از یاد نمیبریم اولین خشکی زاینده رود را. سال آبی 78-79، همزمان با اولین دست درازی به بزرگترین رود دائمی مرکز ایران زمین!
همان سالها که قرار شد از طریق خط لولهای عظیم آب به یزد انتقال یابد و برای جبران جای خالی میلیونها مترمکعب در سال، ابتدا تونل سوم کوهرنگ افتتاح شود، آب را به زاینده رود بحرانی برساند و بعد از آن آب برای شرب شهر یزد منتقل شود.
اکنون از آن سال نزدیک به 17 سال گذشته و در شاهکاری مدیریتی! نه تنها تونل سوم کوهرنگ بعد از اینهمه سال افتتاح نشده است که طی تمام این هفده سال، خط لوله یزد با تمام قوا مشغول مکش آب زاینده رودی بوده که کشاورزان اصفهانی برای سه هفته دیدنش یک سال باید چشم براه باشند!
جالب آنکه آبی که قرار بود برای شرب شهر یزد انتقال یابد، از گلخانهها، کشاورزی و صنعت آن استان نیز سر درآورد!
در پیوند دیرین مردم اصفهان و یزد شکی نیست. شادی و آبادانی استان یزد و سایر استانهای این سرزمین آرزوی مردم اصفهان بوده است، نه به زبان، بلکه مراودات تجاری و فرهنگی دیرینه میان این دو استان خود گواه بزرگیست، اما طی سالهای اخیر به خاطر عملکرد زمام داران امور آب و پس از دو بار شکسته شدن لوله انتقال یزد توسط کشاورزان شرق استان اصفهان، این روابط چند هزار ساله تا حدی مکدر شد!
اما ماجرا به اینجا ختم نشد! در دولت نهم و دهم، اجرای طرحهای عظیم کشاورزی و باغداری در استان چهارمحال و بختیاری و سخن مشهور محمود احمدینژاد در سفر به شهرکرد که قانون چند هزار ساله حقابهها را زیر پا نهاد و گفت:" زاینده رود مال شماست! هر چه میخواهید بردارید!" تیر خلاصی بر پیکر رو به مرگ این رود دائمی بود...
پمپهای عظیم یکی پس از دیگری تاسیس شدند و آب زاینده رود به باغهای وسیع تازه احداث شده منتقل شد! دقیقا از همان زمان تا به اکنون دیگر از زاینده رود در مناطق گستردهای از اصفهان خبری نیست و کشاورزی و حیات گیاهی- جانوری استان اصفهان چنان ضربهای خورد که قرنها جبرانش زمان خواهد برد!
اما شاهکارهای مدیریتی به اینجا ختم نمیشود! قرار است حجم عظیمی در سال، اضافه بر برداشتهای شگفت انگیز استان چهارمحال و بختیاری از زاینده رود توسط پروژه ضد محیط زیستی بن - بروجن به این استان منتقل شود. این پروژه کاملا چراغ خاموش در سه شیفت کاری در حال پیشروی است! مجوز زیست محیطی ندارد! و کاملا نقض قانون و خلاف مصوبات شورای عالی آب میباشد که بارگذاری اضافی در حوضه بحران زده زاینده رود را ممنوع کرده بود!
سوال اینجاست که چرا مسئولان اصفهانی در برابر این پروژه عجیب سکوت کردهاند؟!
آیا این آب حقابه کشاورزان اصفهانی نیست که به خاک سیاه نشستهاند؟!
آیا این آب حقابه تالاب گاوخونی نیست که از فرط خشکی منبع انتشار ریزگردهای سرطانزا در چند استان شده است؟!
از سوم بهمن ماه زاینده رود برای کشت و کار کشاورزان شرق اصفهان به مدت 22 روز باز شد. یعنی کشاورزانی که تونل اول کوهرنگ با پول آنها ساخته شد و از رودخانه طبیعی نیز حقابه ای چند هزار ساله دارند، تنها مجازند 22 روز قوت لایموت یکسالشان را به ثمر نشانند!
جالب است بدانید امسال میزان بارشها در سرشاخههای زاینده رود طی چند سال گذشته بیسابقه بوده است!
در کوهرنگ که از سرشاخههای اصلی زایندهرود است تا 17 بهمن ماه 775 میلیمتر بارش داشتهایم، یعنی 5 درصد فراتر از میانگین نرمال درازمدت! و 11 درصد فراتر از سال قبل.
تا این تاریخ ارتفاع برف در کوهرنگ 50 سانتیمتر گزارش شده است. (نقل از سایت اداره کل هواشناسی چهارمحال و بختیاری)
سال گذشته با وجود پر بارشی در نیمه اول سال آبی، تا 17 بهمن ماه میزان بارشها 700 میلیمتر و در سال آبی 93-94 میزان بارشها فقط 596 میلیمتر بوده است.
در فریدونشهر اصفهان نیز که از دیگر سرچشمههای زاینده رود است، تا 17 بهمن ماه 264 میلیمتر بارش داشتهایم که حدود 10 میلیمتر فراتر از میانگین درازمدت است!
سوال اساسی اینکه این حجم عظیم از آب کجا رفته است؟! چرا سالهای دهه هفتاد و هشتاد با حجم بارشی به مراتب کمتر، میزانی بیشتر آب پشت سد جمع میشد؟!
آیا صحبتهای برخی درباره اینکه طرحهای آبخیزداری در استان بالادست مسیر چشمهها و آبراههها را تغییر داده، درست است؟ آیا زمان آن نرسیده که وزارت نیرو و مسئولان اصفهانی خیلی جدیتر از گذشته در این باره تحقیق کنند و هر چه هست را شفاف باطلاع مردم برسانند؟!
براستی آیا تنها 22 روز باز کردن رودی که حیات اصفهان به آن گره خورده، توهین به مردمان شهیدپرورترین استان کشور نیست؟!
راستی قسطی بخشیدن یک رود دائمی به مردم استانی 5 میلیونی، با بهره چند درصد است؟!