انتشار
این فیلم، انتقادها به علت سفر موسویجزایری به انگلیس را که گفته میشد
درمانی است، به حاشیه برد و «دستبوسی» را به موضوع داغ فضای مجازی تبدیل
کرد. مخالفان بیشتر از موافقان هستند و این فرهنگ را مذمت میکنند. آنان
دستبوسی را نشانه تملق و برای حفظ موقعیت سیاسی یا اجتماعی میدانند. این
در حالی است که احتمال دارد این طلاب شاگردان امام جمعه اهواز باشند و دست
استاد را میبوسند.
با
این که احترام به روحانیت، سیادت یا مقام استادی انگیزه دستبوسی از برخی
روحانیون است، اما زمانی که فرد روحانی سمت و جایگاهی هم در حکومت دارد،
ممکن است انگیزهها مخلوط شود و تملق جانشین احترام و قدرشناسی شود.
دستبوسی
از دیرباز در فرهنگ ایرانیان وجود داشته، اما هیچگاه مورد تأیید نبوده
است. دستبوسی دکتر محمد مصدق از ثریا، همسر مصری محمدرضا شاه یکی از
مواردی است که هم آن زمان مورد نکوهش قرار گرفت و هم امروز مخالفان مصدق از
آن برای نقد به سیوپنجمین نخستوزیر ایران استفاده میکنند.
در
اثنای مبارزات مردم علیه رژیم شاه، دستبوسی مقامات سیاسی مذموم شمرده
میشد و با پیروزی انقلاب به نظر میرسید این رفتار در مقابل مقامات منسوخ
شود؛ اما همچنان نشانههایی از آن وجود داشت. روایتی از دستبوسی امام
خمینی از سوی انقلابیون هنگام ورود به فرودگاه مهرآباد وجود دارد که
آیتالله طالقانی از این رفتار گلایه کرده است: «وقتی در روز دوازهم بهمن
ماه ۱۳۵۷ امام خمینی وارد ایران شد، همه برای دستبوسی پیش امام رفتند به جز
آیتالله طالقانی. وقتی از ایشان علت این کار را جویا شدند گفت: من فکر
میکردم ما برای پایان دادن به این دستبوسیها انقلاب کردهایم.»
*دستبوسی پسندیده و مذموم
همان
میزان که بوسیدن دست اساتید و بزرگترها و پیشکسوتان علم و هنر و فرهنگ به
نشانه احترام، کاری پسندیده و ارزشگذاری به جایگاه علم و هنر است، بوسیدن
دست مقامات و چهرههای سیاسی، مذموم و از روی تملق ارزیابی میشود؛ فرهنگ
ناپسندی که همچنان در میان اطرافیان چهرهها وجود دارد.
کسانی
که دوران رهبری امام خمینی را دیدهاند، حیاط کوچک منزل امام و همچنین
حسینیه جماران را به خاطر دارند که مردم با توجه به علاقه خود و نگاه به
جایگاه دینی حضرت امام، تلاش میکردند خود را به دست او برسند و به نوعی
برایشان ارزش دست سادات و اولاد پیامبر و رهبری دینی را داشت.
اگر
بوسیدن دست امام خمینی به عنوان رهبر انقلاب با وجود همه انتقادها، با
نگاهی به جایگاه دینی ولایت فقیه، به نوعی توجیهپذیر بوده، اما دیگر
دستبوسیها به نظر میرسد با دور شدن از فضای سالهای اولیه انقلاب، قدری
بیشتر و ضمنا متملقانهتر هم شدهاند؛ دستبوسیهایی که به مدد شبکههای
اجتماعی و فضای مجازی، بازتاب گسترده مییابند و بشدت مورد انتقاد قرار
میگیرند.
*دستبوسی امام جمعه تهران از «علامه مصباح»
آیتالله
محمدتقی مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) یکی از
علمایی است که بارها تصاویری از علاقهمندان او که «علامه» خطابش میکنند،
منتشر شده که دست استاد را میبوسند. اما قابل تأملترین تصویر دستبوسی
از مصباحیزدی مربوط به دستبوسی کاظم صدیقی، امام جمعه موقت تهران از
اوست.
اوایل
سال ۹۲ تصویری از حاشیه مراسم عمامهگذاری طلاب حوزه علمیه امام خمینی
منتشر شد که امام جمعه موقت تهران در کنار صندلی محمدتقی مصباحیزدی زانو
زده و دست او را میبوسید. آیتالله مصباح البته شاگردان زیادی تربیت کرده و
شاید حجتالاسلام صدیقی نیز استاد و شاگردی را دلیل دستبوسی خود بیان
کند.