خرداد/ ارسالی مخاطبین-حسین جمشیدی: ازدواج یکی از اساسی ترین و در عین حال حساس ترین مسائل زندگی انسان است . خانواده یکی از قدیمی ترین نهادهای اجتماعی است که تاریخی به قدمت حیات انسان دارد . مدت زمان نه چندان کوتاهی است که از پدیده ای به عنوان " ازدواج سفید یا سپید " نام برده میشود . هرچند واژه ازدواج سفید همچون ازدواج دائم و موقت واژه ای نام آشنا برای همگان نمی باشد اما در عین گمنام بودن مسئله بسیار مهمی است .
ازدواج سفید در کشورهای غربی و اروپایی بسیار رایج و فراگیر می باشد و همچنین تعریف های گوناگونی از آن به عمل آمده است که در اینجا منظور از ازدواج سفید به شرح زیر است :
منظور از «ازدواج سفید» زندگی مشترک زن و مرد بدون ازدواج رسمی است. یعنی به گونه ای که زن و مرد بدون اینکه خطبه عقد یا صیغه بینشان جاری شود برای زندگی زیر یک سقف میروند.
البته معمولا این اتفاق با آگاهی پدر و مادرها و خانواده هر دو طرف صورت میگیرد و آن دو مانند یک زن و شوهر با هم زندگی میکنند نه همخانه، دوستانه و… به علت اینکه جامعه ایران یک جامعه ایرانی-اسلامی است و چنین پدیدههایی در آن به هیچ عنوان تعریف نشده به صورت مخفیانه انجام میشود. به همین منظور نیز آماری درخصوص تعداد این نوع ازدواجها در دست نیست.
چرا ازدواج سفید ؟!از مهم ترین دلایل روی آوردن به ازدواج سفید میتوان به نبودن مسئولیت پذیری در جوانان اشاره کرد . مسئولیت پذیری امری اساسی برای تدام و بقای روابط زناشویی میباشد اما در این نوع ازدواج طرفین نسبت به یکدیگر مسئولیت های چندانی ندارند و این امر در شرایط بد اقتصادی امروز ، دلیلی میشود برای روی آوردن به ازدواج سپید .
این نوع از ازدواج ناشی از علل های متعدد و زمینه های مختلفی است که در ادامه به صورت کلی به آن اشاره خواهیم کرد :
۱_ يكي از اين زمينهها افزايش استقلال نسبي جوانان اعم از دختر و پسر از خانواده و بالارفتن سن ازدواج آنان است كه موجب ميشود دختران و پسران، راحتتر بتوانند چنين روابطي را برقرار كنند.
۲ _ گريز از مراسم سنتي ازدواج و تعهدات مادی و غیرمادی بسياري كه اين نوع ازدواجها بر جوانان بار ميكند، از عوامل موثر بر گرايش به اين شيوه از زندگي در كنار يكديگر است. يكي از اين تعهدات، رفتوآمدهاي خانوادگي و فاميلي است كه از هر نظر براي زوجهاي جوان سخت است. همچنين تبعات اقتصادي مراسم ازدواج و زندگی بعد از آن است که جوانان را به گريز از ازدواجهاي سنتي و روي آوردن به اين نوع روابط تشويق ميكند.
۳_ عامل ديگر، ترس از طلاق و ناهمخواني اخلاقی و رفتاری دختر و پسر است. بهويژه در شرايطي كه آمار طلاق بالا رفته، برخي از جوانان ترجيح ميدهند كه به معرفي نزديكان يا دوستان از فرد مورد نظر برای ازدواج كفايت نكنند. اين مسأله حتي براي دختران اهميت بيشتري دارد، زيرا آنان بيش از پسران بر اثر طلاق لطمه ميبينند. شايد گفته شود حتي با پذيرش اين استدلال انتخاب اين شيوه كه از چاله درآمدن و به چاه افتادن است. در پاسخ بايد گفت كه از منظر دختر و پسر اين طور نيست. با پذيرش ازدواج، شرايطي پيش ميآيد كه هزينه جدايي را بسيار سنگين ميكند، در حالي كه مسأله در ازدواج سفید قدري فرق ميكند. نکته مهم این است که چرا دختران چنین نوع از زندگی مشترک را انتخاب میکنند درحالیکه بهظاهر هزینه وارد شدن در این رفتار برای آنان بیشتر است؟
و اما تبعات این شیوه از ازدواج : از آن جایی که این مدل سبک زندگی در هیچ یک از نهادهای دولتی یا سازمانهای دینی به ثبت نميرسد و پدیدهای نه شرعی، نه عرفی، نه قانونی و نه سفید است و ابتدا و انتهایی هم ندارد و نتیجهاش جز فساد و بی بند و باری چیز دیگری نیست دارای آسیبهاي روانی، اجتماعی، اقتصادی فراوانی در جامعه است. از جمله اینکه از بین رفتن بنیان خانواده و رواج سبک زندگی غربی و آزادیهای جنسی را به همراه دارد زیرا در جامعه ما روابط زناشويی جدا از چهارچوبهای شرعی در چارچوبهای قانونی نیز تعریف شده است و جوانان در کشور که باید پایه گذار خانواده ایرانی و اسلاميباشند بیشتر به یک بیبند و باری جنسی تمایل پیدا خواهند کرد.در این نوع از ازدواج بیشترین لطمه متوجه فرزندان است زیرا که ازدواج ثبت نمیشود و سرنوشت فرزندان مشخص نمی باشد ! بارداری ناخواسته ، عوارض سقط جنین و مشکلات روانی خصوصا برای دختران که آسیب پذیرتر هستند از دیگر تبعات ازدواج سفید می باشند و همچنین گاهی امکان دارد فرد را به سمت اعتیاد سوق دهد.بر هیچکس پوشیده نخواهد بود که زیانبارترین پیامد رواج این نوع ازدواج در کشور میتواند سست شدن نظام ارزشی معیار کشور باشد که امری اساسی برای تداوم و بقای فرهنگ جامعه است .
و اما در پایان سوال این است که چگونه میتوان از رشد این نوع نابسامان ازدواج در کشور جلوگیری کرد ؟ باید به این نکته توجه داشت که ریشه کن ساختن این نوع از ازدواج ، جز با رفع موانع ازدواج رسمی در کشور صورت نخواهد یافت . برای اینکه بتوان با این پدیده سیاه مقابله کرد لازم است که شرایط را برای ازدواج های آسان رسمی فراهم کنیم تا جوانان این کشور به دلیل عدم دسترسی به ازدواج دائم ، به سوی ازدواج های کاذب اینچنینی سوق پیدا نکنند .