واکنش سخنگوی وزارت بهداشت به اظهارات پزشک کیارستمی

دکتر ایرج حریرچی در نشست خبری وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی درباره پرونده عباس کیارستمی و اظهارات پزشک این کارگردان درباره روند درمان او در ایران و فرانسه و ضربه به مغز وی در خارج از کشور، گفت: وزارت بهداشت درباره پرونده‌های این‌چنینی آنچه را که باید انجام دهد در مقطع زمانی خودش اقدام می‌کند، اما رسیدگی به پرونده، مراجع قانونی خود را دارد و وزارت بهداشت تمایلی ندارد که در وظایف دستگاه‌های دیگر دخالت کند.

او افزود: البته ما به عنوان متولی سلامت اقدامات و پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهیم و در عین حال به گروه‌های مختلف اعم از هنرمندان، پزشکان و ... توصیه می‌کنیم که نخواهند این مسائل را در رسانه‌ها حل کنند، اما وزارت بهداشت پیگیری خود را انجام می‌دهد.

سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه ما به عنوان تولیت نظام سلامت و به عنوان امین مردم بسیاری از مسائل را می‌دانیم، اما نمی‌توانیم آنها را اعلام کنیم، گفت: به عنوان مثال چندی پیش تریاک‌های آلوده به سرب باعث شد که افراد زیادی که مصرف‌کننده تریاک بودند دچار مسمومیت با سرب شوند و برای رفع این مسمومیت به دارویی گران قیمت نیاز داشتند. حال ما نمی‌توانیم اعلام کنیم که اگر این فرد تریاک مصرف نکند، سرب خود به خود در بدنش کاهش می‌یابد. بر همین اساس برخی افراد می‌گویند وزارت بهداشت کاری نمی‌کند، اما ما محدودیت اخلاقی داریم و امین مردم هستیم و نمی‌توانیم همه چیز را اعلام کنیم. ممکن است برخی افراد این محدودیت را نداشته باشند یا با برنامه‌ریزی‌های از پیش تعیین شده برخی مسائل را مطرح کنند.

حریرچی در عین حال در این نشست به روز جهانی سلامت روان اشاره و گفت: هفته آینده نیز هفته سلامت روان با شعار "کرامت انسانی در سلامت روان و کمک‌های اولیه روانشناختی" برای همه است که هر روز آن با عنوانی نامگذاری شده است.

تقاضای القایی در نظام پرداخت فی‌فور سرویس بیشتر است

او در ادامه به موضوع وجود تقاضای القایی در حوزه سلامت اشاره کرد و گفت: باید بدانیم که تقاضای القایی چیزی است که طبق مستندات علمی و قضاوت ارائه‌کننده خدمت، بهترین کاری نیست که برای بیمار لازم است و حتی بیش از نیاز فرد است. در عین حال تقاضای القایی در نظام پرداخت فی‌فور سرویس بیشتر دیده می‌شود. حال در طب مدرن ما بخش خصوصی کاملا بر اساس نظام فی‌فور سرویس بوده و در بخش دولتی نیز از سال 74 به بعد در حوزه بستری نظام پرداخت به همین صورت در آمده است و این یعنی به ازای ارائه خدمت، پرداخت‌ها صورت می‌گیرد.

سخنگوی وزارت بهداشت افزود: البته نظام فی‌فور سرویس هم انواعی دارد، به عنوان مثال کشور ژاپن تنها کشوری است که نظام فی‌فور سرویس موفقی دارد و اعلام می‌کند که حوزه سلامت باید خدمات را مطابق با استاندارد و با میزان پول مشخصی ارائه کند. حال اگر در نظام پرداخت فی‌فور سرویس، تعرفه آزاد باشد، احتمال تقاضای القایی بالا می‌رود.

عده‌ای در حوزه سلامت فیلسوف‌نمای خودکارشناس انگارند

حریرچی در ادامه در واکنش به برخی اظهارنظرها مبنی بر افزایش تقاضاهای القایی در طرح تحول نظام سلامت، گفت: عده‌ای در حوزه سلامت فیلسوف‌نمای خودکارشناس انگارند. باید توجه کرد که یکی از ویژگی‌های ذاتی نظام فی‌فور سرویس این است که در آن تقاضای القایی وجود دارد، اما درصد آن مهم است. ما می‌توانیم دو حرف را بزنیم یکی اینکه آیا تقاضای القایی در کشور ما وجود دارد و دوم اینکه آیا این تقاضای القایی بعد از طرح تحول سلامت افزایش یافته یا روندی کاهشی را در پیش گرفته است. بنابراین ما می‌توانیم بگوییم که تقاضای القایی وجود دارد اما نمی‌توانیم اعلام کنیم که این تقاضا در طرح تحول نظام سلامت افزایش یافته است.

کاهش تقاضاهای القایی در حوزه سرپایی نسبت به سال 93

او با بیان اینکه تقاضاهای القایی با میزان بار مراجعات سنجیده می‌شوند، ادامه داد: برای افزایش تقاضای القایی باید بار مراجعات نیز افزایش یابد. در سال 93، بار مراجعه ما در حوزه سرپایی 10.3 بوده است، یعنی هر ایرانی به طور متوسط 10.3 به بخش سرپایی مراجعه کرده، حال اگر تقاضای القایی تشدید شده باشد باید این عدد هم روندی افزایشی به خود گیرد، این در حالی است که در سال 94 تعداد بار مراجعات سرپایی به 9.2 کاهش یافته‌اند که اجزای آن عبارتند از 2.3 بار مراجعه به پزشک عمومی و خانواده، 2.2 بار مراجعه به پزشک متخصص، 0.3 بار مراجعه به دندانپزشک، 0.06 بار مراجعه به ماما، 14هزارم بار مراجعه به طب سنتی، 3.17 بار مراجعه به داروخانه، یک بار مراجعه به آزمایشگاه، 4هزارم بار مراجعه به روانشناس و 10هزارم بار مراجعه به تغذیه بوده‌اند.

سخنگوی وزارت بهداشت افزود: بنابراین ما در خدمات سرپایی در سال 94 نسبت به سال 93 حدود 10 درصد کاهش بار مراجعات را داشته‌ایم که البته دسترسی‌مان روندی افزایشی داشته است؛ به طوری که 10 میلیون نفر بیمه شدند، حاشیه شهرها را تحت پوشش قرار دادیم و اقدامات دیگری نیز انجام گرفت.

حریرچی گفت: طبق آمار موجود بار مراجعه ما در حوزه بستری نسبت به کشورهای توسعه یافته به طرز معنی‌داری کمتر است و نسبت به کشورهای مشابه خودمان یا برابر است یا مقداری کمتر. این در حالی است که در حوزه سرپایی نسبت به کشورهای مشابه خودمان گاهی به طرز معنی‌داری بار مراجعات‌مان بیشتر است که این از 10 الی 20 سال گذشته وجود داشته است.

او میزان بار مراجعات در حوزه بستری را نیز بیان کرد و گفت: در این حوزه میزان بار مراجعات در سال 94 نسبت به سال 93، چهار درصد افزایش یافته است بنابراین باید توجه کرد که تقاضای القایی پدیده‌ای مذموم است و باید به حداقل برسد، اما در نظام‌های مبتنی بر فی‌فور سرویس شیوع قابل توجهی دارد. حال یکی از اتهاماتی که به طرح تحول نظام سلامت زده می‌شود، این است که این طرح منجر به تشدید تقاضاهای القایی شده است، اما این آمار نشان می‌دهد طرح تحول نه تنها افزایش تقاضاهای القایی را به دنبال نداشته، بلکه در حوزه سرپایی روند کاهشی این تقاضاها را ایجاد کرده است و در عین حال دسترسی به خدمات نیز افزایش یافته است. البته یکی از عللی که بار مراجعات کمتر شده شیفت کردن از بخش خصوصی به بخش دولتی است.

حریرچی قیمت پایین‌تر، نظارت بیشتر و تغییر روش پرداخت برای استان‌هایی مانند فارس و مازندران و همچنین یک سوم مردم کشور در روستاها و حاشیه‌ شهرها را علت کمتر بودن تقاضای القایی در بخش دولتی عنوان کرد.

سقط‌هایی که به صورت غیرقانونی انجام می‌شود

او در پاسخ به سوالی درباره نحوه نظارت بر مراکز درمانی و سقط‌های جنین غیرقانونی، گفت: نظارت‌های وزارت بهداشت در چند قسمت است؛ یکسری از نظارت‌هایمان بر عملکردهای قانونی است که این نظارت‌ها بر اساس قوانین از سوی نظام پزشکی، وزارت بهداشت و برخی سازمان‌های نظارتی دیگر به صورت دوره‌ای انجام می‌شوند که البته به دلیل کمبود امکانات و نیروی انسانی ادعا نمی‌کنیم که نظارت‌هایمان کامل است.

سخنگوی وزارت بهداشت افزود: قسمت دیگر از نظارت‌ها این است که برخی تخلفات غیرقانونی مانند سقط جنین یا قاچاق مکمل و ... انجام می‌شود که ما در این زمینه‌ها می‌توانیم تا میزان قابل توجهی نظارت‌هایمان را انجام دهیم، اما اگر کسی در زیرزمین خانه‌ای عمل سقط را انجام داد، باز هم سعی می‌کنیم بر آنها نظارت کنیم و حتی از نهادهایی مانند نیروی انتظامی، اطلاعات مردمی و ... در این زمینه استفاده کنیم. در عین حال باید توجه کرد که در برخی تخلفات دو طرف به تخلف رضایت داده‌اند.

حریرچی با بیان اینکه سقط جنین کاری غیرقانونی، غیراخلاقی و غیرشرعی است، گفت: حال اگر این کار غیرقانونی در محلی غیرقانونی انجام شود، علیرغم اینکه تلاش می‌کنیم با آنها برخورد کنیم، اما موفق نمی‌شویم. در عین حال از مردم نیز انتظاراتی داریم و باید بدانیم که هر چه فرهنگ مردم بالاتر رود، این تقاضاها نیز ایجاد نمی‌شود. البته در خود ارائه کنندگان خدمت نیز باید سیستم خودمراقبتی ایجاد شود. هرچند که قاطبه پزشکان و ماماهای کشور تخلف غیرقانونی را بر نمی‌تابند، اما افرادی هم هستند که معتقدیم به اشتباه این لباس را به تن کرده‌اند.

او افزود: آمار ما درباره سقط جنین نسبت به آنچه تخمین زده می‌شود، آمار بالایی نیست؛ چرا که بالاخره این اقدام غیرقانونی را طوری انجام می‌دهند که عوارض آن مخفی بماند و نمی‌توانیم آن را تشخیص دهیم مگر اینکه عوارض شدیدی مانند پارگی رحم داشته باشد.سخنگوی وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه سیاست وزارت بهداشت در بحث روغن پالم تغییر نکرده است، از کاهش 15 درصدی واردات این روغن در شش ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد.

سیاست وزارت بهداشت در قبال "پالم" تغییر نکرده

دکتر ایرج حریرچی در بخش دیگری از نشست خبری امروز در پاسخ به سوالی درباره میزان واردات روغن پالم و اینکه آیا موضع وزارت بهداشت نسبت به واردات پالم تغییر کرده یا خیر، گفت: اولا تاکید می‌کنم که موضوع سلامت مردم و عملکرد وزارت بهداشت را با مسایل سیاسی مخلوط نکنید. سیاست وزارت بهداشت در بحث پالم هیچ تغییری نکرده و میزان واردات آن در شش ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 15 درصد کاهش یافته است.

سخنگوی وزارت بهداشت در این زمینه افزود: روغن پالم روغنی خوراکی است و حداقل پنج نوع دارد و برخی از انواع آن برای مصرف مناسب است، اما قیمت آنها بالاست. کشور مالزی بزرگ‌ترین صادرکننده و مصرف‌کننده پالم است.

وی با بیان اینکه 33 درصد از روغن‌های مصرفی جهان از روغن پالم است، گفت: البته میزان مصرف آن در برخی کشورها ناچیز و در حد پنج درصد است، اما در برخی کشورها هم 90 درصد بازار مصرفی‌شان به پالم اختصاص دارد. در کشور ما قبل از اقدامات دولت یازدهم میزان مصرف روغن پالم در بازار به 50 درصد می‌رسید.

حریرچی با بیان اینکه البته روغن پالم دارای ویژگی‌های مثبت و منفی زیادی است، افزود: به عنوان مثال ویژگی مثبت این روغن که مورد علاقه صنعت است، پایداری بالا در برابر حرارت و قوام بالای آن است. از طرفی وجود اسید چرب اشباع بالا در آن ویژگی منفی تلقی می‌شود. بر این اساس ما از سال 93 واردات روغن پالم را به شدت محدود کردیم؛ به طوریکه واردات آن در سال 91 و 92، 750 هزار تن بود که این میزان در سال 93 و 94 به 400 هزار تن رسید و در شش ماهه اول سال 95 شاهد واردات 180 هزار تن پالم به کشور بودیم که این میزان کاهش 15 درصدی را نسبت به سال 94 داشته است، در عین حال تعرفه دولتی روغن پالم نیز از 10 درصد به 26 درصد رسید.

سخنگوی وزارت بهداشت تاکید کرد: وزارت بهداشت نیز از ابتدا معتقد نبوده که پالم باید به طور کامل از بازار مصرف حذف شود؛ چرا که با توجه به مصارف صنعت و ملاحظات اقتصادی، امکان حذف آن وجود ندارد. در عین حال رییس‌جمهور هم دستور دادند هیاتی از مالزی به کشور بیاید و بررسی و تصمیم‌گیری‌های لازم درباره روغن پالم انجام شود.

وی ادامه داد: باید توجه کرد که برخی کشورهای اروپایی با 10 برابر درآمد سرانه کشور ما به میزان پنج درصد روغن پالم را مصرف می‌کنند، اما آنها روغن‌های گرانتر را جایگزین آن کرده‌اند. در عین حال تاکید می‌کنم که اکنون مصرف سالانه پالم در کشور از 50 درصد به نزدیک 30 درصد رسیده است.

نحوه فعالیت بیمارستان‌ها در تاسوعا و عاشورا

سخنگوی وزارت بهداشت درباره نحوه فعالیت بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در ایام تاسوعا و عاشورا، گفت:‌ بیمارستان‌های ما آمادگی کامل دارند و از پرسنل‌مان هم تشکر می‌کنیم که در این ایام که کل کشور تعطیل می‌شود، آنها ارائه خدمت می‌کنند و حتی شیفت‌هایشان هم تشدید می‌شود و علیرغم اشتیاق‌شان به شرکت در مراسم‌ها به طور کامل در مراکز درمانی خدمت‌رسانی می‌کنند.

وی ادامه داد: بنابراین ما در مراکز بهداشتی و درمانی آمادگی لازم را برای ارائه خدمت داریم و از طرفی در مکان‌های پرتردد که احتمال حوادث و سوانح بیشتر است، با ناوگان اورژانس‌ آمادگی‌های لازم را ایجاد کرده‌ایم. در عین حال نظارت‌هایمان در زمینه مواد غذایی نیز تشدید شده است.

حریرچی گفت: در عین حال از مردم و هیات‌ها درخواست می‌کنیم که پیش‌بینی‌های لازم را در مقابل حوادث و تراکم جمعیت داشته باشند.

وی درباره تمهیدات وزارت بهداشت در راهپیمایی اربعین نیز گفت: در این زمینه آمادگی‌های لازم را داریم و تقسیم‌بندی‌ داخل و خارج کشور و استان‌های پشتیبان انجام و مشخص شده است. البته یک قسمت مراقبت‌ از زائرین است و قسمت دیگر آموزش‌هایی است که باید به آنها داده شود که این کارها انجام می‌شود.

آسیب دکل‌های فشار قوی بر سلامت

سخنگوی وزارت بهداشت در پاسخ به سوال دیگری درباره آسیب‌های دکل‌های فشار قوی به سلامت مردم، گفت: اثرات مضر برخی از این دکل‌ها در فاصله متری مشخص، ثابت شده است. البته درباره مضر بودن برخی‌شان هم بحث‌هایی وجود دارد. البته در نزدیکی دکل‌هایی که مضر هستند، ساخت و سازهایی با مجوزهای قدیمی صورت گرفته و در برخی مناطق نیز ساکنین محلی به صورت غیرقانونی ساخت و ساز کرده‌اند. بر این اساس ما پیگیری می‌کنیم که اولا ساخت و ساز جدیدی نزدیک دکل‌های مضر صورت نگیرد و دوما با تعامل این کار به حداقل برسد.

آمادگی ارایه خدمت به کودکان کار

وی در پاسخ به سوال دیگری درباره اقدامات وزارت بهداشت برای سلامت کودکان کار، گفت: در این زمینه از دستگاه‌های ذیربط و خصوصا NGOها انتظار کمک می‌رود، اما آنچه که مربوط به وزارت بهداشت است اعلام می‌کنیم که آمادگی لازم را داریم و اکثر کودکان کار هم می‌توانند بیمه شوند و ما نیز آمادگی ارائه خدمت به آنها را داریم.

باز هم ماجرای درآمد مدیران وزارت بهداشت

حریرچی در پاسخ به سوالی درباره اظهارنظر یکی از نمایندگان مجلس نسبت به درآمد مدیران وزارت بهداشت و پزشکان، گفت: باید توجه کرد که ما در حوزه مدیران پرداختی بالا نداشته‌ایم و اگر داشته باشیم با آن برخورد می‌کنیم، اما بحث کارانه پزشکان مجزا و مشخص است. متاسفانه هر اظهارنظری که درباره پرداخت نجومی مدیران می‌شود، فوری آن را به پزشکان منتسب می‌کنند به طوریکه رسانه‌ها و برخی افراد کم‌لطفی کردند و پرداخت‌های نجومی را به پزشکان وصل کردند، اما کارانه پزشکان باید به صورت قانونی بررسی شود و آنگاه اگر قرار است تغییر کند، این کار را انجام دهند.

سخنگوی وزارت بهداشت در پاسخ به سوال دیگری درباره میزان موفقیت در اجرای بندهای برنامه‌ پنجم توسعه، گفت: یکی از آسیب‌شناسی‌هایی که برای تدوین قانون برنامه ششم به آن فکر می‌کنند، این است که ما قوانین برنامه را با توجه به امکانات موجود کشور طراحی کرده و امکانات لازم را هم برای آن ایجاد کنیم. به عنوان مثال رشد هشت درصدی در سال در برنامه پنجم برای کشور پیش‌بینی شده بود ،اما وقتی می‌بینیم که در سال‌های منتهی به دولت تدبیر و امید رشد منفی داریم، بنابراین منابع لازم هم برای اجرای برنامه‌ها وجود ندارد و اجرای آنها دچار مشکل می‌شود.

او افزود: البته اجرای برنامه‌های برنامه پنجم توسعه در دوره اخیر نسبت به گذشته بهتر بوده است. به عنوان مثال یکی از شاخص‌هایی که در برنامه چهارم و پنجم توسعه عنوان شده بود، این بود که پرداختی مردم در حوزه سلامت به زیر 30 درصد برسد. این در حالی بود که در اکثر سال‌ها پرداختی مردم افزایش می‌یافت اما در دوره اخیر این میزان به طور معنی‌داری کاهش پیدا کرده است. بنابراین حرکت به سمت اجرای برنامه‌های قانون پنجم توسعه در حوزه سلامت تشدید شده، اما ایده‌آل نیست. به عنوان مثال بحث تجمیع بیمه‌ها به دلیل محدودیت‌ها انجام نشد.

حریرچی در پاسخ به سوالی درباره تزریق واکسن آنفلوانزا و عوارض آن، گفت: هیچ دارویی نیست که عارضه آن صفر باشد، اما برخی داروها عوارض‌شان آنقدر اندک است که ما به نفع کلی آن توجه می‌کنیم. بنابراین داروهایی که مجوز می‌گیرند و توصیه می‌شوند، منافع‌شان بیش از مضرات‌شان است. در عین حال تزریق واکسن آنفلوانزا را برای افراد در معرض ریسک توصیه کردیم و برای برخی افراد در معرض خطر نیز خودمان آن را تامین کرده‌ایم.

سخنگوی وزارت بهداشت در پایان به تعداد زیاد مجروحان در کشورهای یمن و سایر کشورهای اسلامی اشاره و گفت: ‌با توجه به شدت مجروحین در یمن و کشورهای اسلامی، وزارت بهداشت و بیمارستان‌های تابعه آن اعلام آمادگی می‌کنند که مجروحین مظلوم این کشورها را بپذیریم و به آنها ارائه خدمت کنیم.