کمبود واکسن فلج اطفال؛ تحریم‌ها یا بی‌توجهی مسئولین؟!

واکسن خوراکی فلج اطفال، واکسنی است که باید در بدو تولد و نیز 19،6،4،2 ماهگی و 6 سالگی به کودک خورانده شود. با پایان رسیدن سال 92، کشور ما 16 سال است که این بیماری را ریشه‌کن کرده است. اما خطر گسترش ویروس فلج اطفال در 22 کشور از جمله افغانستان و پاکستان که در همسایگی ایران قرار دارند، لزوم توجه و تأمین واکسن مورد نیاز در کشور را بیش از پیش افزایش می‌دهد. اگر چنین خطری ایران را تهدید می‌کند، آیا کشور آمادگی مواجهه با این مورد را دارد و از آنجایی که پیشگیری بهتر از درمان است آیا کشور واکسن فلج اطفال به میزان کافی در اختیار دارد؟

به گزارش مهرخانه، بیژن صدری‌زاده مشاور عالی معاون بهداشتی وزیر بهداشت هفته گذشته در گفتگو با خبرگزاری‌ها و سایت‌های مختلف بیان کرده بود که با توجه به همسایگی دو کشور افغانستان و پاکستان و طرح مهاجرت‌های قانونی یا غیرقانونی، اقدامات زیادی برای طرح فلج اطفال در مناطق مرزی صورت گرفته و اکنون ایران در معرض خطر اپیدمی ‌قرار ندارد. اما صدری‌زاده این نکته را یادآور شد که با توجه به اینکه منظور از اپیدمی‌، همه‌گیر شدن بیماری نیست و چون این بیماری ریشه‌کن شده تنها وجود یک مورد هم اپیدمی‌ به حساب می‌آید، لذا می‌بایست در این زمینه توجه بیشتری داشت.

هزار دوز وارد شده تمام شد، انتظار برای واردات سه میلیون دوز دیگر واکسن فلج اطفال
همچنین سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، چهاردهم آبان ماه از بررسی مشکلات مربوط به کمبود واکسن فلج اطفال با حضور وزیر بهداشت در جلسه این کمیسیون خبر داده و گفته بود: موضوع کمبود واکسن فلج اطفال مطرح شد و این که حدود هزار دوز واکسن فلج اطفال پیش از این توسط یونیسف وارد شده و به اتمام رسیده و اکنون سه میلیون دوز دیگر در حال ورود به کشور است و ظرف یکی دو روز آینده از سوی یونیسف وارد ایران می‌شود.

محمدحسین قربانی همچنین بیان کرد: مشکلات سرم‌سازی رازی نیز از دیگر مسائل مطرح شده در جلسه کمیسیون بوده و با توجه به این‌که این مرکز در حوزه مدیریت وزارت جهاد کشاورزی است، وزارت بهداشت آمادگی دارد آن را تحویل بگیرد تا کیفیت و نوع تولید سرم را مدیریت و نیاز کشور را برطرف نماید.

سه میلون دوز هنوز بعد از گذشت دو هفته وارد نشده
این درحالی است که سیدحسام‌الدین مدنی که چندی پیش پیش به عنوان رئیس سازمان تدارکات پزشکی جمعیت هلال احمر منصوب شد، روز گذشته بیان کرد: وارد کردن دارو باید بر اساس نیاز بازار باشد چون عمر واکسن فلج اطفال کوتاه است و نمی‌توان آن را بدون احساس نیاز وارد کرد.

لازم به ذکر است مسئولیت تأمین واکسن فلج اطفال از طرف وزارت بهداشت به مدت سه سال به سازمان تدارکات پزشکی سپرده شده بود.

رئیس این سازمان همچنین گفت: در صورت عدم وجود مشکلاتی مانند تحریم خارجی و عدم اختلال در شبکه واردات دارویی در کشور مبدأ با توافق صورت گرفته با وزارت بهداشت و با هماهنگی به عمل آمده با یونیسف تا ده روز آینده، سه میلیون دوز واکسن وارد کشور شود.

همچنین روز گذشته دکتر محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از ورود سه میلیون دوز واکسن فلج اطفال تا هفته آینده خبر داد و گفت: متأسفانه هم‌اکنون با کمبود قطره فلج اطفال مواجه شده‌ایم و تمام تلاش خود را می‌کنیم که این مشکل تا هفته آینده برطرف شود.

مشکل‌دار بودن سرم‌های تولیدی سرم‌سازی رازی
به نظر می‌رسد از چهاردهم آبان تاکنون، یعنی بعد از گذشت دو هفته، سه میلیون دوز وارد کشور نشده باشد که هنوز خبر ورود این مقدار واکسن فلج اطفال از سوی مسئولین مطرح می‌شود. کشوری که به گفته وزیر بهداشت آن نه تنها واکسن فلج اطفال خود را تأمین می‌کرده، بلکه توانایی تأمین واکسن کل منطقه و حتی خارج از آن را نیز داشته است.

سید حسن قاضی‌زاده ‌هاشمی ‌در پایان جلسه هیئت دولت در روز پانزدهم آبان درباره این موضوع گفته بود: سفارش این واکسن می‌بایست از اردیبهشت ماه یعنی از دوره دولت قبلی داده می‌شد و همین موضوع باعث شده اکنون با کمبود این دارو مواجه باشیم و مجبور شویم این دارو را به رغم تولید سرم‌سازی رازی از خارج از کشور تهیه کنیم؛ چراکه در واکسن فلج اطفال تولیدشده این سرم‌سازی، اشکالاتی وجود دارد که مانع استفاده از آنها شده است. البته ‌هاشمی ‌به اشکالات موجود در واکسن‌های تولیدی اشاره‌ای نکرد.

شروع مشکل کمبود دارو به صورت جدی از مهر ماه
مشکل کمبود این دارو در مهر ماه بیش از ماه‌های دیگر مردم را دچار نگرانی کرده بود. به‌طوریکه در این ماه خبرهایی مبنی بر کمبود این دارو در استان‌های اصفهان و خوزستان و به ویژه در شهر آبادان در خبرگزاری‌های مختلف منتشر شده بود. رضا فدایی، مدیر گروه مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان اصفهان، مهر ماه در مصاحبه با خبرنگاران بیان کرده بود که بیش از سه ماه است با کمبود جدی این دارو مواجه هستند.

همین زمان درمانگاه‌های آبادان نیز با مشکل کمبود این دارو مواجه بودند و دکتر مرتضی جعفری، معاون درمان دانشکده علوم پزشکی آبادان، این کمبود را در مهرماه تأیید کرده و علت آن را کمبود در کل کشور دانسته بود. معاون بهداشتی دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی نیشابور نیز مهرماه در پی کمبود قطره فلج اطفال در مراکز بهداشتی شهرستان گفته بود: از آنجا که واکسن‌های فلج اطفال ساخت داخل کشور هستند، کمبود واکسن از مشکلات گمرکی ناشی نمی‌شود و تنها در فرآیند تست این واکسن وقفه‌ای ایجاد شده که در چند روز آینده حل می‌شود.

هادی فامیل قدکچی رئیس مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی مهر ماه اظهار کرده بود: بر اساس تعهدات این مؤسسه 10 میلیون دوز واکسن تا پایان آذر امسال تولید خواهد شد که با توجه به کمبود واکسن فلج اطفال و عدم تأمین کشور، مقدار 3 میلیون و 700 دوز مازاد بر تهدات مؤسسه تولید می‌شود و به زودی در اختیار سازمان غذا و دارو قرار خواهد گرفت.

ریشه مشکل کمبود واکسن فلج اطفال از کجاست؛ تحریم‌ها یا بی‌توجهی مسئولان؟!
با توجه به صحبت‌های ایم مقام مسئول و میزان تولید این مؤسسه، به نظر می‌رسد از مهر ماه تاکنون نمی‌بایست کشور مشکلی برای توزیع واکسن فلج اطفال داشته باشد، اما طبق صحبت‌های وزیر بهداشت، ظاهراً واکسن‌های تولیدشده با مشکل مواجه هستند و نه تنها واکسن‌های تولیدشده در اختیار مصرف‌کنندگان قرار نگرفته، بلکه انرژی، سرمایه ملی، وقت و هزینه‌ای که صرف تولید این مقدار واکسن از مهر ماه تاکنون شده به دلیل اشکالات موجود که نمی‌دانیم چیست، هدر رفته است.

اینکه از مهرماه تاکنون از میزان حدود 14 میلیون دوز تعهد داده شده شرکت رازی، چه مقدار تولیدشده که بی‌مصرف باقی مانده، سؤالی است که مسئولان باید به آن پاسخ دهند. چرا کسی بر تولید صحیح آنها نظارت نکرده است؟ و چرا کشوری که داعیه ریشه‌کن شدن این بیماری و نیز صادرات این دارو را دارد، باید با مشکل کمبود واکسن فلج اطفال مواجه شود؟ آیا تمام این مشکلات به تحریم‌ها برمی‌گردد یا بخشی از وجود و بروز چنین مشکلاتی به عدم توجه کافی و دقت لازم و عدم مدیریت صحیح در این زمینه مربوط می‌شود؟

از آنجایی که واکسن فلج اطفال به صورت رایگان به نوزادان داده می‌شود و فقط توسط دولت وارد شده و بخش خصوصی به دلیل فقدان توجیه اقتصادی در این زمینه ورود پیدا نمی‌کند، این واکسن در داروخانه‌ها توزیع نمی‌شود. به نظر می‌رسد که با انجام تمهیدات لازم می‌توان بخش خصوصی را نیز وارد این عرصه کرد تا به توزیع بهتر و بیشتر این واکسن کمک شود.

پی‌نوشت
http://feydus.ir/Pages/Printable-News-3141.html
http://www.yjc.ir/fa/news/4583603/مردم-نیشابور-نگران-کمبود-واکسن-فلج-اطفال-نباشند
http://www.isna.ir/fa/news/92072012838/کمبود-واکسن-فلج-اطفال-به-دلیل-کمبود-توزیع
http://alef.ir/vdcdko0x5yt0zj6.2a2y.html?204857
http://hamshahrionline.ir/details/239189
http://www.yjc.ir/fa/news/4635148/3-میلیون-دوز-واکسن-فلج-اطفال-وارد-کشور-می-شود-همکاری-با-شرکت-های-دانش-بنیان-در-تولیدات-دارویی
http://ilna.ir/news/news.cfm?id=118810