با جوش‌های سمج چه بايد كرد؟!

به نقل از افکارنیوز، آكنه در بيشتر موارد مشكل حادي نيست و به راحتي درمان مي شود، منتهي مشكل زماني ايجاد مي شود كه آكنه به درمان پاسخ نمي دهد؛ به اين نوع آكنه، آكنه مقاوم به درمان مي گويند. چه عواملي باعث مي شوند جوش ها به راحتي درمان نشوند؟با جوش هاي مقاوم چه كنيم؟ روش هاي پيشگيري كدامند؟ اينها پرسش هايي است كه دكتر همايون مژدهي آذر، متخصص پوست، مو و زيبايي به آنها پاسخ مي دهد.

چرا جوش ها مقاوم مي شوند؟

براساس آخرين آمار ۶۰ تا ۷۰ درصد افراد در سنين بلوغ روي صورت و بدن شان، به خصوص نواحي چرب آكنه را تجربه مي كنند. اگرچه به دليل شيوع زياد در بيشتر موارد لفظ بيماري درباره اين مشكل به كار نمي رود ولي فرم هاي شديدتر آن، كه چهره فرد را برهم ريخته و در روابط اجتماعي اش تاثير مي گذارد، بيماري تلقي مي شود. در اين صورت فرد بايد حتماً به پزشك متخصص مراجعه كند. در اولين بررسي پزشك به دنبال يافتن دليل مقاوم شدن جوش هاست. گروهي از افراد از همان ابتدا به جوش هاي مقاوم مبتلا مي شوند اما گروهي ديگر از جوش ها از ابتدا مقاوم نبوده و در اثر عوامل محيطي، استرس و تغييرات هورموني، بيماري هاي غدد درون ريز مانند كيست تخمدان در خانم ها، دستكاري هاي پوستي، سايش ناحيه كمر و اصلاح نامناسب صورت به نوع شديد تبديل مي شوند. در بعضي از موارد كرم هايي كه افراد براي زيبايي استفاده مي كنند نيز باعث تشديد آكنه مي شوند. چاقي و استفاده از داروهاي دوپينگ نيز جوش ها را تحريك كرده و به شكل مقاوم بدل مي كند.

دلايل ديگر مقاوم شدن آكنه ها كدامند؟

بعضي از آكنه ها يا از ابتدا مقاوم هستند يا به دلايل نامشخصي مقاوم مي شوند؛ بنابراين نمي توان گفت تمام آكنه ها به يك دليل روشن به درمان مقاوم مي شوند. در اين موارد از داروهاي خاصي استفاده مي شود. از اين گروه مي توان به مشتقات ويتامين A اشاره كرد. درمان با اين داروها نياز به آگاهي و مراقبت هاي خاصي دارد كه بيمار بايد از آن مطلع باشد. دوره درمان از چهار ماه آغاز شده و گاهي طولاني تر مي شود. هر دارو و هر سيستم درماني نيز به آگاهي خاص دارد زيرا هر دارو عوارض خاص خود را دارد. بعضي از داروها براي همه قابل تجويز نيستند؛ بنابراين خوددرماني به هيچ وجه توصيه نمي شود.

چه موقع آكنه در اثر بيماري زمينه اي است؟

يكي از عوامل مهم ابتلا به آكنه مقاوم وجود بيماري هاي داخلي مختلف است. سردسته اين بيماري ها، بيماري هاي هورموني هستند كه شايع ترين آنها بيماري تخمدان پلي كيستيك در خانم هاست. در اين بيماري تخمدان، كيست هاي بسيار ريز و متعددي ايجاد مي كند. به طور طبيعي در دوره خاص تخمدان ها بايد تخمك گذاري كنند ولي تخمدان فردي كه به اين بيماري مبتلا است تخمك گذاري نمي كند و مقدار زيادي هورمون مردانه توليد مي كند. اين هورمون باعث ايجاد مجموعه اي از علائم مردانه در پوست و ارگان هاي ديگر بدن مي شود؛ براي مثال رويش موهاي زائد، چاقي و بي نظمي عادت ماهانه و نازايي. اين بيماري يا خود به خود و يا با درمان هاي دارويي كنترل مي شود. البته در خيلي از موارد اين بيماري جوش هاي پوستي ايجاد نمي كند. اگر متخصص پوست و مو به وجود اين بيماري شك كند، با استفاده از روش هاي تشخيصي و باليني درمان با روش هاي دارويي را شروع مي كند ولي در موارد حاد بيمار را به متخصص زنان و غدد داخلي ارجاع مي دهد تا هر دو بيماري همزمان درمان شوند.

درمان چگونه انجام مي شود؟

وقتي آكنه پاسخ مناسب به درمان ندهد اولين نكته اي كه ذهن پزشك به آن معطوف مي شود بررسي شرايط و استرس هاي محيطي است. اگر فرد در اين شرايط قرار داشته باشد، با همكاري روانشناس به فرد كمك مي شود تا از اين شرايط بيرون بيايد چون با دور شدن از شرايط استرس از خود به خود آكنه نيز درمان مي شود. در غير اين صورت اگر خود فرد با دستكاري بيش از اندازه پوست باعث اين اتفاق شده است متخصص سعي مي كند تا با آموزش هاي لازم اين عادت ناپسند را از فرد دور كند. اولين گام در درمان، اصلاح رفتاري است كه آكنه را مقاوم مي كند. البته گاهي هم عواملي در مقاوم شدن آكنه دخلي هستند كه ربطي به خود فرد ندارند؛ براي مثال فرد مجبور به مصرف داروي خاصي است كه خود به خود باعث مقاوم شدن آكنه به درمان مي شوند. بهترين مثال بيماران روماتيسمي هستند كه مجبورند داروهاي خاصي مصرف كنند كه بيشتر آنها حاوي كورتون با دوز بالا هستند. در اين موارد درمان سخت تر و طولاني مدت است.

آيا روآكوتان درمان مناسبي است؟

اين دارو چند سالي است كه با برندهاي مختلف به بازار عرضه شده است و در درمان انواع شديد آكنه موفق عمل كرده است. هر فردي كانديداي مناسبي براي مصرف اين دارو نيست. نام اصلي اين دارو ايزوترتينوئين است كه نام هاي تجاري مختلف دارد. مدت ها روي اين دارو تحقيق و مشخص شده ويتامين A با كنترل تكثير سلولي در پوست مي تواند جوش هاي غرور را كنترل كند. مكانيسم اثر اين دارو مانند آنتي بيوتيك ها نيست و اثر متفاوتي دارد؛ بنابراين عوارضي دارد كه حتماً متخصص پوست بايد آن را تجويز كند. مهمترين نكته اين است كه فردي كه دارو را مصرف مي كند حتماً بايد از بارداري جلوگيري كرده و تا يك ماه پس از مصرف هم اقدام به بارداري نكند زيرا عوارض ناخوشايندي براي جنين دارد. اين دارو در سنين مختلف قابل تجويز است ولي مقداري باعث خشكي لب و پوست مي شود و ممكن است ميزان چربي خون را زياد كند و خوددرماني كار اشتباهي است.

چكار كنيم جوش ها مقاوم به درمان نشوند؟

ـ گام اوليه كسب آگاهي درباره عوامل وخيم شدن آكنه و رعايت نكته هايي است كه منجر به مقاوم شدن جوش ها مي شود.
ـ دستكاري نكردن جوش ها و خودداري از فشار دادن آنها
ـ عدم استفاده از كرم هاي چرب و شناختن نوع پوست سپس انتخاب كرم مناسب
ـ پرهيز از استرس و اضطراب هاي محيطي
ـ درمان مشكلات هورموني و بيماري هاي زمينه اي ديگر
ـ استفاده از رژيم مناسب غذايي و كاهش وزن
ـ ورزش هر روزه حداقل به مدت ۲۰ دقيقه در روز
ـ كنترل مصرف داروها و بي جهت مصرف نكردن دارو و پرهيز از خوددرماني

تغذيه چه نقشي در ابتلا به اين جوش ها دارد؟

تغذيه در بروز آكنه نقش مهمي ندارد ولي در طب سنتي موارد زيادي از خوراكي ها را به اين مسئله ارتباط مي دهند. در بررسي هاي اخير تا حدودي به نقش كربوهيدرات ها و مصرف زياد شير در ابتلا و تشديد آكنه اشاره شده است؛ البته اين فرضيه به طور كامل تاييد نشده است؛ بنابراين توصيه مي شود تا زماني كه اين موضوع به طور قطع مشخص نشده تمام افراد رژيم غذايي سالم و صحيح داشته باشند و مواظب اضافه وزن خود باشند و اگر حس كردند با مصرف يك ماده غذايي خاص جوش ها تشديد مي شوند، مصرف آن ماده را تعديل كنند.

آيا قابل درمان است؟

جوش هاي مقاوم به درمان بدين معني نيست كه كاملاً غير قابل درمانند. متخصص در مرحله اول با شناسايي دليل مقاوم شدن جوش و رفع آن درمان را شروع مي كند. اين جوش ها با استفاده از درمان دارويي قابل درمان هستند و حتي اگر به طور كامل درمان نشوند از حالت شديد و مقاوم به نوع خفيف و ملايم تبديل مي شوند. البته اگر دليل اصلي شناسايي نشود و يا با وجود شناسايي درمان مناسب انجام نشود، جوش كاملاً به درمان مقاوم شده و روند آن طولاني و مشكل مي شود؛ حتي در بعضي موارد امكان درمان كاملاً از دست مي رود.

آيا مصرف روزانه محصولات آرايشي جوش ها را مقاوم مي كند؟

يكي از عوامل وخيم شدن آكنه، مصرف طولاني مدت محصولات آرايشي، به ويژه كرم پودرهاست. هر نوع كرم چربي كه به مدت طولاني روي پوست مستعد به آكنه قرار بگيرد منجر به ابتلاي فرد به آكنه مقاوم و وخيم مي شود؛ حال اين كرم يك ضد آفتاب نامناسب باشد يا كرم مرطوب كننده و يا كرم پودر فرقي نمي كند. اين كرم ها روند درمان را كند كرده و در مواردي متوقف مي كنند؛ به خصوص اگر فرد جنس پوست خود را نشناسد و كرم نامناسب با پوستش را مصرف كند؛ بنابراين مصرف هر نوع كرمي بايد با تجويز پزشك با توجه به نوع پوست باشد؛ حتي استفاده بيش از حد از صابون هاي نامناسب و ديگر شوينده ها پوست را مستعد آكنه مقاوم مي كند.

تندرستي/ شماره ۱۲۵/ نيمه اول مهر ماه ۹۲/ اعظم صفايي/ صفحه ۲۰