پشت پرده رایزنی های تهران – مسکو درباره بحران سوریه و آینده اسد

سرویس بین الملل خرداد: "گرت پورتر" روزنامه نگار تحقیقی امریکایی که پیش تر در کتابی تحت عنوان "بحران ساختگی درباره برنامه هسته ای ایران" نشان داده بود که دولت بوش چگونه اسناد و مدارک جعلی را درباره برنامه هسته ای ایران مطرح کرده بود و برای اعمال فشار بر آن کشور مدعی شد که ایران درصدد ساخت تسلیحات هسته ای است در مقاله تازه خود در سایت "میدل ایست ای" به پیامدهای تصمیم اخیر "ولادیمیر پوتین" رییس جمهوری  روسیه برای عقب نشینی نیروهای نظامی روس از سوریه اشاره می کند.

به گزارش خرداد، او می نویسد:"با خارج کردن نیروهای نظامی پوتین اهرم ها خود بر افزایش کنترل بر وضعیت نظامی و مذاکرات سیاسی را تقویت کرده است. به نظر می رسد پوتین و جان کری وزیر امور خارجه در نتیجه دیدار صورت گرفته اخیر با یکدیگر برای حل و فصل سیاسی بحران سوریه و برقراری آتش بس فوق العاده به توافقی ی فوق العاده رسیده اند. واشنگتن و مسکو با توجه به ماموریت نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه یعنی دی میستورا در حال همکاری به منظور دستیابی به آتش بسی برای شروع مذاکرات داخلی در سوریه هستند مذاکراتی که برگزاری آن برای اوایل ماه اینده برنامه ریزی شده است. پوتین در حال حاضر نشان داده که قدرت نفوذ موثر بر سیاست های کری و ایالات متحده در قبال سوریه را دارد در حالی که کری هیچ اهرم مشابهی در قبال روسیه و تاثیرگذاری بر سیاست های آن را در اختیار ندارد. کری در سال گذشته در قامت چهره اصلی برای حل و فصل سیاسی بحران سوریه ظاهر شد. استراتژی او بهره برداری از موفقیت های نظامی نیروهای معارض به خصوص جبهه النصره و تسلیح مخالفان توسط امریکا و متحدان آن در  شمال غرب سوریه بود. کری می خواست با این کار بر دولت اسد و روسیه اعمال فشار کند تا بر سر کناره گیری اسد از قدرت توافق حاصل شود. اما این استراتژی با مداخله نظامی روسیه در سوریه از طریق نمایش قدرت هوایی مسکو نقش بر آب شد و حتی معارضان میانه رو را نیز شگفت زده کرد. جان کری در آن زمان خواستار اقدام مشابه شد اما اوباما حاضر به انجام این کار نشد و در نتیجه در ژانویه و فوریه موفقیت بزرگی برای روسیه حاصل شد به خصوص در مذاکرات درباره برقرایر آتش بس امتیاز اصلی را باید به پوتین داد. دلیل توافق با امریکا آن بود که پوتین توانسته اهرم لازم برای پیشبرد مذاکرات دیپلماتیک برای پایان دادن به جنگ در سوریه را پیدا کند. توافق میان لاوروف وزیر امور خارجه روسیه و کری گسترده تر از آن چیزی بوده است که در رسانه ها مطرح شده است. طبق گزارشی که روزنامه کویتی "الرای" هفته گذشته منتتشر کرد مقام های بلندپایه در سوریه خبر داده اند که امریکایی ها از زمان آتش بس به این سو سلاحی را از مرز ترکیه و اردن به معارضان نداده اند و این تبعیت از خواست روسیه بوده است. امتیازات امریکا به روسیه آن قدر گسترده بود که پوتین کل جهان را در تاریخ 14 مارس با اعلام این خبر که نیروهای نظامی روسیه از سوریه خارج می شوند شگفت زده کرد. منابع نزدیک به خبرنگار "الرای" گفته اند که پوتین زمانی که ایران را از قصد خود برای خروج جنگنده هایش از سوریه مطلع کرده است تاکید داشته که نیروهای روسی می توانند در صورت لزوم ظرف مدت 24 ساعت به سوریه بازگردند. 

این خبرنگار به نقل از منابع ایرانی گفته است که با این حال، ایران از زمان تصمیم گیری پوتین برای آتش بس ناراضی بوده است. این گزارش نشان می دهد که مقام های ایرانی باور داشتند که دست کم یک ماه زودتر از زمان مناسب پوتین توافق را به عمل آورده است را که در صورتی که یک ماه دیرتر آتش بس اعلام کمی شد مستشاران ایرانی می توانستند موقعیت بهتری را در حوزه میدانی کسب کنند. بیرون کشیدن نیروهای روسی  از سوریه پیامی مشخص به حامیان خارجی نیروهای تندروی شبه نظامی در داخل سوریه است و آن این که شروع مجدد جنگ به نفع هیچ کس نیست". 

پورتر در ادامه اشاره می کند که به نظر می رسد روس ها انتظار دارند که در دور تازه مذاکرات توافق بر سر برگزاری انتخابات تازه و اصلاح قانون اساسی سوریه حاصل شود.

او می نویسد:"روس ها تاکید کرده اند که بر سر کناره گیری اسد با غرب به توافق نرسیده اند اما ایرانی ها در این باره تردید دارند و معتقدند که تضمین مسکو به اندازه کافی قابل اعتماد و مستحکم نیست. مقام های ایرانی در جلسات خصوصی در وین اشاره کرده اند که به اعتقاد آنان روسیه با امریکا بر سر لغو تحریم های کلیدی ضد ایرانی در نتیجه برجام معامله کرده است و ممکن است اتفاق مشابهی نیز درباره سوریه روی دهد. ایران مدت هاست که به اسد و دولت او به عنوان عنصری کلیدی در محور مقاومت می نگرد در نتیجه حذف او از قدرت برایش غیر قابل قبول است. ایران بر این باور است که پوتین با این فرمول موافقت دارد که اسد قدرت را به شخص دیگری در انتخابات ریاست جمهوری آینده واگذار کند". 

او در ادامه اشاره می کند که به نظر می رسد که پوتین با گزینه هایی چون ایفای نقش تشریفاتی تر اسد و یا نقشی چون مشاوره برای رییس جمهوری آینده و یا ایفای نقش فعال تر مقام نخست وزیر موافقت کرده است. او در ادامه اشاره می کند که در صورتی که دولت اوباما تمایلی به تعلیق سلاح رسانی به معارضان سوریه نداشته باشد و پوتین نیز از تثبیت چشم انداز حکومت سوریه مطمئن نشود ممکن است مذاکرات به نتیجه نرسند اما سازش احتمالی سبب کاهش احتمال شروع جنگی تمام عیار در سوریه خواهد شد.