هشتمين همایش بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت، با موضوع انقلاب بلاکچین برگزار شد. هرچند بسياری از نظريهپردازان با استفاده واژه «انقلاب» برای این فناوری مشكل دارند، اما با اين حال معتقدند كه اين فناوری واجد تحولات زيادی در بخشهای مختلف اقتصادی خواهد بود.
بلاکچین بهطور کلی یک سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است. تفاوت آن با سیستمهای دیگر این است که اطلاعات ذخیره شده روی این نوع سیستم، میان همه اعضای شبکه به اشتراک گذاشته میشود و با استفاده از رمزنگاری، امکان حذف و دستکاری اطلاعات ثبت شده تقریباً غیرممکن است.
بیتکوین اولین کاربرد از این فناوری بود و از بلاکچین برای ذخیره اطلاعات دارایی کاربران بهره برد. اگر بلاکچین یک سیستم عامل باشد، بیتکوین نرمافزاری روی این سیستم عامل است. در هر بلاک هر اطلاعاتی میتواند ثبت شود، از جرم و جنایتهای یک فرد تا نمایش اطلاعات حساب برای داراییها مانند بیتکوین. در بلاکچین، اطلاعات در بلاکها قرار میگیرد و با هم بهصورت زنجیرهای مرتبط میشود.
بلاکچین به چه دردی میخورد؟
مهمترین کاربردهای بلاکچین در حوزههای تجارت الکترونیک، گسترش ابزارهای پرداخت و قراردادهای هوشمند و ثبت اطلاعات است. در نظام اطلاعاتی گذشته، اطلاعات بدون مشخص بودن اصالت و جایگاهشان در حال تکثیر هستند و نمیتوان روی اصالت این اطلاعات حساب کرد، در فضای جدید که به لطف بلاکچین شکل میگیرد، «فرد» اطلاعات را ثبت میکند و با استفاده از همین مسئله، دیگران به این اطلاعات اعتماد میکنند، زیرا منبع و منشأ اطلاعات ارائه شده مشخص است.
بانک در زمان آینده به لحاظ فناوری بسیار پیشرفته است و با توجه به فناوری دفتر کل توزیع شده بر پایه بلاکچین، دیگر نیازی به وامدهنده و وامگیرنده در کنار یکدیگر نخواهد بود. بانکها دیگر نیازی به داشتن مجوز ندارند و هر یک از فینتکها بهصورت تخصصی بر روی یک حوزه متمرکز خواهند بود. مشتریان در آینده با بانکی روبهرو میشوند که درواقع، پلتفرمی است که خدماتش توسط شرکای آن مانند فینتکها انجام خواهد شد. شرکتهای بزرگ در حال سرمایهگذاری روی بلاکچین هستند.
محمدرضا غفوری، كارشناس بانكی در این رابطه به خبرنگار ايرناپلاس گفت: انقلاب بلاکچین قرار است یک تحول و تغییر رویکرد در نظام بانکی باشد. با توجه به اینکه طی سالهای اخیر شاهد شکلگیری شبکهها و روابط بین بانکی هستیم، گسترش این شکل از بانکداری باعث تحولاتی شده که از اساس و پایه، شکل بسته يا سنتی بانکداری را تغییر خواهد داد. این تغییرات مکانیسمهای اعتباری و اعتبارسنجی سنتی را هم دربرخواهد گرفت.
خداحافظی با بانکداری سنتی
وي افزود: اين بدین معنی است که ما در آینده نزدیک بانک و ساختار و کارکرد بانکی خواهیم داشت، اما نسل بانکها در این سیستم کاملاً عوض خواهد شد. درواقع ما آخرین نسل بانکداری سنتی خواهیم بود و در آینده با توجه به بحث ارزرمزها و توسعهای که در حوزه بلاکچین صورت خواهد گرفت، شکلهای پرداخت و مناسبات اعتباری تغيير خواهد کرد و حتی مبنای بسیاری از تحولات اقتصادی هم از این سمت خواهد بود.
غفوری با بيان اينكه در این زمینه مهمترین مسئله بحث رگولاتوری است که وظیفه آن برعهده بانکهای مرکزی خواهد بود، اضافه كرد: این نهاد میتواند در اصلاح و بهبود این شبکه تأثیرگذار باشد. اميدواريم در قالب رگولاتوری از سوی بانك مركزی شاهد تمهيدات متناسبی باشيم تا فضای كسبوكار به سطح قابل توجهی برسد.
نیاز ارزی کشور با رمزارزها برآورده میشود؟
وي درباره استفاده از فناوری بلاکچین در غلبه بر تحريمهاي اقتصادي گفت: طبیعتاً يكی از ظرفيتهايی كه اين فناوریها ميتوانند ايجاد كنند، عدم وابستگی است كه ممکن است در شرايط متفاوتی ايجاد شود. رمزارزها ميتوانند نيازهای ارزي كشور را تأمين كنند. بازار بيتكوين در كشور شايد به ظاهر كوچك باشد، اما گردشها و تأمين مالی در اين حوزه چيز ديگری را نشان میدهد.
غفوری خبر داد: تراكنشهاي مالي در حوزه بيتكوينها که بهصورت روزانه صورت میگيرد، رقم بسيار زيادی است، بهطوری كه از رقم 10 ميليون دلار سخن گفته میشود. اين نشاندهنده اهميت و گسترش اين حوزه در ايران است كه میتواند گشایشهای فراوانی در حوزه تبادلات تجاری ایجاد كند.
خیال کاربران رمزارزها راحت است
اين كارشناس بانكی همچنین گفت: يكي از موضوعاتی كه بهعنوان مزيت رمزارزها مطرح میشود، اطمينان خاطری است كه در حوزههای اعتباری بهوجود ميآيد. درواقع افراد از نقل و انتقال و تراكنشهای خود در اين بستر اطمينانخاطر دارند. حال ممكن است در يك وبسايت كلاهبرداریهايی صورت گرفته باشد، اما چيزي كه بازارهای جهانی نشان ميدهد این است که تراكنشهای بيتكوين بسيار ايمن هستند.
غفوری در این زمینه یادآوری کرد: با اين حال بايد اشاره كرد يكی از نگرانیهای رگولاتوری بانك مركزي در همين رابطه است كه ضرورت آسانی انجام و اطمينانبخشی در اين زمينه را بالا ببرد. از اين نظر يكی از وظايف تعريفشده كميته مشتركی كه بين وزارت ارتباطات، مخابرات و بانك مركزی ايجاد شده، ايجاد همين اطمينانخاطرها است.