كفش‌ها و داروهای افزايش قد مفيد هستند؟!

به نقل از افکارنیوز, قد بلند كه باشي بيشتر به چشم مي آيي! كارهاي بيشتري مي تواني انجام دهي و موقعيت هاي بيشتري در انتظارات خواهد بود! قد بلندي اين روزها يك امتياز مهم در جنبه هاي مختلف زندگي به شما مي آيد. از شغل آينده گرفته تا جلسه خواستگاري، قد بلندها هميشه شانس بيشتري در موفقيت داشته اند. از طرف ديگر قد هر فرد آينه سلامت جسماني اوست. پس حالا كه شايد خودمان قد بلند نشده ايم چه كار كنيم فرزندان مان قد بلندي داشته باشند؟! متخصصان در اين مورد توضيح مي دهند.

دكتر محمد هاشمي، دبير انجمن پيشگيري و درمان چاقي ايران
مهمترين عامل موثر بر قد

مهمترين عامل محيطي تاثيرگذار روي قد نوع و ميزان تغذيه است. پيروي از يك رژيم متنوع و متعادل شرط لازم براي دستيابي به حداكثر استعداد ژنتيك براي افزايش طول استخوان هاست. پروتئين به خصوص نوع حيواني آن از اجزاي اصلي مورد نياز براي رشد است. گوشت و تخم مرغ منبع اصلي تامين پروتئين حيواني هستند. كلسيم نيز عنصر اصلي در تركيب استخوان بوده و بدون رسيدن ميزان كافي آن در رژيم غذايي، رسيدن به بالاترين ظرفيت وراثتي طول استخواني ميسر نيست. شير و لبنيات همچنين كلم و مركبات از منابع اصلي اين عنصر هستند. علاوه بر اين، ترشح هورمون هاي موثر در رشد و ساخت بستر استخواني و عضلات، مستلزم تامين ويتامين ها و عناصر ديگري مانند روي، منيزيوم، آهن و فلوئور است. انجام حركات ورزشي و كششي مانند يوگا، بارفيكس و امثال آنها نيز مي تواند تا حدودي به اين امر كمك كند.

به خاطر قد بلندي، فرزندتان را چاق نكنيد!

رعايت برنامه مناسب خواب موجب ترشح منظم هورمون رشد مي شود. خواب نامنظم همچنين بيداري در شب ها و خوابيدن تا دير وقت با ايجاد اختلال در روند ترشح هورمون رشد مي تواند نوجوانان را در دستيابي به قد واقعي ناكام بگذارد. بايد خاطر نشان كرد كه كماكان عامل وراثتي اصلي ترين عامل تعيين ميزان قد افراد است. در واقع ما براي قد افراد يك محدوده را در نظر مي گيريم كه رعايت نكات تغذيه اي و ورزشي تنها مي تواند ما را از حداقل اين محدوده دور و به حداكثر آن نزديك كند. اشتباه رايجي كه در اين خصوص رخ مي دهد اين است كه افراد تصور مي كنند هر چه مواد مورد نياز براي رشد را بيشتر در اختيار فرزندان شان قرار دهند موجبات بلند قدتر شدن آنها را فراهم مي سازند و با همين هدف شير، لبنيات، گوشت و ميوه جات بيشتري در اختيار آنان قرار مي دهند. غافل از اينكه مصرف بيش از حد اين مواد نه تنها افزايش قدي را در پي نخواهد داشت بلكه با ايجاد چاقي در آنها در وضعيت ترشح هورموني آنها تاثير گذاشته و افزايش قد را مختل مي كند. پس اگر به افزايش قد فرزندان مان علاقمنديم بايد از بروز چاقي در آنها پيشگيري يا براي درمان آن اقدام كنيم. داروها و روش هاي موجود در بازار كه با هدف افزايش قد و عمدتاً از مبادي غير قانوني مانند شبكه هاي ماهواره اي يا عطاري ها عرضه مي شوند نيز هيچ تاثيري در اين خصوص ندارند. عمده اين داروها تركيبات مولتي ويتاميني است كه به شرط رعايت يك الگوي صحيح غذايي، بدن نيازي به مصرف آنها ندارد.

دكتر محمدرضا مهاجري، فوق تخصص غدد، دانشيار دانشگاه علوم پزشكي تهران
دخترها تا ۱۷ سالگي و پسرها تا ۱۸ سالگي وقت دارند!

رشد قدي از دوران جنيني داخل رحم آغاز مي شود و بعد از آن هم ادامه پيدا مي كند. طوري كه بعد از تولد در دو سال اول بيشترين رشد را داريم. در زمان تولد بچه ها به طور متوسط حدود ۵۰ سانتي متر قد دارند. در سال اول ۵ سانت و در سال دوم ۱۲ تا ۱۳ سانت ديگر به آن اضافه مي شود. بعد از آن سرعت رشد كم مي شود و تا زمان بلوغ حدوداً سالي ۶ سانتي متر به طول قد اضافه مي شود. در زمان بلوغ نيز جهش رشد قد را داريم كه در دخترها حدود ۲۰ تا ۲۵ سانتي متر و در پسرها حدود ۲۵ تا ۳۰ سانتي متر به طور قدشان اضافه مي شود. زمان بسته شدن صفحه رشد در دخترها بين ۱۵ تا ۱۷ سالگي و در پسرها بين ۱۶ تا ۱۸ سالگي است. بعد از بسته شدن صفحه رشد ديگر افزايش رشد قد نداريم و هر گونه تبليغي مبني بر افزايش قد بعد از بلوغ بيشتر شبيه به كلاهبرداري است. در كل تبليغاتي كه در مورد داروها، صندل هاي افزايش قد و... مي شود، پايه و اساس علمي ندارند.

فرمولي براي محاسبه قد فرزندان

مهمترين مسئله در مورد رشد قدي هر فرد، ژنتيك و قد پدر و مادر اوست. افراد مي توانند تا حدودي رشد قدي خود را محاسبه كنند. براي اين كار بايد معدل قد پدر و مادرشان را اگر پسر هستند به علاوه عدد ۵/۶ و اگر دختر هستند منهاي عدد ۵/۶ كنند. عددي كه به دست مي آيد قد حدودي آنها را نشان مي دهد. ورزش نيز با طول قد ارتباط دارد اما نوع آن خيلي مهم نيست. ورزش باعث تحريك ترشح هورمون رشد و تقويت استخوان سازي و تراكم استخوان مي شود؛ به خصوص ورزش هايي كه در آنها وزن روي پا فشار مي آورد مثل ورزش هاي هوازي و ورزش هاي پرشي، واليبال، بسكتبال و... بلند كردن موي فرزندان نيز بر رشد قد تاثيري ندارد و اين موضوع يك خرافه است.

بلوغ زودرس قد را كوتاه نگه مي دارد

يكي از موارد موثر بر قد، سن بلوغ است. هر چه بلوغ زودتر اتفاق بيفتد جهش رشدي قد سريع تر خواهد بود و اگر قد كودك را در همان لحظه با همسالان خودش مقايسه كنيم مي بينيم از همه بلندتر است اما وقتي صفحات رشدش بسته مي شود بقيه افراد رشد مي كنند و او ديگر افزايش قد پيدا نمي كند. بنابراين چنين افرادي در زمان بلوغ از بقيه بلندترند اما معمولاً در آينده نسبت به بالغين ديگر كوتاه تر خواهند بود. در بررسي بلوغ از جداول و منحني هاي رشد استفاده مي شود تا اگر قد فرد پايين تر از اين منحني ها باشد ارزيابي آزمايشگاهي و راديولوژي انجام شود. براي تعيين سن استخواني فرد معمولاً عكس مچ دست گرفته مي شود و بعد براساس سن تخمين زده مي شود كه آيا نياز به درمان و به تعويق انداختن بلوغ هست يا خير. نكته ديگر سرعت رشد است. ممكن است فرد براساس ژنتيك قد كوتاهي داشته باشد اما سرعت رشدش مناسب باشد. اين افراد را ممكن است فقط تحت نظر بگيريم و تحت درمان دارويي قرار ندهيم.

چرا بچه هاي پرورشگاهي قد كوتاه تري دارند؟!

از ديگر مولفه هاي تاثيرگذار در قد فرد، بيماري ها و شيوه تغذيه است. افرادي كه دچار سوءتغذيه هستند يا بيماري هاي گوارشي و سوء جذب دارند ممكن است قد كوتاهي پيدا كنند. وضعيت عاطفي نيز در رشد قد موثر است. ديده شده افرادي كه در پرورشگاه بزرگ مي شوند و از محبت خانواده به دور هستند قد كوتاه تري دارند. علاوه بر اين اختلالاتي مثل كم كاري تيروئيد، پركاري غده فوق كليوي، كمبود هورمون رشد، كم كاري غدد جنسي، عفونت هاي مزمن ادراري، نارسايي هاي مزمن كليه، كبد، قلب و... همگي مي توانند بر قد تاثير بگذارند. در واقع قد معرف و آينه تمام نماي سلامت فرد است. پس مي توان با درمان اين بيماري ها يا به تعويق انداختن بلوغ رشد قدي فرد را افزايش داد. هورمون رشد فقط تا زماني كه صفحه رشد باز است تاثيرگذار است و بعد از آن از تاثيرش كاسته مي شود. از زماني كه دخترها عادت ماهانه شان شروع مي شود به طور متوسط ۲ تا ۷ سانتي متر ديگر به طور قدشان اضافه مي شود اما مشخص نيست اين ميزان ۲ سانتي متر باشد يا ۷ سانتي متر. پس قبل از بلوغ بايد به پزشك مراجعه كرد و اگر لازم بود تحت درمان قرار گرفت.

دكتر علي اكبر اسماعيل جاه، جراح و متخصص ارتوپدي، استاديار دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي
فرزندان راست قامت تربيت كنيد!

دو مسئله مهم جدا از ژنتيك در رشد قدي افراد تاثيرگذارند: ورزش و تغذيه. بايد سعي كنيم فرزندان مان را طوري بزرگ كنيم كه در آيندده گوژپشت و خميده نباشند و عضلات اطراف لگن شان قوي باشد. وقتي افراد را با هم مقايسه مي كنيم مي بينيم بعضي ها به شكل خطوط شكسته و بعضي ديگر به شكل خط صاف ايستاده اند. پس بايد با استفاده از ورزش هاي كششي مثل بارفيكس، ژيمناستيك و شنا بدن آنها را در راستاي عمودي نگه داريم. تغذيه نيز بايد طوري باشد كه به رشد استخواني كمك شود. به خصوص در حوالي سنين ۱۰ تا ۱۵ سالگي بايد رژيم افراد سرشار از كلسيم و پروتئين باشد. هيچ وقت نبايد به اين فكر باشيم كه با هورمون درماني قد فرزندمان را افزايش دهيم. گرچه قبل از سن بلوغ اين امكان براي گروهي خاص از بچه ها وجود دارد. آنهايي كه قدشان از استاندارد طبيعي پدر و مادر خيلي كوتاه تر است با هورمون درماني مي توانند قد بلندتري داشته باشند. منتها اين كار بايد حداقل ۴ تا ۵ سال قبل از بلوغ انجام شود.

كفش هاي افزايش دهنده قد بي ارزش نيستند

كفش هايي كه با عنوان افزايش دهنده قد به فروش مي رسند معمولاً لاستيك كف شان خاصيت الاستيك دارد. يعني با هر قدم اين لاستيك جمع و باز مي شود، مثل اينكه روي يك تشك بادي بالا و پايين بپريد. بنابراين قدرت تحرك را بالا مي برند و شخص به راحتي مي تواند قدم بزند. پس نوعي فعاليت فيزيكي و حركت كششي ايجاد مي كند و به اندازه يك ورزش كششي ارزش دارد. به هر حال نمي توان گفت تاثير مستقيم روي قد دارد. فقط تحرك شخص را تسهيل مي كند و كسي كه به اندازه كافي تحرك دارد قدرت رشدش بيشتر خواهد بود. نكته ديگر نحوه خوابيدن است. كودكان بهتر است در حالت گوله نخوابند و عادت كنند به پشت و در يك راستا بخوابند. همچنين بايد خواب كافي داشته باشند. بدني كه براي مثال ۱۸ تا ۲۰ ساعت در بيداري به صورت عمود قرار گرفته بالاخره آسيب مي بيند اما فردي كه فرصت دارد براي ۶ تا ۸ ساعت بخوابد و بدنش را در حالت افقي قرار دهد، تاندون ها و عضلاتش به اندازه كافي استراحت مي كنند و مي توانند در ساعات بيداري عملكرد بهتري داشته باشند.