همگرایی جهانی برای حفظ برجام
روزنامه وقایع اتفاقیه در گزارشی به قلم مریم کاویانی می نویسد: اجرای توافق برجام که به مناقشه 12 ساله هسته‌ای ایران و غرب پایان داد و منجر به لغو برخی تحریم‌های هسته‌ای علیه تهران شد، پس از روی‌کارآمدن دونالد ترامپ و اظهاراتش درباره لغو این معاهده بین‌المللی در کنار فشارهای برخی دلواپسان داخلی و بازیگران ضدایرانی منطقه، چالش‌هایی را بر سر راه این توافق ایجاد کرد.
در ادامه این گزارش می خوانیم: تا آنجا که برخی مقامات غربی به حمایت رسمی و علنی از ایران اقدام کردند. براین‌ا‌ساس، آینده مبهم برجام که اکنون از سوی ترامپ و برخی مشاوران او تهدید می‌شود، به مسئله‌ای جدی و مجادله‌برانگیز در عرصه بین‌المللی تبدیل شده است، اگرچه علی‌اکبر صالحی، یکی از مذاکراه‌کنندگان ارشد ایران و رئیس سازمان انرژی اتمی می‌گوید: «ایراد منتقدان به برجام عوامانه است. اینها که انتقاد می‌کنند، بگویند چه‌کار باید می‌کردیم که نکردیم.» تقابل با برجام در شرایطی بالا گرفته که کمتر از سه ماه تا انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران زمان مانده و این وضعیت منجر به واکنش تند و صریح مقامات درگیر در مذاکرات هسته‌ای شده است.
** چرا ناامیدی را تزریق می‌کنید؟
صالحی با اشاره به اینکه امید از عناصر محرکه جامعه است اما متأسفانه نمی‌دانم به‌خاطر انتخابات یا مسائل حزبی چرا برخی ناامیدی را در جامعه تزریق می‌کنند، گفت: اینها که انتقاد می‌کنند، بگویند چه‌کار باید می‌کردیم که نکردیم. مثلا باید 20 هزار سانتریفیوژ را حفظ می‌کردیم که البته حرف در‌این‌زمینه هم زیاد است. ما امروز ذخایر غنی اورانیوم داریم و در آینده هم مقادیر بیشتری اورانیوم (حدود 950 تن) خریداری می‌کنیم که ان‌شاء‌الله آقای عراقچی در مذاکراتی که دارند، مشکلات بر سر راه خرید آن را که به‌خاطر انتخابات آمریکا و تصمیمات خانم ترزا می به تأخیر افتاده، حل کنند.
او گفته است که از اول خلقت حضرت آدم، ما فقط 550 تن اورانیوم داشتیم تا چندی پیش که ذخایرمان در حال اتمام بود؛ بنابراین معتقدم کسانی که ایراد می‌گیرند، ایرادشان عوامانه است.
رئیس سازمان انرژی اتمی تأکید کرد: ما 20 هزار ماشین داشتیم. فرض کنید 180 هزار تا هم روی آن گذاشتیم اما با کدام اورانیوم باید کار می‌کردند؟ اگر ادامه می‌دادیم و کل صنعت هسته‌ای از کار می‌افتاد، چه می‌شد؟ او در ادامه گفت: ما با مذاکرات هسته‌ای توانستیم حقوق هسته‌ای خود را محقق کنیم، پس چرا فضای تشویش و ناامیدی را تزریق می‌کنید؟ این رویکرد، برخلاف جوانمردی، انصاف و منافع کشور است.
درهمین‌باره محمد محبی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «وقایع‌اتفاقیه» با بیان اینکه هم موافقان و هم مخالفان برجام، دست به بزرگنمایی در تحلیل خود از اجرایی‌شدن برجام زده‌اند، گفت: برخی موافقان برجام از آن به‌عنوان فتح‌الفتوح یاد کردند که با اجرایی‌شدن آن، همه مشکلات اقتصادی حل خواهند شد. مخالفان برجام هم دست به بزرگنمایی افراطی زدند و آن را ترکمنچای و شکست ملی دانستند و دراین‌میان، تحلیل معتدل از برجام به مردم ارائه نشد؛ باید تبیین می‌شد که معضلات اقتصادی ریشه‌ای هستند. محبی با تأکید بر اینکه قرار نبود برجام همه مشکلات اقتصادی و مشکلات ناشی از تحریم را حل کند، خاطرنشان کرد: برجام قرار بود تحریم‌های شورای امنیت به‌واسطه پرونده هسته‌ای را رفع کند که دراین‌مورد هم تا حدود زیادی موفق بوده است؛ برجام، یکی از گره‌های تحریم‌های ایران را باز کرد.
** برجام باعث شد رشد خوبی در سطح فهم و درک سیاسی جامعه ایجاد شود
دراین‌راستا عراقچی، روز گذشته در اظهاراتی، دستاوردهای برجام را تبیین کرده و گفته است که برجام، چهره و موقعیت ایران را از زمین تا آسمان تغییر داد و گفت: برجام از زوایای مختلف، قابل بررسی است. یک زاویه مسائل داخلی و برخوردهای سیاسی با برجام است. در کنار مضرات نگاه سیاسی به آن اما یک منفعت دارد؛ این نگاه که برجام باعث شد رشد خوبی در سطح فهم و درک سیاسی جامعه ایجاد شود.
او با تأکید بر اینکه برجام، برنامه هسته‌ای ایران را از یک برنامه ممنوعه به یک برنامه مشروع در سطح بین‌الملل تغییر داد و قطعنامه‌های فصل هفتم شورای امنیت را لغو کرد، گفت: امروز، ایران یکی از مهم‌ترین بازیگران در عرصه منطقه است که تا دیروز سعی می‌شد ما را نادیده بگیرند.
معاون وزیر امورخارجه با اشاره به اینکه تمام موانعی که برجام باید از سر راه کنار می‌زد را برداشته است، عنوان کرده که توقع نبود برجام، اقتصاد ایران را دگرگون کند بلکه انتظار بود موانع برداشته شود و این وظیفه را برجام انجام داد؛ مثلا برجام، موانع خرید هواپیما را برداشت اما اینکه چرا خریدیم و چطور آن را خریدیم به سیاست‌های دولت و کشور بازمی‌گردد. برجام باید موانع بر سر راه فروش نفت را برمی‌داشت که این کار را انجام داد اما اینکه بعد از آن، وزارت نفت خوب عمل کرد یا خیر، به نظر من خوب عمل کرد.
او عملکرد وزارت نفت پس از اجرایی‌شدن برجام را تحسین کرده و گفته است که وزارت نفت، کاری در حد معجزه انجام داد که در یک سال میزان فروش نفت را به قبل از تحریم‌ها برگرداند و تأکید کرد: مشکلات غیر‌برجامی باعث شده تبادلات بانکی ما به حالت عادی بازنگردد.
** آمریکا منزوی می‌شود؟
به نظر می‌رسد موافقت با اجرا و حفظ برجام نه‌تنها در سطح داخلی بلکه در عرصه بین‌المللی و جهانی همراهانی دارد؛ ژنرال پترائوس، رئیس سابق سازمان سیا یکی از موافقان اجرای این معاهده بین‌المللی است. او در اظهاراتی حمایت‌گرانه از عملکرد ایران در روند اجرای برجام گفته است که تصمیم آمریکا برای لغو توافق برجام، بیش از آنکه تهران را منزوی کند، موجب انزوای واشنگتن خواهد شد.
محبی، کارشناس مسائل بین‌الملل در توضیح چرایی منزوی‌شدن آمریکا در صورت لغو برجام، به «وقایع‌اتفاقیه» گفت: لغو برجام می‌تواند به اعتبار آمریکا ضربه وارد کند و اظهارات پترائوس، منطقی است چون آمریکا به‌همراه چند کشور قدرتمند جهان، تعهدات بین‌المللی پذیرفته و نمی‌تواند از اجرای این تهعدات، شانه خالی کند.
درهمین‌راستا، تارنمای شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی تحلیلی، با نگاهی مثبت از سیاست خارجی ایران نوشت: «به هر میزان که آمریکا برای خود دشمن می‌تراشد، ایران بر دوستان خود اضافه می‌کند. جمهوری اسلامی در حال افزایش حوزه نفوذ خود است و این پرسش را در مقابل آمریکا قرار می‌دهد که چگونه با قدرت روزافزون ایران مقابله کند.» در واکنش به این خبر نیز محبی تأکید کرد که ترامپ در زمان تبلیغات انتخاباتی، اظهاراتی طرح کرد که خوراک رسانه‌ای بودند. برجام، توافقی بود که هم آمریکا و هم ایران به آن نیاز داشت؛ این توافق نه برای ایران و نه برای آمریکا و نه برای غرب مطلوب نبود.
محبی تأکید کرد: البته ازبین‌رفتن چنین توافقی ساده نیست و اگر آمریکا بخواهد توافق را به‌هم بزند، باید تاوان آن را پس دهد و آن هم تاوان سختی خواهد بود زیرا هم از لحاظ بین‌المللی و هم از لحاظ حقوقی، توافق خوبی است، به اضافه اینکه کسانی که با معاهدات خلع سلاح آشنایی دارند، می‌دانند آن قسمت از برجام که نرسیدن ایران به سلاح هسته‌ای را تضمین می‌کند، در این متن گنجانده شده است. او پیش‌بینی می‌کند: کل هیأت حاکمه آمریکا تمایلی به لغو برجام ندارند و درعین‌حال در داخل دولت آمریکا به نظر می‌رسد اجرای برجام با حضور وزیر دفاع، وزیر امورخارجه و معاون اول رئیس‌جمهوری که خواهان اجرای این توافق هستند، ادامه یابد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با تأکید بر اینکه به نظر می‌رسد تا زمان آشنایی دولت جدید آمریکا با قوانین برجام، این توافق حفظ شود، گفت: در داخل ایران هم هیأت تصمیم‌گیرنده عرصه سیاست خارجی، موافق اجرای برجام است و با تغییر کابینه و دولت و حتی روی‌کارآمدن دولتی تندرو، برجام حفظ می‌شود. اگرچه این فرایند ممکن است با فرازونشیب‌هایی مواجه باشد اما حفظ خواهد شد؛ این توافق، حاصل سه دهه فراز و فرود در رابطه ایران و آمریکاست.
