کشوری در آسیای مرکزی که پشت پرده برجام بود

سرویس بین الملل خرداد: کشوری محصور در خشکی در آسیای مرکزی و متولد از خاکستر فروپاشی اتحاد جماهیر شوری در سال 1991: قزاقستان در 25 سال گذشته در تلاش بوده است که تا تصویری  را از خود به عنوان یک بازیگر در عرصه بین المللی نشان دهد. اما از بخت بد آن کشور روند تغییر و  تحولات در آنجا کند بوده است. با این حال، در حاشیه اجلاس امنیت هسته ای در واشنگتن که این هفته برگزار شد قزاقستان فرصت خوبی بدست آورد.

 به گزارش خرداد، در حالی که انتقادها از وضعیت بد حقوق بشر و نظام سیاسی بسته آن کشور انتقادات بین المللی را برانگیخته است درباره عدم گسترش برنامه هسته ای قزاقستان نمونه ای موفق بوده است چرا که تسلیحات هسته ای خود را تسلیم کرده و کشورهای دیگر را تحت فشار قرار داده تا همین کار را انجام دهند. این موضوع کمک کرد تا قزاقستان نقش مهمی در توافق هسته ای ایران و امریکا بازی کند علاوه بر میزبانی دو دوره از مذاکرات آن کشور یکی از بزرگترین صادرکنندگان اورانیوم در جهان است و کمک کرد تا توافق بر سر ارسال 60 تن اورانیوم خام به ایران در ازای ارسال بیش از 300 کیلوگرم اورانیوم با غلظت غنای بالا از ایران به روسیه صورت گیرد "ارلان ادریسوف" وزیر امور خارجه قزاقستان در مصاحبه ای با فارین پالسی گفته بود که پیش از مذاکرات نیز زمینه گفت و گوهای پشت پرده میان مقام های ایرانی و خارجی را فراهم کرده بود. او تاکید کرد که قزاقستان از این پس نیز هر زمانی که لازم باشد کمک رسانی برای پیشبرد برجام و گفت و گوهای مرتبط با آن خواهد کرد". 

فارین پالسی اشاره می کند قزاقستان و موضوع تسلیحات هسته ای اش بال تولد آن کشور به عنوان دولتی مستقل پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در هم آمیخته است. این نشریه می نویسد:"پس از فروپاشی اتحاد جحماهیر شوروی قزاقستان 410 کلاهک هسته ای داشت و چهارمین کشور دارای بزرگترین ذخایر در همان زمان بود. در همان آن قزاقستان به طور همزمان با ایالات متحده و روسیه به طور داوطلبانه همکاری داشت. مقام های شوروی در فاصله سال های 1949 تا 1989 میلادی آزمایش های هسته ای را در قزاقستان انجام داد. در سال 19991 میلادی نظربایف در اقدامی نمادین دستور تعطیلی اولین محل آزمایش های هسته ای شوروی در شمال شرقی قزاقستان در سال 1949 میلادی را صادر کرد. دقیقا 42 سال پس از آن زمان مسائل مربوط به تهدید سلامت قزاق ها به دلیل تشعشات رادیواکتیو مرتبط با آزمایش های گسترده هسته ای دوران شوروی هنوز هم مطرح هستند". 

وزیر امور خارجه قزاقستان در بخش دیگری از گفت و گو با فارین پالسی اظهار کرده است که در آن زمان برای آزمایش ها از مردم محلی و خوکچه های هندی استفاده می شد و قزاقستان قربانی آزمایش های هسته ای شوروی بود. 

این نشریه در ادامه اشاره می کند که علاوه بر ایران دولت قزاقستان در زمان زمامداری "معمر قذافی" رهبر لیبی نیز از او خواسته بود تا به جای مقاومت برای حفظ کلاهک ها آن را در ازای برسمیت شناخته شدن در نهادهای بین المللی و کسب احترام و سرمایه گذاری و تضمین امنیتی تحویل دهد. 

نظربایف در سرمقاله ای در روزنامه نیویورک تایمز در سال 2012 میلادی تحت عنوان آنچه ایران می تواند از قزاقستان بیاموزد" اظهار کرد که دستور کار دولت او در جلوگیری از گسترش تسلیحات هسته ای خلاصه شده است. او اظهار کرد که کشورش تلاش خستگی ناپذیری را برای تشویق دیگر کشورها به منظور جلوگیری از دسترسی دیگر کشورها به سلاح هسته ای انجام می دهد".