تبلیغات کالاهای داخلی، راهگشای تولید ملی
تبلیغات کالاهای داخلی یکی از راه های ترویج مصرف محصولات وطنی است اما سابقه ملت ایران نشان داده که نقش پررنگ مردم حتی از فعالیت های سازمان های تبلیغاتی موثرتر است.
سهم تبلیغات در تحقق شعار «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» تا چه اندازه است که به رغم همت و تلاش مسوولان هر روز شاهد تبلیغات رنگارنگ خارجی بر در و دیوارهای شهر هستیم که مردم را به مصرف کالاهای خارجی تشویق می کند؟
گرچه از تب و تاب تبلیغات کالاهای خارجی در روزنامه ها و مطبوعات کاسته شده اما اثر این نوع تبلیغات که گاهی در تابلوهای کوچک و بزرگ تبلیغاتی و در گوشه و کنار خیابان ها یا بر روی اتوبوس ها و در ایستگاه های مترو به چشم می خورد، به این زودی ها از ذهن مردم پاک نمی شود و باید قبول کنیم که هنوز مصرف محصولات خارجی جزیی از فرهنگمان است و با بی اعتنایی به فرهنگ تولید داخلی نگاه می کنیم.
هرچند حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب تصریح کردند که نباید توقع حل مشکلات اقتصادی را ظرف یک سال داشت ولی بر ضرورت اقدام و عمل برنامه ریزی شده تاکید کردند تا در پایان سال شاهد آثار و نشانه هایی از آن باشیم.
برخی کارشناسان معتقدند یکی از مسائل مهم در این زمینه تشخیص کالای خارجی از کالای وطنی است.
رئیس اداره کانون های آگهی و تبلیغاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: مجلس شورای اسلامی درخصوص تبلیغات خارجی با تصویب قانون بر روی اینگونه تبلیغات محدودیت هایی را ایجاد کرده ولی قائل به ممنوعیتی نیست.
مسعود اسعدی افزود: ماده هشت قانون رفع موانع تولید و ارتقای نظام مالی کشور به این مساله پرداخته است و لذا در کنار این محدودیت باید کالای داخلی را نیز حمایت کرد.
ماده هشت این قانون می گوید: دولت موظف است از ایجاد و تقویت نشان های تجاری داخلی محصولات صنعتی و خوشه‌های صادراتی حمایت کند و ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب این قانون وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است آیین‌نامه ساماندهی تبلیغات کالاها و خدمات را با همکاری سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، ارتباطات و فناوری اطلاعات، فرهنگ و ارشاد اسلامی و کشور را تهیه کرده و به تصویب هیأت وزیران برساند.
محدودسازی تبلیغ کالاهای خارجی، افزایش رقابت‌پذیری کالاهای داخلی، ترویج فرهنگ مصرف کالاهای داخلی، جلوگیری از تجمل‌گرایی و همچنین تشویق تولیدکنندگان، صادرکنندگان و نشان‌های برتر از جمله اهداف قانون گذار در این ماده است.
اسعدی همچنین گفت: اصل 44 قانون اساسی به دنبال راهکار و حمایت از تولیدات داخلی است و رفع موانع از سیاست های دولت می تواند به حمایت از تولید کالای داخلی منجر شود
وی اضافه کرد: برخی شرکت ها مانند پاکشوما به تولید محصولات شرکت ایتالیایی زیرووات می پردازد و یا ال جی و سامسونگ در ایران کارخانه دارند و در کشور اشتغال زایی می کنند.
این مقام مسوول با اشاره به مبهم بودن مرز تولید داخلی و خارجی گفت: وزارت صنعت در این زمینه ورود کرده تا کالای خارجی را مشخص کند و لذا گاهی رسانه ها با تبلیغات کالاهای این شرکت ها مخالفت می کنند ولی وقتی گفته می شود که این محصولات دارای خط تولید در داخل است، نمی توان به طور دقیق معیار کالای خارجی و داخلی را تعیین کرد.
** تبلیغات خلاف واقع را گزارش کنید
رئیس اداره کانون های آگهی و تبلیغاتی معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در سال 88 قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و ماده هفت آئین نامه اجرایی این قانون به ممنوعیت تبلیغات خلاف قانون می پردازد. البته این مساله در قوانین تمام کشورها حاکم است.
وی از آماده شدن آئین نامه اجرایی ماده هفت سخن گفت و افزود: در این آئین نامه درباره تبلیغات تجاری و آنچه باید به طور دقیق و صادقانه تبلیغ و به مخاطب ارائه شود، سخن به میان آمده است.
اسعدی ادامه داد: بسیاری از تبلیغات تجاری در سطح تلویزیون یا روزنامه ها و تابلوها به صورت خلاف واقع صورت می گیرد و هرچند اغراق در تبلیغات وجود دارد ولی گاهی تصویری به نمایش درمی آید که با کالا یا خدمت هیچ مطابقتی ندارد.
وی گفت: این آئین نامه در سال 90 به تصویب رسیده و حوزه نظارتی نیز در این آئین نامه دیده شده و انجمن های حمایت از حقوق مصرف کننده، سازمان حمایت از مصرف کننده، اتحادیه های صنفی در این زمینه نظارت دارند و اگر کسی شکایت داشته باشد می تواند به مراجع قانونی مراجعه کند.
اسعدی از رسانه ها و مطبوعات و به ویژه صدا وسیما خواست تا با اطلاع رسانی در این زمینه کمک کنند و اگر مردم شاهد تبلیغات خلاف واقع بودند و یا هنگام استفاده از کالایی، تبلیغات خلاف واقع را دیدند، آن را گزارش کنند و سازمان تعزیرات حکومتی نیز رسیدگی می کند و صاحب آگهی در این زمینه مسئولیت دارد.
** تولیدکنندگان را با تبلیغات حمایت کنیم
اسعدی گفت: گاهی تبلیغ برای معرفی کالایی است که وارد بازار می شود و بسیاری از تبلیغاتی که از صدا وسیما پخش می شود به معرفی نام تجاری می پردازد و به مصرف کردن بیشتر نمی پردازد و معتقدم وظیفه تبلیغات بازرگانی، معرفی یک کالاست و نمی توان آن را به ترویج مصرف گرایی ارتباط داد.
وی افزود: پژوهشگران شیوه های نوین تبلیغ را بررسی می کنند و همه علوم در این رشته وجود دارد و در واقع تبلیغات یک رشته میان رشته ای است و اگر می خواهیم با اقتصاد مقاومتی از رکود خارج شویم باید برنامه هایی داشته باشیم که تبلیغات سهم خود را با تبلیغ کالاها انجام می دهد.
** سیاست های دولت برای تبلیغات در راستای اقتصاد مقاومتی
زمانی که رهبر معظم انقلاب شعار امسال را «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» تعیین کردند، در این زمینه به نکاتی کلیدی همچون تولید داخلی، ایجاد اشتغال، رفع بیکاری، رونق اقتصادی و مقابله با رکود اشاره داشتند که جزو مطالبات مردم است.
در واقع علاج همه این مشکلات در گرو اقتصاد مقاومتی است و تبلیغ مصرف خارجی همچون سمی مهلک برای تولید داخلی محسوب می شود و سازمان ها و نهادهای دولتی در این زمینه سهمی مهم دارند.
اسعدی گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان جزیی از دستگاه اجرایی کشور ملزم به رعایت اقتصاد مقاومتی است و از فعالیت های این وزارتخانه می توان به حمایت از جشنواره تبلیغات اشاره کرد که اقتصاد مقاومتی یکی از موضوع های مهم در این جشنواره است.
وی افزود: این وزارتخانه با همکاری سازمان ها برای اصلاح مقررات، فعالیت هایی داشته که از جمله می توان به تبلیغات محصولات داخلی با حضور هنرمندان و ورزشکاران یاد کرد که این کار در سال های گذشته ممنوع بود ولی برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی شرایطی را فراهم آورده ایم.
رئیس اداره کانون های آگهی و تبلیغاتی معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد همچنین گفت: تقریبا از سه سال پیش با رویکرد حمایت از کالای داخلی، تبلیغات ورزشکاران و هنرمندان فقط برای کالای داخلی مجاز است و در یک سال گذشته شخصیت های بیشتری به حمایت کالاهای داخلی پرداخته اند.
** سابقه تبلیغات تجاری در ایران
رئیس اداره کانون های آگهی و تبلیغاتی معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد گفت: موضوع تبلیغات در صد سال اخیر در کشور ما مطرح شده و با توجه به شرایط اقتصادی همواره دارای فراز و نشیب هایی بوده و با شرایطی این تبلیغات آزاد بوده است.
وی افزود: تبلیغات تجاری در دوره دفاع مقدس با توجه به شرایط کشور، ظهور و بروز چندانی نداشت ولی از سال 68 تبلیغات همپای پیشرفت اقتصادی رشد داشته و مستند آن، رشد رسانه ها و موسسات رسانه ای است.
اسعدی به ارائه آمار و ارقامی پرداخت و گفت: بیش از 9 هزار مجوز از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای فعالیت های تبلیغاتی صادر شده و جوانان از فعالیت در این موسسات استقبال می کنند.
وی همچنین گفت: ثبت این موسسات از سال 73 به شکلی جدی آغاز شد و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر اساس آئین نامه تاسیس و نظارت بر نحوه کار و فعالیت های تبلیغاتی مصوب 58 شورای انقلاب به صدور مجوز پرداخت.
اسعدی از فعال بودن حدود دو سوم از این کانون ها خبر داد و افزود: موسسات تبلیغاتی در سه رسته فعالیت می کنند. یعنی برخی در رسته مشاوران هستند که شامل برنامه نویسان و پژوهشگران می شوند و بعضی از رسانه داران با ارائه خدمات تبلیغ می پردازند و به صورت اختصاصی فعالیت می کنند.
وی از گروه تبلیغ مانند تیزرسازان به عنوان رسته سوم یاد کرد و گفت: البته شرکت های تبلیغاتی از نظر کمی با رشد قابل ملاحظه ای روبرو بوده ولی از نظر کیفی ضعف داریم که این مساله بیشتر ناشی از کم کاری ادبیات مکتوب است و بخشی از آن نیز به ما مربوط می شود.
** چشم انتظار تصویب اولین قانون تبلیغات
اسعدی با اشاره به قوانین و مقررات مربوط به تبلیغات تجاری گفت: اولین قانون مربوط به سال 58 است که برگرفته از قانون سال 54 است و تا کنون 30 قانون در نهادهای قانونگذار مانند مجلس شورای اسلامی و هیات دولت با موضوع تبلیغات تصویب شده و حتی بعضی از این قوانین با هم متناظر هستند.
وی افزود: زمانی که عوامل تبلیغاتی یا صاحبان آگهی می خواهند براساس این قوانین فعالیت کنند با تعدد و متناظر بودن قوانین روبرو می شوند که به عنوان مثال می توان به قانون ممنوعیت به کارگیری واژه های بیگانه اشاره کرد که از یک طرف وزارت ارشاد مکلف به اجرای آن است و از طرف دیگر موسسات تبلیغاتی برای اجرای این قانون با مشکل مواجه می شوند.
رئیس اداره کانون های آگهی و تبلیغاتی همچنین گفت: قوانین متعدد باعث می شود تا در کار ناظران نیز مشکلاتی بوجود بیاید و امیدواریم اولین قانون تبلیغات تا پایان سال جاری از سوی مجلس شورای اسلامی به تصویب برسد.
وی با بیان اینکه تشکل های صنفی در حوزه تبلیغات وجود ندارد، تاکید کرد: این تشکل ها می توانند بسیاری از آسیب های تبلیغات را رفع کنند و در بسیاری از کشورها نظامنامه های حرفه ای و اخلاقی وجود دارد و مخاطبان آگهی در برابر پیام های تبلیغاتی واکسینه هستند و به آن اعتماد می کنند.
اسعدی افزود: تشکیل اتحادیه صنفی کانون های تبلیغاتی را در دستور کار داریم تا با کمک وزارت صنعت و معدن لایحه قانون تبلیغات بازرگانی به تصویب برسد.
وی یکی از برنامه های وزارت ارشاد را در این زمینه را تاسیس مدرسه تبلیغات اعلام کرد و گفت: جوانان بسیاری برای ورود به تبلیغات تقاضا دارند و این موضوع از طریق این وزارتخانه و صنف در حال پیگیری است.
این مقام مسوول افزود: تاکنون پیش نویس همکاری با انجمن صنفی شرکت های تبلیغاتی تهیه شده و قرار است با وزارت آموزش و پرورش نیز صحبت کنیم تا این مدرسه همچون هنرستان موسیقی به فعالیت بپردازد.
اینک که به اواخر سال 95 نزدیک می شویم، مردم چشم به راه گزارش مسوولان هستند، تا همانگونه که رهبر معظم انقلاب هفته پیش تاکید کردند، ببینند تا چه اندازه بر اقتصاد مقاومتی جامه اقدام و عمل پوشانده شد و تبلیغات رنگارنگ تجاری چه سهمی را در این زمینه داشته است.
