انتشار گزارشي با تيتر «كارگران مشغول كارند، درناها درحال فرارند» درخصوص پيامدهاي مخرب فعاليت شركت بهرهبردا رسولفات سديم در تالاب ميقان جنجال و حاشيههاي فراواني را بهدنبال داشت.
انتشار گزارشي با تيتر «كارگران مشغول كارند، درناها درحال فرارند» درخصوص پيامدهاي مخرب فعاليت شركت بهرهبردا رسولفات سديم در تالاب ميقان جنجال و حاشيههاي فراواني را بهدنبال داشت. از يك سو معاون فني اداره كل محيط زيست استان مركزي در مصاحبهاي مباحث مطرح شده در روزنامه قانون را تایيد كرد. از سوي ديگر شركت بهرهبردار كه نامي از آن در گزارش قيد نشده بود، اقدام به ارسال جوابيهاي به روزنامه قانون كرده و در آن مدعي شده فرد مصاحبه شونده بهطور كل مصاحبه خود را با روزنامه قانون تكذيب كرده است. اين درحالي است كه سياوش آقاخاني فعال محيطزيست در گفتوگويي ادعاي شركت معدني املاح ايران را رد كرده و همچنان بر مواضع مطرح شده خود در گزارش پيشين تاكيد دارد.
روزنامه قانون در ادامه می نویسد: اما نكته جالبتر اينجاست كه 87 درصد از سهام اين شركت متعلق به شركت صدر تامين يكي از زيرمجموعههاي شستا(سازمان تامين اجتماعي) است. بخشي از جوابيه شركت معدني املاح ايران به شرح ذيل است:
ادعاي برداشت بيرويه و استخراج غير اصولي
1 ـ طبق قانون معادن و آیيننامههاي آن، مبناي صدور مجوز برداشت (پروانه بهرهبرداري)، تهيه طرح فني با لحاظ نمودن نكات زيست محيطي است. نظر به اينكه استخراج ماده معدني سولفات سديم از پلاياي ميقان اراك، براساس رأي قطعي مراجع قضايي و مجوزهاي صادره از وزارت صنعت، معدن و تجارت و تأييد هيأت دولت به شركت معدني املاح ايران واگذار گرديده است و در بدو امر طرح ارزيابي زيست محيطي كه به تأييد سازمان محيط زيست نيز رسيده تهيه و ارائه شده است و عمليات استخراج نيز با نظارت كامل كارشناسان سازمان صنعت، معدن و تجارت مبتني بر حسن اجراي عمليات استخراج از جهت ضوابط فني و رعايت موازين قانوني و آیيننامههاي مربوطه است، لذا ادعاي برداشت غير اصولي از معدن بلاوجه و غير مستند ميباشد.
احداث جاده
2ـ برپايه مستندات موجود، جاده به وسيله وزارت معادن و فلزات وقت احداث، به اين شركت واگذار شده است. پس از واگذاري معدن و ورود پساب فاضلاب شهر با هدف ايجاد ارتباط طبيعي و ارگانيك و بنا به تشخيص و تأييد كارشناسان محيط زيست استان، 10 رشته لوله به قطر مفيد يك متر در نقاط تعيين شده در سراسر جاده نصب گرديد و جريان آب بين دو بخش در دو طرف جاده به راحتي برقرار و با بازديد ميداني قابل رؤيت ميباشد. بر اين اساس قطع ارتباط هيدروليكي دو طرف جاده واقعيت ندارد.
ادعاي فرار درناها
3ـ در پاسخ به ادعاي فرار درناها كه با تيتر درشت در اول گزارش آمده است لازم ميداند يادآوري گردد با توجه به اينكه درناها و ساير پرندگان مهاجر در فصول خاص در منطقه اقامت دارند، با موافقت و هماهنگي اداره كل محيط زيست، زمان بهره برداري معدني، فصلي انتخاب شده است كه هيچگونه همپوشاني با زمان اقامت درناها در منطقه ندارد به گونهاي كه از تاريخ شروع استخراج (1379) به بعد، طبق اظهار صريح مسئولان محيط زيست تعداد درناها افزايش يافته و حتي در سال 90 بيش از 10 هزار قطعه تخمين زده شده است.
بلندترين پلاياي جهان
4ـ يكي از پلاياهاي دنيا، پلاياي سالار ديوني (Salar de uyuni) واقع در كشور بوليوي با وسعت بيش از 10 هزار كيلومتر مربع و ارتفاع بيش از 3650 متر، در بردارنده يكي از ذخاير ليتيوم جهان است كه برداشت آن هيچگونه مغايرتي با پلايا ندارد در حاليكه برخلاف ادعاي عنوان شده در گزارش اولاً ارتفاع پلاياي ميقان كمتر از 1700 متر ميباشد و بدون شك پلاياي ميقان بلندترين پلاياي دنيا نيست، ثانياً فعاليت اصولي و فني معدني به هيچوجه ربطي به ارتفاع منطقه ندارد و مغاير آن نيست.
گرد و غبار
5ـ بنا به اظهارات گزارشگر محترمه، عمر پلاياي ميقان دو هزار سال عنوان شده كه نامبرده هيچگونه مستندي جهت اثبات ادعاي خود ارائه نكرده است، چه بسا عمر منطقه فوق بيش و يا كمتر از اين مقدار باشد. لازم به يادآوري است اين پلايا به نامهاي توزلوگل و دوزلوگل
ـ كه در گويش محلي به معناي استخر داراي گرد و غبار و نمك ـ ميباشد شناخته ميشده است، به عبارت ديگر از دير باز اين منطقه يكي از كانونهاي اصلي گرد و غبار بوده و عمليات معدنكاري كه با ماده معدني داراي بيش از چهل درصد رطوبت صورت ميگيرد، به هيچوجه موجب گرد و غبار نبوده،نخواهد بود و مناطق به جا مانده از استخراج، موجبات حفظ آب و تالابي شدن منطقه را فراهم است.
تبديل سولفات سديم به اسيد سولفوريك در ريه انسان
6 ـ گزارشگر محترمه با بيان خلاف واقع و به نقل قول از يكي از فعالان محيط زيست مدعي شده كه خشك شدن منطقه منجر به ايجاد طوفانهاي سولفات سديمي كه باعث تشكيل اسيد سولفوريك در ريه انسان ميشود را به امر بهرهبرداري معدني نسبت دادهاند!! در حالي كه اولاً طي تماس تلفني كه با ايشان صورت گرفت تماماً منكر ادعاي عنوان شده گرديد و آن را تكذيب و بياعتبار و مردود اعلام كردند؛ ثانياً مقايسه تالاب كويري ميقان با تالابهاي رسمي كشور مثل درياچه اروميه قياس معالفارق است؛ برابر گزارش كارشناسان اولاً عمليات معدنكاري تأثيري در خشك شدن اين ناحيه ندارد، ثانياً از تركيب سولفات سديم با آب محلول خنثي ايجاد ميگردد كه نه خاصيت اسيدي و نه خاصيت بازي دارد. به عبارت علمي PH آن حدود هفت است، با توجه به اينكه سولفات سديم در صنايع داروسازي مصرف دارد و تركيب حدود 40 درصد از مواد اوليه پودرهاي شوينده را كه ارتباط مستقيم با بهداشت و سلامت جامعه دارد، تشكيل ميدهد و ادعاي گزارشگر در مورد تبديل سولفات سديم به اسيد سولفوريك غيرعلمي است كه اگر چنين پیامدهايي داشت قطعاً از جانب وزارت بهداشت و مراجع ذي صلاح مصرف آن مردود اعلام ميشد. به نظر ميرسد خانم گزارشگر رسالت ايجاد جوّ بدبيني و سياهنمايي را در جامعه فرياد ميزند كه دور از تعهد روزنامهنگاري است و جامعه را به سوي بيم و هراس سوق ميدهد.
تخريب محيط زيست در تالاب ميقان
سياوش آقاخاني فعال زيستمحيطي در گفتوگو با «قانون» درباره برداشت بيرويه شركت معدني املاح ايران ميگويد: دراين خصوص دو بحث مطرح است، يكسري دستورالعمل داريم كه از سوي وزارتخانهها ابلاغ ميشود و يكسري اصول قانون اساسي وجود دارد؛ كه بالاتر از همه آييننامهها و قانونهاي مصوب مجلس شوراي اسلامي است. در نهايت قانون اساسي اصل و مبنا قرار ميگيرد. در اين مورد نيز طبق يك دستورالعمل كه وزارت صنعت، معدن و تجارت بهصورت سراسري ابلاغ كرده؛ اجازه داده شده است كه بهرهبرداري سولفات سديم و معدني طبق روشهاي مشخص انجام شود. در تالاب ميقان اين دستورالعملها بهظاهر قانوني است اما در عمل موجب تخريب محيطزيست ميشود كه اين مسئله مغاير با اصل 50 قانون اساسي كه ميگويد هرگونه فعاليتي كه موجب تخريب محيط زيست شود ممنوع است و بايد متوقف شود است. با يك بررسي ميداني از تالاب ميقان ميتوان دريافت كه فعاليت اين معدن موجب تخريب تالاب شده است. چالههایي كه توسط شركت حفر شده، باعث شده آب تالاب تنها در آن چالهها جمع و مابقي تالاب خشك شود. ، اين دستورالعمل وزارت صنعت موجب تخريب تالاب شده و طبق قانون سازمان محيطزيست بايد اين روند را متوقف كند. او با اشاره بهقطع ارتباط اكولوژيكي دو سمت تالاب عنوان ميكند: اينكه شركت اعلام كرده در دو طرف تالاب 10 عدد لولهگذاري براي جريان داشتن آب انجام داده هيچ كمكي به اين تالاب نكرده است. باتوجه به غلظت بالاي سولفات سديم متاسفانه اين لولهها توسط سولفات سديم بسته و ارتباط هيدرولوژيكي قطع شده است. با يك نگاه به عكسهاي تالاب مشخص ميشود كه يك طرف جاده آب دارد و طرف ديگر آن خشك است.
آقاخاني ميافزايد: ادعاي آنها درباره درناها يك شايعه بيش نيست، چراكه درناها بهخاطر فعاليت ماشينآلات اين شركت به اين تالاب نميآيند. اصولا غذادهي به پرندگان وحشي كار درستي نيست و فقط در شرايط خاص صورت ميگيرد. حالا اينكه چند بار تهمانده غذاي كارخانهشان را براي درناها ريختهاند مصداق اين نيست كه حامي تالاب هستند و درناهاي تالاب بهخاطر غذاهاي آنها به تالاب ميآيند. دليل اينكه درناها رفتهاند خشكي تالابهاي اطراف بوده است. اين فعال محيطزيست ميافزايد: مقايسه پلاياي بوليوي با تالاب ميقان اشتباه است. پلايا محدوده مسطحي است كه در آن آب جمع ميشود اما تالاب كويري يك محدودهاي است كه دو اكوسيستم كويري و تالاب باهم داشته باشند. حتي با درنظر گرفتن اين تفاوتها بازهم نميتوان تالاب ميقان ، با بارندگي سالانه 240 ميليمتر را با پلايای بوليوي با بارندگي سالانه 3 هزار ميليمتر مقايسه كرد.
آقاخاني درباره اينكه فعاليت اين شركت تاثيري در گرد و غبار ندارد، ميگويد: دو نوع ريزگرد در اين منطقه داريم؛ ريزگرد فرسايش بادي كه چشمه آن در شمال شرق است، آن كانون ريزگردها پايه رسي دارد. كانون ديگر متعلق به تالاب ميقان است كه ريزگردها از زمان بهرهبرداري اين شركت از تالاب هر روز درحال افزايش است. اگر با همين روند فعلي پيش رويم؛ در آينده بسيار نزديك با چالشهاي محيطزيستي مواجه ميشويم كه ديگر غيرقابل جبران خواهد بود. سلامت شهروندان يكي از مهم ترين آنها است كه با تكذيبيه و جوابيه نميتوان روي اين اقدامات مخرب سرپوش گذاشت و اين اقدامات قابل چشمپوشي نيست. آقاخاني با رد ادعاي اين شركت درخصوص تكذيب مصاحبهاش با «قانون» مي گويد: هزينههاي استحصال سولفات سديم به نفع يك شركت خصوصي و تخريبي كه در خارج از چارچوب قانوني انجام ميشود برخلاف اصل 50 قانون اساسي است. سولفات سديم يكي از مواد شيمیايي است كه قرارگيري آن در بدن انسان ميتواند خطرهاي بسياري براي او داشته باشد. اينكه دوستان در شركت معدني املاح ايران سعي دارند سرپوشي بر آن بگذارند يك فرافكني و حركت به جلو است. اين اقدامات هيچگاه از پيامدهاي منفي فعاليت شركت معدني املاح ايران در تالاب ميقان نميكاهد