بررسی مطالبات حقوقی حوزه ازدواج کودک
نشست «بررسی مطالبات حقوقی حوزه ازدواج کودک» ششم دی 1395 خورشیدی با حضور جمعی از دانشجویان، مددکاران اجتماعی و فعالان حوزه کودک در باشگاه هواداران جمعیت امام علی(ع) در تهران برگزار شد.
جامعه ایران از یک سو شاهد افزایش سن ازدواج در میان دختران و پسران بوده و از سوی دیگر هنوز شاهد ازدواج زودهنگام کودکان است. طبق تعاریف ازدواج زودهنگام به ازدواجی اطلاق می‌شود که زوجین یا یکی از آنان به سن ١٨سالگی نرسیده باشند. مجامع بین‌المللی و علمی (یونیسف، جامعه شناسی کودکی و نوجوانی...) نیز، سن کودکی را تا ١٨سالگی می دانند. مشاهده آمار ازدواج‌های زودرس نزد این گروه سنی، توجه خاصی را از سوی اندیشمندان، تصمیم سازان و برنامه ریزان حوزه های علوم انسانی، بهداشتی و سیاسی می طلبد.
جمعیت مستقل و هوشمند امداد دانشجویی - مردمی امام علی (ع) به عنوان یک نهاد مردم نهاد و برای تقویت مشارکت عمومی به ویژه حضور فرهیختگان در سیاست های اجتماعی و بازخوانی آیین ها و مناسبت های ملی و مذهبی در جهت ارتقای وضعیت اجتماعی و انسانی در جوامع انسانی در کشور فعالیت می کند که یکی از مهم ترین مساله ای که این جمعیت به آن پرداخته معضل ازدواج زودرس کودکان است. از این رو نشست «بررسی مطالبات حقوقی حوزه ازدواج کودک» با سخنرانی «زهرا رحیمی» مدیر عامل جمعیت امام علی(ع) برگزار شد.
**جمعیت امام علی(ع) در پی پاسخ گویی به معضل ازدواج زودرس کودکان است
رحیمی ازدواج کودکان را به عنوان یک مساله مهم مطرح کرد و گفت: ازدواج کودکان امری بوده که جمعیت امام علی(ع) به وضوح و به صورت آشکار با آن مواجهه بوده و در تمام این مسایل با مظلومیت کودکانی روبرو بوده است و در نهایت به این نتیجه رسیده اند که عواملی سبب این ازدواج های زودرس شده و در پی پاسخ به این معضل ها هستند.
این جمعیت به عنوان یک سازمان مردم نهادی که از نزدیک مشکل کودکان را لمس می کند به دنبال رفع این مشکل ها است و چگونه باید از تکرار این وضعیت جلوگیری کرد.
**معضل ازدواج زودرس کودکان در حاشیه نشین ها وجود دارد
مدیر عامل جمعیت امام علی(ع)با اشاره به شرایط و سختی های زندگی حاشیه نشینی اظهار داشت: با توجه به آمارها 11 میلیون از جمعیت کشور در حاشیه شهرها زندگی می کنند و معضل ازدواج زودرس کودکان نیز بیشتر در همین مکان ها وجود دارد و در سطح بالای شهرها این پدیده وجود ندارد. ریخت شناسی ازدواج کودک به این صورت است که برای نمونه یک دختر یا پسر در 10 سالگی با مبلغ مادی ناچیزی که به پدر یا مادر او می دهند به ازدواج خود در می آورند و این امر هم از روی ناچاری و نادانی انجام می شود. برای مثال در «بشاگرد» جمعیت امام علی مشاهده کرده که پدری، دختر خود را در ازای دریافت یک خودروی پراید به عقد مردی 60 ساله در آورده است.
رحیمی یادآور شد: در هیچ کدام از قوانین کشور نه به حاشیه ها توجه شده و نه به افراد و مشکل هایی که برای آنها به وجود می آید توجه شده است. برای نمونه برای دخترانی که در خانواده های فقیر حاشیه شهر به دنیا می آیند و هیچ کسی نیز از آنها حمایت نمی کنند، قانون گذار هیچ گونه حمایتی تعریف نکرده است. یا این که دخترانی که در 10 سالگی ازدواج می کنند و در 11 سالگی فرزند خود را به دنیا می آورند چگونه باید از آنها حمایت کرد؟ هر چند نباید فراموش کرد که با توجه به ازدواج زودرس کودکان در حاشیه های و تعداد فرزندان زیادی که حاصل از این ازدواج ها هستند در نتیجه جمعیت حاشیه نشین کشور رو به افزایش پیدا می کند. همچنین این ازدواج ها زودرس کودکان باعث می شود تا چرخه کودکان کار همچنان حفظ شود چرا که آنها حاصل ازدواج یک پسر و دختر کار هستند و پدر و مادر نیز خود با ازدواج در خانه می نشیند و فرزندان را به کارهای خیابانی می فرستند و حتی بعد از مدتی فروش کودکان شروع می شود و حتی تن فروشی اعضای خانواده نیز مطرح می شود.
**پدرانی هستند که هیچ گونه دلسوزی نسبت به فرزندان خود ندارند
مدیر عامل جمعیت امام علی(ع) گفت: یکی از مباحثی که در حوزه ازدواج زودرس کودکان مطرح شده و بیشتر هم متوجه جمعیت امام علی است این امر بوده که عده ای می گویند که این جمعیت مخالف ولایت پدر بر فرزند هستند! و این که آیا یک مددکار از یک پدر بر فرزند خود دلسوزتر است یا نه؟ که برای پاسخ به این سوال ها باید گفت که گاهی پدر هیچ دلسوزی برای فرزندان خود انجام نمی دهد و بدترین جنایت ها را یک پدر بر دختران خود بود روا داشته است و اینجا نیز این سوال مطرح می شود که آیا این پدر نسبت به دختران خود دلسوز بوده که توانسته بدترین عمل در حق آنها انجام دهد و یا اینکه پدری که دختر خود را برای تامین هزینه اعتیاد خود اجاره می دهد آیا دلسوز فرزندان خود هستند؟
**رسیدن به سن تکلیف نباید معیاری برای ازدواج شود
وی اظهار داشت: توسط عده ای گفته می شود که چرا دخترانی که به سن تکلیف رسیده اند نباید ازدواج کنند؟ در صورتی که برای پاسخ دادن به این گونه سوال ها باید گفت که ازدواج و تشکیل خانواده که در دین اسلام به عنوان آرامش مطرح می شود نباید در حد برآورده شدن امیال و غرایز جنسی در سطح نازل قرار گیرد. در صورتی که باید به این امر توجه داشت که ازدواج رابطه مستقیمی با اقتصاد دارد.
البته نباید فراموش کرد که ازدواج زودرس دختران را با مشکل های جسمانی و روحی و روانی زیادی مواجهه می کند؛ موارد متعددی دیده شده که در این ازدواج زودرس کودکان، از لحاظ اجتماعی باعث افزایش کودکان کار در حاشیه شهرها شده است.
ازدواج کودکان را نباید به صورت علت دید چرا که این امر خود معلول شرایط دیگری همچون فقر فرهنگی، فقر اقتصادی و ... است ولی نمی توان گفت چون این امر خود معلول علت های دیگری بوده قوانین نباید به آن توجه داشته باشند.
بعد از سخنرانی مدیر عامل جمعیت امام علی(ع)، «زهرا کهرم» دبیر سمینار ازدواج کودکان و «سارا رضایی» مسوول کمیته پژوهش سمینار ازدواج کودکان به بررسی روند و هدف های این سمینار برگزار شده پرداختند.
در پایان نشست، در ارتباط با معضل های ازدواج زودرس کودکان جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد.
