دستاوردها و نقاط عطف علمی سال 2016 جهان
سال 2016 میلادی سال بزرگی برای علم در جهان بود و بیماری ابولا در سال 2015 و سال جاری بزرگ ترین وضعیت اضطراری عمومی را ایجاد کرد و این در حالی است که ویروس زیکا در سال 2016 به فرهنگ واژگان افزوده شد.
سال 2016 همچنین سالی بود که دانشمندان جهان برای نخستین بار فضاپیمای بدون سرنشین به نام 'جونو' را با موفقیت در مدار سیاره مشتری قرار دادند.
تارنمای رادیو 'اس.بی.اس' استرالیا روز سه شنبه به رویدادهای مهم علمی جهان در سال جاری میلادی از نگاه خود پرداخت و نوشت: سال 2016 با هشدار دولت ها در سرتاسر جهان از جمله دولت استرالیا به زنان باردار در خصوص مسافرت به مناطق و کشورهای آلوده به ویروس زیکا آغاز شد.
کشورهایی که همه گیری این ویروس در آنها مشکل ساز شده بود در آمریکای جنوبی، منطقه کارائیب، آمریکای مرکزی، آفریقا و جزایر پاسفیک قرار داشتند.
گفته شد این بیماری با گزش پشه های ناقل این ویروس در فرد ایجاد می شود.
با آنکه میزان مرگ و میر به دلیل این ویروس بسیار اندک است، اما این ویروس با تولد هزاران نوزاد مبتلا به نوعی اختلال مغزی مرتبط دانسته شد.
وزارت بهداشت برزیل همچنین تایید کرد این ویروس با نوعی تغییر شکل جنینی موسوم به مایکروسفالی مرتبط است. حالتی که در آن نوزادان تازه متولد شده با سرهای کوچک تری به دنیا می آیند و این در حالی است که 'مارگارت چن' رئیس سازمان بهداشت جهانی این پدیده را نگران کننده توصیف کرد.
وی گفت: تهدید فراگیر ویروس زیکا در مناطق جغرافیایی جدیدی که در آنها ایمنی جمعی پایین است یکی دیگر از دلایل نگران کننده است به ویژه با در نظر گرفتن ارتباط احتمالی بین عفونت حین بارداری و نوزادانی متولد شده با سرها کوچک.
این تارنما در ادامه با اشاره به اینکه برای بسیاری از افراد یادگیری علم شیمی با پایان یافتن دبیرستان پایان می یابد، نوشت: اما در سال جاری میلادی، اتفاق جالبی در این علم هم افتاد. اتفاقی که در آن همگام با کشف چهار عنصر جدید عناصر شیمیایی موجود در جدول تناوبی دستخوش تغییر شد.
این چهار عنصر جدید، 'نیهونیوم' با عدد اتمی 113، 'موسکوویوم' با عدد اتمی 115، 'تنسین' با عدد اتمی 117 و 'اوگانسون' با عدد اتمی 118 بودند.
بر خلاف اکثر عناصر شیمیایی در این جدول تناوبی مندلیف، عناصر تازه کشف شده به صورتی ناپایدار هستند و تنها در آزمایش های آزمایشگاهی وجود دارند.
درست در همان زمانی که شیمی دانان در حال جشن گرفتن به دلیل این اکتشاف جدید بودند، فیزیک دانان در جهان نیز بسیار هیجان زده شدند. دلیل این هیجان، شناسایی امواج ضعیف در بافت فضا - زمان و آنهم برای نخستین بار بود.
این امر در واقع پیش بینی 'آلبرت اینشتین' در سال 1916 را تایید می کرد.
امواج گرانشی در هر کجا که رخداد بزرگی در کیهان رخ می دهد، به عنوان مثال هنگامی که سیاه چاله ها با یکدیگر برخورد می کنند، ایجاد می شوند.
'کیتی مک' متخصص فیزیک نجومی می گوید شناسایی این امر در واقع سبب ایجاد شناختی کاملا جدید از کهکشان شده است.
وی گفت: ما قادر خواهیم بود برخی از خشن ترین رخدادهای کهکشان را مشاهده کنیم. برخورد دو سیاه چاله با یکدیگر و ادغام آنها با یکدیگر. احتمالا ما همچنین قادر خواهیم بود شاهد برخورد ستاره های نوترونی و ادغام آنها با هم باشیم. سیاه چاله های بسیار بزرگ هنگامی که با یکدیگر ادغام می شوند، بزرگ تر می شوند و این در واقع بخشی از اتفاقی است که وقتی که کهکشان ها با یکدیگر ادغام می شوند و کهکشان های جدید را شکل می دهند، رخ می هد.
این روشی است که ما قادر خواهیم بود تا شکل گیری کهکشان ها را به صورتی واقعی مطالعه کرده و شکل گیری جرم در کیهان و اینکه سیاه چاله ها چگونه عمل می کنند را ببینیم. ما چیزهایی درباره اینکه چه نوع سیاه چاله هایی در کیهان وجود دارند یاد می گیریم و اینکه اجرام گوناگون چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند. و این امر به ما چیزهایی را درباره ستاره ها خواهد آموخت و اینکه ستاره ها چگونه شکل می گیرند یا می میرند.
با نزدیک شدن به اواسط سال، این بار زمان شادی دوستداران علوم فضایی رسید تا ورود موفقیت آمیز یک فضا پیمای بدون سرنشین به مدار سیاره مشتری را جشن بگیرند.
نیروی محرکه این فضا پیمای بدون سرنشین موسوم به 'جونو' تنها از نور خورشید بود و پنج سال طول کشید تا این فضا پیما بتواند خود را به بزرگ ترین سیاره منظومه شمسی برساند.
انتظار آن می رود تا 'جونو' حین مطالعه آنچه در ورای ابرهای کلفت سیاره مشتری قرار دارد و نیز میدان مغناطیسی عظیم این سیاره، اطلاعاتی را به زمین ارسال کند.
هر چرخش کامل به دور سیاره مشتری، 14 روز به طول می انجامد.
این فضا پیمای بدون سرنشین همچنین قرار است در خصوص میزان آب موجود در اتمسفر این سیاره مطالعاتی انجام دهد.
'اسکات بولتون' یکی از دانشمندان ارشد گفت این ماموریت به دانشمندان کمک خواهد کرد تا شناخت بهتری از شکل گیری منظومه شمسی کسب کنند.
وی گفت: آنچه 'جونو' در حال انجام آن است، یادگیری و مطالعه شکل گیری منظومه شمسی است. دانشمندان در واقع عملا نمی دانند سیاره ها چگونه شکل گرفته اند. ما می دانیم پس از آنکه خورشید شکل گرفت، یک اتفاقی افتاده و سیاره مشتری شکل گرفته است. این سیاره بیش از نیمی از مواد اضافی را از آنجا گرفته که البته کمی هم با خورشید فرق دارد. اما ما دقیقا این موضوع را نمی دانیم و این در واقع نخستین گام برای شناخت این پدیده است.
یکی دیگر از دستاوردهای جالب علمی در سال میلادی جاری تولد نخستین نوزاد موسوم به 'نوزاد سه والده' بود.
پزشکان در آمریکا اعلام کردند توانسته اند با استفاده از روشی جدید یک نوع باروری موسوم به 'باروری سه نفره' را ابداع کنند.
در این روش در واقع، نوزاد متولد شده نه تنها 'دی.ان.ای' والدین خود را دارد بلکه 'دی.ان.ای' فرد اهدا کننده را نیز داراست.
از این روش به منظور اطمینان از عدم به ارث بردن یک بیماری ژنتیکی توسط نوزادی که مادرش آن را در ژن خود حمل می کرد، استفاده شد.
برخی از تحلیلگران امور پزشکی از این روش به عنوان عصری جدید در پزشکی به ویژه برای درمان بیماری های نادر ژنتیکی نام برده اند.
و در نهایت شاید یکی از مهم ترین توافق ها در تاریخ آنهم با حضور تقریبا 200 کشور جهان از جمله استرالیا در سال 2016 میلادی به تصویب این کشورها رسید.
در توافق آب و هوایی پاریس که سال 2015 در پایتخت فرانسه حاصل شد یک برنامه جهانی به منظور محدود کردن تغییرات آب و هوایی در جهان در نظر گرفته شد.
توافقنامه پاریس در تاریخ 12 دسامبر (21 آذر) سال 2015 با شرکت 196 کشور جهان و در چارچوب کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل متحد با هدف جلوگیری از افزایش دمای زمین بیش از 2 درجه سانتی گراد در قرن جاری و تلاش در جهت محدودیت افزایش دما به زیر 1.5 درجه سانتیگراد نسبت به سطح آن پیش از صنعتی شدن، تهیه و تدوین شد.
توافق آب و هوایی پاریس سال 2016 اجرایی شد.
