شايد براي شهرنشينان، اين بادها فقط گردوخاک بلند ميکرد اما در کوه سبلان، پديده کمنظيري اتفاق افتاد.
خرداد: ايران کشور حادثهخيزي است. در يک ماه گذشته مناطق مختلف ايران حداقل چند مورد از شديدترين بلاياي طبيعي را تجربه کردهاند. زلزله 6 ريشتري در خراسانجنوبي، خسارتهاي زيادي به مناطق مسکوني وارد کرد و تعدادي از ساکنان اين منطقه هم راهي بيمارستان شدند. در روزهاي اخير، بارندگيهاي بيسابقه در کشور، خسارتهاي زيادي به بار آورده است.
وقایع اتفاقیه نوشت: سيل تاکنون جان 42 نفر را در شمالغرب کشور گرفته، 12 مصدوم داشته و صدها خانه را ويران کرده است. طوفان در مناطق شمالغربي کشور نيز ويرانيهاي زيادي بر جاي گذاشته است. بارش برف بيموقع در بهار، ذوبشدن برف کوهها و بارندگيهاي روزهاي گذشته در استانهاي شمالي، خسارتهاي زيادي به کشاورزان اين منطقه وارد کرده است. بلاياي طبيعي در روزهاي گذشته، زندگي شهروندان را در بسياري از مناطق مختل کرده است. طوفان و سيل، خسارات زيادي به تأسيسات آبي و برقي شهرها وارد کرده و باوجود گذشت چند روز از اين حوادث در برخي مناطق هنوز اين معضلات حل نشده است. آنطور که مدير کل مبارزه و کنترل عوارض بلاياي طبيعي وزارت بهداشت ميگويد، سالانه دو هزار و 900 نفر در کشور بر اثر بلاياي طبيعي، جان خود را از دست ميدهند.
تندباد در اردبيل، تخريب مدارس و قطعي آب
بعد از انعکاس اخطاريهها از صبح روز جمعه، هواي کدر و مهآلودي در آسمان استان اردبيل حاکم شد و بادهاي گرم با سرعت قابلتوجه در اغلب مناطق استان وزيدن گرفت. شايد براي شهرنشينان، اين بادها فقط گردوخاک بلند ميکرد اما در کوه سبلان، پديده کمنظيري اتفاق افتاد. مديرکل مديريت بحران استانداري اردبيل دراينباره به مهر ميگويد: بهصورت معمول، برف سبلان تصعيد ميشود اما به يکباره ما شاهد آبشدن آن و جاريشدن روانآبها بوديم. اين موضوع موجب شد رودخانه خياوچاي مشگينشهر طغيان کرده و منابع آبي ورودي به تصفيهخانه مشگينشهر کدر شود. او در ادامه گفت: براي ممانعت از ورود آب، حوضچهها تخليه و آب تصفيهشده نيز قطع شد تا بتوان به منابع آبي سالم دست يافت. ميرعلي رحيميزاد، فرماندار مشگينشهر گفت: تندباد موجب شده برف مناطق کوهستاني، سريعتر از حد معمول آب شده و باعث کدورت آب ورودي به تصفيهخانه شود. بهمنظور جلوگيري از ورود آب کدر، ورودي کنترل شده و در وضعيت ايجادشده آب شهر از چند چاه معتبر داخل شهر تأمين شد. موضوع تندباد، فرصت آزمونوخطا را فراهم کرد و هيچ پيشبينيای براي تصفيهخانه مشگينشهر در دامنه کوه سبلان درباره وضعيت بحراني منابع آبي آن صورت نگرفته است.
هرچند در ابتدا مسئولان در مقابل قطعي آب مشگينشهر مقاومت کرده و در رسانهها از مديريت منابع گفتند اما در ادامه مشخص شد ۲۴ تانکر آبرساني سيار در مشگينشهر مستقر شده و آب بستهبندي نيز در بين مردم توزيع ميشود. موضوع قطعي آب تا دو روز ديگر ادامه يافت و مسئولان منتظر ماندند تا بادهاي تند آرام گرفته و مخازن تصفيهخانه مجددا با آب سالم و بهداشتي پر شود. از سويي با تندبادهايي که به بيش از صد کيلومتر در ساعت رسيده بود، موجهايي در درياچه شورابيل ايجاد شد و آب درياچه به محوطههاي اطراف و پيراموني سرريز ميشد؛ پديدهاي که بارها تجربه شده اما ايمنسازي محوطه شورابيل را در نگاه مسئولان ضروري نکرده است. آبگرفتگي معابر به دليل آسفالتريزيهاي غيراصولي و همچنين ترکيدگي لولهها به دليل فرسودگي و امر دراز آن فقط با يک تندباد، بار ديگر عيان شد. خبري از تصادفات درونشهري انعکاس نيافت اما به دليل تندباد، ترافيک تردد با کاهش همراه شده بود. درعينحال، تخريب يکي از مدارس کانکسي نيز بار ديگر ضرورت ايمني را تأکيد کرد. مدرسه روستاي تازهکند سرعين به دليل تندباد تخريب شد و از قضا به دليل وقوع تندباد در روز جمعه و تعطيلي مدرسه، هيچ خسارت جانيای به ثبت نرسيد. اين در حالي است که ميزان خسارت در صورتي که تندباد فقط با يک روز تأخير حادث ميشد، نامشخص است و آموزشوپرورش استان، احداث مدارس کانکسي را بهترين گزينه براي برخي روستاها ميداند، دريغ از آنکه ايمني اين مدارس مورد تأکيد است. قطعي آب در مشگينشهر در ادامه، مدارس سري صبح و بعدازظهر روز شنبه را به تعطيلي کشاند.
دانشآموزان به دليل قطعي آب در مدارس حاضر نشدند و سومين روز تعطيلي را بعد از پنجشنبه و جمعه تجربه کردند. مديرکل راهداري و حملونقل جادهاي استان به خبرنگاران گفت: تندباد به راه ارتباطي ۱۲۰ روستا خسارت زده و ۵۰۰ تابلوی راهداري را تخريب کرده است. علي رحمتي تصريح کرد: فقط در حوزه راهداري، دو ميليارد تومان خسارت از سوي تندباد را شاهد بوديم. اين اظهارات در حالي است که چنانکه گفته شد، تندباد يکي از پديدههاي غالب طبيعي در استان اردبيل است.
تعدد تندبادها در اين منطقه تازگي ندارد، همچنان که آسيب ناشي از آن. از سويي تندبادها که موجب طغيان رودخانهها شده بودند، در شهرستان نير موجب سيلاب و در ادامه خسارت به مزارع کشاورزي و باغات شدند. خسارتهاي واردشده بر اثر طوفان در حالي است که مديرکل مديريت بحران استانداري اردبيل مدعي است مديريت بحران موفق بوده است. امامييگانه، جمع کل خسارت وارده به استان را ۱۱ ميليارد تومان در چهار شهرستان مشگينشهر، اردبيل، نير و گرمي عنوان کرد. او ميگويد: اطلاعيه و اخطاريههاي هواشناسي بهموقع صادر شده بود و ما آمادگي کامل براي تندباد داشتيم، بهطوريکه با شهرستانها هماهنگيهاي لازم صورت گرفته بود. امامييگانه، رقم خسارت را پايين توصيف کرد و گفت: خدا را شاکر هستيم که خسارت، جرح و فوت نداشتيم.
خسارتهاي باران زياد، برف بيموقع
گرماي چند روز اخير و ذوبشدن برف در ارتفاعات از يکسو و بارندگي دستبهدست هم داد و سبب جاريشدن سيلاب در مناطق دو هزار و سه هزار تنکابن و بلده نور شده است. همچنين ساختوساز غيرمجاز در حاشيه رودخانهها و لايروبينشدن آن موجب تشديد آسيبهاي ناشي از طغيان رودخانهها در غرب مازندران شده است. علياصغر احمدي، مديرکل مديريت بحران مازندران، ساختوساز در حاشيه رودخانهها را عامل اصلي برخي حوادث نظير سيلاب و جاريشدن آب در استان بيان ميکند و ميگويد: تجاوز به حريم و بستر رودخانهها ازجمله مشکلاتی است که بايد تدبير اساسي براي آن طراحي کرد. در حادثه سيلاب اخير در دو هزار و سه هزار تنکابن نيز شاهد تجاوز به بستر و حريم رودخانهها هستيم و عمده آسيبها نيز به مناطق حاشيه رودخانهها وارد شده است. او در ادامه ميگويد: ذوبشدن برفها در مناطق کوهستاني به دليل گرمشدن تدريجي دما و افزايش دبي آب در دو هزار و سه هزار تنکابن سبب طغيان رودخانه شده و آسيبهايي را درپي داشته است.
احمدي، مديرکل مديريت بحران مازندران با اشاره به صدور اطلاعيهاي مبنيبر وقوع سيلاب در روزهاي گذشته گفت: بارش باران در نواحي کوهستاني و بارندگي، ناشي از ذوبشدن برف و باران در بلده نور و تنکابن خسارتهايي برجاي گذشته است. به گفته او، در ساعتهاي اوليه فرمانداري و بخشداري با کمک مردم توانستند نسبت به انحراف آب اقدام کنند اما تعدادي از واحدهاي مسکوني، اراضي کشاورزي و دامداري و تعدادي تير برق و پلهاي منطقه دچار آسيب شدند. معاون استاندار و فرماندار ويژه تنکابن درباره ميزان خسارت سيل رودخانه دو هزار و سه هزار گفت: بر اثر وقوع سيل، حدود ۷۰ واحد مسکوني با برآورد اوليه 7,8 ميليارد تومان که عموما در حاشيه رودخانه قرار دارند، دچار خسارت شدند.
سيدامير حسيني گفت: در بخش پل، ابنيه و راه، سهدهنه پل و حدود ۱۰ کيلومتر از طول مسير سه هزار به ارزش ۱۲ ميليارد ريال خسارت ديدند و ميزان خسارت سيل در بخش باغات و اراضي زراعي حدود ۱۰ هکتار و به ارزش سه ميليارد ريال، سه هکتار باغ کيوي و ۵۰۰ اصله نهال به ارزش چهار ميليارد ريال و چهار هکتار از باغات خرمالو به ارزش 3,5 ميليارد ريال بوده است. حسيني، ميزان خسارت به واحد پرورش ماهي را 6 واحد توليدي به ميزان هفت ميليارد ريال اعلام و اظهار کرد: ۱۵ رأس گوسفند به ارزش صد ميليون ريال، ۱۵ کلوني کندوي عسل به ارزش ۶۰ ميليون ريال و تخريب سه واحد دامداري با برآورد اوليه 1,2 ميليارد ريال دچار خسارت شدند.