معامله پول با سلامت مردم

«الو، جناب دکتر سلام. از طرف تلويزيون تماس مي گيرم. در صورتي که مايل به حضور در برنامه هاي مختلف شبکه هاي تلويزيوني باشيد، مي توانيم با قيمت مناسبي اين کار را براي شما انجام دهيم. در اين برنامه مي توانيد به معرفي کامل خودتان، سوابقتان و توانايي هايتان بپردازيد...» پزشکاني که قبلااز طرف صداوسيما با خواهش و احترام و البته رايگان براي حضور در برنامه هاي تلويزيون دعوت مي شدند، اما اكنون از آنان که جزو پزشکان مطرح جامعه و از جمله اعضاي هيات علمي دانشگاه ها نيز هستند، براي حضور در برنامه تلويزيون درخواست وجه مي شود.
    به گزارش سرویس اجتماعی خرداد، ظواهر اينطور نشان مي دهند که سازمان صداوسيما در برابر توسعه کمي شبکه ها با کمبود اعتبارات روبه رو شده و تلاش مي کند با برنامه سازي هاي مشترک اين کمبود را جبران کند. در گذشته اين سازمان شورايي به نام شوراي سياستگذاري سلامت داشت که پزشکان براي حضور در برنامه ها به سختي از غربال آن رد مي شدند. منتقدان مي گويند که برخي از پزشکان که در فهرست اين سازمان قرار نداشتند، با وجود بالابودن اعتبار علمي و وجهه مناسب اجتماعي هيچ گاه مجالي براي حضور در تلويزيون نمي يافتند. عضويت هيات علمي دانشگاه از ديگر شرايط حضور در تلويزيون بود.
    دکتر «اميررضا رکن» متخصص پريودنتولوژي و رييس سابق هيات مديره انجمن پريودنتولوژي ايران، به «شرق» مي گويد: «روزي نيست که دو تا سه شرکت که خود را از جانب صداوسيما معرفي مي کنند با من تماس نگيرند. چندي پيش از طرف يکي از اين شرکت ها تماس گرفتند و از من براي شرکت در يکي از برنامه هاي صداوسيما دعوت کردند.» به گفته اين دندانپزشک متخصص، تماس گيرنده عنوان کرد که چون شما جزو يکي از 50 دندانپزشک برتر و استاد دانشگاه هستيد، مي توانيد با تخفيف ويژه در برنامه تلويزيوني حاضر شويد. دکتر «رکن» ادامه مي دهد: «در گذشته بارها از سوي صداوسيما براي حضور در برنامه هاي پزشکي از من دعوت شده بود که در برخي از آنها شرکت کرده بودم اما از پيشنهاد پرداخت وجه براي حضور در تلويزيون بسيار متعجب شدم و در نهايت آن را نپذيرفتم.» به گفته اين دندانپزشک متخصص، شرکت هاي طرف قرارداد با سازمان صداوسيما که ظاهرا سازمان به آنان اجازه چنين فعاليتي را داده است، بر حسب شهرت پزشک يا گمنام بودن آن، مبالغي از 10تا30ميليون تومان را براي حضور در برنامه هاي مختلف تلويزيوني پيشنهاد مي کنند. به گفته دکتر «رکن»، شرکت هايي که خود را از طرف سازمان صداوسيما معرفي مي کنند، حتي سراغ شرکت هاي واردکننده ايمپلنت (کاشت دندان) هم رفته اند و از آنها خواسته اند با حضور در برنامه هاي تلويزيوني محصول خود را تبليغ کنند. وي ادامه مي دهد: «يکي از اين شرکت ها را که براي حضور يافتن در برنامه پيشنهادي تلويزيون با من مشورت کرد، منصرف کردم.» رييس سابق هيات مديره انجمن پريودنتولوژي ايران ادامه مي دهد: «در حال حاضر 60تا 70شرکت واردکننده ايمپلنت در کشور به فعاليت مشغول هستند که اگر هريک بخواهند در تلويزيون به معرفي برند خود بپردازند، رقابتي ناسالم ميان آنها شروع خواهد شد.» دکتر «رکن» يادآور مي شود: «شرکت هاي طرف قرارداد با صداوسيما به تلفن و اطلاعات دندانپزشكاني كه در كشور در حال كار هستند دسترسي پيدا کرده اند. با اين حساب اگر حتي 50دندانپزشک به درخواست تماس گيرندگان پاسخ مثبت دهند، بيزينس خوبي براي صداوسيما فراهم مي شود، اما آنچه در اين ميان قرباني مي شود، سلامت مردم است.»
    مدير يک شرکت واردکننده ايمپلنت نيز که به شدت از فعاليت شرکت هايي که خود را از طرف صداوسيما معرفي مي کنند متضرر شده است و نمي خواهد نامش ذکر شود، مي گويد: «فردي از شرکتي که ادعا مي کرد، طرف قرارداد با سازمان صداوسيماست، با ما تماس گرفت و گفت که مي تواند برند ما را در برنامه هاي تلويزيوني با 30ميليون تومان معرفي کند. اين شرکت پس از دريافت وجه پيشنهادي، به قول خود عمل نکرد و برنامه مورد نظر هيچ گاه در تلويزيون پخش نشد.» به گفته اين فرد، برخي از شرايطي که سازمان صداوسيما در اختيار بخش خصوصي قرار داده، سوءاستفاده مي کنند. بنا بر اظهارات افرادي که در معرض اين تماس ها بوده اند، شرکت هاي تماس گيرنده در بسياري موارد بدون عقد قرارداد و به صورت تلفني هماهنگي ها را انجام مي دهند. يک دندانپزشک عضو هيات علمي دانشگاه نيز در اين مورد اظهار مي کرد: «با من براي حضور در تلويزيون تماس گرفته و عنوان شد با توجه به اينکه شما در برنامه هاي پزشکي تلويزيون چهره اي شناخته شده هستيد، مي توانيد در يکي از برنامه هاي تلويزيوني حاضر شويد و خود را معرفي و درباره فعاليتتان صحبت کنيد اما اين بار با پرداخت وجه. البته به دليل همکاري با سازمان صداوسيما، به شما تخفيف ويژه اي تعلق خواهد گرفت.»
    در حال حاضر، يک شرکت واردکننده ايمپلنت با حضور در يکي از برنامه هاي شبکه پنج سيما به تبليغ محصول خود مي پردازد. در اين موارد، برخلاف روزنامه ها که بايد در کنار درج تبليغات عنوان «رپرتاژ آگهي» را درج کنند، سازمان صداوسيما تبليغات فوق را در دل برنامه هاي خانوادگي، پزشکي و علمي مي گنجاند و مخاطب هم خبردار نمي شود که پزشکي که در حال دادن اطلاعات است، بيش از تلاش براي ارايه اطلاعات صحيح به مردم، سعي در معرفي خود دارد.
    در 23 مهر امسال و در ساعت 9 تا 9:30صبح که جزو پرمخاطب ترين ساعت هاي راديو سلامت تلقي مي شود، پس از خبر و مطالب مفيد علمي، برنامه اي با عنوان راز زيبايي پخش شد. کارشناس اين برنامه نه يک متخصص پوست بي طرف بلکه مديرعامل يک شرکت توليدکننده محصولات بهداشتي- آرايشي بود. هر چند عنوان نمي شد که او داراي چه تخصصي است اما وي در پاسخ به پيام هاي کوتاه مردمي که از ريزش موي خود گلايه داشتند، شامپوي خاصي از شرکت خود را پيشنهاد مي کرد. يک پرسش مربوط به شنونده اي بود که از ريزش ابرو گله داشت که باز هم کارشناس ميهمان، محصول ديگري از شرکت خود را به عنوان درمان ريزش ابرو معرفي کرد.
    جام جم در روز چهارشنبه 17مهر امسال، در معرفي يکي از برنامه هاي صداوسيما نوشت: «برنامه کافه سوال که روزهاي جمعه و شنبه با دعوت از متخصصان زيبايي و چهره هاي شناخته شده به موضوع داغ جراحي بيني در ايران مي پردازد...» يکي از اعضاي انجمن راينولوژي ايران که نمي خواهد نامش در اين گزارش منتشر شود، مي گويد: «با خواندن اين خبر و با توجه به نزديک بودن زمان برپايي کنگره انجمن، با تهيه کننده برنامه براي حضور اعضاي انجمن در آن برنامه با هدف بررسي علل شيوع جراحي زيبايي در ايران به ويژه جراحي زيبايي بيني تماس گرفتم که تهيه کننده برنامه عنوان کرد که اين برنامه «مشارکتي» است و پزشکان شما مي توانند براي حضور در برنامه هشت ميليون تومان پرداخت کنند. ظاهرا کلمه «مشارکتي» طي يکي، دو سال اخير براي انجمن هاي پزشکي که مسوولانشان براي حضور در برنامه هاي تلويزيوني با هدف اطلاع رساني به مردم يا حتي معرفي همايش هاي خود با اين سازمان مکاتبه داشته اند، عنواني آشناست.» دکتر «نويد ناصري»، دبير اجرايي يازدهمين کنگره بين المللي انجمن ارتودنتيست هاي ايران، درباره برنامه هاي مشارکتي صداوسيما مي گويد: «با توجه به نزديک بودن زمان برپايي کنگره امسال انجمن ارتودنتيست ها، از طرف انجمن با صداوسيما مکاتبه شد. از شبکه برون مرزي جام جم با من تماس گرفته و عنوان شد اگر مايل به حضور در يک برنامه 20دقيقه اي هستيد، بايد چهارميليون تومان پرداخت کنيد.» اينکه تصور دست اندرکاران سازمان صداوسيما از درآمد انجمن هاي پزشکي چيست، معلوم نيست. نمي دانيم آيا آنها واقفند که انجمن هاي پزشکي که نسبت به برگزاري کنگره ها و همايش ها اقدام مي کنند، تنها منبع درآمدشان ناشي از ثبت نام در کنگره و نهايتا واگذاري غرفه به شرکت هاي دارويي و تجهيزات پزشکي است. همين درآمد نيز در دولت قبلي بسيار محدود شده بود و در عوض ملزم به پرداخت هزينه هاي سرسام آور اجاره محل، پذيرايي ناهار و هزينه اي مربوط به دعوت از ميهمانان خارجي و... آن هم در شرايط کنوني اقتصادي هستند و به قول معروف، دخلشان بيش از خرجشان است. در چنين شرايط دشواري که به هر حال کنگره اي برگزار مي شود و دستاوردهاي آن مي تواند از طريق رسانه ملي در اختيار مردم قرار گيرد، چرا صداوسيما به جاي بهره گيري از چنين فضاي مناسبي که براي اطلاع رساني فراهم مي شود، تنها به کسب درآمد خود مي انديشد؟
    عنوان «مشارکتي» تنها شامل شبکه ها و برنامه هاي پرمخاطب صداوسيما نيست. مسوولان شبکه سلامت که از را ه اندازي آن کمتر از يک سال مي گذرد و به دليل آنکه تنها با دستگاه هاي گيرنده تلويزيوني ديجيتال قابل دريافت است، هنوز جايگاه مناسبي را در ميان مخاطبان نيافته نيز، شرط حضور خود را در برخي برنامه هاي پزشکي، قرارداد با صداوسيما و پرداخت وجه عنوان مي کنند.
    تماس هاي نمايندگان صداوسيما غير از دندانپزشکان، ديگر پزشکان را نيز به ستوه آورده است. از روسا و اعضاي انجمن جراحان پلاستيک که با حوزه زيبايي سرو کار دارند گرفته تا ديگر رشته ها، تماس هايي دارند که به گفته يکي از اين پزشکان تعدادشان روزانه به چند تماس هم مي رسد. منشي مطب يکي از اين پزشکان که حالامي داند چگونه پاسخ اين تماس گيرندگان را بدهد، در پاسخ به اين تماس ها مي گويد: «سپاسگزاريم، آقاي دکتر نيازي به تبليغ ندارد.»