به‌سازی تاسیسات هسته‌ای اوکراین برای رهایی از وابستگی به روسیه

  کی‌یف قصد دارد تا حدود 1.7 میلیارد دلا هزینه کند تا این تاسیسات را که نزدیک به پایان چرخه حیات خود هستند، به استانداردهای کنونی غرب نزدیک کند.

مقامات اوکراینی امیدوارند تا در بخش انرژی به استقلال بیش‌تری از مسکو دست یابند و به طور بالقوه بخشی از تولید الکتریسیته خود را به غرب اروپا به عنوان بخشی از پل انرژی اوکراین - اتحادیه اروپا صادر کنند که می‌تواند روابط کی‌یف با اروپا را مستحکم‌تر کند.

اما آیا مقامات می‌توانند از نگرانی‌های در اوکراین و دیگر نقاط مبنی بر این که این طرح‌ها اروپا را در معرض خطر چرنوبیل دیگر قرار خواهد داد، بکاهند؟

این پروژه از پشتیبانی غرب برخوردار است که شامل کمک 600 میلیون دلاری می‌شود که به طور مساوی بر عهده بانک اروپایی بازسازی و توسعه و اوراتم ، آژانس هسته‌ای اتحادیه اروپا است.

آنتون یوسف، مشاور ارشد شرق اروپا و قفقاز در بانک اروپایی بازسازی و توسعه،‌ یک موسسه بین‌المللی سرمایه‌گذاری پروژه‌ها در مرکز و شرق اروپا و مرکز آسیا در این‌باره گفت:‌ پروژه‌ای که از آن حمایت می‌کنیم در واقع درباره استقلال انرژی این کشور و ضرورتا بقاء است. زیرا برای این کشور که نیروگاه‌های انرژی هسته‌ای بیش از 50 درصد الکتریسیته را تولید می‌کنند این بخش بسیار حیاتی و بسیار حائز اهمیت است.

برای کی‌یف فعال نگه‌داشتن انرژی هسته‌ای به استراتژی دولت در رها شدن از انرژی روسیه به عنوان مثال گاز معنا می‌دهد. اوکراین هم‌چنین در جهت پایان دادن به وابستگی‌اش به روسیه برای سوخت‌رسانی به نیروگاه‌های هسته‌ای حرکت می‌کند.

انرژی هسته‌ای حدود نیمی از الکتریسیته مردم اوکراین را تامین می‌کند. انرگواتم متصدی دولتی انرژی هسته‌ای، ‌15 راکتور را در چهار نیروگاه انرژی هسته‌ای اوکراین اداره می‌کند که شامل بزرگ‌ترین نیروگاه هسته‌ای در اروپا واقع در زاپروژیا که 5 راکتور را در خود جای داده می‌شود.

بسیاری از این راکتورها در دهه 1980 آغاز به کار کردند و قدیمی‌ترین آن‌ها واحد یک نیروگاه انرژی هسته‌ای ریونی از دسامبر 1980 به تولید انرژی می‌پردازد، سه سال پیش از آن که راکتور بدفرجام شماره 4 چرنوبیل تولید انرژی را آغاز کند.

طبق گفته استیو توماس، پروفسور بازنشسته سیاست انرژی در دانشگاه گرینویچ در بریتانیا این که اوکراین تصمیم می‌گیرد که نیروگاه‌های انرژی هسته‌ای‌اش را ارتقا دهد،‌ شگفت‌آور نیست. پروفسور توماس به رادیو آزاد اروپا گفت: ‌همان گونه که ساخت راکتورهای جدید بسیار سخت است، نسبت به افزایش حیات نیروگاه‌های موجود نیز در سراسر جهان فشار زیادی وجود دارد.

او ادامه داد: فرانسه بزرگ‌ترین تولیدکننده انرژی هسته‌ای قصد دارد تا حدود 80 میلیارد یورو (89 میلیارد دلار) برای ارتقای 58 راکتور انرژی هسته‌ای‌اش هزینه کند.

بانک اروپایی بازسازی و توسعه می‌گوید این برنامه ارتقای اقدامات ایمنی برای اوکراین حیاتی است به خصوص پس از این که جنگ با حمایت روسیه در شرق این کشور تامین زغال سنگ از منطقه دونباس را تحت تاثیر قرار داده است.

یوسف در این باره گفت:‌ ذخایر با کیفیت زغال سنگ که بخش انرژی اوکراین به شدت به آن‌ها در گذشته وابسته بوده است دیگر نمی‌تواند راه‌حلی پایدار برای نیروگاه‌های انرژی این کشور باشد زیرا مسیر تدارکاتی از دونباس بی‌نظم و آشفته شده است.

انرگواتم می‌گوید این به‌سازی‌ها طبق بالاترین استانداردها انجام می‌گیرد اما منتقدان نسبت به این موضوع تردیدهایی دارند.

آن‌ها با اشاره به این که یکی از راکتورهایی که هنوز در حال تولید انرژی است از واحدی که در چرنوبیل در 26 آوریل سال 1986 منفجر شد قدیمی‌تر است، معتقدند راکتورهای هسته‌ای اوکراین باید هر چه سریع‌تر خاموش شوند.

ایرنیا هولوکو، فعال هسته‌ای اوکراین در NGO دیده‌بان بانک در این باره گفت:‌ یکی ازدلایلی که بانک اروپایی بازسای و توسعه آماده شده تا در این برنامه سرمایه‌گذاری کند این است که آن‌ها نظراتی درباره اتفاقاتی که در رابطه با راکتورهای اوکراین می‌افتد، دارند و همین طور آن‌ها این قدرت را دارند تا تضمین کنند همه چیز به درستی پیش می‌رود. اکنون شاهد هستیم که این اتفاق نمی‌افتد زیرا بازرسان اوکراینی هنوز بدون انجام روال ایمنی به تصمیم‌گیری می‌پردازند.

آنتون یوسف، مشاور ارشد شرق اروپا و قفقاز در بانک اروپایی بازسازی و توسعه می‌گوید این نگرانی‌های گروه‌های بیرونی مانند دیده‌بان بانک مورد توجه قرار می‌گیرد.

وی گفت: ما چندین مرتبه با گروه‌های زیست محیطی درباره این مسائل تماس داشته‌ایم. آن‌ها در نشست‌های سالانه و منظم بانک‌ها شرکت می‌کنند.

سخنگوی انرگواتم نیز گفت: اوکراین نیاز مبرمی به تمدید عمر راکتورهای هسته‌ای‌اش دارد. در اوکراین فعالیت یک واحد انرژی هسته‌ای با طول عمر 30 سال می‌تواند پس از ارزیابی‌های امنیتی تا 10 سال تمدید شود.

او گفت: در ایالات متحده عمر راکتورها را بی‌درنگ تا 30 سال تمدید می‌کنند و این رقم نیز می‌تواند افزایش یابد. کمیسیون مقررات هسته‌ای اوکراین درباره احتمال افزایش مدت تمدید تا 80 سال در حال گفت‌وگو است.

این فعالیت به‌سازی بخشی از طرح شجاعانه‌ای است که از اوکراین بازیگری مهم در عرصه انرژی می‌سازد. طبق سند استراتژی دولت که در سال 2006 منتشر شد. کی‌یف ساخت 11 واحد انرژی هسته‌ای را تا سال 2030 پیش‌بینی کرده بود.

اوکراین هم‌چنین درها را به روی شریکان هسته‌ای غربی نیز باز کرده است. در ماه نوامبر انرگواتم با شرکت مهندسی فرانسوی آریوا به منظور به‌سازی نیروگاه‌های انرژی هسته‌ای کنونی و آتی در اوکراین توافق نامه‌ای را امضا کرد.

شرکت وستینگهاوس واقع در ایالات متحده که از سال 2003 در اوکراین فعالیت دارد، دسامبر 2014 توافقی را با کیف امضا کرد تا ارسال سوخت هسته‌ای را تا سال 2020 افزایش قابل توجهی دهد.

بانک صادرات - واردات ایالات متحده نیز وام‌های زیادی را برای چندین پروژه وستینگهاوس در این منطقه پیشنهاد کرده است.