در مهار ایدز در ایران موفق نبوده ایم

سرویس زنان و خانواده خرداد/بهمن بالایی: امروز دهم آذر (اول نوامبر) به عنوان روز جهانی ایدز نام گذاری شده است. بعد از اینکه خطر جهانی شدن این بیماری احساس شد، از سال ۱۹۸۸ به منظور افزایش بودجه‌ها و افزایش آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیض‌ها اول دسامبر به عنوان روز جهانی ایدز نام گذاری شد و هر ساله برای این روز، شعار خاصی نیز در نظر گرفته می‌شود. هدف عمده از این کار این است که به عموم مردم یادآوری شود که HIV از بین نرفته‌است و هنوز کارهای زیادی است که باید انجام شود. «ایدز، جوانان و نوجوانان» شعار امسال روز جهانی ایدز انتخاب شده است.

در اول دسامبر 2007 کاخ سفید در آمریکا یک روبان قرمز از سردر خود آویزان کرد و بعد از آن ، روبان قرمز به عنوان نماد این بیماری مهلک شناخته شد و از آن پس در روز جهانی ایدز مردم لباس‌های شان را به روبان قرمز مزین می‌کنند تا توجه و مراقبت در برابر HIV و ایدز را متذکر شده و به دیگران یادآور شوند که تعهد و پایبندی و حمایت آنها مورد نیاز است.

آمار جهانی مبتلایان

ایدز یکی از مهلک‌ترین بیماری‌های شناخته‌شده در تاریخ پزشکی است که از ۱۹۸۱ تا ۲۰۰۷، ۲۵ میلیون انسان را به کام مرگ کشانده و در حال حاضر حدود ۳۵ میلیون و 300 هزار نفر در جهان با آن زندگی می‌کنند که از هر سه نفر، یکی به طور اتفاقی از بیماری خود مطلع شده است. از این میان ، دو میلیون نفر نوجوانان و جوانان 10 تا 19 ساله هستند که این قشر به دلیل احساسی بودن، قرار گرفتن در سن بلوغ، توجه کمتر به خود، ناآگاهی نسبت به رفتارهای پرخطر بیشتر در معرض عفونت و ابتلا به بیماری ایدز قرار دارند.

مطابق آمارهای منتشره توسط وب سايت مركز ايدز سازمان ملل متحد (UNAIDS) از سال ۲۰۰۱ تاكنون درصد مبتلايان به ويروس (HIV) در ميان كودكان ۵۲ درصد و به طور كلي در ميان كودكان و بزرگسالان ۳۳ درصد كاهش يافته است.

همچنين در سال ۲۰۱۲، ۲۶۰ هزار كودك به اين ويروس آلوده شدند كه ۵۲ درصد كمتر از سال ۲۰۰۱ است. مرگ و مير ناشي از بيماري ايدز نيز از سال ۲۰۰۵ تا كنون ۳۰ درصد كاهش يافته است که این کاهش را باید نتیجه کثرت یافتن توزیع دارو و درمان‌های مربوط به این بیماری (ART) دانست.

براساس اين گزارش، درپايان سال ۲۰۱۲، حدود ۹.۷ ميليون نفر در كشورهاي كم درآمد و متوسط به درمان ضد ويروس ايدز دسترسي داشتند كه اين ميزان افزايش ۲۰ درصدي را در مدت يك سال نشان مي دهد.

بر اساس آمار آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا نقشهٔ پراکندگی مبتلایان به اچ‌آی‌وی/ایدز در جهان به شکل زیر است:

مبتلایان به ایدز در ایران

نخستین مورد گزارش و ثبت شده ابتلا به ایدز در ایران مربوط به سال ۱۳۶۶ و در مورد یک کودک شش ساله مبتلا به بیماری هموفیلی است که فراورده‌های خونی آلوده دریافت کرده بود.

اخیراً عباس صداقت، رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، تعداد مبتلایان شناسایی‌شده ی ایدز در ایران را بیش از ۲۷ هزار نفر و آمار واقعی مبتلایان به این ویروس را ۹۰ هزار نفر اعلام کرد. از 27 هزار نفر بیماری که تاکنون شناخته شده اند 46.1 درصد، 25 تا 36 ساله بودند. وی پیش‌بینی کرد که این میزان تا پنج سال آینده به 126 هزار و 300 مورد (افزایشی تا حدود 6 برابر) برسد.

 اگر چه میزان مبتلایان به بیماری ایدز در ایران در سال های گذشته نسبت به میانگین جهانی کم بوده‌است، ولی به گفته سازمان بهداشت جهانی بر اساس داده‌های گزارش شده، نرخ رشد اپیدمی ایدز در ایران به صورت هشدار دهنده‌ای در حال افزایش است.

راه های انتقال

اصولاً ویروس ایدز به چهار روش وارد بدن می شود:

1.      تماس جنسي

2.      از طريق دريافت خون و فراورده هاي خوني ، فاكتورهاي انعقادي و يا دريافت اندام و بافت پيوندي از افراد آلوده .

3.      از طريق ابزار برنده و نافذ پوست كه آلوده به ويروس باشند .مثل :سوزن وسرنگ مشترك خصوصا در معتادان تزريقي.

4.      از راه مادر به كودك

دکتر فیروزه کربلایی ، کارشناس مسوول و امور پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت همدان امروز در همایش دانشجویی با موضوع بیماری ایدز در جمع دانشجویان دانشکده‌ی علوم پزشکی همدان اظهار کرد: «مهم‌ترین راه انتقال ایدز از طریق تزریق با سوزن مشترک و آلوده است اما با توجه به این‌که در کشور طرح ضربتی انجام شد تزریق دیگر راه انتقال غالب نیست و به انتقال از طریق تماس جنسی تغییر کرده است».

علی رغم اینکه تلاش های جهانی برای کاهش آمار مبتلایان به ایدز در سال های اخیر مؤثر بوده است ، متأسفانه در ایران این تلاش ها به طور مؤثر انجام نشده است. طبق اظهارات مسئولین وزارت بهداشت آمار افراد شناسایی شده در ایران ، حدود 9 برابر میانگین دنیا از سال 2000 تا 2012 است.در حالی آمار ایدز در ایران افزایش داشته که براساس آمارهای جهانی از سال 2005 تا کنون تعداد مبتلایان به این بیماری 30 درصد کم شده است و پیش بینی می شود جمعیت 35 میلیونی مبتلایان به ایدز تا سال 2015 به 15 میلیون نفر کاهش پیدا کند.

امید آن می رود که مسئولین امر در ایران ، از تجارب کشورهای توسعه یافته در مهار این بیماری استفاده کنند. با توجه به اینکه در حال حاضر بیشترین ابتلا در ایران از طریق تماس جنسی صورت می گیرد ، قطعاً اجرای برنامه های فرهنگی اولین و مهم ترین راه برای آغاز مبارزه ی همگانی با این بیماری مهلک خواهد بود.