سه مشکل برای ایران در صورت پیروزی کودتا در ترکیه

سرویس بین الملل خرداد: سایت "المانیتور" در تحلیلی تحت عنوان "چرا ایران به سرعت پشت سر اردوغان ایستاد؟" به علل و انگیزه های حمایت دولت جمهوری اسلامی ایران از دولت ترکیه پرداخته است. این سایت می نویسد:"رجب طیب اردوغان تا همین اواخر یکی از منتقدان جدی سیاست های ایران در منطقه بود. این انتقادات نه تنها متعدد بودند بلکه در سطوح مختلف بیان می شدند به خصوص درباره بحران سوریه. اما ایا کودتا در ترکیه و نافرجام بودن آن سبب تغییر در روابط دو کشور شده است؟ ریشه های سردی در روابط ایران و ترکیه را باید در رویدادهای بهار عربی جست. شکاف سیاسی و افزایش آن پیامدهای اقتصادی نیز داشته است. در واقع، در سه سال گذشته حجم تجارت دوجانبه ایران و ترکیه روند نزولی قابل توجهی را شاهد بوده است. در یازده ماه نخست سال 2015 میلادی حجم تجارت دوجانبه 30 درصد کاهش یافته و به 9 میلیارد دلار در مقایسه با سال پیش از آن رسیده است. اما ایا این اختلاف نظرها پس از بهار عرب و کاهش حجم مبادلات تجاری باید سبب می شدند تا ایران از حذف اردوغان از طریق مداخله غیر دموکراتیک ارتش ترکیه حمایت کند؟ پس از بروز کودتا وزیر امور خارجه ایران جزو نخستین سیاستمدارانی بود که واکنش نشان داد و آن را محکوم کرد اما چه دلیلی برای حمایت فوری ایران از اردوغان علیرغم اختلاف نظرهای جدی درباره مسائل منطقه ای به ویژه بر سر بحران سوریه وجود دشت؟" 

به گزارش خرداد، این سایت می نویسد:"علیرغم کاهش حجم مبادلات اقتصادی در ماه های اخیر در بعد کلان تر مبادلات اقتصادی میان دو کشور از زمان به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در حال افزایش بوده است. در واقع، پیش از اردوغان ترکیه از بی ثباتی مداوم رنج می برد و با مشکلات اقتصادی و امنیتی ای مواجه بود که تحت هیچ شرایطی نمی توانست فضایی را فراهم کند تا  شریک قابل توجهی برای ایران باشد. اردوغان ترکیبی از سلف خود نجم الدین اربکان در قلمروی اسلام سیاسی و فتح الله گولن شریک پیشین اش در حوزه اسلام ایدئولوژیک بود که قادر به پیاده سازی مدل منحصر بفردی از حکومت شد. این مدل همراه با تلاش مستمر ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپا و هم چنین به دنبال توسعه روابط با کشورهای خاورمیانه از جمله کشورهای اسلامی بود. در واقع، اردوغان از همان آغاز حکومت خود به دنبال روابط نزدیک تر با ایران بود". 

این سایت در ادامه اشاره می کند که اگر کودتای نظامی در ترکیه موفق می شد سه مشکل اساسی را برای ایران به ارمغان می آورد:"نخست آن که وجود بی ثباتی در کشور همسایه و ناامنی در مناطق کردنشین در ترکیه ایجاد می شد که دومی تهدیدی بالقوه برای مرزهای ایران بود و ممکن بود به آن کشور سرریز شود. نکته دوم آن که برای ایران هیچ حایگزین مطلوب تری نسبت به حزب عدالت و توسعه وجود نداشت. فتح الله گولن فردی که اردوغان او را متهم به کودتاگری کرده روحیات ضد ایرانی و ضد شیعه دارد و مخالف انقلاب اسلامی ایران بوده است. اگر او واقعا پشت کودتا بود و پیروانش به قدرت می رسیدند این خبر بدی برای ایران بود. اگر هم ادعای اردوغان اشتباه بوده باشد تاریخ روابط ایران و ترکیه نشان می دهد که حکومت نظامیان مانعی در  برابر گسترش رواب تهران – آنکارا بوده است. دلیل سوم آن است از دید ایران دیدگاه اردوغان بهترین انتخاب برای ترکیه در مقایسه با شخصیت های دیگر است. در مقابل او حزب جمهوریخواه خلق است که یک حزب سکولار است حزب حرکت ملی است که ملی گرای افراطی است و حزب دموکراتیک خلق هاست که یک جنبش قومیتی است و هیچ از این گروه های سیاسی تا به حال رابطه خوب و نزدیکی با دولت ایران نداشته اند". 

این سایت در ادامه اشاره می کند که یکی دیگر از دلایل برجسته حمایت ایران از اردوغان نیز بدان خاطر بود که رییس جمهوری ترکیه پیش از وقوع کودتا تصمیم گرفته بود تا با عذرخواهی از روسیه به بحران ایجاد شده با مسکو پس از ساقط شدن هواپیمای روسی توسط نیروهای نظامی ترکیه پایان دهد امری که می تواند به کاهش تنش میان ایران و ترکیه بر سر بحران سوریه بیانجامد". 

این سایت در ادامه به نقل از سعید لیلاز تحلیلگر می نویسد:"کودتای ناموفق در ترکیه بهترین گزینه برای ایران بود چرا که در صورت موفقیت ارتش ناامنی در ترکیه افزایش می یافت و منطقه به مرز انفجار می رسید. اردوغان قطعا بهترین گزینه برای ایران است. شواهد نشان می دهند که سیاست خارجی ترکیه در حال تغییر است". ناصر هادیان استاد روابط بین الملل در دانشگاه تهران نیز به المانیتور می گوید که هر چند ایران با اردوغان اختلاف نظرهای دارد اما موفقیت کودتای نظامی در ترکیه برای ایران خوب نبود. او معتقد است که پس از شکست کودتای اخیر ترکیه موضع ضعیف تری خواهد داشت و رابطه ای متعادل میان تهران و آنکارا شکل می گیرد.