تهرانی جان ندارد از بس نفس ندارد!

سرویس اجتماعی خرداد/ یکی از خودمان!: هر وقت می خواهم از اینگونه متن ها بنویسم یاد آن دیالوگ ماندگار اکبرعبدی در شاهکار مرحوم حاتمی می افتم. فیلم مادر، صحنه ای که رقیه چهره آزاد روی در خاک می کشد و عبدی که آنجا فرزندی معلول و مریض است با بغض می گوید: " مادر مرد از بس که جان ندارد!"

شاید کمتر ایرانی باشد که این صحنه را دیده باشد و اشک بر چشمانش جاری نباشد، اشکی که رواست این روزها به حال شهروندان تهرانی و وضعیت سلامتی و بدیهی ترین حق انسانی آنان خورد. " نفس کشیدن"

هر نفسی که فرو می رود ممد حیات است و مفرح ذات. شاعر شیرین ذوق، سال ها پیش این مصرع دلنشین را سروده اما خبر نداشته که چندین قرن بعد در پایتخت بلادی که آن را ایران می خوانیم شهروندان با هر نفسی که فرو می دهند کل جدول مندلیف! را به اعماق رگ و پی خود فرو برده و امکان نفس کشیدن معمول و متداول نیز از آنان سلب می شود.

حال این روزهای شهروندان تهرانی خوب نیست، سخن از صحبت های متداول رد و بدل شده و گلایه های ریز و درشت و غر وغرهای مداومان به زمین و زمان بابت گران شدن فلان جنس و بهمان کالا نیست. نفس کشیدن در تهران شاق و طاقت فرسا شده و اگر همین روند ادامه یابد معلوم نیست در پائیز و زمستان امسال دوباره چه میزان تلفات و مرگ و میر بدین واسطه گریبانگیر تهرانی خواهد شد.

تهران ابر شهری است آرمیده در کنار رشته کوه البرز که کریدور تنفسی آن تنگ و مسدود است و هر سال در این برهه زمانی با پدیده وارونگی هوا روبرو شده و وضعیت آب و هوایی آن به مرز بحران و فاجعه می انجامد.

شاید چند صدسال پیش که شاه قجری بر تخت روان شاهی جلوس کرد و طهران را پایتخت و دارالخلافه قجری تعیین کرد نمی دانست که این اقدام جناب انورش همانند تمامی خدمات قجرها چه بر سر این مردم و مملکت می آورد.

تهران اکنون با جمعیتی بیش از 12 میلیون نفر یکی از بزرگترین شهرهای جهان است و البته آلوده ترین آن. سال های سال است که مشکل آلودگی هوا جزء لاینفک زندگی شهروندان تهرانی بخصوص در این برهه زمانی است اما برغم این صورت مسئله دهشتناک و واضح و مبرهن معلوم نیست مسئولین و متولیان امر در طول تمامی این سال ها چه اقدام درست و ضابطه مند و قاعده مندی را برای رفع و رجوع این معضل حاد و حیاتی در نظر گرفته اند.

ده ها دستگاه عریض و طویل مسئول مستقیم و غیر مستقیم این وضعیت هستند از شهرداری تهران و سازمان حمل و نقل و وزارت صنعت و معدن و خودروسازان گرفته تا شورای تامین و تشکیلاتی که با تجمیع این موسسات و سازمان ها و نهادها متولی سامان دهی به این وضعیت است.

اما هر ساله پائیز که می آید بحران روی دهشتناک اش را بیشتر و بیشتر به ما می نمایاند و مسئولین محترم نیز طی چند پاس و پاس کاری ضمن ابراز نگرانی و تاسف یا دیگران را مسئول عنوان می کنند یا در راهکارهایی دفعی و آنی و مقطعی با تعطیلی گاه و بیگاه ادرات و سازمان های دولتی مسئله را رفع و رجوع کرده و بزعم خود را گره را باز می کنند.

این معضل آلودگی بخصوص در چند سال اخیر و با وضعیت نابسمان تامین سوخت و بنزین بیشتر از گذشته حاد شده است. آنچنان که در خبرها داشتیم در طول سال اخیر تهران تنها یک یا دو روز هوای پاک را داشته و در بقیه موارد آلاینده ها بیش از حد مجاز و استاندارد بوده اند.

در مناظرات انتخاباتی امسال میان کاندیداها در بخشی از گفت و گوهای رد و بدل شده پای آلودگی هوا هم خوشبختانه به بحث ها باز شد و پیرامون اواخر دولت آقای خاتمی و بحث در این خصوص میان فرمانده وقت نیروی انتظامی (سردار قالیباف) و شهردار وقت تهران ( محمود احمدی نژاد) و دولت سخنانی گفته شد. که از یکسو نشان می دهد این موارد ازسال ها قبل مورد مجادله و بررسی بوده و هیچ ثمری نداشته است و از طرف دیگر شهردار وقت یعنی آقای قالیباف مقصر را دولت آن برهه و بیشتذر از آن شهردار وقت تهران محمود احمدی نژاد عنوان کرد و البته نگفت که در طول هشت سال شهرداری ایشان در تهران در این زمینه چه گلی به سر شهروندان در این خصوص زده شده است!.

بحث را به وادی سیاست نکشانیم که سخن در این خصوص بسیار است هر چه هست این حقیقت انکار نشدنی است که شهروندان تهرانی در آستانه خطری بس هولناک قرار دارند و جان انسان ها هم چپ و راست و دولتی و شهرداری چی نمی شناسد.

علاوه بر مشکل بنزین و آلاینده ها که از حوصله این مقال خارج است در سال جاریآسمان بشدت خست نشان داده و از نزول باران در پائیز جز موارد بسیار اندک که به چشم هم نمی آید بی بهره بوده ایم و با توجه به وضعیت نابهنجار سال گذشته به جرات می توان پیش بینی کرد که در سال جاری با یک خطر بالقئوه و بسیار حاد روبرو هستیم.

این نکته را هر شهروند تهرانی که این روزها پایش به خیابان رسیده باشد می تواند درک کند. حال ما خوب نیست هوا وحشتناک آلوده است و معلوم نیست که دوستان مسئول چه برنامه ای برای رتق و فتق این وضعیت دارند.

شوخی نداریم موضوع جان انسان است، یادمان نرود در دنیا از جمله در لندن چند بار اتفاقی نادر رخ داده و بواسطه آلودگی شدید هوا شهروندان همانطور که در خیابان راه می رفته اند بر زمین افتاده و جمعیت کثیری جان به جان آفرین تسلیم کرده اند. تصور کنید در تهران با این حجم از جمعیت و جوانی آن( از حیث تعداد بالای بچه های مدرسه ای و دانشجویی و ...) چنین رخدادی چه فاجعه ای رقم خواهد زد.

شاید هنوز مردم ما درباره گرانی ماشین یا تخم مرغ و ... دوست داشته باشند حرف بزنند یا سیاستمداران پیرامون مذاکره با آمریکا و استیضاح آن وزیر و این وزیر اما آنچه که همه ما و خانواده های ما را تهدید می کند آلودگی هوایی است که چون اژدهایی خفته سر برآورده و ما را خواهد بلعید.

به آمار و سیاست و مذاکره و قالیباف و روحانی و کاری نداریم آنچه که الان بوضوح حس می کنیم تنگی نفس هایمان در عبور و مرورهای روزانه است که بی شک در چند روز آینده و با این وضعیت بغرنج تر خواهد شد. اینجا دیگر فقیر و غنی و مسئول و عامی ندارد همه و خانواده هایمان درگیر ماجراییم، بیاییم در یک اقدام و عزم ملی به لحاظ ساختاری و حاکمیتی راهکارهای فوری و بلند مدت تدارک ببینیم و از طرف دیگر دل خودمان به حال خودمان بسوزدد و از آوردن ماشین به خیابان و عبور و مرورهای بی مورد پرهیز کنیم . موضوع جدی است جان انسان ها را دریابیم.