خرداد:در پی نامه آیت الله یزدی، رییس جامعه مدرسین و محققین حوزه علمیه به حضرت آیت الله شبیری زنجانی، از مراجع عظام تقلید که گفته می شود به دنبال دیدار ایشان با برخی بزرگان اصلاح طلب از جمله آقایان موسوی خوئینیها، خاتمی، عبدالله نوری، کرباسچی و معادیخواه انجام شده است، برخی شخصیت های حوزوی و سیاسی به این نامه واکنش نشان دادند.
هفته گذشته عکسی از دیدار عبدالله نوری، سیدمحمد موسوی خویینیها، سیدمحمد خاتمی،غلامحسین کرباسچی، عبدالمجید معادیخواه با استاد سالهای دورشان، آیتالله شبیری زنجانی از مراجع تقلید منتشر شد. بر اساس اخبار منتشر شده این دیدار در منزل عبدالله نوری برگزار شده است.انعکاس عکس این دیدار کافی بود تا آیتالله محمد یزدی، دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و دبیر شورای عالی حوزههای علمیه مواجه شد با انتشار نامهای سرگشاده به آیتالله شبیری زنجانی واکنش نشان دهد. شیخ محمد یزدی در این نامه به همنشینی آیتالله شبیری زنجانی با برخی از چهرهها را نامناسب دانسته و خواستار رعایت شئون اسلامی از طرف او شده است.
در متن نامه آیتالله محمد یزدی خطاب به آیتالله شبیری زنجانی آمده است: با احترام؛ ضمن عرض ارادت و تسلیت ایام اربعین سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام)، پیرو انتشار تصاویری در فضای مجازی از حضرتعالی در کنار برخی افراد مسئله دار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری«دام ظله العالی» احترامی قائل نیستند؛ بدین وسیله به عرض میرساند، این موضوع ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان را در پی داشته است.
در ادامه نامه دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تاکید شده است: لازم به ذکر است، اینجانب نیز در دو مرحله با حضرتعالی مکاتباتی در مورد برخی از مسائل دیگر داشته ام که جواب قانع کننده ای دریافت نکردم؛ لذا این نامه رابه ناچار به صورت سرگشاده خدمتتان ارسال کردم.
آیت الله یزدی در بخش دیگری از نامه با انتقاد از آیتالله شبیری زنجانی نوشته است: چگونه میشود، حضرتعالی که فرصتی برای ملاقات با هیات رئیسه مجمع عمومی اساتید را ندارید، فرصت میکنید در منزل آقایی در تهران حاضر شوید و با این آقایان ملاقات داشته باشید!
آیتالله یزدی همچنین خطاب به این مرجع تقلید هشدار داده است: یادآور میشوم مقام و احترام شما در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است، پس لازم است این احترام و شئون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمائید این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد.
انتشار این نامه در رسانهها البته بدون واکنش نبود. ساعاتی بعد از انتشار این نامه و دست به دست شدن آن در رسانهها چهرهها و فعالان سیاسی نسبت به آن در شبکههای اجتماعی و رسانهها واکنش نشان دادند.
به گزارش خرداد به نقل از شفقنا، اما لحن و بیان نامه آیت الله یزدی خطاب به حضرت آیت الله شبیری زنجانی از مراجع عظام تقلید واکنش های متفاوتی را موجب شد که در ادامه اشاره می شود:
وزیر ارشاد: مرجعیت پشتوانه حفظ هویت شیعی است
سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در حساب توئیتری خود نوشت:
«مرجعیت پشتوانه حفظ هویت شیعی است. مواظب باشیم مراجع پاک زیست را با تابلوی دغدغه مقدس حفظ نظام ، موهون نکنیم و میراث تاریخی تشیع را به تاراج نسپریم.»
غلامعلی رجایی: خدا کند نامه آقای محمد یزدی، به مرجع عالیقدر،آیت الله شبیری زنجانی درست نباشد
غلامعلی رجایی در کانال تلگرامی خود نوشت: خدا کند نامه آقای محمد یزدی، به مرجع عالیقدر،آیت الله شبیری زنجانی درست نباشد،همو که من در آخرین سفرمشهد که درخدمت مرحوم هاشمی بودم ،در ملاقاتشان حضور داشتم ،ازهاشمی شنیدم آقای زنجانی در مقطعی، استاد ایشان بوده است. آقای یزدی در بیانی که متاسفانه کمتر به آن توجه شد به حضور این مرجع عالی مقام و بیدار در منزل کسی که -خاتمی-، مساله دار است و برای رهبری و نظام احترامی قائل نیستند اعتراض می کند.
حجت الاسلام غرویان: صلاح نبود این نامه با چنین لحنی و به صورت سرگشاده نوشته شود
محسن غرویان نیز در گفت وگو با جماران گفت: مراجع در اظهارنظرهای فقهی و موضع گیریهایی که داشتند، آزاد بودند و این از افتخارات حوزههای علمیه و مرجعیت شیعه است که حوزه های علمیه، محل تبادل آزاد فکری و اظهار نظر اجتهادی بوده است. مردم توقع ندارند که اینگونه اختلافنظرها بین علما به شکل آشکار و علنی مطرح شود. اگر آیتالله یزدی نظری داشتند باید به شکل محرمانه به حضور مرجعیت آیتالله زنجانی ارسال میکردند. ولی این نوع شیوه مطرحکردن نظر جای تعجب دارد. به نظر من صلاح نبود که این نامه با چنین لحنی و به صورت سرگشاده نوشته شود. سوالی هم که برای بسیاری از فضلا، اساتید، طلاب و عموم مردم مطرح میشود این است؛ کسانی که در حد مرجعیت نیستند چگونه میتوانند برای یک مرجعتقلید که از نظر علمی و فقهی در رتبه ای بالاتر قرار دارد، اینگونه تعیین تکلیف کنند؟ با اینکه رقابتهای ناسالم جناحی در میان برخی از حوزویان هم وجود دارد، ولی آیتالله شبیری زنجانی در میان حوزویان از شخصیتهایی هستند که چهره ایشان بیشتر فقاهتی است و بیشتر پژوهش و تحقیق در کارنامه آیتالله شبیری زنجانی میدرخشد.
شکوری راد: این حرمتشکنی حریمی باقی نمیگذارد
علی شکوری راد، دبیرکل حزب اتحاد ملت در توییتی نوشت؛ آیت الله یزدی شما به خوبی مقام علمی، اخلاقی و مرجعیت حضرت آیت الله شبیری زنجانی را میدانید این حرمتشکنی حریمی باقی نمیگذارد و از کسی در مقام شما بعید است آنکه در دفاع از او چنین کردهاید از این کار شما ناخشنود است خداوند توفیق جبران به شما عنایت فرماید.
هادی سروش: از نامه حرمت شکنانه به ایشان که به اسم دفاع از نظام ! صورت گرفت ، عمیقاً متاثر هستیم
حجت الاسلام هادی سروش نیز در مطلبی نوشت: استاد عزیز و بزرگوار مان آیت الله شبیری زنجانی، فرشته ای است در کسوت آدمی که دارای دانش وسیع و آراسته به اخلاق است. از نامه حرمت شکنانه به ایشان که به اسم دفاع از نظام ! صورت گرفت ، عمیقاً متاثر هستیم . تردیدی نیست که اینچنین دفاع کردن از نظام ، نه تتها عقیم بوده و فاقد جاذبه است ، بلکه ؛ چیزی جزء تخریب مرجعیت که هویت شیعه در عصر غیبت است را بدنبال نخواهد داشت.
ابوالفضل فاتح: تحکم آمرانه به ساحت مرجع عالی مقام تشیع، همان سنت سیئه نخبه کشی است
تحکم آمرانه به ساحت مرجع متخلق و عالی مقام حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی، پرده ای دیگر از حریم شکنی هایی است که متاسفانه سابقه ی طولایی در دهه های اخیر داشته و هر چه سکوت و تحمل شده، بیشتر عمق و نضج پیدا کرده است. نگاهی به طومار بلند شخصیت های عالی رتبه ی حوزوی و غیر حوزوی، که مورد هتک قرار گرفته اند به خوبی نشان می دهد، این رویکرد، که پیوسته از تریبون ها و مصادر وابسته به قدرت و معمولا به واسطه صورت گرفته، به تدریج به سنتی نامیمون در کشور تبدیل گردیده است. این جریانات که معمولا در پشت افراد موجه و با سابقه نیز پنهان شده اند، متاسفانه نه صلاح دین و میهن و نه صلاح نظام و انقلاب و نه صلاح حوزه های علمیه و دانشگاه ها و نه حتی صلاح خود را مد نظر قرار نمی دهند و هر که را که غیر خود بپندارند هدف قرار می دهند و گویا فراموش شده است که اسلام صرفا برپایه حکومت و سیاست نیست که استوار می گردد و پایه های اصلی بر دیانت و عدالت و اخلاق و درایت نهاده شده است و حکومت بدون این مبانی، فاقد ارزش معنوی و حقیقی است.
این سنت نخبه کشی که بسیاری از شخصیت های مستقل، صاحب رای و با وجدان دینی و ملی را نشانه رفته و باب های حریت و استقلال رای را می بندد، سنت سیئه ایست که اگر از آن به فوریت و جدیت ممانعت نشود، خدایی نکرده دامن گیر همه خواهد شد و چیزی نخواهد گذشت که حریمی بر زنده و رفته ی این دیار باقی نخواهد ماند. البته آنان که چنین می کنند و یا آگاهانه و ناآگاهانه واسطه چنین هتاکی هایی می شوند نیز معمولا به نیکی یاد نمی شوند. امید است که جبران کنند.
حجت الاسلام ورعی: این ادبیات و پنجه کشیدنها آبرویی برای انقلاب و نظام باقی نگذاشته است
این ادبیات و پنجه کشیدنها به روی علمای وارسته به اسم دفاع از انقلاب و نظام، موجب شرمساری است و آبرو و جاذبه ای برای انقلاب و نظام باقی نگذاشته است.
جلایی پور: مرجعیت آیت الله شبیری زنجانی ساخته و پرداخته صداوسیما نیست
حمیدرضا جلایی پور، آیت الله شبیری زنجانی را آبروی روحانیت مستقل شیعه خوانده و نوشته است: آیت الله شبیری زنجانی یک مرجع تقلید ریشه دار و صاحب سلوک اخلاقی در حوزه علمیه قم است. مرجعیت او ساخته و پرداخته صداوسیما نیست. او هیچوقت به اسلام اقتدارگرا اعتقادی نداشته و مبلغ آن نبوده است. زندگی خودش و همه فرزندانش کوچکترین تغییری با قبل از انقلاب نداشته است.
فرید مدرسی: این نامه بدعتی است در نظام حوزوی و کلید زدن پروژه دو قطبی کردن نظام و مرجعیت برای آینده
نامه آقای محمد یزدی به آیت الله شبیری زنجانی همان است که دشمن میخواهد تقابل نظام و حوزه.
این نامه بدعتی است در نظام حوزوی و کلید زدن پروژه دو قطبی کردن نظام و مرجعیت برای آینده.
بازی دوستان در زمین دشمنان آقای عباس کعبی لطفاً به منافع نظام توجه کنید نه منافع جناحی.
الیاس حضرتی: ما شیعیان مفتخریم که مراجع بزرگوارمان جز از خدا از هیچ قدرتی اجازه نگرفته اند
واکنش برخی کاربران در خبر مربوط به نامه آیت الله یزدی به آیت الله شبیری زنجانی که در خبرگزاری حوزه منتشر شد:
دیدگاه فکری و روش و منش در میان مراجع عظام شبیری زنجانی ها چگونه بود؟
به گزارش شفقنا، امروز که سالگرد رحلت پدر حضرت آیت الله موسی شبیری زنجانی نیز بوده است در تعریف از مرام و مسلک ایشان آمده است: مرحوم آیتاللهالعظمی سید احمد شبیری زنجانی (۱۳۵۲-۱۲۶۹ش) که فرزندش آیتاللهالعظمی سید موسی شبیری زنجانی اکنون از مراجع برجسته شیعه است، از جمله مجتهدینی بود که از لزوم اعتدال فکری سخن میگفت و خواهان کمک فقها به آسانسازی امور روزمره زندگی مردم بود. وی حتی به پاسخهای پیچیده و دشوار برخی فقها به پرسشهای شرعی مردم اعتراض میکرد و میگفت: «در جواب استفتا نباید تشقیق شقوق کرد و گرنه سؤالکننده در فهم مراد گیج شده و نمیتواند جواب را بر مورد سؤال تطبیق دهد … بلکه باید بر طبق صورت متعارف در عرف مردم پاسخ نوشت». وی معتقد بود که بحثهای حوزوی را نباید با جواب استفتائی که مورد احتیاج مردم است مخلوط کرد.
آیتالله سید احمد زنجانی؛ چندین دهه امام جماعت حرم حضرت فاطمه معصومه(س) و مدرسه فیضیه قم و نیز معتمد تامالاختیار علمی و مالی آیتاللهالعظمی حجت (از مراجع ثلاث قم در اواخر سلطنت رضاشاه) بود. هنگامی که آقای حجت، مدرسه حجتیه را در سال ۱۳۲۱ تأسیس کرد، نظارتش را به مرحوم زنجانی سپرده و نوشتن بخشی از استفتائات را نیز به ایشان واگذار کرده بود. آقای زنجانی در پاسخ به استفتائات میکوشید تا نهایت سادگی را در بیان احکام به کار گیرد و مؤمنین را به سختی نیاندازد. از وی نقل است که میگفت: «قوانین اسلام، قوانینی خیالی نیست. احکام میباید به اجرا در آید و قابلیت عمل داشته باشد». از این رو معتقد بود که نباید به صِرف متون بسنده کرد، بلکه میباید زندگی مردم را نیز در اجرای حکم و صدور فتوا مورد دقت نظر قرار داد.
گفته میشود زمانی که رادیو اختراع شده بود، برخی از مقدسین از گوش دادن به آن خودداری میکردند، ولی مرحوم زنجانی پای رادیو مینشست و میگفت: «معنی ندارد که این وسیله اخبار حرام باشد. زیرا اسلام یک دین جهانی است و باید احکام آن به تمام مردم عالم ابلاغ شود، حرمت چنین وسیله خبررسانی با جهانی بودن اسلام سازگار نیست».
شاید
از همین رو بود که آیتالله شیخ مرتضی حائری(فرزند مؤسس حوزه قم) گفته بود
که آقای زنجانی مطالبی را که هیچ کس جرأت گفتن و انجام دادن آن را ندارد
انجام میدهد و از هیچکس وحشت و باکی ندارد.
آیتالله
زنجانی با اینکه از زمان مؤسس حوزه قم در این شهر محوریت داشت ولی با وجود
اصرار فراوان برخی علما و مردم، هیچگاه رساله عملیه مستقلی منتشر نکرد.
با این حال برخی افراد، مسائل خود را از ایشان میپرسیده و از وی تقلید
میکردهاند. گفته میشود که آیتاللهالعظمی اراکی بعد از درگذشت
آیتاللهالعظمی بروجردی، مردم را به تقلید از سید زنجانی فرامیخوانده
است.
مرحوم زنجانی روحیه سهلگیرانهای در بیان احکام داشته و از مشقّت افتادن مکلفین پروا میداده است. به عنوان نمونه، وی در کتاب «اربعینیات» در خصوص ریا و اخلاص در عبادت اینگونه آورده است: «شرکت در عبادت که اخلاص را از بین میبرد و عمل را نابود میکند در جایی است که شرکت در جنس عمل باشد. و اما در خصوصیات ضرر ندارد … در خصوصیات فرد، قربت شرط نیست. مثلاً هنگامی که هوا گرم است، در سایه نماز میخواند و یا سرد است در اطاق میخواند … این با قربت منافات ندارد چون اصل عمل را برای خدا به جای آورده».
او معتقد بود فقها باید مانع از اختلال در زندگی عادی مردم شوند. از جمله جرأت ویژهای در شرعی کردن طلاق میان زوجهایی داشت که هیچ راهی برای ادامه زندگی نداشتند و فقهای دیگر نیز احتیاط میکرده و امر طلاق آنان را بر عهده نمیگرفتند.
شاهبیت اندیشه سید زنجانی را باید دفاع او از «شاهراه اعتدال» دانست. او در رسالهای با نام «خیر الامور» که زمستان سال ۱۳۰۴ شمسی (نخستین هفتههای سلطنت رضاشاه پهلوی) در سن ۳۶سالگی در زنجان تألیف کرده، از لزوم اعتدال و میانهروی در مواجهه میان سنت و مدرنیته سخن گفته و مینویسد: «غالب مسلمین بین قدیمی مُفرِط و جدیدی مُفَرِّط، شاهراه اعتدال را گم کرده، از حقیقت اسلام دور افتادهاند که روح اسلام و مقنّن اسلام از هر دوی اینها الیم و مکدر است … دعوت به خط اعتدال، دشوارترین کارها است، زیرا سبب حمله و تعرّض هر دو طرف خواهد شد، مگر به انصاف و صدق و استقامت سلیقه طرفین، توسّل جست، جانب اعتساف و لجاجت را فروگذار شده، داخل خطّ حقیقت اعتدال باشند».
آیتالله زنجانی با کمک «شاهراه اعتدال» از فواید و نتایج مدارس جدیده و نظام آموزشی مدرن دفاع کرده و آن را ضرورت زندگی آسان در دنیای امروز میداند: «مدارس جدیده در امر معاش ما دخالت تمام دارد و مدارس قدیمه [و حوزههای علمیه] در امر معاد. پس بدین ملاحظه، ما به هر دوی این مدارس قدیمه و جدیده محتاجتریم از ماهی به آب و از سبزه به آفتاب».
محمدتقی فاضل میبدی: کاربجایی رسید که یک مرجع باید با شاقول فکری اقای یزدی حرکت کند!
عباس عبدی: این نامه اثرات منفی و مخربی برای حوزه و نظام دارد
نامه آقای یزدی عضو برجسته جامعه مدرسین قم خطاب به آیت الله شبیری زنجانی بازتاب وسیعی داشت. مخالفتها با این نامه بجای خود؛ ولی واقعیت انچه که در قم می گذرد همین نگاه اقای یزدی است. مساله این است که با یک فهم عرفی هر کسی متوجه می شد که این نامه اثرات منفی و مخربی برای حوزه و نظام دارد پس چرا اقای یزدی چنین نامه ای را نوشتند؟
پاسخ در فضای بشدت بسته حاکم بر این گروه است که در پرتو حمایت سیاسی و قدرت تنفس می کند و لذا قادر به پیش بینی تبعات اقدام خود نیست. قتل خاشقجی هم همین مشکل را داشت و همه تعجب می کردند که چطور عربستان متوجه تبعات این اقدام نبود؟ پاسخ همان فضای بسته و رانتی و مبتنی بر قدرت مادی و پولی بر افکار و برداشتهای رهبران عربستان بود.
تا هنگامی که چنین فضایی هست و افراد می توانند بدون پیگیری قضایی و سیاسی هر چه بخواهند بگویند، نتیجه ای جز این را شاهد نیستیم.
آیا دیگران هم می توانند چون اقای یزدی برای یک مرجع چنین نامه ای بنویسند و تحت تعقیب قرار نگیرند؟ اگر بتوانند؛ در این صورت ایرادی به کار اقای یزدی نیست و اگر نتوانند که قطعا نمی توانند باید مشکل را در این تبعیض ویرانگر جستجو کرد. این تبعیض ریشه همه نابسامانی ها و اظهار سخنان نسنجیده است. که اتفاقا کسانی بیشتر قربانی این تبعیض میشوند که از آن بهره مند هستند.