نظر کدیور درباره سرنوشت قالیباف و فرصت ویژه روحانی

با توجه به اينكه حدود 2 هفته از تبليغات كانديداها گذشته است، فضاي انتخاباتي را چگونه تحليل مي‌كنيد؟

فضاي انتخاباتي را در چند سطح مي‌شود تحليل كرد. اول در سطح مردم شهر و روستا كه با نزديك‌تر‌شدن به زمان راي‌گيري، فضا انتخاباتي‌تر مي‌شود. نامزدها نيز در اين بين بي‌تاثير نيستند و ما شاهد آن‌هستيم كه برخي كانديداها در اين عرصه فعال‌ترند. براي مثال برخي سفر استاني نرفته و خود را متمركز بر تبليغات رسانه‌اي خاص كرده‌اند و عده‌اي ديگر مسير فعاليت‌شان متفاوت است. دوم در سطح شبكه‌هاي مجازي كه طرفداران همه كانديداها تاحدودي بسيار فعالند و سومين بخش، به فعاليت در سطح استفاده از برنامه‌هاي صدا و سيما منتهي مي‌شود. كانديداها نيز از مجال‌هاي ديگر استفاده مي‌كنند و بعضي به دليل نقاط ضعفي كه دارند، نگران طرح پرسش‌هايي از سوي خبرنگاران هستند كه نتوانند پاسخ مناسب يا قانع كننده‌اي بدهند و اين باعث شده است خود را فقط به بيان مواضع در سطح شبكه‌هاي اجتماعي و صدا وسيما محدود كنند. جداي از اختلافات سياسي كه بين كانديداها وجود دارد و طبيعي نيز هست، به نظرم فضاي قالب بر تبليغات، تقابل دو گفتمان اخلاق و بي‌اخلاقي است. يك طرف به بيان مواضع و عملكرد مي‌پردازد و طرف ديگر درصدد تخريب و عوام‌فريبي و دادن وعده‌هاي غيرقابل تحقق است.

وضعيت روحاني به عنوان رييس جمهور مستقر در فضاي رقابتي چگونه است؟

دوباره به همان سه سطح تحليل بالا ارجاع مي‌دهم. در سطح مردم وضعيت خوب‌است. البته ضرورت دارد وقتي از مردم صحبت مي‌كنيم، ميان كلانشهرها، شهرهاي كوچك و روستاها تفاوت قايل شويم. به نظرم در دو حوزه شهرهاي كوچك و دهستان‌ها نياز به فعاليت افزون‌تري وجود دارد. مسئولان بايد نتايج ملموس كارهايي كه كرده‌اند را به مردم اطلاع دهند. طرفداران روحاني بايد با سفرهاي استاني به شهر و روستاهاي دور افتاده در اين روزهاي پيش‌رو نقايص اطلاع‌رساني را جبران كنند و تفاوت‌ها و اتفاقات مثبتي كه در اين چهار سال رخ داده را به مردم اطلاع دهند. به‌عبارتي خود را متمركز بر شهرهاي بزرگ و مراكز استان‌ها نكنند و از سويي، كار را بيشتر روي اقشار آسيب‌پذير و ضعيف، مانند كارگران تمركز دهند. در سطح شبكه‌هاي اجتماعي نيز وضع روحاني خوب بوده و اين فضا به نفع روحاني است. البته اين مساله نبايد باعث شود كه كاربران شبكه‌هاي اجتماعي خود را محدود به فضاي مجازي كنند و از فضاي شهر و روستا غافل شوند. در حال حاضر اقدام مناسبي كه صورت گرفته است اينكه، دست‌كم هركاربر روي سه نفر ديگر براي راي‌دادن كار كند. لازم است جزواتي مختصر با زبان ساده تهيه تا اقدامات دولت را تشريح كند و در سطح گسترده توزيع شود.

در سطح صدا و سيما و برنامه‌ها، به نظرم با توجه به بي‌اخلاقي‌هاي جريان رقيب و تعهد روحاني و كانديداهاي جريان اصلاح‌طلب به رعايت موازين اخلاقي و عدم ورود به نقاط ضعف كانديداهاي جريان مقابل، فضا سخت‌تر است و بايد در فرصت پيش‌رو بيشتر كار شود. مناظره سوم به نظرم براي بيان ناگفته‌ها بسيار كليدي است و روحاني نبايد اين فرصت را از دست بدهد. مشاوران به‌خصوص بخش رسانه‌اي روحاني بايد فعال‌تر شود و نكاتي را كه اقشار مختلف مردم تشنه شنيدن آن هستند، به او يادآور شوند.

كارنامه كلي دولت يازدهم به گونه‌اي هست كه براي روحاني راي آور باشد؟

براي پاسخ به اين سوال به دو بعد بايد توجه كنيد. اول اقدامات مثبتي كه انجام شده است. دوم توقف كارهاي منفي‌‌‌اي كه در دوره قبل از روحاني انجام مي‌شد و به اصطلاح، آوار‌‌برداري از ويراني‌هاي بازمانده است. مهم‌ترين دستاورد روحاني بازگرداندن عقلانيت به مديريت كشور و تزريق اميد به جامعه ايران و ارتقاي جايگاه ايران در جامعه بين‌المللي است. اين نكته را وقتي در خارج از ايران باشيد بهتر مي‌توانيد درك كنيد. درست است كه برجام مهم‌ترين دستاورد دولت‌روحاني است اما موضوع، فقط محدود به برجام و دستاوردهاي فراوان آن در حوزه داخل و خارج نيست. ايران در اين چهار سال از خود چهره منطقي و معقول نشان داد. تعامل با دنيا باعث شده كه توريست‌هاي بيشتري جذب ويژگي‌هاي ايران شوند و در همين مسير نيز سرمايه بيشتري وارد كشور شده و اشتغال نيز براي تعداد زيادي فراهم كرده است. افزون بر اين، به نظرم در زمينه سلامت و بخش بهداشت و بيمه‌هاي همگاني اقدامات خوب و مهمي انجام شده‌است. وزارت خارجه و وزارت نفت نيز موفق عمل كرده‌اند. معاونت زنان روحاني نيز اقدامات خوبي در حوزه زنان و دفاع از حقوق آن‌ها انجام داده است. در حوزه سياست داخلي مجال فعاليت آزادانه‌تر احزاب در قياس با قبل به مراتب بهتر و بيشتر شده است و سازمان‌هاي غيردولتي و مردم نهاد فراواني در اين دوره مجوز فعاليت گرفتند. در حوزه فرهنگ نيز فضاي هنري-كتاب، موسيقي، تئاتر و سينما-قابل قياس با دولت قبلي نيست. مطبوعات نيز در قياس با گذشته به مراتب از فضاي بهتري براي فعاليت برخوردارند. اينكه آرامش به كشور برگشته و هر روز از طرف رييس جمهور و دولتش تنشي داخلي و منطقه‌اي ايجاد نمي‌شود، از نقاط مثبت ديگر است. نكته مثبت ديگر ثبات بخشي، كاهش التهاب‌هاي سياسي اقتصادي مؤثر بر حوزه اقتصاد، رشد شاخص‌هاي اقتصادي و مهار تورم است. همه اين نكته‌ها و بسياري موارد ديگر كه در اين مجال نمي‌گنجد از جمله دلايلي است كه در اين دوره نيز حكم مي‌كند به روحاني راي دهيم.

حضور اسحاق‌جهانگيري در رقابت‌هاي انتخاباتي تاچه حد مي‌تواند به روحاني كمك كند؟

هم حضور آقاي جهانگيري و هم آقاي هاشمي‌طبا تا اينجا بسيار خوب و موثر بوده است. بايد هماهنگي بيشتري در بين كانديداهاي جريان اعتدال و اصلاح‌‌طلب وجود داشته‌باشد. شما اگر دقت كنيد سه كانديداي اصولگرا هماهنگ عمل مي‌كنند. به تعبيري يكي پاس مي‌دهد و ديگري به سمت دروازه مي‌برد و اين هماهنگي را من در اين طرف نديدم. به نظرم لازم است براي مناظره سوم منسجم‌تر كار شود. آقاي جهانگيري با توجه به سوابق اجرايي ارزنده‌اي كه داشته و اشراف به اطلاعات و عملكرد دولت، حضورش بسيار موثراست.

با توجه به همراهي اصلاحات با روحاني، آن‌ها مي‌توانند در دولت آينده توقع حضوري پررنگ‌تر داشته‌باشند يا موضوع، سهم خواهي قلمداد مي‌شود؟

من با چنين سهم خواهي‌هايي موافق نيستم. بايد به‌گونه‌اي عمل كرد تا رييس‌‌جمهور دستش براي انتخاب شخصيت‌هاي اصلح و توانمند باز باشد. چه اصلاح‌طلب باشد يا نباشد، مهم اين‌است كه در چارچوب عقلانيت و اعتدال براي خدمت به مردم آماده باشد و صلاحيت لازم براي پذيرش مسئوليت را داشته باشد.

اصلاح طلبان براي توفيق در انتخابات شورا بايد چه اقداماتي را مد نظر خود قرار بدهند؟

بايد شخصيت‌هاي موثر، متخصص و مجرب را براي رفاه و پيشرفت حوزه شهر و روستا را معرفي كنند و درگير رودربايستي‌هاي متعارف سياسي نشوند. نتيجه مخرب و منفي چنين رويكردي در چند مورد مشخص هم در شورا و هم در مجلس ديده‌ايم. كساني كه امتحان خود را در گذشته ناموفق پس داده‌اند، دوباره امتحان نكنند.

عملكرد شوراي چهارم را چگونه تحليل مي‌كنيد؟

اقدامات خوبي توسط شورا انجام شده است. براي مثال اقدامات تخصصي در زمينه حمل و نقل و زيرساخت‌ها صورت گرفته است. البته در بسياري زمينه‌ها نيز اقداماتش تاثير قابل توجهي بر مديريت شهري نداشته است. در قبال نابودي فضاي سبز و پارك‌ها و ساخت و سازهاي بي‌رويه منفعل عمل كرده است و از اين جهت شريك جرم شهرداري تلقي مي‌شود. تا جايي كه اخبار را دنبال كردم، آلودگي هوا و جمع آوري زباله و پسماندهاي شهري مشكلاتي‌ به حساب مي‌آيد كه شورا بايد در اين‌باره بيشتر كار كند. از سوي ديگر، به نظرم شوراي شهر چهارم، در حوزه نظارت بر عملكرد شهرداري موفق نبوده و بعد نظارتي شورا دست‌كم در مواردي تابع يك‌سري بده بستان‌ها بوده است.

امكان دارد بعد از شكست احتمالي قاليباف در انتخابات رياست جمهوري،او دوباره شهردار شود؟

شك نكنيد شكست قاليباف قطعي است. همچنین تصور نمي‌كنم اصولگرايان در شوراي تهران راي اكثريت را به دست بياورند. به نظرم يكي از برنامه‌هاي جدي اعضاي شوراي شهر پنجم بايد انتخاب شهردار جديد باشد. غير از عملكرد ضعيف و غيرقابل دفاع قاليباف در دوران شهرداري تهران، صحبت‌هاي دروغ و اظهار نظر‌‌هاي عوام‌‌فريبانه و غير موجه و غير اخلاقي او در برنامه‌هاي تلويزيوني نشان داد، صلاحيت و شايستگي مسئوليت شهر بزرگي مثل تهران را ندارد.

يك شهردار مطلوب براي شهر مهمي مثل تهران بايد از چه ويژگي‌هايي برخودار باشد؟

مردم انقلاب كردند تا ارزش‌‌هاي اخلاقي يا ديني را به‌جاي دروغ، نفاق و عوام فريبي و نيرنگ بر كشور حاكم كنند. به نظرم مهم‌ترين خصلت شهردار اين است كه امانتدار باشد و در چارچوب اخلاق و قانون عمل كند. من اولويت را در انتخاب شهردار به مراعات اخلاق مي‌‌دهم. قاليباف در آزمون اخلاق مردود است. هر چند از ابتدا نيز در حد شهرداري تهران نبود. حضور امروز قاليباف در شهرداري تهران نتيجه زدوبندهاي سياسي-اقتصادي پشت پرده است. او مدت‌هاست كه بايد از اين مسئوليت كنار گذاشته مي‌شد.

باور به شورا و همكاري با شوراي شهر از ويژگي‌هايي است كه شهردار جديد بايد دارا باشد. قدرت بالاي مديريت ادارات زيرمجموعه شهرداري از مولفه‌هاي ديگر شهردار مطلوب است. براي همه اقشار شهر از جمله اقشار معلول، سالخورده، جوان، كودك، زنان و ...برنامه داشته باشد. به نظر كارشناسان و متخصصين حوزه‌هاي مختلف توجه دارد و تصميمات شهري را بر اساس نظر مشورتي با متخصصين هر حوزه اتخاذ مي‌كند. علاوه بر اين، به نظرم شهردار به جاي داشتن پيشينه امنيتي- انتظامي بايد شاكله فرهنگي-اجتماعي داشته باشد. شهردار مطلوب بايد نگاهي توسعه محور داشته باشد و در پي مديريتي مبتني بر توسعه باشد، نه فقط انجام اقدامات خدماتي و عمراني شهري را در دستور كار داشته باشد.شهردار بايد ارتباط خوب با مردم شهر داشته باشد و به دنبال مديريت شهروند محور باشد. سابقه و يا آشنايي با كار در حوزه شهري از مولفه‌هاي موثرديگر براي انتخاب شهردار است.