اینکه آتش و احترام به آن به عنوان یکی از عناصر اربعه در متون کهن بسیاری از ملل وجود دارد، به این نتیجه می‌رسیم که ایرانیان در آن زمان آتش را به عنوان نماد نور و روشنی و زایش مورد احترام قرار می داده‌اند.
این مردم‌شناس با طرح این سؤال که از چه زمانی چهارشنبه‌سوری پدیدار شده است؟ خاطرنشان کرد: در دوره کهن چنین آیینی نبوده و احتمالاً از دوره جدید به وجود آمده است.
شیوا در پاسخ به این سوال که نسل جدید چگونه می‌تواند با این آیین‌ها و حقیقت آنها آشنا شود، گفت: نمادها و اسطوره‌ها را نمی‌شود حقیقت‌یابی کرد، نمادها و آیین‌ها را باید اجرا کرد.
وی ادامه داد: اگر در هر آیینی به دنبال حقیقت باشیم، راه به جایی نخواهیم برد. این آیین‌ها ناشی از باورها و فولکلور ایرانیان است که اجرای آنها باعث هویت زایی می‌شود.
این پژوهشگر افزود: بهترین راه یادآوری این آیین‌ها مطالعه متون کهن است. به عنوان نمونه متونی که از دوره صفویه برجای‌مانده به نحوه برگزاری مراسم و آیین‌ها توسط پادشاهان مراسم و آیین‌ها اشاره شده است.
شیوا تأکید کرد: برای یادآوری این آیین‌ها احتیاج به یک فرهنگ آیین‌های ایرانی داریم که در آن متون جمع‌آوری، ریشه‌یابی و ارایه شود.
