میراث سیف در بوته نقد

در حال حاضر کشور دوران حساسي را پشت سر مي‌گذارد. اين وضعيت همه ارکان سياسي، اجتماعي، فرهنگي و به خصوص اقتصادي را درگير کرده است و مسئولان مدام يا در حال پاسخگويي به مردم و مطالبات آن‌ها هستند و يا در نشست‌ها و جلسات به اتخاذ تصميمات لازم براي مديريت اوضاع و احوال مملکت مي‌پردازند. تازه‌ترين تصميم که زمزمه آن از مدتي قبل وجود داشت موضوع تغيير تيم اقتصادي دولت بود. البته برخي کارشناسان قائل به اين نکته بوده و هستند که ترميم کابينه و تغيير چهره‌هاي اقتصادي دولت دردي را دوا نمي‌کند و به جاي آن بايستي ساختار اقتصادي کشور بازبيني و اصلاح شود. با اين حال اين روزها خبر تغيير ولي ا... سيف رييس کل بانک مرکزي بيش تر از هرزمان ديگري مطرح است. و حتي برخي گمانه زني‌ها در مورد جانشين وي نيز صورت گزفته است. نکته و خبري که شايد با استناد به آن بتوان تغيير سيف را محتمل دانست، خبر خداحافظي سيد محمود احمدي دبيرکل بانک مرکزي از اين بانک است. 

گزينه‌هاي جانشيني سيف

به گزارش به گزارش خرداد و به نقل از روزنامه تجارت با تغيير رئيس کل بانک مرکزي، به احتمال قوي معاون ارزي بانک مرکزي نيز از برج ميرداماد خداحافظي خواهد کرد.

گزينه‌هاي رئيس جمهور براي انتخاب رئيس کل جديد بانک مرکزي عبارتند از علي ديواندري، علي طيب نيا، حميد پورمحمدي و محمد نهاونديان. (از مدت‌ها قبل خبر رفتن نهاونديان به بانک مرکزي به جاي سيف مطرح شده بود ولي او و پايگاه اطلاع رساني دولت اين خبر را از اساس رد کرده اند).

همچنین گفته مي‌شود رئيس‌کل بعدي بانک مرکزي احتمالاً يکي از مردان نظام بانکي است ولي هنوز نام وي به‌صورت رسمي‌از سوي دولتي‌ها اعلام نشده است.

از بين گزينه‌هاي مطرح براي رياست کلي بانک مرکزي، نام ديواندري و طيب نيا بيشتر از سايرين مطرح است و احتمالاً روحاني از بين اين دو، يک نفر را انتخاب خواهد کرد.

هر چند علي طيب نيا در گفت‌وگو با تسنيم در پاسخ به اين سوال که آيا شما رئيس جديد بانک مرکزي خواهيد بود يا خير؟ گفت: من اکنون هم در دولت سمت دارم. 

وي در ادامه به اين سوال که احتمال رياست شما بر بانک مرکزي چقدر است؟ پاسخي نداد.

گفتني است، سيف زماني که رياست بانک مرکزي را به‌عهده گرفت دلار در دامنه قيمتي 3 هزار تومان بود ولي الآن قيمت دلار در بازار قاچاق بيش از سه برابر افزايش يافته است.

حکم رئيس‌کلي ولي‌ا... سيف در 30 مرداد ماه 92 و در پنجاه و پنجمين جلسه مجمع عمومي‌عادي بانک مرکزي صادر شد و به امضاء رئيس جمهور رسيد.

طبق مصوبه مجمع تشخيص مصلحت نظام، حکم رئيس‌کل بانک مرکزي 5ساله است و رئيس جمهور در صورتي که از دوره تصدي رئيس‌کل بيش از يک سال باقي مانده باشد، مي‌تواند رئيس‌کل بانک مرکزي را تغيير دهد.

عملکرد سيف

به گزارش رسانه‌ها بسياري از کارشناسان تصميمات سيف را مهم‌ترين دليل بروز مشکلات اين روزهاي اقتصاد مي‌دانستند. 

گفتني است بنا به اظهار نظر ولي ا... سيف، وي از زماني که زمام بانک مرکزي را در دست گرفته است توانسته باعث رشد سرمايه گذاري،رشد اقتصادي و کاهش نرخ تورم شود اما اين در حالي است که طبق تحقيقات به عمل آماده آمار واقعي و ملموس اقتصادي با اظهار نظر رئيس کل بانک مرکزي فاصله قابل ملاحظه‌اي دارد. 

نحوه مصرف بيت المال و جلوگيري از بروز فساد بانکي يکي از مهم‌ترين موارد بررسي کارنامه کاري ولي ا... سيف مي‌باشد که بنا به اظهار نظر کارشناسان و برخي از افرادي که با وي کار کرده‌اند رئيس بانک مرکزي در اين خصوص نمره متوسطي مي‌تواند بگيرد که اين خود نشان از تفاوت در بررسي عمکلرد سيف توسط خود او و بررسي کارشناسان دارد. هر چند در اين ميان برخي عملکرد متوسط سيف را بيشتر به دليل مشکلات به جا مانده از دوره‌هاي قبل مي‌دانند که سيف توانسته تنها بخشي از اين مشکلات را سامان دهي نمايد. 

از سوي ديگر انضباط پولي در دوره رياست ولي ا... سيف بنا به اظهار نظر برخي از اقتصاددانان بسيار ضعيف مي‌باشد چرا که سياست‌هاي بانک مرکزي در اين دوره، در مهار رشد پايه پولي و تغيير ترکيب رشد نقدينگي که از شاخص‌هاي انضباط پولي بوده، بسيار ضعيف مي‌باشد. هر چند اقدامات زيادي در اين باره صورت گرفته است اما متاسفانه با موفقيت قابل ملاحظه‌اي همراه نبوده است. 

استقلال بانک مرکزي يکي ديگر از مواردي است که مي‌توان در بررسي کارنامه کاري سيف به آن دقت داشت که متاسفانه اين مورد نيز بنا به ادعاي صاحبنظران بسيار ضعيف مي‌باشد چرا که در اين دوره که دخالت دولت به حداقل ممکن رسيده بود باز هم بانک مرکزي نتوانست اقدام اساسي را در جهت استقلال خود داشته باشد. هر چند در قانون نيز اين تناقضات تصريح شده و آشکارا بر آزادي انتخاب سياست‌هاي مستقلانه بانک مرکزي مهر باطلي زده است اما در همين حد نيز بانک مرکزي نتوانسته ابتکار عملي براي اجراي صحيح سياست‌هاي خود داشته باشد. 

آنچه مسلم است اقتدار در تصميم گيري‌هاي بانک مرکزي نيز مي‌تواند يکي ديگر از ابعاد بررسي کارنامه کاري سيف باشد که البته بسياري از کارشنان عملکرد رئيس بانک مرکزي در اين باره را متوسط ارزيابي کرده‌اند چرا که توانست تا حدودي البته نه به صورت کامل از فعاليت‌هاي موسسات مالي جلوگيري نمايد. هر چند بنا به اظهار نظر حميد تهرانفر بيش از 6000 هزار موسسه مالي غير مجاز در سطح کشور وجود دارد. 

از سوي ديگر بايد خاطر نشان کرد که رئيس بانک مرکزي متاسفانه برخلاف اظهار نظر خود مبني کاهش چشمگير نرخ تورم و رشد پايه پولي ، موفقيت چنداني در اين حوزه نداشته است. 

يکي ديگر از نقاط قوت کارنامه سيف از ديدگاه وي رونق بخش مسکن مي‌باشد اما اين در حالي است که طبق آمار موجود از سال 92 مسکن با رکود مواجه بوده است و تنها در دو الي سه ماه ابتدايي سال جاري با رونق مواجه شد هر چند اين رونق با افزايش سرسام آور قيمت‌ها همراه بود به گونه‌اي که به راحتي رونق شکل نگرفته دوباره جاي خود را به رکود داد. 

بنا به اظهار رئيس بانک مرکزي انتشار منظم و دقيق آمار‌ها از سوي بانک مرکزي نيز يکي ديگر از نکات مثبت کارنامه کاري وي به حساب مي‌آيد اما با نگاهي به گذشته مي‌توان به اين مهم دست يافت که هر چند آمار در دوران رياست سيف در سر موعد مقرر خود منتشر مي‌شد اما به قدري ارقام آمار منتشر شده تامل برانگيز بود که باعث کنجکاوي مرکز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي‌نيز شد. 

نقش آفريني رئيس بانک مرکزي در شوراي پول و اعتبار را مي‌توان يکي ديگر از موارد قابل بررسي در کارنامه کاري وي دانست که متاسفانه سيف در اين خصوص بسيار ضعيف عمل کرده است چرا که شوراي پول و اعتبار يکي از ارکان پنج گانه بانک مرکزي با محوريت بررسي و اتخاذ تصميم درباره سياست‌هاي کلي اين بانک است و عهده دار نظارت بر امور پولي و بانکي کلان کشور است که در اهم آن اظهارنظر درباره مسائل بانکي، پولي و اعتباري و رسميت بخشيدن به برخي مصوبات بانک مرکزي است.