سند مهم و تاریخی که در آرشیو ملی قرار دارد +تصویر

خرداد: متمم قانون اساسی مشروطه یکی از مهمترین اسناد موجود در آرشیو ملی ایران است.



به گزارش خرداد؛ یکی از مهمترین اسنادی که در آرشیو ملی ایران نگاهداری می شود سند ملی متمم قانون اساساسی مشروطه است که  در روز ۱۴ مهر ۱۲۸۶ شمسی ، به امضای محمدعلی شاه قاجار رسید.  قانون اساسی مشروطیت ۵۱ اصل داشت که تقریباً تمامی این اصول صرفاً مربوط به نحوه تشکیل مجلس شورای ملی و مجلس سنا بود. این اصول درباره ترتیب کار مجلسین و نحوه رای‌گیری از نمایندگان و چگونگی طرح لوایح و طرح‌ها در مجلسین مقرراتی وضع کرده بود اما درباره سایر مسائل مربوط به حقوق ملت چیزی در آن به چشم نمی‌خورد. همین کاستی‌ها بود که باعث شد متمم قانون اساسی به فاصله کمتر از یک سال بعد از تصویب قانون اساسی برای تایید به محمدعلی شاه ارائه شود. متممی که شامل ۱۰۷ اصل و یک اصل الحاقی در خصوص نحوه تجدید نظر در قانون اساسی بود.

 معرفی مذهب جعفری اثنی‌عشری به عنوان مذهب رسمی ایران، ایجاد هیاتی پنج نفره‌ای از روحانیون و مراجع تقلید به منظور نظارت بر قوانین، ایجاد حکومت قانون و پارلمان و مشارکت آزاد گروه‌ها در زندگی سیاسی ، تفکیک قوا، امنیت قضایی و عدم محکومیت بدون قانون، امنیت اقتصادی و مالکیت، آزادی اجتماعات و انجمن‌ها و آزادی مطبوعات  از مواردی است که برای نخستین بار در متمم قانون اساسی مدون گردید.

سیروس پرهام نخستین رئیس آرشیو ملی ایران درباره این سند ملی می گوید : متمم قانون اساسی، خود قانون اساسی و فرمان مشروطیت از بدو تشکیل دوره اول مجلس شورای ملی در یک صندوق نگهداری می‌شد که سه نفر کارپردازی که نمایندگان انتخاب می‌کردند، این صندوق را لاک و مهر کردند. در همان اوایل کار سازمان اسناد ملی یعنی حدود سال 1350 ما به دلایلی خواستیم متن اصلی فرمان مشروطیت را ببینیم و عکسبرداری کنیم. وقتی به آنجا رفتیم، صندوق که باز شد، معلوم شد چنین چیزی در صندوق نیست، نه فقط فرمان مشروطیت نیست، بلکه متمم قانون اساسی هم که خیلی مهم‌تر از خود قانون اساسی است و مربوط به حقوق ملت و وظایف دولت در قبال ملت است هم نیست.» وی می افزاید که این سند در دست خاندان علی اکبر داور بوده که پس از مهاجرت به امریکا، سر از آرشیو یک کلکسیونر امریکایی در پنسیلوانیا درآورده اما در نهایت در آرشیو دکتر مظاهر فرزند میرزا صادق ملقب به صدیق حضرت (مستشارالدوله بعدی) از وکلای مجلس اول یافت شده است: «[او به ما گفت:] پدر من در دوره اول مجلس که محمدعلی‌شاه مجلس را به توپ بست، وقتی از مجلس فرار می‌کند، می‌بیند که یک سرباز بختیاری یک گونی کاغذ روی دوشش است و دارد از مجلس بیرون می‌برد. به آن سرباز بختیاری می‌گوید که من این را پنج تومان از تو می‌خرم و می‌خرد و بعد چون متمم قانون اساسی داخل این گونی بوده، این را در بانک شاهنشاهی ایران و انگلیس امانت می‌گذارد. البته این سند سرانجام در سال 1354، به قیمت 190 هزار تومان، به توصیه امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر وقت و جمشید آموزگار،‌دبیر کل حزب رستاخیز ایران و البته دستور پهلوی دوم خریداری و به آرشیو ملی ایران بازگشت. این سند از آن سال تاکنون در آرشیو ملی بوده اما در دسترس پژوهشگران و مورخان قرار نداشته است.اساسی عبارتند از «قوای مملکت»، «حقوق سلطنت ایران»، «در خصوص انجمن‌های ایالتی و ولایتی» و...