سقوط کرکوک، پایان رویای بارزانی و احتمال تقسیم اقلیم کردستان عراق
خرداد:پایگاه خبری الف در گزارشی نوشت: کرکوک روز دوشنبه گذشته سقوط کرد. طبق گفته حیدر العبادی با پیشروی های نیروهای این کشور در استان کرکوک و کنترل مناطق استراتژیک این استان، رؤیای جدایی اقلیم کردستان پایان یافت.
در ادامه این نوشتار می خوانیم: نیروهای ارتش و حشد الشعبی عراق موفق شدند به طور کامل کنترل مناطق استان کرکوک را به دست بگیرند؛ دستاوردی که بدون هیچگونه دردسری محقق شد. درحال حاضر پرچم اقلیم کردستان از فراز ساختمان های اصلی استان کرکوک پایین آمده و به جای آن پرچم عراق برافراشته شده است.
سقوط کرکوک نتیجه ملموس رفراندوم استقلال است که منطقه خودمختار کردستان عراق همین چند وقت پیش آن را برگزار کرد.اقلیم کردستان عراق در حالی این همه پرسی را برگزار کرد که همه در عرصه بین الملل با آن مخالفت می کردند. حالا کردستان با این همه پرسی نه فقط کرکوک را که کلیت منطقه خودمختار کردستان عراق را هم از کف داد.
مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق با پافشاری بر برگزاری همه پرسی و تقویت مفهوم تقسیم عراق و جدایی طلبی به سمتی رفت که چه بسا پایان آن تقسیم در اقلیم کردستان عراق باشد. در حقیقت نکته مهم در سرعت سقوط کرکوک است. این سرعت آنقدر حیرت انگیز بود که به سهم خود سبب ایجاد شکاف درون منطقه کردستان عراق شد. در کردستان دو نیروی سیاسی مهم وجود دارد که هریک دیگری را به خیانت به آرمان کردها متهم می کند. حالا با این اوضاعی که پیش آمده است ؛ بروز یک جنگ داخلی در کردستان مشابه همان جنگی که این اقلیم بین سالهای 1994 تا 1997 تجربه کرد؛ دور از انتظار نیست.
بافت جمعیتی کرکوک متشکل از عرب ها، کُردها، ترکمن ها و آشوری ها است، حال آنکه مسعود بارزانی بر هویت کُردی این شهر تاکید داشته و اصرار دارد که آن را بخشی اصلی از اقلیم کردستان قلمداد کند.
نکته قابل تأمل اینکه مسعود بارزانی با گام گذاشتن در مسیر همه پرسی مفهوم تقسیم عراق و اصل جدایی طلبی را تقویت کرد، بدون اینکه به هزینه بالای این گام خود واقف باشد و شاید مهم ترین نتیجه آن تقسیم خود کردستان و جدایی سلیمانیه از اربیل باشد.
عبدالباری عطوان تحلیل گر عرب در این باره می گوید: اقلیم کردستان عراق تا روز همه پرسی جدایی طلبی یکپارچه و متحد پشت دولت محلی خود بود اما اصرار بارزانی برای برگزاری همه پرسی این اقلیم را به دو اقلیم تقسیم کرد؛ یکی در سلیمانیه و دیگری در اربیل. با این وضعیت، نه تنها احتمال وقوع جنگ داخلی بین این دو اقلیم – در سایه اتهامات زنی های متقابل آنها مبنی بر خیانت - وجود دارد بلکه تقریبا قطعی است.
این نویسنده نوشت: مشکل اساسی بارزانی در خارج از اقلیم کردستان و با دولت مرکزی عراق یا ایرانی ها و ترک ها نیست بلکه با داخل اقلیم و خود کردها است؛ از کردهای طرفدار حزب اتحادیه میهنی کردستان به ریاست مرحوم جلال طالبانی گرفته تا طرفداران حزب دموکرات به ریاست خودش و سایر تشکل ها و احزاب مستقل در این اقلیم.
مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان در سال های اخیر از سوی مخالفان مورد انتقاد و حتی فساد مالی قرار گرفته است. چرا که با وجود پایان دوره ریاست بارزانی، وی همچنان اصرار بر ماندن در پست ریاست اقلیم کردستان عراق را دارد. در واقع بارزانی سعی داشت با تمسک جستن به ابزار همه پرسی خود را به عنوان قهرمان ملی و تاریخی کردها مطرح نماید. این مسئله می تواند به ریاست مادام العمری وی و خانواده اش بینجامد. اما شکست بارزانی در کرکوک نشان داد که وی حتی نتوانسته است در سطح محلی نیز مشروعیت خود را حفظ کند.
بارزانی همه پرسی را درحالی برگزار کرد که بر کرکوک و چاههای نفت و فرودگاه آن سیطره داشت. علاوه بر این، بارزانی سنجار و خانقین را نیز تحت کنترل خود داشت. اما اکنون همه این مناطق را از دست داده است.
به نظر می رسد کسانی که برای همه پرسی برنامه ریزی کرده و آن را اجرا کردند، برای روز بعد از همه پرسی برنامه ریزی نکرده بودند؛ یعنی برای آنچه بعد از همه پرسی ممکن است روی دهد و واکنش هایی که ممکن است به آن انجام می شود. چه بسا عدم برنامه ریزی آنها به خاطر اطمینان بین از حد به خودشان و دل بستن به ضعف دولت مرکزی در بغداد و حمایت کامل آمریکا و اسرائیل از خود و رویکرد پراگماتیسم اردوغانیِ مبتنی بر منافع تجاری با اقلیم کردستان عراق بود. دلایل و انگیزه های ناشناخته آن هرچه که بود و هرکس پشت این محاسبات بود، باید بگوییم که اشتباه کردند و این امر نتایج فاجعه باری برای صاحبان آن به همراه آورد.
پل سالم، پژوهشگر مرکز مطالعات خاورمیانه در واشنگتن در این باره می گوید: «بارزانی رفته رفته به این درک می رسد که دوستان بسیار کمی دارد و خیلی بیش از آن چه تصور می کرد ضعیف است. در حالی که قبل از همه پرسی این گونه فکر نمی کرد»
احتمال استعفای بارزانی وجود دارد
دیروز برخی منابع کُردی در عراق احتمال کناره‌گیری مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق از تمام مناصب خود را مطرح کرده‌اند. به گفته این منابع، بارزانی به نفع نیچروان بارزانی کناره‌گیری خواهد کرد.
بر اساس گزارش یک سایت کُردی عراقی، مسعود بارزانی از سمت خود استعفا می‌دهد و اختیارات خود را به نچیروان بارزانی نخست وزیر حکومت اقلیم کردستان واگذار خواهد کرد.
بر اساس این گزارش، سایت sharpress در خبری به نقل از منابع مطلع در اقلیم کردستان آورده است که مسعود بارزانی به صورت رسمی از پست ریاست اقلیم استعفا خواهد کرد که مدت قانونی آن دو سال پیش به اتمام رسیده است.
بر اساس اطلاعات دریافتی این سایت، مسعود بارزانی با استعفای خود تمام اختیارات موجود را تا انتخابات آتی به نچیروان بارزانی برادرزاده خود و نخست وزیر اقلیم کردستان واگذار خواهد کرد.
سایت مذکور می‌افزاید که بارزانی با مشاورین خود چنین تصمیمی را اتخاذ کرده است. حتی گفته می‌شود تصمیم بر آن بوده است که این اختیارات به رئیس پارلمان اقلیم کردستان واگذار می‌شود، اما با عدم بازگشت یوسف محمد رئیس پارلمان اقلیم از جنبش تغییر به محل کار خود طی بیش از دو سال گذشته با مشکل روبرو شده است. گفته می شود علت اصلی تصمیم بارزانی با بازتاب‌های رفراندومی و حوادث اخیر کرکوک در ارتباط است.
