به مناسبت ولادت با سعادت امام موسی کاظم
احادیث بهداشت و سلامت
امام رضا علیهالسلام می فرمایند:
هر کس مىخواهد مثانهاش به بیمارىاى مبتلا نشود، ادرار خود را نگه ندارد.
طب الرضا علیهالسلام ، ص ۳۵ .
امام على علیهالسلام می فرمایند:
شُرْبُ الدَّواءِ لِلْجَسَدِ کَالصّابونِ لِلثَّوبِ، یُنَقّیهِ وَ لکِنْ یُخْلِقُهُ؛
نوشیدن دارو براى بدن، همانند صابون (پودر شوینده) براى لباس است که آن را تمیز مىکند، امّا فرسودهاش هم مىکند. شرحنهجالبلاغه، ابن ابىالحدید، ج۲۰، ص ۳۰۰، ح ۴۲۲ .
امام رضا علیهالسلام می فرمایند: اِذا جُعْتَ فَکُل وَاِذا عَطِشْتَ فَاشْرَبْ وَ اِذا هاجَ بِکَ البَولُ فَبُلْ، وَ لا تُجامِعْ اِلاّ مِنْ حاجَةٍ، وَ اِذا نَعَسْتَ فَنَم، فَاِنَّ ذلِکَ مَصَحَّةٌ لِلْبَدَنِ؛
چون گرسنه شدى بخور، چون تشنه شدى بنوش، چون ادرار بر تو فشار آورد، ادرار کن، جز از سر نیاز، با همسرت نزدیکى مکن و چون احساس خوابآلودگى کردى، بخواب، که اینها مایه تن درستى است.
فقه الرضا، ص ۳۴۰ .
امام حسین علیهالسلام می فرمایند:
فَبادِروا بِصِحَّةِ الاَْجْسامِ فى مُدَّةِ الاَْعْمارِ؛در مدت عمر، در حفظ سلامت تن بکوشید. تحف العقول، ص ۲۳۹٫
امام على علیهالسلام می فرمایند:
اَلصِّحَّةُ اَفْضَلُ النِّعَمِ؛سلامتى بهترین نعمت است. غررالحکم، ح ۱۰۵۰٫
پیامبراکرم صلى الله علیه و آله می فرمایند:
عَلَیْکُمْ بِالسِّواک فَنِعْمَ الشَّىْءُ السِّواکُ یَشُدُّ اللِّثَةَ وَ یَذْهَبُ بِالْبَخَرِ وَ یُصْلِحُ الْمِعْدَةَ وَ یَزیدُ فى دَرَجاتِ الْجَنَّةِ وَ یُسْخِطُ الشَّیْطانَ؛مسواک بزنید؛ چرا که مسواک چیز خوبى است؛ لثه را محکم مىکند، بوى دهان را مىبرد، معده را اصلاح مىکند، بر درجات انسان در بهشت مىافزاید و شیطان را ناخرسند مىنماید.
نهج الفصاحه، ح ۱۹۷۵٫
امام رضا علیه السلام می فرمایند :
شُرْبُ الْماءِ الْبارِدِ عَقیبَ الشَّىْءِ الحارِّ وَ عَقیبَ الحَلاوَةِ یَذْهَبُ بِالاَْسْنانِ… وَ مَنْ اَرادَ اَلاّ یَفْسُدَ اَسْنانُهُ فَلا یَأکُلْ حُلْوا اِلاّ بَعْدَ کَسْرَةِ خُبزٍ؛
خوردن آب سرد بعد از چیزهاى گرم و شیرینى، دندانها را از بین مىبرد … هر کس مىخواهد دندانهایش فاسد نشود، شیرینى نَخورد، مگر پس از خوردن لقمهاى نان.بحارالأنوار، ج ۶۲، ص ۳۲۱، ح ۳۲۵٫
امام کاظم علیه السلام می فرمایند :
اَلسِّواکُ فِى الخَلاءِ یورِثُ البَخَرَ؛مسواک زدن در توالت، دهان را بدبو مىکند.
من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۵۲، ح ۱۱۰٫
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
اِذا قُمْتَ بِاللَّیْلِ فَاسْتکِ فَاِنَّ الْمَلَکَ یَاْتیکَ فَیَضَعُ فاهُ عَلى فیکَ فَلَیْسَ مِنْ حَرْفٍ تَتْلوهُ وَ تَنْطِقُ بِهِ اِلاّ صَعِدَ بِهِ اِلَى السَّماءِ فَلْیَکُنْ فوکَ طَیِّبَ الرِّیحِ؛
شبانگاه که (براى نماز) برخاستى، مسواک بزن چرا که فرشتهاى نزد تو مىآید و دهانش را بر دهانت مىگذارد و آنگاه هیچ حرفى از قرآن و نماز و دعا نمىخوانى مگر آنکه آن را به آسمان بالا مىبرد، پس باید که دهانت خوشبو باشد.وسائل الشیعة، ج ۱، ص ۳۵۷٫
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
اَلحِنّاءُ یَذْهَبُ بِالسَّهَکِ وَ یَزیدُ فى ماءِ الْوَجْهِ وَ یُطَیِّبُ النَّکْهَةَ وَ یُحَسِّنُ الْوَلَدَ؛
حنا، بوى بد عرق را از بین مىبرد و چهره را شاداب، دهان را خوشبو و فرزند را زیبا مىکند.
کافى، ج ۶، ص ۴۸۴، ح ۵ .
پیامبراکرم صلى الله علیه و آله می فرمایند:
طَهِّروا اَفْواهَکُمْ فَاِنَّها مَسالِکُ التَّسْبیحِ؛
دهانهاى خود را پاکیزه کنید که راههاى تسبیح خداوند است.مکارم الاخلاق، ص ۵۱٫
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
اَلْخِلالُ بَعْدَ الطَّعامِ، یَشُدُّ اللِّثاتِ وَ یَجْلِبُ الرِّزْقَ وَ یُطَیِّبُ النَّـکْهَةَ؛
خلال کردن بعد از غذا، لثهها را محکم، روزى را زیاد و دهان را خوشبو مىکند.احقاق الحق، ج ۱۲، ص ۲۸۳ .
رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
تَخَلَّلوا فَإِنَّهُ لَیْسَ شَىْءٌ أَبْغَضَ إِلَى الْمَلائِکَةِ مِنْ أَنْ یَرَوْا فى أَسْنانِ الْعَبْدِ طَعاما؛
خلال کنید که بدترین چیز نزد فرشتگان این است که لاى دندانهاى بنده، مانده غذا ببینند.
مکارم الاخلاق، ص ۱۵۳ .
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
… وَ السَّعْتَرُ وَ الْمِلحُ… یُطَیِّبانِ النَّـکْهَةَ؛آویش و نمک، دهان را خوشبو مىکنند.
مکارم الاخلاق، ج ۱، ص ۴۱۶، ح ۱۴۱۰٫
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
اَ لْکُحْلُ بِاللَّیلِ یُطَیِّبُ الْفَمَ وَ مَنْفَعَتُهُ اِلى اَرْبَعینَ صَباحا؛
سرمه کشیدن در شب، دهان را خوشبو مىکند و آثار آن تا چهل روز ادامه دارد.مکارم الاخلاق، ص ۴۶٫
پیامبراکرم صلى الله علیه و آله می فرمایند:
رَحِمَ اللّهُ الْمَتَخَلِّلینَ مِنْ اُمَّتى فِى الْوُضوءِ وَ الطَّعامِ؛
خداوند رحمت کند خلال کنندگان امتم را در هنگام وضو گرفتن و بعد از غذا خوردن.مکارم الاخلاق، ص ۱۵۳٫
پیامبراکرم صلى الله علیه و آله می فرمایند:
هر کس هر روز دو بار مسواک بزند: سنت پیامبران را ادامه داده است و براى هر نمازى که بخواند خداوند پاداش صد رکعت برایش مىنویسد و از فقر نجات مىیابد و دهانش خوشبو، حافظهاش تقویت، فهمش زیاد، غذایش گوارا و درد دندان و بیمارىاش برطرف مىشود و فرشتگان به خاطر نورى که در او مشاهده مىکنند، با او دست مىدهند و دندانهایش تمیز مىشود.جامع الأخبار، ص ۱۵۱، ح ۳۴۰ .
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
ثَلاثٌ یُذْهِبْنَ النِّسْیانَ وَ یُحْدِثْنَ الذُّکْرَ: قِراءَةُ الْقُرآنِ، وَ السِّواکُ وَ الصِّیامُ؛
سه چیز، فراموشى را از بین مىبرد و حافظه را زیاد مىکند: خواندن قرآن، مسواک زدن و روزه گرفتن.
دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۱۳۷، ح ۴۸۱٫
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
ما أَدَرْتَ عَلَیْهِ لِسانَکَ فَأَخْرَجْتَهُ فَابْلَعْهُ وَما أَخْرَجْتَهُ بِالْخَلالِ فَارْمِ بِهِ؛
بعد از غذا زبان را دور دهان بگردان، هرچه با زبان درآمد فرو ببر، و آنچه را با خلال بیرون آوردى از دهان بیرون افکن.
مکارم الأخلاق، ص۱۵۲ .
پیامبراکرم صلى الله علیه و آله می فرمایند:
اَلسِّواکُ یَزیدُ الرَّجُلَ فَصاحَةً؛مسواک بر شیوایى سخن انسان مىافزاید.مکارم الاخلاق، ص ۴۸٫
امام باقر علیه السلام می فرمایند :
اَلسِّواکُ یَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ وَ یَزیدُ فِى الْعَقْلِ؛
مسواک بلغم و رطوبات معده را از بین مىبرد و عقل را زیاد مىکند.ثواب الاعمال، ص ۱۸٫
امام رضا علیه السلام می فرمایند :
اَلسِّواکُ یَجْلُو الْبَصَرَ وَ یُنْبِتُ الشَّعْرَ وَ یَذْهَبُ بِالدَّمْعَةِ؛
مسواک زدن، نور چشم و رشد مو را زیاد و آبریزش چشم را برطرف مىکند.بحارالأنوار، ج ۷۶، ص ۱۳۷٫
پیامبراکرم صلى الله علیه و آله می فرمایند:
ثَلاثٌ حَقٌّ عَلى کُلِّ مُسْلِمٍ: اَلْغُسْلُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ وَ السِّواکُ وَ الطِّیبُ؛
سه چیز بر هر مسلمانى لازم است: غسل جمعه، مسواک زدن و عطر.نهج الفصاحه، ح ۱۲۵۶ .
امام باقر علیه السلام می فرمایند :
لَوْ یَعْلَمُ النّاسُ ما فِى السِّواکِ لاََباتوهُ مَعَهُمْ فى لِحافٍ؛
اگر مردم خاصیت مسواک را مىدانستند (هرگز آن را از خود جدا نمىکردند و حتى) آن را شب به بستر خود مىبردند.بحارالأنوار، ج ۷۶، ص ۱۳۰، ح ۱۷ .
امام على علیهالسلام می فرمایند :
تَنَظَّفوا بِالْماءِ مِنَ النَّتْنِ الرِّیحِ الَّذى یُتَأَذّى بِهِ وَ تَعَهَّدوا اَنْفُسَکُمْ، فَاِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ یُبْغِضُ مِنْ عِبادِهِ القاذورَةَ الَّذى یَتَاَنَّفُ بِهِ مَنْ جَلَسَ اِلَیْهِ؛خودتان را با آب، از بوى بدى که دیگران را آزار مىدهد، پاک کنید و این کار را پیوسته انجام دهید؛چرا که خداوند، از بنده آلودهاى که هر کس با او بنشیند، بینىاش را از [بوى بد] وى مىگیرد، نفرت دارد. خصال، ص ۶۲۰، ح ۱۰٫
پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله می فرمایند :
مالى اَراکُمْ تَدْخُلونَ عَلَىَّ قُلْحَا مُرغا؟ مالَکُمْ لاتَسْتاکونَ؟
شما را چه شده است وقتى بر من وارد مىشوید، مىبینمتان که دندانهایتان جرم گرفته و زرد و موهایتان ژولیده است. چرا مسواک نمىزنید. محاسن، ج ۲، ص ۵۶۱، ح ۹۴۳ .
پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله می فرمایند :
یَسْاَلُ اَحَدُکُمْ عَنْ خَبَرِ السَّماءِ وَ هُوَ یَدَعُ اَظْفارَهُ کَأَظْفارِ الطَّیْرِ، یَجْتَمِعُ فیهَا الْجَنابَةُ وَ الخَبَثُ وَ التَّفَثُ ؛
بعضى از شما از خبرِ آسمان مىپرسند، در حالى که ناخنهاى خود را به مانند چنگال پرندگان، وا مىگذارند که در آنها جنابت، آلودگى و چرک، جاى مىگیرد. کنز العمال، ح ۱۷۲۶۰٫
امام صادق علیهالسلام می فرمایند :
اِنَّ لِکُلِّ ثَمَرَةٍ سَمّا فَاِذا اَتَیْتُمْ بِها فَمَسّوها بِالْماءِ أوْ اَغْمِسوها فِى الماءِ؛
هر میوهاى سمّى دارد، هرگاه میوه بهدستتان رسید، آن را با آب بشویید و یا در آب فرو برید.
کافى، ج ۶، ص ۳۵۰، ح ۴٫
امام رضا علیهالسلام می فرمایند :
عَلَیْکَ بِالاِثْمِدِ فَاِنَّهُ یَجْلُو الْبَصَرَ وَ یُنْبِتُ الاَْشْفارَ وَ یُطَیِّبُ النَّکْهَةَ وَ یَزیدُ فِى الباه؛
سرمه سیاه بِکشید، چرا که دیده را جلا مىدهد، مژهها را مىرویاند، دهان را خوشبو مىکند و بر توان جنسى مىافزاید. مکارم الاخلاق، ص ۴۶ .
پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله می فرمایند :
مَنِ اتَّخَذَ شَعْرا فَلْیُحْسِنْ وَلایَتَهُ، اَو لِیَجُزَّهُ؛
هر کس مو مىگذارد، آن را خوب نگه دارد وگرنه کوتاهش کند. کافى، ج ۶، ص ۴۸۵، ح ۲٫
امام على علیهالسلام می فرمایند :
نِعْمَ الْبَیْتُ الْحَمّامُ تَذْکُرُ فیهِ النّارَ وَ یَذْهَبُ بِالدَّرَنِ؛
چه خوب جایگاهى است حمّام، یادآور دوزخ است و چرک را از میان مىبرد.
من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۱۱۵، ح ۲۳۷٫
امام باقر علیهالسلام می فرمایند :
اِنَّما قُصَّ الاَْظْفارُ، لاَِنَّها مَقیلُ الشَّیْطانِ وَ مِنْهُ یَکونُ النِّسْیانُ؛
کوتاه کردن ناخن، از آن رو لازم است که پناهگاه شیطان است و فراموشى مىآورد. کافى، ج ۶، ص ۴۹۰، ح ۶ .
رسول اکرم صلىاللهعلیهوآله :
غَسْلُ اِلاْناءِ وَ طَهارَةُ الْفِناءِ یورِثانِ الْغِنى؛شستن ظرفها و پاکیزگى حیاط خانه مایه غناست.
نهج الفصاحه، ح ۲۰۳۱٫
پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله می فرمایند :
لا یُطَوِّلَنَّ أَحَدُکُمْ شارِبَهُ وَلا شَعْرَ إِبْطَیْهِ وَلا عانَـتَهُ فَإِنَّ الشَّیْطانَ یَتَّخِذُها مَخْبَئا یَسْتَتِرُ بِها؛(
کسى از شما موهاى سبیل و موهاى زیر بغل و موى زیر شکم خود را بلند نکند؛ چرا که شیطان (میکروب) این نقاط را پناهگاه خود قرار داده، و زیر موها پنهان مىشود. وسائل الشیعه، ج ۱، ص ۴۲۲، ح ۶ .
رسول اکرم صلىاللهعلیهوآله :
تَنَظَّفوا بِکُلِّ مَا اسْتَطَعْتُمْ فَإِنَّ اللّهَ تَعالى بَنَى الاِْسْلامَ عَلَى النَّظافَةِ وَلَنْ یَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاّکُلُّ نَظیفٍ؛
خودتان را با هر وسیلهاى که مىتوانید پاکیزه کنید، زیرا که خداى متعال اسلام را برپایه پاکیزگى بنا کرده است و هرگز به بهشت نمىرود، مگر کسى که پاکیزه باشد. نهج الفصاحه، ح ۱۱۸۲٫
پیامبراکرم صلىاللهعلیهوآله :
اَحِبُّو الْمَعْروفَ وَ اَهْلَهُ فَوَالَّذى نَفْسى بِیَدِهِ اِنَّ الْبَرَکَةَ وَ الْعافیَةَ مَعَهُما؛
نیکى و نیکوکاران را دوست بدارید. سوگند به آن که جانم به دست اوست، برکت و تندرستى، با نیکى و نیکوکاران است. کنز العمّال، ح ۱۵۹۷۴
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:سلامت در تأنّى و پر حوصله بودن است. (غررالحکم ، باب تأنّی)
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لباس های خود را تمیز کنید و موهای خود را کم کنید , مسواک بزنید و آراسته و پاکیزه باشید ؛ زیرا یهودیان چنین نکردند و زنانشان زناکار شدند.(نهج الفصاحه ، حدیث ۳۷۷)
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:پر خورى و خواب زیاد، بدن را تباه کند و زیان به بار آورد.
غررالحکم ، باب خوردن
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:میوه دور اندیشى سلامت (و تندرستى) است.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خود را حفظ کنید از سرما در آغاز فصل سرما و برخوردار شوید از آن در پایان آن ، که در بدن هاى شما آن کارى را کند که در شاخه هاى درختان کند ، آغازش بسوزاند ، و پایانش برگ برویاند.غرر الحکم ، باب سرما
امام على علیهالسلام می فرمایند:
حُسْنُ الظَّنِّ راحَةُ الْقَلْبِ وَ سَلامَةُ الدّینِ؛خوشگمانى، مایه آسایش قلب و سلامت دین است.غررالحکم، ح ۴۸۱۶
امام صادق علیهالسلام می فرمایند:
اَلنَّومُ راحَةٌ لِلْجَسَدِ وَ النُّطْقُ راحَةٌ لِلرُّوحِ وَ السُّکوتُ راحَةٌ لِلْعَقْلِ؛خواب مایه آسایش جسم، سخن مایه آسایش جان و سکوت مایه آسایش عقل است.من لایحضره الفقیه، ج ۴، ص ۴۰۲٫
امام صادق علیهالسلام می فرمایند:
خَمْسُ خِصالٍ مَنْ فَـقَـدَ واحِدَةً مِنْهُنَّ لَمْ یَزَلْ ناقِصَ العَیْشِ زائِلَ الْعَقْلِ مَشْغولَ الْقَلْبِ، فَاَوَّلُّها: صِحَّةُ البَدَنِ وَ الثّانیَةُ: اَلاَْمْنُ وَ الثّالِثَةُ: اَلسَّعَةُ فِى الرِّزْقِ، وَ الرّابِعَةُ: اَلاَْنیسُ الْمُوافِقُ (قال الراوى:) قُلْتُ: و مَا الاَْنیسُ الْمُوافِقُ؟ قال: اَلزَّوجَةُ الصّالِحَةُ، وَ الوَلَدُ الصّالِحُ، وَ الْخَلیطُ الصّالِحُ وَ الخامِسَةُ: وَ هِىَ تَجْمَعُ هذِه الْخِصالَ: الدَّعَةُ؛
پنج چیز است که هر کس یکى از آنها را نداشته باشد، همواره در زندگىاش کمبود دارد و کم خرد و دل نگران است: اول، تندرستى، دوم امنیت، سوم روزى فراوان، چهارم همراهِ همرأى. راوى پرسید: همراهِ همرأى کیست؟ امام فرمودند: همسر و فرزند و همنشین خوب و پنجم که در برگیرنده همه اینهاست، رفاه و آسایش است.
خصال، ص ۲۸۴٫
پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله وسلم می فرمایند :
مَنْ سَرَّهُ اَنْ یُنْسَاَلـَهُ فى عُمُرِهِ وَ یُوَسَّعَ لَهُ فى رِزْقِهِ فَلْیَتَّقِ اللّهَ وَ لْیَصِلْ رَحِمَهُ؛
هر کس دوست دارد که عمرش طولانى و روزىاش زیاد شود، تقواى الهى پیشه کند و صله رحم نماید.
بحارالأنوار ، ج ۷۴، ص ۱۰۲، ح ۵۶ .
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
خود را با کار مداوم خسته نکنید و براى خود تفریح و تنوع قرار دهید ولى‌از کارى که در آن اسراف باشد یا شما را در اجتماع سبک کند پرهیز کنید . (بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۶)
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
مَن ساءَ خُلقُهُ عَذَّبَ نَفسَهُ وَ مَن کَبُرَ هَمُّهُ سَقُمَ بَدَنُهُ؛
هر کس بد اخلاق باشد، خودش را عذاب مىدهد و هر کس غم و غصهاش زیاد شود، تنش رنجور مىگردد.
نهج الفصاحه، ح ۳۰۰۲
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
نِعمَتانِ مَکفُورَتانِ الأَمنُ وَالعافِیَةُ؛دو نعمت است که شکر آنها گزارده نمی شود : امنیت و سلامتى.
الخصال، ص ۳۴
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلحَسَدُ یضنِى الجَسَدَ؛حسد، بدن را فرسوده و علیل مى کند.غررالحکم، ح ۹۴۳
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
لا لِباسَ أجمَلُ مِنَ السَّلامَةِ؛هیچ لباسى زیباتر از سلامتى نیست.(عیون الحکم والمواعظ، ح ۹۸۹۱)
امیر المؤمنین (علیه السلام) فرمودند:
صِحَّه الجَسَدِ مِن قِلّه الحَسَدی سلامت بدن نشانه کمی حسد است.(جهاد با نفس، ح ۵۵۳)
امام صادق علیه السلام فرمودند:
الـرغبه فـى الـدنیـا تـورث الغم و الحزن والزهـد فـى الدنیا راحه القلب و البـدن.
رغبت و تمایل به دنیا مایه غم و اندوه و زهد و بـى میلى به دنیا سبب راحتى قلب و بدن است.
(تحف العقول، ص ۳۵۸)
امام صادق علیهالسلام :
اَلرَّضاعُ واحِدٌ وَ عِشْرونَ شَهْرا، فَما نَقَصَ فَهُوَ جَورٌ عَلَى الصَّبىِّ ؛شیرخوارى ، ۲۱ ماه است . پس هر چه کم شود ، ظلم بر کودک است .کافى ، ج ۶، ص ۴۰، ح ۳ .
امام رضا علیهالسلام :
لا تَقْرَبِ النِّساءَ فی اَوَّلِ اللَّیْلِ لا شِتاءً وَ لا صَیْفا وَ ذلِکَ اَنَّ الْمَعِدَةَ وَ الْعُروقَ تَـکونُ مُمْتَلِئَةً وَ هُوَ غَیْرُ مَحْمودٍ ، یُتَخَوَّفُ مِنْهُ الْقولَنْجُ وَ الفالِجُ ، وَ الْلَّقْوَةُ وَ النِّقرِسُ ، وَ الْحَصاةُ وَ التَّقْطیرُ ، وَ الْفَتْقُ وَ ضَعْفُ الْبَصَرِ وَ الدِّماغِ. فَاِذا اُریدَ ذلِکَ فَلْیَکُنْ فى آخِرِ اللَّیْلِ؛ فَاِنَّهُ اَصَحُّ لِلْبَدَنِ ، وَ اَرْجى لِلْوَلَدِ ، وَ اَذْکى لِلْعَقْلِ فِى الْوَلَدِ الَّذى یُقْضى بَیْنَهُما؛
آغاز شب ، چه در زمستان و چه در تابستان ، با زنان آمیزش مکن ، این بدان جهت است که معده و رگها پُرند و این وضعیت مناسبى [براى آمیزش] نیست و بیم قولنج و فلج و لقوه چانه و نِقرس و سنگ [کلیه [و تقطیر (چکایش) بول وفتق و ضعف در بینایى و ذهن مىرود . پس اگر قصد آمیزش دارد ، باید در پایان شب انجام دهد، که براى بدن ، صحتافزاتر و براى فرزنددار شدن امیدبخشتر و براى باهوش شدن فرزندى که در این میان پدید مىآید ، بهتر است .طب الامام الرضا علیهالسلام ، ص ۶۴٫
پیامبر صلىاللهعلیهوآله وسلم :
مَنْ قَلَّمَ اَظفارَهُ یَوْمَ الجُمُعَةِ یَزیدُ فى عُمُرِهِ و مالِهِ؛هر کس در روز جمعه ناخنهایش را کوتاه کند، عمر و مالش زیاد مىشود.جامع الأخبار ، ص ۳۳۳ .
پیامبر صلىاللهعلیهوآله :
مَنْ اَرادَ الْـبَقاءَ و لا بَقاءَ: فَلْیُباکِرِ الْغَداءَ وَلْیُجَوِّدِ الْحِذاءَ وَلْیُخَفَّفِ الرِّداءَ وَلْیُقِلَّ مُجامَعَةَ النِّساءِ. قیلَ یا رَسولَ اللّهِ وَ ما خِفَّةُ الرِّداءِ؟ قالَ: قِلَّةُ الدَّیْنَ ؛
هر کس ماندگارى مىخواهد ـ و البته ماندگارى [ابدى] وجود ندارد ـ باید صبحانه را زودتر بخورد، کفش مناسب بپوشد، رداى (بالاپوش) خود را سبک کند و کمتر با زنان بیامیزد. پرسیدند: اى پیامبر خدا! سبک بودن رَدا به چیست؟ فرمودند: به کم بودنِ بدهى.من لایحضره الفقیه ، ج ۳، ص ۵۵۵، ح ۴۹۰۲ .
امام صادق علیهالسلام :
اِغْسِلُوا اَیْدیَکُمْ قَبْلَ الطَّعامِ وَ بَعْدَهُ فَاِنَّهُ یَنْفِى الْفَقْرَ وَ یَزیدُ فِى الْعُمُرِ؛
دستهایتان را قبل و بعد از غذا خوردن بشویید، که فقر را مىبَرَد و بر عمر مىافزاید.
محاسن ، ج ۲، ص ۲۰۲، ح ۱۵۹۴ .
امام رضا علیهالسلام :
الاِغتِسالُ بِالماءِ البارِدِ بَعدَ أکلِ السَّمَکِ یورِثُ الفالِجَ ؛
غسل کردن با آب سرد پس از خوردن ماهى ، سستْ اندامى در پى مىآورد.بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱
امام صادق علیهالسلام :
الرّیحُ الطَّیِّبَةُ تَشُدُّ العَقلَ ، و تَزیدُ فِی الباهِ؛بوى خوش ، قلب را استوارى مىبخشد و بر توان جنسى مىافزاید .
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۷۵
امام على (علیهالسلام) فرمودند:
الطِّیبُ نُشْرَةٌ؛بوى خوش، درمانگر است.نهج البلاغه، حکمت ۴۰۰
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ الرّیحَ الطَّیِّبَةَ تَشُدُّ القَلبَ ، وتَزیدُ فِی الجِماعِ؛بوى خوش، قلب را استوارى مىبخشد و بر توان همبسترى مى افزاید .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۱۰ ، حدیث ۳
امام کاظم علیهالسلام :
لا یَنبَغِی للرَّجُلِ أن یَدَعَ الطِّیبَ فی کُلِّ یَومٍ ، فإن لَم یَقدِرْ علَیهِ فَیَومٌ ویَومٌ لا ، فإن لَم یَقدِرْ ففی کُلِّ جُمُعَةٍ و لا یَدَعْ
شایسته است که مرد هر روز از بوى خوش استفاده کند ؛ اگر هر روز نتوانست ، یک روز در میان عطر زند و چنانچه این هم مقدورش نبود جمعهها را ترک نکند .الکافی : ۶ / ۵۱۰ / ۴
امام رضا علیهالسلام :
الطِّیبُ مِن أخلاقِ الأنبیاءِ؛عطر زدن از اخلاق پیامبران است .الکافی : ۶ / ۵۱۰ / ۱
امام رضا علیهالسلام :
ثَلاثٌ مِن سُنَنِ المُرسَلینَ : العَطَرُ ، وأخذُ الشَّعرِ ، وکَثرَةُ الطَّروقَةِ؛
از سنّتهاى پیامبران است : عطر زدن ، کوتاه کردن مو و فراوانىِ آمیزش .الکافی ، جلد ۵ ، صفحه ۳۲۰ ، حدیث ۳
امام على علیهالسلام :
اِستِجادَةُ الحِذاءِ ؛ وِقایَةٌ لِلبَدَنِ ، و عَونٌ عَلَى الصَّلاةِ وَالطَّهورِ؛
کفش خوب به پا کردن ، مایه نگهدارى بدن است و یارىدهندهاى است بر نماز و طهارت .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۶۲ ، حدیث ۱
امام على علیهالسلام :
مَن أرادَ البَقاءَ ولا بَقاءَ فَلْیُباکِرِ الغَداءَ ، وَلیُجَوِّدِ الحِذاءَ ، وَلیُخَفِّفِ الرِّداءَ .
هر کس طالب ماندن است ، که البته ماندنى در کار نیست ؛ صبح زود صبحانه بخورد ، کفشِ خوب بپوشد، قرض خود را کم کند .عیون أخبار الرضا علیهالسلام : ۲ / ۳۸ / ۱۱۲
امام صادق علیهالسلام :
وَطِئَ رَسولُ اللّهِ صلى الله علیه و آله و سلّم الرَّمضاءَ فَأَحرَقَتهُ ، فَوَطِئَ عَلَى الرِّجلَةِ ؛ وهِیَ البَقلَةُ الحَمقاءُ ، فَسَکَنَ عَنهُ حَرُّ الرَّمضاءِ ، فَدَعا لَها وکانَ یُحِبُّها صلى الله علیه و آله و سلّم ویَقولُ : مِن بَقلَةٍ ما أبرَکَها؛
پیامبر خدا بر زمین سوختهاى پا نهاد و آن زمین ، پایش را سوزاند . پس ، پاى خویش را بر خُرفه نهاد و در نتیجه ، سوزش حاصل از زمین سوخته ، فرو نشست . از آن پس ، پیامبر صلى الله علیه و آله و سلّم خُرفه را دوست داشت ، براى آن دعا مىکرد و مىگفت : چه گیاه پُر برکتى است!الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۷
امام حسین علیهالسلام :
قالَ لی رَسولُ اللّهِ صلى الله علیه و آله و سلّم : یا بُنَیَّ . . . وَاستَجِدِ النِّعالَ ؛ فَإِنَّها خَلاخیلُ الرِّجالِ ؛
پیامبر خدا به من فرمودند: فرزندم! . . . کفش خوب به پا کن که کفش ، خلخالِ (زینت پاى) مردان است .
دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۴ ، حدیث ۵۹۱
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
دُمْ على الطَّهـارَةِ یُوَسَّعْ علَیکَ فی الرِّزقِ؛پیوسته در حال طهارت و پاکیزگى باش، روزیت افزایش مىیابد.
کنز العمّال : ۴۴۱۵۴
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند :
الخِلالُ بَعدَ الطَّعامِ ؛ یَشُدُّ اللِّثاتِ ، ویَجلِبُ الرِّزقَ ، ویُطَیِّبُ النَّکهَةَ؛
خلال کردن پس از [خوردن] غذا ، لثهها را محکم مىکند، روزى مىآورد و بوى دهان را خوش مىسازد.
إحقاق الحقّ ، جلد ۱۲ ، صفحه ۲۸۳
عن أحمد بن عبد اللّه الأسدی عن رجل عن الإمام الصادق علیهالسلام :
ناوَلَ النَّبِیُّ صلى الله علیه و آله و سلّم جَعفَرَ بنَ أبی طالِبٍ علیهالسلام خِلالاً ، فَقالَ لَهُ :
یا جَعفَرُ ، تَخَلَّل ؛ فَإِنَّهُ مَصلَحَةٌ لِلفَمِ – أو قالَ : لِلِّثَةِ – ، ومَجلَبَةٌ لِلرِّزقِ؛
- به نقل از احمد بن عبد اللّه اسدى، از مردى، از امام صادق(علیهالسلام): پیامبر خدا، خلالى به جعفر بن ابىطالب دادند و فرمودند: اى جعفر! خلال کن ، که این کار، موجب بهداشت دهان (یا فرمودند: لثه) و سبب جلب روزى است.الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۷۶ ، حدیث ۴
پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله و سلّم) می فرمایند :
تَخَلَّلوا عَلى أثَرِ الطَّعامِ ؛ فَإِنَّهُ صِحَّةٌ لِلنّابِ وَالنَّواجِذِ ، ویَجلِبُ عَلَى العَبدِ الرِّزقَ؛
در پى غذا خوردن ، خلال کنید؛ چرا که مایه سلامت دندانهاى نیش و نواجد (آسیا) است و براى انسان ، جلب روزى مىکند.مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۳۱ ، حدیث ۱۰۶۱
قالَ عَبدُاللّهِ بنُ أبی یَعفورٍ لِلصّادِقِ علیهالسلام : جُعِلتُ فِداکَ ! یُقالُ : مَا استُنزِلَ الرِّزقُ بِشَیءٍ مِثلِ التَّعقیبِ فیما بَینَ طُلوعِ الفَجرِ إلى طُلوعِ الشَّمسِ .
فَقالَ : أجَل ، ولکِن اُخبِرُکَ بِخَیرٍ مِن ذلِکَ ، أخذِ الشّارِبِ وتَقلیمِ الأَظفارِ یَومَ الجُمُعَةِ ، وتَقلیمُ الأَظفارِ یَومَ الخَمیسِ یَدفَعُ الرَّمَدَ ؛
عبد اللّه بن ابى یعفور به امام صادق(علیهالسلام) گفت: فدایت شوم! گفته مىشود هیچ چیز به اندازه تعقیبات میان طلوع سپیده و طلوع خورشید ، سبب نزول روزى نشده است.
امام صادق(علیهالسلام) فرمودند: آرى؛ امّا تو را از بهتر از این آگاه سازم: گرفتن سبیل و کوتاه کردن ناخن در روز جمعه. کوتاه کردن ناخنها در روز پنجشنبه نیز چشمْدرد را دور مىکند.
من لا یحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۱۲۷ ، حدیث ۳۱۰
امام کاظم(علیهالسلام) نیز می فرمایند:
غَسلُ الرَّأسِ بِالسِّدرِ یَجلِبُ الرِّزقَ جَلباً ؛شستن سر با سدر ، روزىآور است .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۴ ، حدیث ۶
قال الصادق – علیه السلام -:
لیتزین احدکم یوم الجمعة یغتسل و یتطیب و یسرح لحیته و یلبس انظف ثیابه ولیتهیاء للجمعة ولیکن علیه فى ذلک الیوم السکینة و الوقار ؛
باید هر یک از شما در روز جمعه خود را بیاراید (رعایت چهار نوع نظافت 
۱ – غسل کند.
۲ – عطر بزند
۳ – ریش و موهاى خود را شانه کند.
۴ – پاکیزه ترین جامه هایش را بپوشد و براى نماز جمعه آماده شود، البته باید آرامش و وقار در رفتار او نمایان باشد.
(فروع کافى ، ج ۳، ص ۴۱۷).
قال رسول الله – صلى الله علیه وآله -:
السواک شطر الوضوء ؛ مسواک کردن جزئى از وضو است .(محجة البیضاء، ج ۱، ص ۲۹۷)
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
الماءُ الَّذی تُسَخِّنُهُ الشَّمسُ لا تَوَضَّؤوا بِهِ ، ولا تَغتَسِلوا بِهِ ، ولا تَعجِنوا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ البَرَصَ ؛
با آبى که به آفتاب گرم شده است ، نه وضو سازید ، نه غسل کنید و نه خمیر بسازید ؛ چرا که پیسى مىآورد .
الکافی ، جلد ۳ ، صفحه ۱۵ ، حدیث ۵
امام على علیهالسلام :
قِیامُ اللَّیلِ مَصَحَّةُ البَدَنِ ؛
شب زندهدارى ، مایه تندرستى است .
تهذیب الأحکام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۲۱ ، حدیث ۴۵۷ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۶۷ ، حدیث ۴۸
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
نَظِّفُوا طَریقَ القرآنِ ، قیلَ : یا رسولَ اللّه ، وما طَریقُ القرآنِ ؟ قالَ : أفواهُکُم ، قیلَ : بماذا ؟ قالَ : بالسِّواکِ ؛
گذرگاه قرآنرا نظافت کنید. عرض شد: اى رسول خدا، گذرگاه قرآن چیست؟ فرمودند: دهانهایتان. عرض شد: با چه تمیزش کنیم؟ فرمودند: با مسواک زدن .بحار الأنوار : ۹۲ / ۲۱۳ / ۱۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۶۰
پیامبراکرم صلىاللهعلیهوآله وسلم فرمودند:
خَمْسٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلینَ: اَْلْحَیاءُ وَ الْحِلْمُ وَ الْحِجامَةُ وَ السِّواکُ وَ التَّعَطُّرُ؛
پنج چیز از سنت پیغمبران است: حیا، بردبارى، حجامت کردن، و مسواک و عطر زدن.نهج الفصاحه، ح ۱۴۶۳
امام رضا علیهالسلام فرمودند:
مِن اَخلاقِ النبیاءِ التَّنَظُّفُ؛پاکیزگى از اخلاق پیامبران است.کافى، ج ۵، ص ۵۶۷، ح ۵۰
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
النّظافه من الإیمان؛پاکیزگى از ایمان است.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
النّظر إلى الخضره یزید فی البصر؛به سبزه نگریستن بینائى را فزون می کند.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما جاءنی جبرئیل قطّ إلّا أمرنی بالسّواک حتّى لقد خشیت أن أحفی مقدّم فمی؛
هر وقت جبریل پیش من آمد مرا به مسواک کردن فرمان داد تا آنجا که ترسیدم جلو دهان خود را ببرم
.
نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
فی السّواک ثمانیه خصال: یطیب الفم، و یشدّ اللّثه، و یجلو البصر، و یذهب البلغم، و یفرّح الملائکه، و یرضی الرّبّ، و یزید فی الحسنات، و یصحّ المعده؛در مسواک کردن هشت فائده هست: دهان را پاکیزه کند، و لثه را محکم کند، و چشم را روشن کند، و بلغم ببرد، و فرشتگان را خوشحال کند، و پروردگار را خشنود کند، و اعمال خوب را بیفزاید، و معده را به صلاح آرد.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
غسل الإناء و طهاره الفناء یورثان الغنى؛شستن ظرفها و پاکیزگى حیاط، مایه غناست.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیکم بالسّواک فنعم الشی ء السّواک یشدّ اللّثه و یذهب بالبخر و یصلح المعده و یزید فی درجات الجنّه و یرضی الرّبّ و یسخط الشّیطان؛مسواک کنید که مسواک خوب چیزی است، لثه را محکم کند و بوى دهان ببرد و معده را به صلاح آورد و درجات بهشت بیفزاید و پروردگار را خشنود کند و شیطان را به خشم آرد.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیکم بالسّواک فإنّه مطیبه للفم مرضاه للرّبّ؛مسواک کنید که مایه پاکیزگى دهان و رضاى خداست.
نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طیّبوا أفواهکم بالسّواک؛دهانهاى خویش را به مسواک پاکیزه کنید.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّواک من الفطره؛مسواک کردن اقتضاى فطرت است.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّواک مطهره للفم مرضاه للرّبّ و مجلاه للبصر؛مسواک کردن موجب پاکى دهان و رضایت پروردگار و روشنى چشم است.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّواک یزید الرّجل فصاحه؛مسواک کردن فصاحت مرد را افزون می کند.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّواک نصف الإیمان و الوضوء نصف الإیمان؛مسواک کردن یک نیمه ایمان است. و وضو گرفتن یک نیمه ایمان است.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رکعتان بسواک أفضل من سبعین رکعه بغیر سواک و دعوه فی السّرّ أفضل من سبعین دعوه فی العلانیه و صدقه فی السّرّ أفضل من سبعین صدقه فی العلانیه؛دو رکعت نماز با مسواک بهتر از هفتاد رکعت بدون مسواک است و یک دعاى نهان بهتر از هفتاد دعاى آشکار است و یک صدقه نهان بهتر از هفتاد صدقه آشکار است.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خمس من سنن المرسلین: الحیاء و الحلم و الحجامه و السّواک و التّعطّر؛پنج چیز از سنت پیغمبران است حیا و حلم و حجامت و مسواک و عطر زدن.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حبّذا المتخلّلون من أمّتی فی الوضوء و الطّعام؛چه نیکند از امت من آنها که در وضو و غذا مسواک می کنند.
نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث یجلین البصر: النّظر إلى الخضره و إلى الماء الجاری و إلى الوجه الحسن؛سه چیز چشم را قوت می دهد: دیدن سبزه و آب جارى و روى خوب.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث حقّ على کلّ مسلم: الغسل یوم الجمعه و السّواک و الطّیب؛سه چیز است که بر هر مسلمانى لازم است: غسل جمعه و مسواک زدن و استعمال بوى خوش.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تنظّفوا بکلّ ما استطعتم فإنّ اللَّه تعالى بنى الإسلام على النّظافه و لن یدخل الجنّه إلّا کلّ نظیف؛
هر چه مى توانید پاکیزه باشید زیرا خداوند اسلام را بر پاکیزگى نهاده و جز مردم پاکیزه کسى به بهشت نمی رود.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تخلّلوا فإنّه نظافه و النّظافه تدعوا إلى الإیمان و الإیمان مع صاحبه فی الجنّه؛
دندانها را تمیز کنید زیرا مایه نظافت است و نظافت باعث ایمان است و ایمان با صاحب خود در بهشت است.
نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الإسلام نظیف فتنظّفوا فإنّه لا یدخل الجنّه إلّا نظیف؛
اسلام پاکیزه است شما نیز پاکیزه باشید زیرا به جز پاکیزگان کسى به بهشت نمی رود.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالى طیّب یحبّ الطّیب نظیف یحبّ النّظافه، کریم یحبّ الکرم، جواد یحبّ الجود فنظّفوا أفنیتکم و لا تشبّهوا بالیهود.خداوند خوشبو است و بوى خوش را دوست دارد،پاکیزه است و پاکیزگى را دوست دارد، بزرگوار است و بزرگوارى را دوست دارد،بخشنده است و بخشش را دوست دارد پس جلو خانه هاى خویش را پاکیزه سازید و مانند یهودان مباشید.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالى جمیل یحبّ الجمال سخیّ یحبّ السّخاء، نظیف یحبّ النّظافه؛
خداوند زیباست و زیبائى را دوست دارد، بخشنده است و بخشش را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگى را دوست دارد.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الإسلام نظیف فتنظّفوا فإنّه لا یدخل الجنّه إلّا نظیف؛اسلام پاکیزه است، شما نیز پاکیزه باشید که هر کس پاکیزه نیست به بهشت نمى رود.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إن أفواهکم طرق للقرآن فطیّبوها بالسّواک؛دهانهاى شما معبر قرآن است آن را با مسواک پاکیزه کنید.
نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أمرت بالسّواک حتّى خفت على أسنانی؛مرا آن قدر به مسواک زدن فرمان دادند که بر دندانهاى خود بیمناک شدم.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أمرت بالسّواک حتّى خشیت أن یکتب علیّ؛
مرا آن قدر به مسواک زدن فرمان دادند که ترسیدم مسواک زدن بر من واجب شود.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اللّهمّ عافنی فی بدنی. اللّهمّ عافنی فی سمعی. اللّهمّ عافنی فی بصری. اللّهمّ إنّی أعوذ بک من الکفر و الفقر. اللّهمّ إنّی أعوذ بک من عذاب القبر، لا إله إّلا أنت؛
خدایا تن مرا سالم دار خدایا گوش مرا سالم دار خدایا چشم مرا سالم دار خدایا از کفر و فقر به تو پناه مى برم، خدایا از عذاب قبر به تو پناه می برم، خدائى جز تو نیست.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اللّهمّ إنّی أسألک صحّه فی إیمان و إیمانا فی حسن خلق و نجاحا یتبعه فلاح؛
خدایا من از تو صحتى می خواهم که قرین ایمان باشد و ایمانى که با نیک خوئى همراه باشد و موفقیتى که رستگارى دنبال آن باشد.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفشوا السّلام تسلموا؛سلام را آشکار سازید تا سلامت مانید.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اغسلوا ثیابکم و خذوا من شعورکم و استاکوا و تزیّنوا و تنظّفوا فإنّ بنی إسرائیل لم یکونوا یفعلون ذلک فزنت نساؤهم؛لباسهاى خود را تمیز کنید و موهاى خود را کم کنید، مسواک بزنید و آراسته و پاکیزه باشید زیرا یهودان چنین نکردند و زنانشان زناکار شدند.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أطلب العافیه لغیرک ترزقها فی نفسک؛عافیت را براى دیگران بخواه تا نصیب تو شود.نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا استکتم فاستاکوا عرضا؛وقتى مسواک مى کنید، مسواک را به عرض دهان بکشید.نهج الفصاحه
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی – عَلَیْهِ السَّلام – :
غَسْلُ الْیَدَیْنِ قَبْلَ الطَّعامِ یُنْفِی الْفَقْرَ، وَبَعْدَهُ یُنْفِی الْهَمَّ؛
امام حسن مجتبی – علیه السلام – فرمودند: شستن دست ها قبل از طعام فقر و تنگدستی را می زداید و بعد از آن ناراحتی ها و آفات را از بین می برد.کلمة الإمام الحسن – علیه السلام -، ص ۴۶
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی – عَلَیْهِ السَّلام – :
تَرْکُ الزِّنا، وَکَنْسُ الْفِناء، وَغَسْلُ الاْناء مَجْلَبَةٌ لِلْغِناء؛
امام حسن مجتبی – علیه السلام – فرمودند: انجام ندادن زنا، جاروب و نظافت کردن راهرو و درب منزل، و شستن ظروف سبب رفاه و بی نیازی می گردد.کلمة الإمام حسن – علیه السلام -، ص ۲۱۲
قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراء – سلام الله علیها – : لا یَلُومَنَّ امْرُءٌ إلاّ نَفْسَهُ، یَبیتُ وَ فی یَدِهِ ریحُ غَمَر ؛
حضرت فاطمه زهرا – سلام الله علیها – فرمودند: کسی که بعد از خوردن غذا، دست های خود را نشوید دست هایش آلوده باشد، ـ چنانچه ناراحتی برایش بوجود آید ـ کسی جز خودش را سرزنش نکند.
کنزل العمّال، ج ۱۵، ص ۲۴۲، ح ۴۰۷۵۹
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
طهر قلبک بالتقوی و الیقین عندطهارة جوارحک بالماء؛
در وقت پاکیزه نمودن اعضای خود با آب ، دل خویش را به پرهیزگاری و یقین پاک گردان .
( بحار الانوار، ج ,۸۰ ص ۲۳۹ )
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند :
در بامداد وعصر که هوا خنک است راه پیمایی کن ودر وسط روز که هوا گرم است مردم را (برای استراحت وآسایش) باز دار وآهسته بران (تا ناتوانان نیز بتوانند همراه توانایان بیایند).
نهج البلاغه فیض الاسلام : نامه ۱۲ / ۸۵۶
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
طوبی لمن اسلم وکان عیشه کفافاً وقواه شداداً؛
خوشبخت کسی است که اسلام را پذیرفته و به قدر معاش خود در آمد دارد وقوای بدنش نیرومند است.
بحار الانوار : ۷۲ / ۶۷
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
ان الله یحب الرجل القوی؛خداوند متعال انسان قوی ونیرومند را دوست دارد. بحار الانوار : ۶۴ / ۱۸۴
امام صادق (علیه السلام) توصیه فرمودند :
ولاتسمنوا تسمُّن الخنازیر للذبح؛از چاق شدن همانند خوکهایی که برای ذبح نگهداری می شوند، بپرهیزید.
الکافی : ۶ / ۲۷۰
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند :
من یعمل یزدد قوةً ، من یقصر فی العمل یزدد فترة؛
هر کس کار (بدنی ) کند قوی تر شده، وهر کس در کار کردن کوتاهی نماید، ضعیف تر خواهد شد .
غرر الحکم : ۵ / ۲۰۴
پیامبراکرم صلى الله علیه و آله و سلّم می فرمایند:
الحِمیَةُ رَأسُ الدَّواءِ ، وَالمَعِدَةُ بَیتُ الدّاءِ ، وعَوِّدوا کُلَّ جِسمٍ مَا اعتادَ؛
پرهیز، سرآمد درمان، و معده، خانه درد است . هر بدنى را به همان که بدان خو مىگیرد، عادت دهید .
الأحکام النبویّة ، جلد ۲ ، صفحه ۷
امام صادق علیهالسلام می فرمایند:
لاَ تَدَعُوا آنِیَتَکُمْ بِغَیْرِ غِطَاءٍ ؛ فإنَّ الشَّیْطَانَ إذَا لَمْ تُغَطَّ الآنِیَةُ بَزَقَ فِیها ، وَأخَذَ مِمَّا فِیهَا مَا شَاءَ؛
ظرفهاى خود را بدون در پوش نگذارید ؛ زیرا هر گاه روى ظرفها پوشیده نباشد ، شیطان در آنها آب دهان مىاندازد و هر چه بخواهد از آنها بر مىدارد .مستدرک الوسائل : ۸ / ۲۹۵ / ۹۴۸۵
امام على علیهالسلام می فرمایند:
إنَّ صِحَّةَ الجِسمِ مِن قِلَّةِ الطَّعامِ ، وقِلَّةِ الماءِ .
سلامت تن ، از کمىِ غذا و کمىِ آب است .تحف العقول ، صفحه ۱۷۲
امام على علیهالسلام می فرمایند:
قِلَّةُ الغِذاءِ أکرَمُ لِلنَّفسِ ، وأدوَمُ لِلصِّحَّةِ .کمخورى، مایه گرامى داشتن بیشترِ خویش است و سلامت را بیشتر استمرار مىبخشد .غرر الحکم ، حدیث ۶۸۱۹
پیامبر صلىاللهعلیهوآله :
مَنْ قَلَّ طَعْمُهُ صَحَّ بَدَنُهُ وَ مَنْ کَثُرَ طَعْمُهُ سَقُمَ بَدَنُهُ وَ قَسا قَلْبُهُ؛هر کس کم بخورد، سالم مىماند و هر کس زیاد بخورد تنش بیمار مىشود و قساوت قلب پیدا مىکند.نهج الفصاحه، ح ۲۷۷۹٫
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بلا همانند قندیل ها بین آسمان و زمین آویزان است، هرگاه بنده عافیت را از پروردگارش بخواهد، خدای متعال بلا را از او برگرداند، [حتی] در حالی که برای او قطعی شده باشد.( کنز العمال : ج ۷ ص ۸۲۵ ح ۲۱۵۶۰ )
پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله و سلم می فرمایند :
اِغْتَنِموا بَردَ الرَّبیعِ فَاِنَّهُ یَفعَلُ بِاَبدانِکُمْ ما یَفعَلُ بِاَشجارِکُم وَ اجْتَنِبوا بَردَ الخَریفِ فَاِنَّهُ یَفعَلُ بِاَبدانِکُم ما یَفعَلُ بِاَشجارِکُم ؛غنیمت بدانید هواى بهار را، زیرا که با بدنهاى شما همان مىکند که با درختان مىکند و خودتان را از هواى پائیز بپوشانید که با شما همان مىکند که با درختان مىکند. بحارالأنوار، ج ۵۹، ص ۲۷۱، ح ۶۹٫
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
إیّاکُم وَالجُلوسَ فِی الشَّمسِ ؛ فَإِنَّها تُبلِی الثَّوبَ ، وتُنتِنُ الرّیحَ ، وتُظهِرُ الدّاءَ الدَّفینَ .
از نشستن در آفتاب ، حذر کنید ؛ چرا که جامه را کهنه مىکند ، بوى [بدن] را بد مىسازد و درد نهفته را آشکار مىنماید .المستدرک على الصحیحین ، جلد ۴ ، صفحه ۴۵۶ ، حدیث ۸۲۶۴ عن ابن عبّاس ، کنز العمّال ، جلد ۹ ، صفحه ۱۳۹ ، حدیث ۲۵۴۰۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۰
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
فِی الشَّمسِ أربَعُ خِصالٍ : تُغَیِّرُ اللَّونَ ، وتُنتِنُ الرّیحَ ، وتُخلِقُ الثِّیابَ ، وتورِثُ الدّاءَ .
در آفتاب ، چهار چیز است : رنگ را دیگرگون مىسازد ، بوى [بدن] را بد مىکند ، جامه را کهنه مىنماید ، و بیمارى بر جاى مىنهد .
الخصال ، صفحه ۲۴۹ ، حدیث ۱۱۱ عن موسى بن إبراهیم المروزی عن الإمام الکاظم علیهالسلام ، روضة الواعظین ، صفحه ۳۴۰ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۸۳ ، حدیث ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۲
امام على علیهالسلام :
إذا جَلَسَ أحَدُکُم فِی الشَّمسِ فَلیَستَدبِرها بِظَهرِهِ ؛ فَإِنَّها تُظهِرُ الدّاءَ الدَّفینَ .
هر گاه کسى از شما در زیر آفتاب مىنشیند ، پشت به خورشید قرار گیرد؛ چرا که آفتاب ، بیمارىهاى نهفته را آشکار مىسازد.بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۸۳ ، حدیث ۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۲
امام على علیهالسلام :
مَن کَثُرَ أکلُهُ قَلَّت صِحَّتُهُ ، وثَقُلَت عَلى نَفسِهِ مُؤنَتُهُ .
هر کس خوردنش بسیار شود ، تندرستىاش کاهش مىیابد و هزینهاش بر وى سنگین مىگردد .
غرر الحکم ، حدیث ۸۹۰۳ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۴۳۴ ، حدیث ۷۵۰۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۶
امام رضا علیهالسلام :
مَن أرادَ ألاّ یَشتَکِیَ مَثانَتَهُ ، فَلا یَحبِسِ البَولَ ولَو عَلى ظَهرِ دابَّتِهِ.
هر کس مىخواهد مثانهاش به عارضهاى گرفتار نشود ، پیشاب خود را نگه ندارد ، حتّى اگر که بر پشت مَرکب خویش نشسته باشد .
طبّ الإمام الرضا علیهالسلام ، صفحه ۳۵ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۸۶
امام رضا علیهالسلام :
اُدخُلِ الخَلاءَ لِحاجَةِ الإِنسانِ ، وَالبَث فیهِ بِقَدرِ ما تَقضی حاجَتَکَ ، ولا تُطِل فیهِ ؛ فَإِنَّ ذلِکَ یورِثُ الدّاءَ الدَّفینَ .
براى قضاى حاجت ، به آبریزگاه برو و در آنجا به همان اندازه که قضاى حاجت کنى ، بمان و آن را به درازا مکشان ؛ چرا که این کار ، درد نهفته را در پى مىآورد .
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۱۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۳۸ در بحار الأنوار به جاى «الداء الدفین ( درد نهفته در داخل انسان )» عبارت «داء الفیل (پاخره و پافیلى )» آمده است . علاّمه مجلسى ، در توضیح روایت مىگوید : به وجود آمدن پاخره در اثر زیاد نشستن در آبریزگاه ، شاید بهخاطر موادّى باشد که از قسمتهاى بالاى بدن به طرف پاها سرازیر شده و موجب ضعف و سستى آنها مىشود.
امام کاظم علیهالسلام :
السِّواکُ فِی الخَلاءِ یورِثُ البَخَرَ .
مسواک زدن در آبریزگاه ، بد بویى دهان را در پى مىآورد .
کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۵۲ ، حدیث ۱۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۹۶
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
کَبُرَ مَقتاً عِندَ اللّه الأَکلُ مِن غَیرِ جوعٍ ، وَالنّومُ مِن غَیرِ سَهَرٍ .
خوردن بدون گرسنگى و خوابیدن بدون بیدارى کشیدن [و احساس نیاز به خواب] ، نزد خداوند ، گناهى سهمگین است .
الفردوس ، جلد ۳ ، صفحه ۳۰۶ ، حدیث ۴۹۲۰ عن عبد اللّه بن عمرو ، کنز العمّال ، جلد ۱۶ ، صفحه ۸۰ ، حدیث ۴۴۰۱۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۸۴
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
إذا نامَ أحَدُکُم وفی یَدِهِ ریحُ غَمَرٍ ، فَلَم یَغسِل یَدَهُ فَأَصابَهُ شَیءٌ ، فَلا یَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ .
اگر کسى از شما در حالى خوابید که در دستانش بوى گوشت بود و آن را نشست و آنگاه عارضهاى به وى رسید ، مباد جز خویش را نکوهش کند .کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۴۳ ، حدیث ۴۰۷۶۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۶۶
امام کاظم علیهالسلام :
عَلاماتُ الدَّمِ أربَعٌ : الحِکَّةُ ، وَالبَثرَةُ وَالنُّعاسُ ، وَالدَّوَرانُ .
خون (غلبه خون) را چهار نشانى است : خارش ، جوش ، چرتزدگى و سرگیجه .
الخصال ، صفحه ۲۵۰ ، حدیث ۱۱۵ عن یونس بن عبدالرحمن ، روضة الواعظین ، صفحه ۳۴۰ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۹۷ ، حدیث ۱۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۵۸
امام رضا علیهالسلام :
مَن أرادَ ألاّ یَشتَکِیَ اُذُنَهُ ، فَلیَجعَل فیها عِندَ النَّومِ قُطنَةً .
هر کس مىخواهد گوشهایش درد نگیرد ، به هنگام خواب در آنها پنبه بگذارد .
طبّ الإمام الرضا علیهالسلام ، صفحه ۳۷ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴ وفیه «یؤلمه» بدل «یشتکی» دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۱۸
امام حسین علیهالسلام :
قالَ لی رَسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم : یا بُنَیَّ ، نَم عَلى قَفاکَ یَخمَص بَطنُکَ ، وَاشرَبِ الماءَ مَصّا یَمرَأکَ أکلُکَ ، وَاکتَحِل وَترا یُضِئ لَکَ بَصَرُکَ ، وَادَّهِن غِبّا تَتَشَبَّه بِسُنَّةِ نَبِیِّکَ .
پیامبر خدا به من فرمودند: «فرزندم! به پشت بخواب تا شکمت کوچک شود ، آب را به مکیدن بنوش تا خوردنت بر تو گوارا آید ، به شمارِ دفعات فرد ، سرمه بکش تا چشمانت روشن شود و یک روز در میان ، روغن بزن تا به سنّت پیامبر خویش ، عمل کرده باشى».
دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۴ ، حدیث ۵۹۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۰
امام صادق علیهالسلام :
السُّنَّةُ فِی النّورَةِ فی کُلِّ خَمسَةَ عَشَرَ یَوماً ، فَإِن أتَت عَلَیکَ عِشرونَ یَوماً ولَیسَ عِندَکَ فَاستَقرِض عَلَى اللّهِ .
سنّت در مورد نوره ، آن است که هر پانزده روز یک بار انجام شود . اگر بیست روز بر تو گذشت و این کار را انجام ندادى و هیچ چیز هم براى خرید آن نداشتى ، به حساب خداوند ، قرض کن .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۶ ، حدیث ۹
امام صادق علیهالسلام :
التَّنَظُّفُ بِالموسى فی کُلِّ سَبعٍ، وبِالنّورَةِ فیکُلِّ خَمسَةَ عَشَرَ یَوماً؛
زدودن موها با تیغ در هر هفت روز ، و با نوره در هر پانزده روز ، پسندیده است .
مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۳۸ ، حدیث ۳۴۶ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۳ ، حدیث ۱
امام على علیهالسلام :
اُحِبُّ لِلمُؤمِنِ أن یَطلِیَ فی کُلِّ خَمسَةَ عَشَرَ یَوماً ؛
براى مؤمن ، این را دوست دارم که در هر پانزده روز یک بار ، موزدایى کند .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۶ ، حدیث ۸
امام کاظم علیهالسلام :
غَسلُ الرَّأسِ بِالسِّدرِ یَجلِبُ الرِّزقَ جَلباً ؛ شستن سر با سدر ، روزىآور است .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۴ ، حدیث ۶
امام صادق علیهالسلام :
لا تَتَّکِ فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یُذیبُ شَحمَ الکُلیَتَینِ ، ولا تُسَرِّح فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یُرِقُّ الشَّعرَ . . . ولاتَتَدَلَّک بِالخَزَفِ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ البَرَصَ ، ولا تَمسَح وَجهَکَ بِالإِزارِ ؛ فَإِنَّهُ یَذهَبُ بِماءِ الوَجهِ ؛
در حمّام ، تکیه نزن ؛ چرا که چربى کلیهها را ذوب مىکند . در حمّام ، شانه مزن ؛ چرا که مو را باریک مىکند . سفال(سنگپا) را به تن ممال ؛ چرا که پیسى مىآورد . لُنگ را نیز بر صورت خود مکش ؛ چرا که آبِ روى را مىبَرَد .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۱ ، حدیث ۲۴
امام صادق علیهالسلام :
إیّاکَ والتَّمَشُّطَ فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ وَباءَ الشَّعرِ ؛از شانه کردن در حمّام بپرهیز ؛ چرا که وباى مو مىآورد .
علل الشرائع ، صفحه ۲۹۲ ، حدیث ۱
الإمام علیّ علیهالسلام
- کانَ یَقولُ: ألا لا یَستَلقِیَنَّ أحَدُکُم فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یُذیبُ شَحمَ الکُلیَتَینِ ، ولا یَدلُکَنَّ رِجلَیهِ بِالخَزَفِ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ الجُذامَ . امام على علیهالسلام :
زنهار! مبادا که کسى در حمّام ، به پشت بخوابد ؛ زیرا این کار ، چربى کلیهها را ذوب مىکند ؛ و مبادا کسى پاهاى خود را سفال (سنگ پا) بکشد ؛ زیرا این کار ، جذام مىآورد .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۰ ، حدیث ۱۹ عن عمر بن یزید عن الإمام الصادق علیهالسلام ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۳۴ ، حدیث ۳۳۲ وفیه «رجله» بدل «رجلیه» ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۱ ، حدیث ۲۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۶
امام رضا علیهالسلام :
مَنِ اغتَسَلَ مِنَ الماءِ الّذی قَدِ اغتُسِلَ فیهِ فَأَصابَهُ الجُذامُ فَلا یَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ ؛
هر کس با آبى غسل کند که پیشتر در آن غسل شده است و بدین سبب به جذام مبتلا شود ، کسى جز خود را نکوهش نکند .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۳ ، حدیث ۳۸ عن محمّد بن علیّ بن جعفر دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۶
امام رضا علیهالسلام :
إذا أرَدتَ ألاّ یَظهَرَ فی بَدَنِکَ بَثرَةٌ ولا غَیرُها ، فَابدَأ عِندَ دُخولِ الحَمّامِ بِدُهنِ بَدَنِکَ ، بِدُهنِ البَنَفسَجِ ؛
اگر مىخواهى که در بدنت جوش و جز آن رُخ ننماید ، هنگام در آمدن به حمّام ، چرب کردن بدن خود را به روغن بنفشه ، آغاز کن .
طبّ الإمام الرضا علیهالسلام ، صفحه ۳۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۲ وفیه « فدهِّن» بدل «بدهن» دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۴
امام کاظم علیهالسلام :
شَعرُ الجَسَدِ إذا طالَ قَطَعَ ماءَ الصُّلبِ ، وأرخَى المَفاصِلَ ، ووَرَّثَ الضَّعفَ ، وَالسِّلَّ ، وإنَّ النّورَةَ تَزیدُ فی ماءِ الصُّلبِ ، وتُقَوِّی البَدَنَ ، وتَزیدُ فی شَحمِ الکُلیَتَینِ ، وتُسمِنُ البَدَنَ ؛
موى سر ، چون بلند شود ، آب کمر از جریان مىافتد ، مفاصل ، سست مىشوند و ضعف و سِل به دنبال مىآورد . امّا نوره ، آب کمر را افزون مىسازد ، بدن را تقویت مىکند ، بر پیهِ کلیهها مىافزاید و بدن را چاق مىکند .بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۹۱ ، حدیث ۱۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۴۲
امام على علیهالسلام :
النّورَةُ نُشرَةٌ وطَهورٌ لِلجَسَدِ ؛
نوره، یک تعویذ (نگه دارنده) و مایه پاکى بدن است .الکافی، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۶ ، حدیث ۷
امام صادق علیهالسلام :
إیّاکَ وشُربَ الماءِ البارِدِ وَالفُقّاعِ فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یُفسِدُ المَعِدَةَ ؛
از نوشیدن آب سرد و فقّاع در حمّام حذر کن ؛ چرا که معده را تباه مىکند .
من لایحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۱۱۳ ، حدیث ۲۳۲ ، الأمالی للصدوق ، صفحه ۴۴۵ ، حدیث ۵۹۵
امام رضا علیهالسلام :
الاِغتِسالُ بِالماءِ البارِدِ بَعدَ أکلِ السَّمَکِ یورِثُ الفالِجَ ؛
غسل کردن با آب سرد پس از خوردن ماهى ، سستْ اندامى در پى مىآورد.
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱ نقلاً عن طبّ الإمام الرضا علیهالسلام ، صفحه ۲۶ وفیه « فإنّ الماء» بدل «الاغتسال بالماء» دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۷۴
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
غَسلُ القَدَمَینِ بِالماءِ البارِدِ عَقیبَ الخُروجِ مِنَ الحَمّامِ أمانٌ مِنَ الصُّداعِ ؛
شستن پاها با آب سرد پس از بیرون آمدن از حمّام ، مایه ایمنى از سردرد است.
کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۸ ، حدیث ۲۸۳۰۰ نقلاً عن أبی نعیم فی الطبّ عن أبی هریرة دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۲
امام رضا علیهالسلام :
. . . ومَنفَعَةُ الحَمّامِ تُؤَدّی إلَى الاِعتِدالِ ، ویُنَقِّی الدَّرَنَ ، ویُلَیِّنُ العَصَبَ وَالعُروقَ ، ویُقَوِّی الأَعضاءَ الکِبارَ ، ویُذیبُ الفُضولَ وَالعُفوناتِ .
فایده حمّام کردن آن است که به اعتدال مىانجامد ، چرک را مىزداید ، پِى و رگها را نرم مىسازد ، اندامهاى بزرگ را تقویت مىکند ، و مواد زاید و عفونتها را نیز ذوب مىکند.
طبّ الإمام الرضا علیهالسلام ، صفحه ۲۹ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۰
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
الدّاءُ ثَلاثَةٌ وَالدَّواءُ ثَلاثَةٌ ؛ فَأَمَّا الدّاءُ : فَالدَّمُ وَالمِرَّةُ وَالبَلغَمُ ؛ فَدَواءُ الدَّمِ الحِجامَةُ ، ودَواءُ البَلغَمِ الحَمّامُ ، ودَواءُ المِرَّةِ المَشِیُّ ؛
درد ، سه چیز است و درمان نیز سه چیز . امّا درد ، عبارت است از : خون ، تلخه و بلغم . درمان خون ، حجامت است ، درمان بلغم ، حمّام است ، و داروى تلخه نیز راه رفتن .
بحار الأنوار ،ج ۶۲ ، صفحه ۱۲۷ ، حدیث ۸۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۶۲ مقصود از «مشىّ» در پایان روایت ، هر چیزى است که مسهل باشد. از آن رو ، مسهل را «مشى» نامیدهاند که شخص را به راه رفتن و رفتن به سمت آبریزگاه ، وادار مىسازد .
امام کاظم علیهالسلام :
الحَمّامُ یَومٌ ویَومٌ لا یُکْثِرُ اللّحْمَ ، وإدْمانُهُ کلَّ یَومٍ یُذیبُ شَحْمَ الکُلْیتَینِ ؛
یک روز در میان حمّام رفتن انسان را چاق مىکند وهر روز حمّام رفتن چربى کلیهها را آب مىکند .
مکارم الأخلاق : ۱ / ۱۲۶ / ۳۰۳
امام صادق علیهالسلام :
ثَلاثٌ یَهْدِمْنَ البدَنَ ورُبّما قَتَلْنَ : أکْلُ القَدیدِ الغابِّ ، ودُخولُ الحَمّامِ على البِطْنَةِ ، ونِکاحُ العَجائزِ ؛
سه چیز بدن را تباه مىکند و چه بسا کُشنده است : خوردن آبگوشت شب مانده ، حمّام رفتن با شکم پر و نزدیکى کردن با زنان سالخورده .بحار الأنوار : ۷۶ / ۷۵ / ۱۹
امام صادق علیهالسلام :
لا تَدخُلِ الحَمّامَ إلاّ وفی جَوفِکَ شَیءٌ یُطفِئُ عنکَ وهَجَ المَعِدَةِ ، وهُو أقْوى للبَدَنِ . ولا تَدخُلْهُ وأنتَ مُمْتَلئٌ مِن الطَّعام ؛زمانى حمّام برو که در معدهات اندک چیزى که حرارت آن را فرو نشاند باشد . این براى تقویت بدن تو بهتر است . باشکم پر نیز حمّام نرو .
مکارم الأخلاق : ۱ / ۱۲۵ / ۲۹۸ منتخب میزان الحکمة : ۱۶۶
امام على علیهالسلام :
نِعْمَ البَیتُ الحَمّامُ ؛ تُذکَرُ فیهِ النّارُ ، ویَذهَبُ بالدَّرَنِ .
چه نیکو سرایى است حمّام ؛ آتش (دوزخ) را به یاد مىآورد و چرک را (از تن) مىبرد .
الفقیه : ۱ / ۱۱۵ / ۲۳۷ منتخب میزان الحکمة : ۱۶۶
امام رضا علیهالسلام :
الجِماعُ بَعدَ الجِماعِ مِن غَیرِ أن یَکونَ بَینَهُما غُسلٌ ؛ یورِثُ لِلوَلَدِ الجُنونَ؛
آمیزش پس از آمیزش، بى آن که میان آنها غسلى صورت پذیرفته باشد، دیوانگى فرزند را در پى مىآورَد.
طبّ الإمام الرضا علیهالسلام ، صفحه ۲۸ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۸
امام على علیهالسلام :
مَن أرادَ البَقاءَ ولا بَقاءَ فَلْیُباکِرِ الغَداءَ ، وَلیُجَوِّدِ الحِذاءَ ، وَلیُخَفِّفِ الرِّداءَ ،وَلْیُقِلَّ غُشْیانَ النِّساءِ ؛
هر کس طالب ماندن است ، که البته ماندنى در کار نیست ؛ صبح زود صبحانه بخورد ، کفشِ خوب بپوشد ، قرض خود را کم کند و با زنان کمتر آمیزش کند .عیون أخبار الرضا علیهالسلام : ۲ / ۳۸ / ۱۱۲ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۸
امام على علیهالسلام :
لا رَزِیَّةَ أعظَمُ مِن دَوامِ سُقمِ الجَسَدِ ؛
مصیبتى سختتر از استمرار ناتندرستى نیست .
غرر الحکم ، حدیث ۱۰۷۲۶ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۵۴۰ ، حدیث ۹۹۹۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۳۴
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
سافِرُوا تَصِحُّوا وتَسلِمُوا؛سفر کنید تا تن درست و سالم بمانید.دانشنامه احادیث پزشکى: ج ۱ ص ۹۵ ح ۸۲
قال رسولُ اللّه(صلى الله علیه و آله وسلم):
لَولا أن أشُقَّ على اُمَّتی لأَمَرتُهُم بِالسِّواکِ مَع کُلِّ صلاةٍ ؛
اگر ترس از سختگیرى بر امّتم نبود ، دستور مى دادم که با هر نمازى مسواک زنند .الکافی : ۳/۲۲/۱ .
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
لا عَیشَ أهنَأٌ مِنَ العافِیَةِ ؛ آسایشى گواراتر از عافیت نیست .غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۱۰۷۲۸
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
لا لِباسَ أجمَلُ مِنَ السَّلامَةِ ؛ هیچ لباسى زیباتر از سلامت نیست .غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۱۰۶۳۵
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
صِحَّةُ الاَجسامِ مِن أهنَإ الأقسامِ ؛ سلامت جسم از گواراترین بهرههاست .غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۵۸۱۲
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
شَیئانِ لاَ یعرِفُ فَضلَهُما اِلاَّمَن فَقَدَهُما ؛ الشَّبابُ وَ العافِیَةُ ؛
دو نعمت است که قدر آنها را نمىداند مگر کسى که از دستشان مىدهد : جوانى و تندرستى .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۵۷۶۴
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ثَمَرَةُ الحَزمِ السَّلامَةُ ؛ سلامتى ، میوه دوراندیشى است .غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۴۵۹۰
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
تَوقَّوا البَردَ فی أوَّلِهِ وَ تَلَقَّوهُ فِی آخِرِهِ، فَإنَّهُ یَفعَلُ فِى الأبدانِ کَما یَفعَلُ فِى الأغصانِ أوَّلُهُ یُحرِقُ وَ آخِرُهُ یُورِقُ ؛
در آغاز سرما (فصل پاییز) خود را از سرما نگه دارید و در آخرش (فصل بهار) خود را به آن بسپارید ؛ زیرا سرما با تنها همان مىکند که با شاخههاى درخت : در آغاز مىسوزاند و در پایان، به برگ و بار مىنشاند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۴۵۵۱
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
بادِر شَبابَکَ قَبلَ هَرَمِکَ وَ صِحَّتَکَ قَبلَ سُقمِکَ ؛ جوانىات را پیش از پیرى، و سلامتىات را پیش از بیمارى دریاب .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۴۳۸۱
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
بِصِحَّةِ المِزاجِ تُوجَدُ لَذَّةُ الطَّعمِ ؛ با سلامت مزاج، گوارایى غذا احساس مىشود .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۴۲۸۹
حضرت امام موسى کاظم (علیه السلام) فرمودند:
لا تستغنى شیعتنا عن أربع: خمرة یصلى علیها و خاتم یتختم به و سواک یستاک به و سبحة من طین قبر أبى عبدالله علیه السلام؛
پیروان ما از چهار چیز بىنیاز نیستند:
۱ ـ سجادهاى که بر روى آن نماز خوانده شود.
۲ ـ انگشترى که در انگشت باشد.
۳ ـ مسواکى که با آن دندانها را مسواک کنند.
۴ ـ تسبیحى از خاک مرقد امام حسین (علیه السلام)
تهذیب الاحکام، ج ۶، ص ۷۵
امام صادق علیهالسلام :
الحِنّاءُ یَذهَبُ بِالسَّهَکِ ، ویَزیدُ فی ماءِ الوَجهِ ، ویُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویُحَسِّنُ الوَلَدَ ؛
حنا کردن ، بدبویى عَرَق را از میان مىبَرَد ، بر طراوت و تازگى چهره مىافزاید ، بوى دهان را خوش مىسازد و فرزند را نکو مىکند .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۴ ، حدیث ۵
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
اِختَضِبوا بِالحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ ، ویُطَیِّبُ الرّیحَ ، ویُسَکِّنُ الزَّوجَةَ ؛
به حنا خضاب بندید؛ چرا که دیده را جلا مىدهد ، مو بر مىرویاند ، بو را خوش مىسازد و همسر مرد را آرامش مىبخشد.الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۳ ، حدیث ۴
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
الحِنّاءُ خِضابُ الإِسلامِ ؛ یَزیدُ فِی المُؤمِنِ عَمَلَهُ، ویَذهَبُ بِالصُّداعِ، ویُحِدُّ البَصَرَ ، ویَزیدُ فِی الوِقاعِ ، وهُوَ سَیِّدُ الرَّیاحینِ فِی الدُّنیا وَالآخِرَةِ؛
حنا، خضاب اسلام است؛ بر [ثواب] عمل مؤمن مىافزاید ، سردرد را از میان مىبَرَد ، چشم را تیزبین مىکند ، قدرت آمیزش را افزون مىسازد و مهترِ گیاهان خوشبو در دنیا و آخرت است.
طبّ النبیّ صلى الله علیه و آله و سلّم، ص۱۰ و مکارم الأخلاق، ج۱، ص۱۸۹، ح۵۵۸
امام على علیهالسلام :
الدُّهنُ یُلَیِّنُ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الدِّماغِ ، ویُسَهِّلُ مَجارِیَ الماءِ ، ویُذهِبُ القَشَفَ ، ویُسفِرُ اللَّونَ ؛
روغن ، پوست را نرم مىکند ، بر توان مغز مىافزاید ، مجارى آب را در بدن مىگشاید ، کثافت پوست را از میان مىبَرَد و رنگ را روشنتر مىکند .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۱۹ ، حدیث ۱ وح ۴
امام رضا علیهالسلام :
مَن أرادَ ألاّ تُشقَقَ شَفَتاهُ ، ولا یَخرُجَ فیها ناسورٌ ، فَلیُدَهِّن حاجِبَیهِ ؛
هر کس مىخواهد که لبهایش نترکد و از آن ناسور بیرون نزند ، به ابروهاى خود ، روغن بمالد.
طبّ الإمام الرضا علیهالسلام ، ص۴۰ و بحار الأنوار ، ج۶۲ ، ص۳۲۵
امام باقر علیهالسلام :
دُهنُ الَّلیلِ یَجری فِی العُروقِ ، ویُرَوِّی البَشَرَةَ ، ویُبَیِّضُ الوَجهَ ؛
روغن [مالیدن] شبانه ، در رگها جریان مىیابد و پوست را آبیارى و چهره را سفید مىکند .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۱۹ ، حدیث ۵
امام رضا علیهالسلام :
إذا أرَدتَ ألاّ یَظهَرَ فی بَدَنِکَ بَثرَةٌ ولا غَیرُها ، فَابدَأ عِندَ دُخولِ الحَمّامِ بِدُهنِ بَدَنِکَ ، بِدُهنِ البَنَفسَجِ؛
اگر مىخواهى که در بدنت جوش و جز آن رُخ ننماید ، هنگام در آمدن به حمّام ، چرب کردن بدن خود را به روغن بنفشه ، آغاز کن .طبّ الإمام الرضا علیهالسلام ، ص۳۱ و بحار الأنوار ، ج۶۲ ، ص۳۲۲
امام على علیهالسلام :
اِدَّهِنوا بِالزَّیتِ وَائتَدِموا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ دُهنَةُ الأَخیارِ ، وإدامُ المُصطَفَینَ ؛
به روغن زیتون ، خود را چرب کنید و از آن، خورش سازید ؛ چرا که آن ، روغنِ نیکان و خورش برگزیدگان است .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۱ ، حدیث ۴
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
کُلُوا الزَّیتَ ، وَادَّهِنوا بِالزَّیتِ ؛ فَإِنَّهُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ ؛
زیتون بخورید و خود را با روغن زیتون چرب کنید ؛ چرا که آن ، از درختى خجسته است .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۱ ، حدیث ۱
امام صادق علیهالسلام :
البَنَفسَجُ سَیِّدُ أدهانِکُم ؛بنفشه ، مِهتر همه روغنهاى شماست .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۲۱ ، حدیث ۱
امام صادق علیهالسلام :
فَضلُ البَنَفسَجِ عَلَى الأَدهانِ کَفَضلِ الإِسلامِ عَلَى الأَدیانِ . نِعمَ الدُّهنُ البَنَفسَجُ ، لَیَذهَبُ بِالدّاءِ مِنَ الرَّأسِ وَالعَینَینِ ، فَادَّهِنوا بِهِ ؛
برترى بنفشه بر دیگر روغنها به سان برترى اسلام بر دیگر ادیان است . بنفشه ، خوب روغنى است! درد را از سر و چشمان مىبرد . خود را بدان ، چرب کنید .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۲۱ ، حدیث ۵
امام صادق علیهالسلام :
غَسلُ الرَّأسِ بِالخَطمِیِّ أمانٌ مِنَ الصُّداعِ وبَراءَةٌ مِنَ الفَقرِ، وطَهورٌ لِلرَّأسِ مِنَ الحَزازَةِ ؛
شستن سر با خَطْمى ، مایه ایمنى از سردرد ، برکنار ماندن از فقر ، و پاکیزگى سر از سبوسه است .
بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۶ ، حدیث ۱
امام کاظم علیهالسلام :
إنَّ شَعرَ الرَّأسِ إذا طالَ ضَعُفَ البَصَرُ ، وذَهَبَ بِضَوءِ نورِهِ . وطَمُّ الشَّعرِ ؛ یُجلِی البَصَرَ ، ویَزیدُ فی ضَوءِ نورِهِ ؛
موى سر ، اگر بلند شود ، دیده به ضعف مىگراید و فروغِ نورش مىرود؛ امّا کوتاه کردن مو ، دیده را جلا مىدهد و بر فروغ نور آن مىافزاید.بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۵ ، حدیث ۱۰
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَنِ اتَّخذَ شَعرا فلیُحْسِنْ وَلایَتَهُ ، أو لِیَجُزَّهُ ؛هـر کـس مو بگذارد باید خوب به آن برسد و گرنه کوتاهش کند .
وسائل الشیعه : ۱ / ۴۳۲ / ۱
عن ابن سنان :
سألتُ الصادق علیهالسلام عن إطالة الشعر ، فَقالَ : کانَ أصحابُ رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم مُقَصِّرین؛ یَعنِی الطَّمَّ؛
به نقل از ابن سنان: به امام صادق علیهالسلام گفتم : درباره بلند کردن موها چه مىفرمایى؟
فرمود ند: یاران حضرت محمّد صلى الله علیه و آله و سلّم ، موهاى خود را مىزدند ؛ یعنى کوتاه مىکردند .
مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۳۹ ، حدیث ۳۵۰
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
کَثرَةُ تَسریحِ الرَّأسِ تَذهَبُ بِالوَباءِ ، وتَجلِبُ الرِّزقَ ، وتَزیدُ فِی الجِماعِ ؛
فراوان شانه زدن موها ، وَبا را از میان مىبَرَد ، روزى مىآورد و بر قدرت انسان براى نزدیکى مىافزاید .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۹ ، حدیث ۶
عن ابن فَضّال عمّن ذکره عن الإمام الصادق علیهالسلام ، قال :
ذَکَرنَا الأَخذَ مِنَ الشّارِبِ ، فَقالَ : نُشرَةٌ ، وهُوَ مِنَ السُّنَّةِ؛
به نقل از ابن فضّال ، از راوىاى که خود از وى نام برده است -: [نزد امام صادق علیهالسلام ] از کوتاه کردن سبیل سخن به میان آوردیم . فرمودند: این عمل ، نوعى پیشگیرى از بیمارى و عمل به سنّت پیامبر صلى الله علیه و آله و سلّم است .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۷ ، حدیث ۸
امام صادق علیهالسلام :
خُذ مِن شارِبِکَ وأظفارِکَ فی کُلِّ جُمُعَةٍ ؛ فَإِن لَم یَکُن فیها شَیءٌ فَحُکَّها لا یُصیبُکَ جُنونٌ ولا جُذامٌ ولا بَرَصٌ ؛
در هر جمعه ، اندکى از سبیل و ناخنهاى خود را بگیر؛ و اگر هم چیزى وجود نداشته باشد ، آن را [کمى] بساى ، دیوانگى ، جذام و پیسى به تو نمىرسد.الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۰ ، حدیث ۳
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَن قَلَّمَ أظفارَهُ یَومَ السَّبتِ ویَومَ الخَمیسِ وأخَذَ مِن شارِبِهِ عوفِیَ مِن وَجَعِ الضِّرسِ ، ووَجَعِ العَینِ ؛
هر کس در روز پنجشنبه و شنبه ، ناخنهاى خود را کوتاه کند و قدرى از سبیل خود بگیرد ، از دندانْ درد و دردِ چشمْ در امان باشد.من لا یحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۱۲۸ ، حدیث ۳۱۲
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
لا یُطَوِّلَنَّ أحَدُکُم شارِبَهُ ؛ فَإِنَّ الشَّیطانَ یَتَّخِذُهُ مَخبَأً یَستَتِرُ بِهِ ؛
مبادا که کسى از شما سبیل خود را بلند کند ؛ زیرا شیطان، آن را مخفیگاه مىگیرد و در آن، پنهان مىشود.
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۸ ، حدیث ۱۱
امام صادق علیهالسلام :
تَسریحُ الرَّأسِ یَقطَعُ البَلغَمَ ، وتسَریحُ الحاجِبَینِ أمانٌ مِنَ الجُذامِ ، وتَسریحُ العارِضَینِ یَشُدُّ الأَضراسَ ؛
شانه کردن موى سر ، بلغم را از میان مىبَرَد ، شانهزدن ابروها ، ایمنى از جذام است و شانهزدن موى گونهها ، دندانها را استحکام مىدهد .مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۶۷ ، حدیث ۴۸۰
امام صادق علیهالسلام :
المَشطُ لِلِّحیَةِ یَشُدُّ الأَضراسَ؛شانه زدن ریش ، دندانها را استحکام مىبخشد .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۸ ، حدیث ۱
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
إنّ اللّهَ تعالى جمیلٌ یُحِبُّ الجَمالَ ، ویُحِبُّ أنْ یَرى أثَرَ نِعمَتِهِ على عَبدِهِ ، ویُبغِضُ البُؤْسَ والتَّباؤسَ؛
خداوند متعال زیباست، زیبایى را دوست دارد و دوست دارد اثر نعمت خود را در بندهاش ببیند. او فقر و فقرنمایى را دشمن دارد .کنز العمّال : ۱۷۱۶۶
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
لِیَأخُذْ أحدُکُم مِن شارِبهِ والشَّعْرِ الّذی فی أنْفِهِ ، ولْیَتَعاهَدْ نَفْسَهُ ، فإنَّ ذلک یَزیدُ فی جمَالِهِ؛
هر کس از شما باید مقدارى از سبیل و موهاى بینى خود را بگیرد و به خود برسد ؛ زیرا این کارها بر زیبایى مىافزاید .قرب الإسناد : ۶۷ / ۲۱۵
امام على علیهالسلام :
لِیَتَزَیَّنْ أحدُکُم لأخیهِالمُسلمِ إذا أتاهُ کما یَتَزَیَّنُ للغَریبِ الذی یُحِبُّ أن یَراهُ فی أحسَنِ الهَیئَةِ؛
هر یک از شما ، همان گونه که خود را براى غریبهاى که دوست دارد وى را در بهترین حالت ببیند ، آراسته و مرتب مىکند ، براى رفتن نزد برادر مسلمانش نیز خود را بیاراید .بحار الأنوار : ۷۹ / ۲۹۸ / ۳
امام على علیهالسلام :
سُمونُ البَقَرِ شِفاءٌ؛روغن گاو ، شفاست .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۵ ، حدیث ۱
امام صادق علیهالسلام :
اللّوبِیا یَطرُدُ الرِّیاحَ المُستَبطِنَةَ ؛لوبیا ، بادهاى نهفته درون را دور مىکند .الکافی ، ج ۶ ، ص ۳۴۴ ، ح ۴
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَنِ احتَجَمَ یَومَ الثُّلاثاءِ لِسَبعَ عَشرَةَ أو تِسعَ عَشرَةَ أو لاِءِحدى وعِشرینَ مِنَ الشَّهرِ ، کانَت لَهُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ مِن أدواءِ السَّنَةِ کُلِّها ، وکانَت لِما سِوى ذلِکَ شِفاءٌ مِن وَجَعِ الرَّأسِ وَالأَضراسِ وَالجُنونِ وَالجُذامِ وَالبَرَصِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
هر کس در روز سهشنبه هفدهم یا نوزدهم یا بیست و یکم ماه ، حجامت کند ، این حجامت براى وى شفاى همه دردهاى سال خواهد بود و افزون بر آن ، شفاى سردرد ، دنداندرد ، دیوانگى ، جذام و پیسى نیز خواهد بود .بحار الأنوار ، جلد ۵۹ ، صفحه ۳۸ ، حدیث ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۰۲
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
شُمُّوا النَّرجِسَ و لَو فِی الیَومِ مَرَّةً ، و لَو فِی الاُسبوعِ مَرَّةً ، و لَو فِی الشَّهرِ مَرَّةً ، و لَو فِی السَّنَةِ مَرَّةً ، ولَو فِی الدَّهرِ مَرَّةً ؛ فَإِنَّ فِی القَلبِ حَبَّةً مِنَ الجُنونِ وَ الجُذامِ وَ البَرَصِ و شَمُّهُ یَدفَعُها .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
[گُل] نرگس را ببویید ، هرچند در روز یک بار ، هر چند در هفته یک بار ، هر چند در ماه یک بار ، هر چند در سال یک بار ، و هر چند در همه عمر ، یک بار؛ چراکه در قلب ، هستهاى از دیوانگى ، جذام و پیسى وجود دارد و بوییدن نرگس ، آن را دور مىکند.بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۹
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
فِی السِّواکِ اثنَتا عَشَرَةَ خَصلَةً : مَطهَرَةٌ لِلفَمِ ، ومَرضاةٌ لِلرَّبِّ ، ویُبَیِّضُ الأَسنانَ ، ویَذهَبُ بِالحَفَرِ ، ویُقِلُّ البَلغَمَ ، ویُشَهِّی الطَّعامَ ، ویُضاعِفُ الحَسَناتِ ، وتُصابُ بِهِ السُّنَّةُ ، وتَحضُرُهُ المَلائِکَةُ ، ویَشُدُّ اللِّثَةَ ، وهُوَ یَمُرُّ بِطَریقَةِ القُرآنِ ، ورَکعَتَینِ بِسِواکٍ أحَبُّ إلَى اللّهِ عز و جل مِن سَبعینَ رَکعَةً بِغَیرِ سِواکٍ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
در مسواک زدن ، دوازده ویژگى است : مایه پاکى دهان است ؛ سبب خشنودى پروردگار است ؛ دندانها را سفید مىکند ؛ جِرم دندان را از میان مىبَرَد ؛ بَلغَم را مىکاهد ؛ غذا را مطبوع مىسازد ؛ حسنات را دو چندان مىکند ؛ به واسطه آن ، سنّت انجام مىگیرد ؛ فرشتگان بدینوسیله حضور مىیابند ؛ لثه را تقویت مىکند ؛ برگذرگاه قرآن مىگذرد و نزد خداوند ، هر دو رکعت نماز با مسواک ، دوست داشتنىتر از هفتاد رکعت بىمسواک است .الخصال ، صفحه ۴۸۰ ، حدیث ۵۲ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۹ ، حدیث ۱۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۴
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم فرمودند:
هر کس در هر روز ، دو بار مسواک بزند ، سنّت پیامبران را استمرار بخشیده است ، در برابر هر نمازى که بخواند ، خداوند ، برایش پاداش صد رکعت مىنویسد ، از فقر به غنا (و بىنیازى) درمىآید ، دهانش خوشبو مىشود ، حافظهاش فزونى مىیابد ، فهمش استوار مىگردد ، غذایش گوارش مىیابد ، درد دندانهایش از میان مىرود ، بیمارى از او دور مىگردد ، و فرشتگان ، به واسطه نورى که بر او مىبینند ، با او دست مىدهند و دندانهایش تمیز مىشود .جامع الأخبار ، صفحه ۱۵۱ ، حدیث ۳۴۰ عن ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۳۸ ، حدیث ۴۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
السِّواکُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ إلاَّ السَّامَ ، وَالسَّامُ : المَوتُ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
مسواک ، شفاى هر دردى است ، مگر سام ، و سام ، مرگ است .
إتحاف السادة المتّقین ، جلد ۲ ، صفحه ۳۵۰ عن عائشة ، کنز العمّال ، جلد ۹ ، صفحه ۳۱۱ ، حدیث ۲۶۲۶۴ نقلاً عن الفردوس دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
السِّواکُ فِی الفَمِ یُثَبِّتُ الأَضراسَ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :مسواک ، دندانها را در دهان تثبیت مىکند .
الفردوس ، جلد ۳ ، صفحه ۳۱۱ ، حدیث ۴۹۳۷ عن حذیفة بن الیمان ، کنز العمّال ، جلد ۶ ، صفحه ۶۴۶ ، حدیث ۱۷۲۰۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۰
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
تَسَوَّکوا ؛ فَإِنَّ السِّواکَ مَطهَرَةٌ لِلفَمِ ، مَرضاةٌ لِلرَّبِّ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
مسواک بزنید ؛ چرا که مسواک ، مایه پاکیزگى دهان و خشنودى پروردگار است .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۵ ، حدیث ۴ عن ابن القدّاح عن الإمام الصادق عن الإمام علیّ علیهماالسلام ولیس فیه «تسوّکوا فإنّ» ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۰ . در المعجم الکبیر ، به جاى «مایه پاکیزگى» ، عبارت «خوشبو کننده» آمده است .
رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
السِّواکُ یَزِیدُ الرَّجُلَ فَصاحَةً .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :مسواک زدن ، بر زبان آورى مرد مىافزاید .
بحار الأنوار : ۷۶ / ۱۳۵ / ۴۸ منتخب میزان الحکمة : ۲۸۸
الإمام على علیهالسلام :
ثَلاثٌ یُذهِبنَ البَلغَمَ ویَزِدن فِی الحِفظِ : السِّواکُ ، وَالصَّومُ ، وقِراءَةُ القُرآنِ .
امام على علیهالسلام :سه چیز ، بلغم را از میان مىبَرَد و حافظه را افزون مىکند: مسواک زدن ، روزه گرفتن و قرائت قرآن.مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۱۹ ، حدیث ۲۸۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۵۴
الإمام الباقر علیهالسلام :
السِّواکُ یَذهَبُ بِالبَلغَمِ ، ویَزیدُ فِی العَقلِ .
امام باقر علیهالسلام :مسواک زدن ، بَلغَم را مىبَرَد و عقل را افزون مىکند.
ثواب الأعمال ، صفحه ۳۴ ، حدیث ۳عن یحیى أبی البلاد دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۶
الإمام الباقر علیهالسلام :
السِّواکُ یَذهَبُ بِالبَلغَمِ ، ویَزیدُ فِی العَقلِ .
امام باقر علیهالسلام :مسواک زدن ، بلغم را از میان مىبَرَد و عقل را افزون مىسازد .
ثواب الأعمال ، صفحه ۳۴ ، حدیث ۳ عن یحیى أبی البلاد دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲
الإمام علیّ علیهالسلام :
ثَلاثٌ یُذهِبنَ البَلغَمَ ویَزِدنَ فِی الحِفظِ : السِّواکُ ، وَالصَّومُ ، وقِراءَةُ القُرآنِ .
امام على علیهالسلام :سه چیز ، بلغم را از میان مىبَرَد و حافظه را افزون مىکند : مسواک زدن ، روزه گرفتن و قرائت قرآن .مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۱۹ ، حدیث ۲۸۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۶
الإمام الرضا علیهالسلام :
السِّواکُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ ، ویَذهَبُ بِالدَّمعَةِ .
امام رضا علیهالسلام :مسواک زدن ، دیده را جلا مىبخشد ، مو بر مىرویاند و اشکْریزش را از میان مىبَرَد .
مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۱۸ ، حدیث ۲۷۹ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۳۷ نقلاً عن طبّ الأئمّة لابنی بسطام دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲
الإمامُ الرِّضا علیهالسلام :
السِّواکُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ ، ویَذهَبُ بِالدَّمعَةِ .
امام رضا علیهالسلام :مسواک زدن ، نور چشم را زیاد مىکند و مو را پرپشت مىکند و آبریزش چشم را برطرف مىسازد .بحار الأنوار : ۷۶ / ۱۳۷ / ۴۸ منتخب میزان الحکمة : ۲۸۸
الإمام الصادق علیهالسلام :
السِّواکُ یَذهَبُ بِالدَّمعَةِ ، ویَجلُو البَصَرَ .
امام صادق علیهالسلام :مسواک زدن ، اشکْریزش را مىبَرَد و دیده را جلا مىدهد .
بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۳۳ ، حدیث ۴۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۴
الإمام الصادق علیهالسلام :
لِکُلِّ شَیءٍ طَهورٌ ، وطَهورٌ الفَمِ السِّواکُ .
امام صادق علیهالسلام :هر چیز را پاککنندهاى است و پاککننده دهان ، مسواک است .
بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۷ ، حدیث ۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲
الإمام الصادق علیهالسلام :
عَلَیکُم بِالسِّواکِ ؛ فَإِنَّهُ یُذهِبُ وَسوَسَةَ الصَّدرِ .
امام صادق علیهالسلام :
بر شما باد مسواک زدن ؛ چرا که وسوسه دل را از میان مىبَرَد .
الأمالی للطوسی ، صفحه ۶۶۷ ، حدیث ۱۳۹۶ عن أبی غندر ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۳۹ ، حدیث ۵۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲
الإمام الصادق علیهالسلام :
ثَلاثٌ یُذهِبنَ النِّسیانَ ویُحدِثنَ الذُّکرَ : قِراءَةُ القُرآنِ ، وَالسِّواکُ ، وَالصِّیامُ .
امام صادق علیهالسلام :
سه چیز ، فراموشى را از میان مىبَرَد و حافظه به بار مىآورد : قرائت قرآن ، مسواک زدن و روزه گرفتن .
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۶۶ ، حدیث ۳۹ وص ۲۷۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۶ . در السرائر به جاى «حافظه به بار مىآورد» ، عبارت «فکر را تیز مىکند» آمده است .
امام کاظم علیهالسلام فرمودند:
مَنِ استَنجى بِالسُّعدِ بَعدَ الغائِطِ وغَسَلَ بِهِ فَمَهُ بَعدَ الطَّعامِ لَم تُصِبهُ عِلَّةٌ فی فَمِهِ ، ولا یَخافُ شَیئا مِن أریاحِ البَواسیرِ .
هر کس پس از قضاى حاجت ، با مُشکک ، آلودگى مخرج را بزداید و پس از غذا خوردن نیز دهان خویش را با مُشکک بشوید ، نه بیمارىاى از بیمارىهاى دهان به او مىرسد و نه از باد بواسیر مىترسد .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۷۸ ، حدیث ۳ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۳۵ ، حدیث ۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۴۶
الإمام الکاظم علیهالسلام :
السِّواکُ فِی الخَلاءِ یورِثُ البَخَرَ .
امام کاظم علیهالسلام :مسواک زدن در آبریزگاه ، بد بویى دهان را در پى مىآورد .
کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۵۲ ، حدیث ۱۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۹۶
الإمام الصادق علیهالسلام :
إیّاکَ وَالسِّواکَ فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ وَباءَ الأَسنانِ .
امام صادق علیهالسلام :
از مسواک زدن در حمّام ، حذر کن ؛ چرا که وباى دندانها را در پى مىآورد .
بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۷۱ ، حدیث ۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۹۶
الإمام علیّ علیهالسلام :
نَهى رَسولُ اللّهِ صلى الله علیه و آله و سلّم . . . عَنِ السِّواکِ فِی الحَمّامِ .
امام على علیهالسلام :
پیامبر خدا از مسواک زدن در حمّام ، نهى فرمودند .
بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۳۲۸ ، حدیث ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۹۶
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
الأَصابِـعُ تَجری مَجرَى السِّواکِ ، إذ لَم یَکُن سِواکٌ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :اگر مسواکى نباشد ، انگشتان نیز در حکم مسواکاند .
کنز العمّال ، جلد ۹ ، صفحه ۳۱۱ ، حدیث ۲۶۱۶۸ ۱ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۸۲
الإمام الباقر علیهالسلام :
أدنَى السِّواکِ أن تَدلُکَ بِإِصبَعِکَ .
امام باقر علیهالسلام :کمترین مسواک ، آن است که با انگشت خویش ، مالِش دهى .
الکافی ، جلد ۳ ، صفحه ۲۳ ، حدیث ۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۸۲
الإمام الصادق علیهالسلام :
مِن سُنَنِ المُرسَلینَ السِّواکُ .
امام صادق علیهالسلام :مسواک زدن ، از سنّتهاى فرستادگان [الهى] است .
الکافی ، جلد ۳ ، صفحه ۲۳ ، حدیث ۲
الإمام الصادق علیهالسلام :
مِن أخلاقِ الأَنبِیاءِ علیهمالسلام السِّواکُ .
امام صادق علیهالسلام :مسواک زدن ، از سنّتهاى پیامبران است .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۵ ، حدیث ۱
الإمامُ الباقرُ علیهالسلام :
إنّ السِّواکَ فی السَّحَرِ قَبلَ الوُضُوءِ مِنَ السُّنَّةِ .
امام باقر علیهالسلام :مسواک زدن در سحرگاه ، پیش از وضو گرفتن، جزء سنّت است .
الفقیه : ۱ / ۴۸۰ / ۱۳۹۰ ، منتخب میزان الحکمه: ۲۸۸
الإمامُ الصّادقُ علیهالسلام
لَمّا سُئلَ : أتَرى هذا الخَلقَ کُلَّهُ مِنَ الناسِ ؟: فقالَ : ألْقِ مِنهُمُ التارِکَ للسِّواکِ .
امام صادق علیهالسلام در پاسخ به این سؤال که : آیا این خلایق همه در شمار آدمیانند ؟- فرمودند: افرادى را که مسواک نمىزنند از شمار آنها بینداز .بحار الأنوار : ۷۶ / ۱۲۸ / ۱۱
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم می فرمایند:
الوُضوءُ شَطرُ الإیمانِ ، والسِّواکُ شَطرُ الوُضوءِ .وضو ، بخشى از ایمان است و مسواک زدن بخشى از وضو .کنزالعمّال : ۲۶۲۰۰
رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم فی وصیَّتِهِ لعلیٍّ علیهالسلام:
یا علیُّ ، علَیکَ بالسِّواکِ ، وإن استَطَعتَ أن لا تُقِلَّ مِنهُ فافعَلْ ، فإنَّ کُلَّ صلاةٍ تُصَلِّیها بالسِّواکِ تَفضُلُ على التی تُصَلِّیها بغَیرِ سِواکٍ أربَعینَ یَوما .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم در سفارش به على علیهالسلام ، مىفرمایند :
اى على ! بر تو باد به مسواک زدن ؛ اگر توانستى که از این کار کم نکنى چنین کن ؛ زیرا هر نمازى که با مسواک زدن بخوانى از چهل روز نمازى که بىمسواک زدن بگزارى برتر است .البحار : ۷۶ / ۱۳۷ / ۴۸
رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم
فی وصیَّتِهِ لعلیٍّ علیهالسلام: علَیکَ بالسِّواکِ عِندَ کُلِّ وُضوءٍ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم در سفارش به على علیهالسلام ، مىفرمایند :بر تو باد به مسواک زدن با هر وضویى .البحار : ۷۷ / ۶۹ / ۸
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
خَلِّلوا لِحاکُم ، وقُصّوا أظافیرَکُم ؛ فَإِنَّ الشَّیطانَ یَجری ما بَینَ اللَّحمِ وَالظُّفرِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :میان ریش خود را تمیز کنید و ناخنهایتان را بگیرید ؛ زیرا شیطان ، میان گوشت و ناخن ، روان مىشود . کنز العمّال ، جلد ۹ ، صفحه ۳۰۱ ، حدیث ۲۶۱۰۱ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۵۰
الإمام الباقر علیهالسلام :
إنَّما قُصَّ الأَظفارُ ؛ لِأَنَّها مَقیلُ الشَّیطانِ ، ومِنهُ یَکونُ النِّسیانُ .
امام باقر علیهالسلام :
ناخنها را از آن رو باید کوتاه کرد که جایگاه شیطان است و فراموشى ، از آن سرچشمه مىگیرد .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۰ ، حدیث ۶ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۳ ، حدیث ۱۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۵۲
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَن قَلَّمَ أظفارَهُ یَومَ السَّبتِ ویَومَ الخَمیسِ وأخَذَ مِن شارِبِهِ عوفِیَ مِن وَجَعِ الضِّرسِ ، ووَجَعِ العَینِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
هر کس در روز پنجشنبه و شنبه ، ناخنهاى خود را کوتاه کند و قدرى از سبیل خود بگیرد ، از دندانْ درد و دردِ چشمْ در امان باشد.بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۰ ، حدیث ۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۸۶
الإمام الباقر علیهالسلام :
مَن أدمَنَ أخذَ أظفارِهِ کُلَّ خَمیسٍ لَم تَرمَد عَینُهُ .
امام باقر علیهالسلام :هر کس به گرفتن ناخن در هر پنجشنبه مداومت ورزد ، چشمْدرد نمىگیرد.
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۱ ، حدیث ۱۴ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۱ ، حدیث ۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۸۶
الإمام الصادق علیهالسلام :
تَقلیمُ الأَظفارِ یَومَ الجُمُعَةِ یُؤمِنَ مِنَ الجُذامِ ، وَالبَرَصِ ، وَالعَمى ، وإن لَم تَحتَج فَحُکَّها .
امام صادق علیهالسلام :کوتاه کردن ناخنها در روز جمعه از جذام و پیسى و کورى ایمنى مىدهد ؛ اگر هم نیازى به کوتاه کردن نبود ، آنها را [کمى] بساى .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۰ ، حدیث ۲ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۱۰ ، حدیث ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۵۴
الإمام الصادق علیهالسلام :
أخذُ الشّارِبِ وَالأَظفارِ مِنَ الجُمُعَةِ إلَى الجُمُعَةِ أمانٌ مِنَ الجُذامِ.
امام صادق علیهالسلام :گرفتن سبیل و ناخنها از جمعه تا جمعه ، مایه ایمنى از جذام است .
الکافی ، جلد ۳ ، صفحه ۴۱۸ ، حدیث ۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۵۴
الإمام الصادق علیهالسلام :
خُذ مِن شارِبِکَ وأظفارِکَ فی کُلِّ جُمُعَةٍ ؛ فَإِن لَم یَکُن فیها شَیءٌ فَحُکَّها لا یُصیبُکَ جُنونٌ ولا جُذامٌ ولا بَرَصٌ .
امام صادق علیهالسلام :در هر جمعه ، اندکى از سبیل و ناخنهاى خود را بگیر؛ و اگر هم چیزى وجود نداشته باشد ، آن را [کمى] بساى ، دیوانگى ، جذام و پیسى به تو نمىرسد.الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۰ ، حدیث ۳
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَن قَلَّمَ أظافیرَهُ یَومَ الجُمُعَةِ لَم تَشعَث أنامِلُهُ . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
هر کس روز جمعه ناخنهاى خود را کوتاه کند ، سرانگشتهایش آشفته نشود .
بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۲ ، حدیث ۱۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۵۴
الإمامُ الصّادقُ علیهالسلام :
إنّ أستَرَ وأخفى ما یُسَلَّطُ الشَّیطانُ مِنِ ابنِ آدَمَ أن صارَ أن یَسکُنَ تَحتَ الأظافِیرِ .
امام صادق علیهالسلام :پنهانترین و ناپیداترین راهى که از آن شیطان بر آدمى مسلط مىشود ، لانه کردن او در زیر ناخنهاست .الکافی : ۶ / ۴۹۰ / ۷
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
تَقلیمُ الأَظفارِ ؛ یَمنَعُ الدّاءَ الأَعظَمَ ، ویُدِرُّ الرِّزقَ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
کوتاه کردن ناخنها ، مانع [بروز] درد بزرگ مىشود و روزى را سرشار مىسازد .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۰ ، حدیث ۱ ، بحارالأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۱۹ ، حدیث ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۱۶
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَن أخَذَ مِن شارِبِهِ و أظفارِهِ فی کُلِّ جُمُعَةٍ ، أدخَلَ اللّهُ فیهِ شِفاءً ، وأخرَجَ مِنهُ داءً .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
هر کس در هر جمعه ، قدرى از سبیل و ناخنهاى خود را بگیرد ، خداوند به [بدن] او شفایى نهد و دردى از او برون بَرَد .
مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۵۲ ، حدیث ۳۹۶ وح ۳۹۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۱۶
رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
تَقلیمُ الأظفارِ یَمنَعُ الداءَ الأعظَمَ ، و یُدِرُّ الرِّزقَ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
کوتاه کردن ناخنهـا از درد بزرگ جلوگیرى مىکند و روزى را زیــاد مىگرداند .الکافی : ۶ / ۴۹۰ / ۱
الإمام الکاظم علیهالسلام :
خَمسٌ مِنَ السُّنَنِ فِی الرَّأسِ ، وخَمسٌ فِی الجَسَدِ ؛ فَأَمَّا الَّتی فِی الرَّأسِ: فَالسِّواکُ ، وأخذُ الشّارِبِ، وفَرقُ الشَّعرِ، وَالمَضمَضَةُ، وَالاِستِنشاقُ .
وأمَّا الَّتی فِی الجَسَدِ : فَالخِتانُ ، وحَلقُ العانَةِ ، ونَتفُ الإِبطَینِ ، وتَقلیمُ الأَظفارِ ، وَالاِستِنجاءُ .
امام کاظم علیهالسلام :
پنج چیز درباره سر و پنج چیز هم درباره تن از سنّتهاست : امّا آنچه درباره سر است ، مسواک زدن ، گرفتن سبیل ، از هم گشودن موها از میانه سر ، آب در دهان چرخاندن ، و آب در بینى چرخاندن است .
آنچه نیز درباره تن است ، ختنه کردن ، تراشیدن موى زهار ، زدودن موهاى زیر بغل ، کوتاه کردن ناخنها و زدودن پلیدى مخرج است .
الخصال ، صفحه ۲۷۱ ، حدیث ۱۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۶۷ ، حدیث ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۳۶
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم فرمودند:
الطَّهاراتُ أربَعٌ : قَصُّ الشّارِبِ ، وحَلقُ العانَةِ ، وتقَلیمُ الأَظافِرِ ، وَالسِّواکُ .
پاکیزگىها ، چهار چیز است : کوتاه کردن سبیل ، تراشیدن موى زَهار ، گرفتن ناخنها ، و مسواک زدن .
کنز العمّال ، جلد ۶ ، صفحه ۶۵۴ ، حدیث ۱۷۲۳۳ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۴
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم فرمودند:
طَهِّروا هذهِ الأجسادَ طَهَّرَکُمُ اللّه؛ فإنّهُ لَیسَ عَبدٌ یَبیتُ طاهِرا إلاّ باتَ مَعَهُ مَلَکٌ فی شِعارِهِ ، ولا یَتَقَلَّبُ ساعَةً مِن اللّیلِ إلاّ قالَ : اللّهُمّ اغفِرْ لعَبدِکَ فإنّهُ باتَ طاهِرا .
این بدنهارا پاکیزه سازید، خداوند شما را پاکیزه گرداند ؛ زیرا هیچ بندهاى نیست که شب با بدنى پاکیزه بخوابد مگر این که فرشتهاى در میان جامه او با وى مىخوابد و هیچ ساعتى از شب از این پهلو به آن پهلو نمىچرخد مگر این که آن فرشته گوید : خدایا ، بندهات را بیامرز ؛ زیرا که با بدنى پاکیزه خوابیدهاست .
کنز العمّال : ۲۶۰۰۳
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم فرمودند:
لا تُبَیِّتوا القُمامَةَ فی بُیوتِکُم وأخرِجوها نَهارا؛ فإنّها مَقعَدُ الشَّیطانِ
زباله را شب در خانههاى خود نگه ندارید و آن را در روز به بیرون از خانه منتقل کنید ؛ زیرا زباله نشیمنگاه شیطان است .الفقیه : ۴ / ۵ / ۴۹۶۸ منتخب میزان الحکمه : ۵۶۰
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم
لَمّا أبصَرَ رجُلاً شَعثا شَعرُ رأسِهِ ، وَسخَةً ثِیابُهُ ، سَیّئةً حالُهُ: مِن الدِّینِ المُتعَةُ وإظهارُ النِّعمَةِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم آنگاه که مردى را با موهایى ژولیده و جامهاى چرکین و سر و وضعى نامرتّب دیندد – فرمودند: استفاده از نعمتهاى خدا و آشکار ساختن نعمت جزو دین است .
الکافی : ۶ / ۴۳۹ / ۵
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
ثَلاثَةٌ یَفرَحُ بِهِنَّ الجِسمُ ویَربو : الطِّیبُ ، ولِباسُ اللَّیِّنِ ، وشُربُ العَسَلِ .
رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم :
سه چیز است که تن ، به واسطه آنها شاداب مىشود و رشد مىکند : بوى خوش ، جامه نرم و نوشیدن عسل .
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۴
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
الطِّیبُ یَسُرُّ ، والعَسَلُ یَسُرُّ ، وَالنَّظَرُ إلَى الخُضرَةِ یَسُرُّ ، وَالرُّکُوبُ یَسُرُّ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
بوى خوش ، شادى مىآورد . عسل ، شادى مىآورد . نگریستن به سبزه ، شادى مىآورد . و سوارى ، شادى مىآورد .صحیفة الإمام الرضا علیهالسلام ، صفحه ۲۳۹ ، حدیث ۱۴۴ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۶
الإمام الصادق علیهالسلام :
ثَلاثَةٌ یُسمِنَّ وثَلاثَةٌ یَهزِلنَ : فَأَمَّا الَّتی یُسمِنَّ : فَإِدمانُ الحَمّامِ ، وشَمُّ الرّائِحَةِ الطَّیِّبَةِ ، ولُبسُ الثِّیابِ اللَّیِّنَةِ . . . .
امام صادق علیهالسلام :
سه چیز چاق مىکند و سه چیز دیگر ، لاغر مىکند : آنچه چاق مىکند ، عبارت است از : پیوسته حمّام کردن ، استشمام بوى خوش ، پوشیدن جامه نرم ..
. .
الخصال ، صفحه ۱۵۵ ، حدیث ۱۹۴ ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۲۷ ، حدیث ۳۰۹
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
لِکُلِّ شَیءٍ حیلَةٌ ، وحیلَةُ الصِّحَّةِ فِی الدُّنیا أربَعُ خِصالٍ : قِلَّةُ الکَلامِ ، و قِلَّةُ المَنامِ ، و قِلَّةُ المَشیِ ، و قِلَّةُ الطَّعامِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
هر کارى را چارهاى است و چاره تندرستى در دنیا ، چهار چیز است : کم سخن گفتن ، کم خفتن ، کم راه رفتن و کم خوردن .بحار الأنوار ، جلد ۸ ، صفحه ۱۴۴ ، حدیث ۶۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۲
الإمامُ الصّادقُ علیهالسلام :
النَّعیمُ فی الدُّنیا الأمنُ وصِحَّةُ الجِسمِ ، وتَمامُ النِّعمَةِ فی الآخِرَةِ دُخولُ الجَنّةِ ، وما تَمَّتِ النِّعمَةُ على عَبدٍ قَطُّ لَم یَدخُلِ الجَنَّةَ .
امام صادق علیهالسلام :
نعمت دنیا ، امنیّت و تندرستى است و نعمت کامل در آخرت ، وارد شدن به بهشت است و بندهاىکه به بهشت نرود هرگز نعمت بر او کامل نشدهاست.معانی الأخبار : ۴۰۸ / ۸۷
رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَن أمسى وأصبحَ وعِندَهُ ثَلاثٌ فقد تَمَّت علَیهِالنِّعمَةُ فی الدُّنیا : مَنأصبَحَ وأمسى مُعافىً فی بَدَنِهِ ، آمِنا فی سَرْبهِ ، عِندَهُ قُوتُ یَومِهِ ، فإن کانَت عِندَهُ الرّابِعَةُ فَقد تَمَّت علَیهِ النِّعمَةُ فی الدُّنیا والآخِرَةِ ؛ وهُو الإیمانُ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
هر که شب و روز خود را سپرى کند و از سه چیز برخوردار باشد نعمت دنیا بر او تمام شده است : کسى که صبح و شامش را در تندرستى و آسایش خاطر گذراند و خوراک روز خود را داشته باشد و اگر چهارمین نعمت را هم داشته باشد ، نعمت دنیا و آخرت را کامل دارد و آن(چهارمین) نعمت ایمان است .تحف العقول : ۳۶
امام على علیهالسلام :
الدُّهنُ یُلَیِّنُ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الدِّماغِ ، ویُسَهِّلُ مَجارِیَ الماءِ ، ویُذهِبُ القَشَفَ ، ویُسفِرُ اللَّونَ .
روغن ، پوست را نرم مىکند ، بر توان مغز مىافزاید ، مجارى آب را در بدن مىگشاید ، کثافت پوست را از میان مىبرد و رنگ را روشن مىکند.
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۱۹ ، حدیث ۱ وح ۴ ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۱۱ ، حدیث ۲۴۸
امام حسین علیهالسلام :
قالَ لی رَسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم : یا بُنَیَّ ، نَم عَلى قَفاکَ یَخمَص بَطنُکَ ، وَاشرَبِ الماءَ مَصّا یَمرَأکَ أکلُکَ ، وَاکتَحِل وَترا یُضِئ لَکَ بَصَرُکَ ، وَادَّهِن غِبّا تَتَشَبَّه بِسُنَّةِ نَبِیِّکَ .
پیامبر خدا به من فرمودند: «فرزندم! به پشت بخواب تا شکمت کوچک شود ، آب را به مکیدن بنوش تا خوردنت بر تو گوارا آید ، به شمارِ دفعات فرد ، سرمه بکش تا چشمانت روشن شود و یک روز در میان ، روغن بزن تا به سنّت پیامبر خویش ، عمل کرده باشى».دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۴ ، حدیث ۵۹۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۰
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَن کَثُرَ هَمُّهُ ، سَقِمَ بَدَنُهُ . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :هر کس اندوه (و دغدغهاش) فراوان شود ، بدنش بیمار گردد .الأمالی للطوسی ، صفحه ۵۱۲ ، حدیث ۱۱۱۹
امام على (علیهالسلام ) فرمودند:
مَن أکَلَ الطَّعامَ عَلَى النَّقاءِ ، وأجادَ الطَّعامَ تَمَضُّغاً ، وتَرَکَ الطَّعامَ وهُوَ یَشتَهیهِ ، ولَم یَحبِسِ الغائِطَ إذا أتى ؛ لَم یَمرَض إلاّ مَرَضَ المَوتِ . هر کس در گرسنگى کامل ، غذا بخورد ، غذا را خوب بجَوَد ، در حالى که هنوز میل خوردن دارد ، غذا را وا گذارد و چون احساس قضاى حاجت کرد ، آن را محبوس ندارد ، به هیچ بیمارىاى جز بیمارى مرگ ، مبتلا نمىشود .مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۱۴ ، حدیث ۱۰۰۳ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۲۲ ، حدیث ۳۷
امام على (علیهالسلام) فرمودند:
تَوَقَّوُا البَردَ فی أوَّلِهِ ، و تَلَقَّوهُ فی آخِرِهِ ؛ فَإِنَّهُ یَفعَلُ فی الأَبدانِ کَفِعلِهِ فِی الأَشجارِ ؛ أوَّلُهُ یُحرِقُ ، و آخِرُهُ یُورِقُ .
از سرما در آغازش بپرهیزید و در پایانش استقبال کنید ؛ چه ، سرما با بدن ، همان کارى را مىکند که با درختان مىکند : در آغازش مىسوزانَد و در پایانش شاخ و برگ مىرویانَد .
نهجالبلاغه ، حکمت ۱۲۸ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۷۱ ، حدیث ۶۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۶
امام على علیهالسلام :
الهَمُّ یُذیبُ الجَسَدَ . اندوه ، تن را ذوب مىکند . غرر الحکم ، حدیث ۱۰۳۹ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۳۳ ، حدیث ۵۹۵
امام على علیهالسلام :
الهَمُّ یُنحِلُ البَدَنُ . اندوه ، تن را نحیف مىکند .غرر الحکم ، حدیث ۳۶۷ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۳۳ ، حدیث ۵۹۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۶
امام على علیهالسلام :
الحُزنُ یَهدِمُ الجَسَدَ .
امام على علیهالسلام :اندوه ، بدن را فرسوده مىکند .غرر الحکم ، حدیث ۶۰۹ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۳۲ ، حدیث ۵۶۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۶
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
بَشِّرِ المَحرورینَ بِطولِ العُمُرِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :گرمْ مزاجان را به درازى عمر ، مژده ده .
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۰
امام على (علیهالسلام) فرمودند:
مَن نَظَّفَ ثَوبَهُ ، قَلَّ هَمُّهُ ؛
هر کس جامه خویش را تمیز کند، اندیشه و اندوهش کم شود .بحار الأنوار ، جلد ۷۸ ، صفحه ۹۳ ، حدیث ۱۰۴
امام على (علیهالسلام) فرمودند:
غَسلُ الثِّیابِ ؛ یُذهِبُ الهَمَّ وَالحُزنَ ، و هُوَ طَهورٌ لِلصَّلاةِ ؛
شستن جامه ، اندوه و غم را مىبَرَد و مایه طهارت براى نماز است .الخصال ، صفحه ۶۱۲ ، حدیث ۱۰
قال الامام الصادق – علیه السلام – : اَرْبَعَةٌ تُهْرِمُ قَبْلَ اَوانِ الْهَرَمِ: اَکْلُ الْقَدیدِ وَ الْقُعُودُ عَلَی النَّداوَةِ وَ الصُّعودُ فِی الدَّرَجِ وَ مُجامَعَةُ الْعَجوزِ.
امام صادق – علیه السلام – : چهار چیز، انسان را پیش از فرا رسیدن هنگام پیری، پیر می کند: خوردن گوشت خشکیده، نشستن بر جای مرطوب، بالا رفتن از پلّه و آمیزش با پیر زنان.
«تحف العقول، ص ۳۱۷»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : مَنْ قَلَّمَ اَظفارَهُ یَوْمَ الجُمُعَةِ یَزیدُ فی عُمُرِهِ و مالِهِ.
پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله – : هر کس در روز جمعه ناخن هایش را کوتاه کند، عمر و مالش زیاد می شود.
«جامع الأخبار، ص ۳۳۳»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : مَنْ اَرادَ الْـبَقاءَ و لا بَقاءَ: فَلْیُباکِرِ الْغَداءَ وَلْیُجَوِّدِ الْحِذاءَ وَلْیُخَفَّفِ الرِّداءَ وَلْیُقِلَّ مُجامَعَةَ النِّساءِ. قیلَ یا رَسولَ اللّه وَ ما خِفَّةُ الرِّداءِ؟ قالَ: قِلَّةُ الدَّیْنَ.
پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله – : هر کس ماندگاری می خواهد ـ و البته ماندگاری [ابدی] وجود ندارد ـ باید صبحانه را زودتر بخورد، کفش مناسب بپوشد، ردای (بالاپوش) خود را سبک کند و کمتر با زنان بیامیزد. پرسیدند: ای پیامبر خدا! سبک بودن رَدا به چیست؟ فرمودند: به کم بودنِ بدهی.
«من لایحضره الفقیه، ج ۳، ص ۵۵۵، ح ۴۹۰۲»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : اَرْبَعةٌ تَزیدُ فِی الْعُمْرِ: اَلتَّزویجُ بِالاَْبْکارِ، وَ الاِْغْتِسالُ بِالْماءِ الحارِّ وَ النَّوْمُ عَلَی الْیَسارِ وَاَکْلُ التُّفاحِ بِالاَْسْحارِ.
پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله – : چهار چیز، بر عمر می افزایند: ازدواج با دختران، شستشو با آب گرم، خوابیدن بر شانه چپ و خوردن سیب در سحرگاهان. «مواعظ العددیه، ص ۲۱۱»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : بئس العبد القاذورة.
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمودند: بد بنده ای است, بنده کثیف و لا قید. «الکافی، ج ۶، ص ۴۳۹»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – (لرجل شعث شعر رأسه، وسخة ثیابه، سیئة حاله): من الدین المتعة وإظهار النعمة.
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – (به مردی که موهایی ژولیده و جامه ای چرکین و سر و وضع نامرتبی داشت)، فرمودند: استفاده و آشکار ساختن نعمت, جزو دین است. «الکافی، ج ۶، ص ۴۳۹»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : لا تبیتوا القمامة فی بیوتکم وأخرجوها نهارا، فإنها مقعد الشیطان.
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمودند: زباله را شب در خانه های خود نگه ندارید و آن را در روز به بیرون از خانه منتقل کنید، زیرا زباله جایگاه شیطان است.
«من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۵»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : بیت الشیاطین من بیوتکم بیت العنکبوت.
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمودند: خانه های عنکبوتی که در خانه های شماست, لانه شیاطین است.
«الکافی، ج ۶، ص ۵۳۲»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : من اتخذ ثوبا فلینظفه.
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمودند: هر که جامه ای می پوشد، باید آن را پاکیزه نگه دارد.
«الکافی، ج ۶، ص ۴۴۴»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : طهروا هذه الأجساد طهرکم الله، فإنه لیس عبد یبیت طاهرا إلا بات معه ملک فی شعاره، ولا یتقلب ساعة من اللیل إلا قال: اللهم اغفر لعبدک فإنه بات طاهرا.
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمودند: این بدن ها را پاکیزه سازید تا خداوند شما را پاکیزه گرداند، زیرا هیچ بنده ای نیست که شب با بدنی پاکیزه بخوابد مگر این که فرشته ای در میان جامه او با وی می خوابد و هیچ ساعتی از شب از این پهلو به آن پهلو نمی چرخد مگر این که آن فرشته گوید: خدایا! بنده ات را بیامرز، زیرا که با بدنی پاکیزه خوابیده است.
«کنز العمال، ح ۲۶۰۰۳»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : هلک المتقذرون.
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمودند: مردمان کثیف و پلشت به هلاکت در افتند. «کنز العمال، ح ۷۴۲۲»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : تنظفوا بکل ما استطعتم، فإن الله تعالی بنی الإسلام علی النظافة، ولن یدخل الجنة إلا کل نظیف.
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمودند: خودتان را با هر وسیله ای که می توانید پاکیزه کنید، زیرا خدای متعال اسلام را بر پایه پاکیزگی بنا کرده است و هرگز به بهشت نرود مگر کسی که پاکیزه باشد.
«کنز العمال، ح ۲۶۰۰۲»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : إن الإسلام نظیف فتنظفوا، فإنه لا یدخل الجنة إلا نظیف.
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمودند: همانا اسلام پاکیزه است پس شما هم پاکیزه باشید، زیرا جز شخص پاکیزه کسی به بهشت نمی رود. «کنز العمال، ح ۲۶۰۰۷»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : إن الله یحب الناسک النظیف.
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمودند: همانا خداوند، عابد پاکیزه را دوست دارد. «کنز العمال، ح ۲۶۰۰۰»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : … أن الثوب یسبح، فإذا اتسخ انقطع تسبیحه.
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمودند: همانا لباس تسبیح (خدا) می گوید و هر گاه کثیف شود از تسبیح باز می ایستد. «کنز العمال، ح ۲۶۰۰۹»
جابر بن عبد الله: أتانا رسول الله – صلی الله علیه و آله – فرأی رجلا شعثا قد تفرق شعره، فقال: أما کان یجد هذا ما یسکن به شعره؟! و رأی رجلا آخر (و) علیه ثیاب وسخة فقال: أما کان هذا یجد ماء یغسل به ثوبه؟
جابر بن عبدالله می گوید: رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – به نزد ما آمد و چشمش به مردی افتاد که موهایش ژولیده و دَرهم بود, پس حضرت فرمودند: آیا این مرد چیزی پیدا نکرد که با آن موهای خود را مرتب کند؟ و مرد دیگری را دید که لباس های چرکین به تن داشت، فرمودند: آیا این مرد آبی پیدا نکرده که با آن لباسش را بشوید؟ «سنن أبی داود، ح ۴۰۶۲»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : إن الله طیب یحب الطیب، نظیف یحب النظافة.
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمودند: خداوند پاک است و شخص پاک را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد.«صحیح الترمذی، ح ۲۷۹۹»
قال الإمام علی – علیه السلام – : نظفوا بیوتکم من حوک العنکبوت، فإن ترکه فی البیت یورث الفقر.
امام علی – علیه السّلام – فرمودند: اتاق های خود را از تار عنکبوت تمیز کنید، زیرا باقی گذاشتن آن در خانه فقر می آورد. «وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۵۷۵»
قال الإمام علی – علیه السلام – : لا تؤوا التراب خلف الباب، فإنه مأوی الشیطان.
امام علی – علیه السّلام – فرمودند: خاکروبه را پشت در (خانه) جمع نکنید، زیرا که جایگاه شیطان می شود.
«وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۵۷۲»
قال الإمام علی – علیه السلام – : تنظفوا بالماء من النتن الریح الذی یتأذی به، تعهدوا أنفسکم، فإن الله عزوجل یبغض من عباده القاذورة الذی یتأنف به من جلس إلیه.
امام علی – علیه السّلام – فرمودند: خودتان را به وسیله آب از بوی نامطبوعی که مایه آزار دیگران است پاکیزه سازید، به (سر و وضع) خودتان برسید، زیرا خداوند عزوجل از بندگان کثیف و لاقید خود که هر که با او می نشیند از وی بیزار می شود, نفرت دارد. «الخصال، ص ۶۲۰، ح ۱۰»
قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : اَلْبِسُوا الْبَیاضَ فَاِنَّهُ اَطیَبُ وَ اَطْهَرُ.
پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله – فرمودند: لباس سفید رنگ بپوشید که پاک و پاکیزه‌تر است.
«وسائل الشیعة، ج۳، ص۳۵۵»
قال الامام الصادق – علیه السلام – : اَلْکَتّانُ مِنْ لِباسِ الْأنبِیاءِ وَ هُوَ یُنْبِتُ اللّحْمَ.
امام صادق – علیه السلام – فرمودند: لباس کتانی لباس انبیاء است و آن گوشت را می‌رویاند.
«وسائل الشیعة، ج۳، ص۱۵۷»
قال الامام الصادق – علیه السلام – : اَلثَّوْبُ النَّقِیُّ یَکْبِتُ الْعَدُوَّ.
امام صادق – علیه السلام – فرمودند: لباس پاکیزه دشمن را ذلیل می‌نماید.
«وسائل الشیعة، ج ۳، ص۳۴۶»
قال الامام علی – علیه السّلام – : لا تجتمع الصّحةُ و النَّهَمُ.
امام علی – علیه السّلام – فرمودند: سلامتی و شکم بارگی با هم جمع نمی شوند.
«مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۸۲»
قال الامام علی – علیه السّلام – للحسن ابنه – علیه السّلام – : یا بُنیَّ اَلا اُعلِّمک اَربعَ خِصالٍ تَستغنِی بها عن الطِّب فقال: بَلی یا أمیرالمؤمنین. قال: لا تَجْلِسْ علی الطعام إلاّ و أنت جائع و لا تَقُمْ عن الطعام ألاّ و أنت تَشْتَهیهِ و … .
امام علی – علیه السّلام – به فرزندش امام حسن – علیه السّلام – فرمودند: فرزندم! آیا می خواهی چهار چیز به تو یاد دهم که به وسیله آنها از مراجعه به پزشک بی نیاز شوی؟ عرض کرد: بله یا امیرالمومنین!، حضرت فرمودند: بر سر سفره منشین مگر آنکه گرسنه باشی، در حالی که هنوز میل به غذا داری دست از غذا خوردن بکش، عمل جویدن غذا را به خوبی انجام ده و قبل از خواب، خود را از ادرار و مدفوع تخلیه نما
«بحارالانوار، ج ۷۰، ص ۱۸۷»
امام صادق علیهالسلام :
لَیسَ فیما أصلَحَ البَدَنَ إسرافٌ … إنّما الإسرافُ فیما أتلَفَ المالَ وأضَرَّ بالبَدَنِ .
در آنچه بـدن را سـالم نـگه مىدارد اسراف نیست … بلکه اسراف در چیزهایى است که مال را تلف کند و به بدن زیان رساند .بحار الأنوار : ۷۵ / ۳۰۳ / ۶ منتخب میزان الحکمة : ۲۷۰
رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَن تَرَکَ الخَمرَ لغَیرِ اللّه سَقاهُ اللّهُ مِن الرَّحیقِ الَمخْتومِ ، فقالَ علیٌّ علیهالسلام : لغَیرِ اللّه ؟! قالَ : نَعَم واللّه ، صِیانَةً لنفسهِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
هر که براى غیر خدا (هم که شده) شرابخوارى را رها کند ، خداوند او را از شراب خالص و مُهر شده بنوشاند . على علیهالسلامعرض کرد : براى غیر خدا ؟ فرمودند: آرى ، به خدا قسم ؛ براى حفظ (سلامتى) خویش .
بحار الأنوار : ۷۹ / ۱۵۰ / ۶۴ منتخب میزان الحکمة : ۱۸۶
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
أجمِروهَا [المَساجِدَ] فی کُلِّ سَبعَةِ أیّامٍ . هر هفته ، مسجدها را با بوى خوش ، بخور دهید .
بحار الأنوار : ج۸۳ ص ۳۴۹ ح ۲ .
الإمام الصادق علیه السلام :
إنَّ الجَنَّةَ وَالحورَ لَتَشتاقُ إلى مَن یَکسَحُ المَساجِدَ ویَأخُذُ مِنهَا القَذى .
امام صادق علیه السلام :بهشت و حوریان ، مشتاق کسى هستند که مسجدها را جارو و غبارروبى کند .
بحار الأنوار : ج ۸۳ ص ۳۸۲ ح ۵۲ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
مَن قَمَّ مَسجِدا کَتَبَ اللّهُ لَهُ عِتقَ رَقَبَةٍ ، ومَن أخرَجَ مِنهُ ما یُقذی عَینا کَتَبَ اللّهُ عَزَّوجَلَّ لَهُ کِفلَینِ مِن رَحمَتِهِ .
هر کس مسجدى را جارو کند ، خداوند براى او ، ثواب آزاد کردن بندهاى را مىنویسد ، و هر کس از مسجد به اندازه خاشاکى که به چشم مىرود ، بیرون ببرد ، خداى عز و جل ، وى را از رحمتش دوچندان برخوردار مىگردانَد .بحار الأنوار : ج۸۳ ص ۳۸۳ ح ۵۶ .
رسول اللّه صلى الله علیه و آله :
مَن کَنَسَ المَسجِدَ یَومَ الخَمیسِ ولَیلَةَ الجُمُعَةِ ، فَأَخرَجَ مِنهُ مِنَ التُّرابِ ما یُذَرُّ فِی العَینِ ، غَفَرَ اللّهُ لَهُ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :هر کس در روز پنجشنبه و شب جمعه ، مسجد را نظافت کند و گَرد و خاکى را که در چشم مىرود ، بِروبَد ، خداوندْ او را مىآمرزد .بحار الأنوار : ج ۸۳ ص ۳۸۵ ح ۶۱ .
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم
- لِأَنـَسٍ: ألا اُعَلِّمُکَ دُعاءً تَدعو بِهِ کُلَّما صَلَّیتَ الغَداةَ ثَلاثَ مَرّاتٍ دَفَعَ اللّهُ عَنکَ الجُذامَ وَالبَرَصَ وَالفالِجَ وَالعَمى فِی الدُّنیا؟ قُل :
«اللّهُمَّ اهدِنی مِن عِندِکَ ، وَأَفِض عَلَیَّ مِن فَضلِکَ ، وأسبِـغ عَلَیَّ مِن رَحمَتِکَ ، وأنزِل عَلَیَّ مِن بَرَکاتِکَ» .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :خطاب به اَنَس – : آیا نمىخواهى دعایى به تو بیاموزم که هر گاه نماز صبح گزاردى ، آن را سه بار بگویى تا خداوند ، جذام ، پیسى ، سستْاندامى و کورى را از تو دور کند؟ بگو: «خداوندا ! از پیشگاه خویش، مرا راه نماى ، از فضل خود ، بر من فرو بار ، از رحمت خویش ، نعمتى سرشارم ده ، و از برکات خود ، بر من نازل فرماى».کنز العمّال ، جلد ۲ ، صفحه ۱۴۵ ، حدیث ۳۵۲۰ نقلاً عن أبی الشیخ فی الثواب عن أنس دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۷۴
الإمام الرضا علیهالسلام :
مَن أرادَ ألاّ یَشتَکِیَ اُذُنَهُ ، فَلیَجعَل فیها عِندَ النَّومِ قُطنَةً .
امام رضا علیهالسلام :هر کس مىخواهد گوشهایش درد نگیرد ، به هنگام خواب در آنها پنبه بگذارد .
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۱۸
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ اللّهَ – تَبارَکَ وتَعالى – … جَعَلَ المَرارَةَ فِی الاُذُنَینِ حِجابا مِنَ الدِّماغِ ، فَلَیسَ مِن دابَّةٍ تَقَعُ فیهِ إلاَّ التَمَسَتِ الخُروجَ ؛ ولَولا ذلِکَ لَوَصَلَت إلَى الدِّماغِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :خداوند – تبارک و تعالى – . . . تلخى را در دو گوش ، مانعى براى حفاظت مغز ، قرار داد . هیچ جنبدهاى نیست که در آن بیفتد ، مگر این که راه خروج را مىجوید ؛ امّا اگر این نبود ، آن جنبنده به مغز مىرسید .بحار الأنوار ، جلد ۲ ، صفحه ۲۸۶ ، حدیث ۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۱۶
الإمام علیّ علیهالسلام :
اِختِنوا أولادَکُم یَومَ السّابِعِ لا یَمنَعکُم حَرٌّ ولا بَردٌ ؛ فَإِنَّهُ طَهورٌ لِلجَسَدِ ، وإنَّ الأَرضَ لَتَضِجُّ إلَى اللّهِ مِن بَولِ الأَغلَفِ .
امام على علیهالسلام :فرزندانتان را در روز هفتم [تولّد ] ختنه کنید . نه گرما ، شما را از آن ، باز دارد ، نه سرما ؛ چرا که این کار ، مایه پاکىِ تن است و زمین از پیشاب ختنهناشدگان به درگاه خداوند مىنالد .
بحار الأنوار ، جلد ۱۰۴ ، صفحه ۱۱۰ ، حدیث ۱۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۹۰
الإمام الکاظم علیهالسلام :
الحَمّامُ یَومٌ ویَومٌ لا ، یُکثِرُ اللَّحمَ ، وإدمانُهُ فی کُلِّ یَومٍ یُذیبُ شَحمَ الکُلیَتَینِ .
امام کاظم علیهالسلام :حمّام رفتن یک روز در میان ، گوشت بدن را مىافزاید ؛ امّا عادت به آن در هر روز ، پیهِ کلیهها را آب مىکند .بحار الأنوار ، ج ۷۶ ، ص ۷۸ ، ح ۲۱٫ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۸۸
الإمام الصادق علیهالسلام :
لا تَتَّکِ فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یُذیبُ شَحمَ الکُلیَتَینِ .
امام صادق علیهالسلام :در حمّام [به دیوار] تکیه مزن ؛ چرا که پیهِ کلیهها را آب مىکند .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۱ ، حدیث ۲۴، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۸۸ ممکن است این اثر ، مربوط به حمّامهاى آن دوران باشد .
امام رضا علیهالسلام :
مَن أرادَ ألاّ یَشتَکِیَ مَثانَتَهُ ، فَلا یَحبِسِ البَولَ ولَو عَلى ظَهرِ دابَّتِهِ.
هر کس مىخواهد مثانهاش به عارضهاى گرفتار نشود ، پیشاب خود را نگه ندارد ، حتّى اگر که بر پشت مَرکب خویش نشسته باشد .طبّ الإمام الرضا علیهالسلام ، صفحه ۳۵ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۸۶
الإمام الصادق علیهالسلام
- وسُئِلَ عَن عِلَّةِ حَلقِ رَأسِ المَولودِ: تَطهیرُهُ مِن شَعرِالرَّحِمِ .
امام صادق علیهالسلام- در پاسخ به پرسشى درباره دلیل تراشیدن سرِ نوزاد -: براى پاک کردن او از موهایى که در زهدان بر وى روییده است .
بحار الأنوار ، جلد ۱۰۴ ، صفحه ۱۱۲ ، حدیث ۲۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۷۸
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم – لِعَلِیٍّ علیهالسلام: یا عَلِیُّ ، ثَلاثَةٌ یَزِدنَ فِی الحِفظِ ویُذهِبنَ البَلغَمَ : اللُّبانُ ، وَالسِّواکُ ، وقِراءَةُ القُرآنِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم- خطاب به امام على علیهالسلام فرمودند: اى على ! سه چیز بر حافظه مىافزاید و بلغم را مىبرد : کُندُر ، مسواک و قرائت قرآن .
بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۴۳ ، حدیث ۳ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۵۲
الإمام علیّ علیهالسلام :
مَضغُ اللُّبانِ یَشُدُّ الأَضراسَ ، ویَنفِی البَلغَمَ ، ویَذهَبُ بِریحِ الفَمِ .
امام على علیهالسلام :
جویدن کُنْدُر ، دندانها را استحکام مىدهد ، بلغم را مىراند و بوى [بد] دهان را مىبَرَد .
بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۴۳ ، حدیث ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۸۶
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
کُلُوا الزَّیتَ ؛ فَإِنَّهُ مُبارَکٌ ، وَائتَدِموا بِهِ وَادَّهِنوا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ یَخرُجُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
روغن زیتون بخورید ؛ چرا که خجسته است . از آن ، خورش بسازید و از روغن آن بر خویش بمالید ؛ چرا که از درختى خجسته بیرون مىآید .
کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۷۹ ، حدیث ۴۰۹۸۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۲۸
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
کُلُوا الزَّیتَ وَادَّهِنوا بِالزَّیتِ ؛ فَإِنَّهُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
روغن زیتون بخورید و خود را با روغن زیتون ، چرب کنید ؛ چرا که آن ، از درختى خجسته است .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۱ ، حدیث ۱ عن ابن القدّاح ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۴۱۵ ، حدیث ۱۴۰۸ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۲۸
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
اِدَّهِنوا بِالبَنَفسَجِ ؛ فَإِنَّهُ بارِدٌ فِی الصَّیفِ وحارٌّ فِی الشِّتاءِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
با روغن بنفشه ، بدن خود را چرب کنید ؛ چرا که آن در تابستان ، سرد و در زمستان ، گرم است .
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۲
الإمام الصادق علیهالسلام :
دُهنُ البَنَفسَجِ یَرزُنُ الدِّماغَ .
امام صادق علیهالسلام :روغن بنفشه ، مغز را نیرو مىبخشد.
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۲۳ ، حدیث ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۴
الإمام الصادق علیهالسلام :
نِعمَ الدُّهنُ البَنَفسَجُ ! لَیَذهَبُ بِالدّاءِ مِنَ الرَّأسِ وَالعَینَینِ ، فَادَّهِنوا بِهِ .
امام صادق علیهالسلام :
چه خوب روغنى است روغن بنفشه! درد را از سر و چشمان مىبَرَد. آن را به خود بمالید.
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۲۲ ، حدیث ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۴
الإمام الصادق علیهالسلام :
فَضلُ البَنَفسَجِ عَلَى الأَدهانِ کَفَضلِ الإِسلامِ عَلَى الأَدیانِ . نِعمَ الدُّهنُ البَنَفسَجُ ، لَیَذهَبُ بِالدّاءِ مِنَ الرَّأسِ وَالعَینَینِ ، فَادَّهِنوا بِهِ .
امام صادق علیهالسلام :
برترى بنفشه بر دیگر روغنها به سان برترى اسلام بر دیگر ادیان است . بنفشه ، خوب روغنى است! درد را از سر و چشمان مىبرد . خود را بدان ، چرب کنید .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۲۱ ، حدیث ۵ ، کنز العمّال ، جلد ۱۲ ، صفحه ۳۴۴ ، حدیث ۳۵۳۲۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۲
الإمام الرضا علیهالسلام :
إذا أرَدتَ ألاّ یَظهَرَ فی بَدَنِکَ بَثرَةٌ ولا غَیرُها ، فَابدَأ عِندَ دُخولِ الحَمّامِ بِدُهنِ بَدَنِکَ ، بِدُهنِ البَنَفسَجِ .
امام رضا علیهالسلام :
اگر مىخواهى که در بدنت جوش و جز آن رُخ ننماید ، هنگام در آمدن به حمّام ، چرب کردن بدن خود را به روغن بنفشه ، آغاز کن .
طبّ الإمام الرضا علیهالسلام ، صفحه ۳۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۲ وفیه « فدهِّن» بدل «بدهن» دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۴
الإمام الصادق علیهالسلام :
غَسلُ الرَّأسِ بِالخَطمِیِّ نُشرَةٌ .
امام صادق علیهالسلام :شستن سر با خطمى ، مایه شادابى است .
ثواب الأعمال ،ص ۳۶ ، حدیث ۲ عن سفیان بن السمط دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۸
الإمام علیّ علیهالسلام :
غَسلُ الرَّأسِ بِالخَطمِیِّ یَذهَبُ بَالدَّرَنِ ، ویَنفِی الأَقذاءَ .
امام على علیهالسلام :شستن سر با خطمى ، چرک را مىبَرَد و آلودگىها را از میان برمىدارد .
بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۷ ، حدیث ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۸
الإمام الصادق علیهالسلام :
اِتَّخِذوا فی أسنانِکُمُ السُّعدَ ؛ فَإِنَّهُ یُطَیِّبُ الفَمَ ، ویَزیدُ فِی الجِماعِ .
امام صادق علیهالسلام :مُشکَک به لابهلاى دندانهاى خویش در آورید ؛ چرا که دهان را خوشبو مىکند و بر توان همبسترى مىافزاید .بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۳۷ ، حدیث ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۳۸
الإمام الکاظم علیهالسلام :
غَسلُ الرَّأسِ بِالسِّدرِ یَجلِبُ الرِّزقَ جَلباً .
امام کاظم علیهالسلام :شستن سر با سدر ، روزىآور است .
بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۷ ، حدیث ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۲۸
الإمام الصادق علیهالسلام :
الکُحلُ یُعذِبُ الفَمَ .
امام صادق علیهالسلام :سرمه کشیدن ، دهان را تَر و تازه مىکند .بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۹۵ ، حدیث ۱۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۸۸
الإمام الحسین علیهالسلام :
قالَ لی رَسولُ اللّهِ صلى الله علیه و آله و سلّم : یا بُنَیَّ ، نَم عَلى قَفاکَ یَخمَص بَطنُکَ ، وَاشرَبِ الماءَ مَصّا یَمرَأکَ أکلُکَ ، وَاکتَحِل وَترا یُضِئ لَکَ بَصَرُکَ ، وَادَّهِن غِبّا تَتَشَبَّه بِسُنَّةِ نَبِیِّکَ .
امام حسین علیهالسلام :
پیامبر خدا به من فرمودند: «فرزندم! به پشت بخواب تا شکمت کوچک شود ، آب را به مکیدن بنوش تا خوردنت بر تو گوارا آید ، به شمارِ دفعات فرد ، سرمه بکش تا چشمانت روشن شود و یک روز در میان ، روغن بزن تا به سنّت پیامبر خویش ، عمل کرده باشى».
دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۴ ، حدیث ۵۹۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۰
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
ثَلاثٌ یَزِدنَ فی قُوَّةِ البَصَرِ : الکُحلُ بِالإِثمِدِ ، وَالنَّظَرُ إلَى الخُضرَةِ ، وَالنَّظَرُ إلَى الوَجهِ الحَسَنِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
سه چیز ، قدرت بینایى را افزون مىکند: سرمه کشیدن به اِثْمِد ، نگریستن به سبزى ، و نگاه کردن به چهره زیبا.
کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۵۱ ، حدیث ۲۸۳۱۴ نقلاً عن أبی الحسن العراقی فی فوائده عن بریدة دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۰
الإمام الصادق علیهالسلام :
مَن نامَ عَلى إثمِدٍ غَیرِ مُمَسَّکٍ أمِنَ مِنَ الماءِ الأَسوَدِ أبَدا ما دامَ یَنامُ عَلَیهِ .
امام صادق علیهالسلام :
هر کس با سرمه اِثمِد آمیخته ناشده با مُشک بخوابد ، براى همیشه ، تا زمانى که بر این حالت مىخوابد ، از آبِ سیاه در امان مىمانَد.
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۴ ، حدیث ۹ عن الحسن بن عاصم دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۸۸
الإمام الصادق علیهالسلام :
الإِثمِدُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ ، ویَذهَبُ بِالدَّمعَةِ .
امام صادق علیهالسلام :سرمه اِثْمِد ، چشم را جلا مىدهد ، موى بر مىرویاند و اشکْریزش را مىبرد.
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۴ ، حدیث ۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۲
الإمام الصادق علیهالسلام :
أتَى النَّبِیَّ صلى الله علیه و آله و سلّم أعرابِیٌّ یُقالُ لَهُ : قُلَیبٌ ، رَطبُ العَینَینِ .
فَقالَ لَهُ النَّبِیُّ صلى الله علیه و آله و سلّم : إنّی أرى عَینَیکَ رَطبَتَینِ یا قُلیبُ ، عَلَیکَ بِالإِثمِدِ ؛ فَإِنَّهُ سِراجُ العَینِ .
امام صادق علیهالسلام :
عربى بادیهنشین که او را «قلیب» مىگفتند و آبریزشِ چشم داشت ، نزد پیامبر صلى الله علیه و آله و سلّم آمد. به او فرمود: «اى قلیب! مىبینم چشمانت آبریزش دارد. بر تو باد سرمه اِثْمِد ، که روشنایى چشم است».
بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۹۶ ، حدیث ۱۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۲
الإمام الباقر علیهالسلام :
الاِکتِحالُ بِالإِثمِدِ یُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویَشُدُّ أشفارَ العَینِ .
امام باقر علیهالسلام :سرمه کشیدن به اِثْمِد ، بوى را خوش مىسازد و مژهگاهها را استحکام مىبخشد.
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۴ ، حدیث ۴ عن عبداللّه بن الفضل الهاشمی عن أبیه دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۲
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
اِکتَحِلوا بِالإِثمِدِ المُرَوَّحِ ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :به سرمه اِثْمِد خوشبو شده با مُشک ، سرمه بکشید ، که دیده را جلا مىدهد و مو برمىرویاند .کنز العمّال ، جلد ۶ ، صفحه ۶۴۵ ، حدیث ۱۷۱۹۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۲
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
عَلَیکُم بِالإِثمِدِ ؛ فَإِنَّهُ مَنبَتَةٌ لِلشَّعرِ ، مَذَهَبةٌ لِلقَذى ، مَصفاةٌ لِلبَصَرِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
بر شما باد سرمه با اِثْمِد ؛ چرا که مایه روییدن مو ، از میان رفتن آلودگى و صفا یافتن دیده است.
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۵۱ ، حدیث ۲۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۰
الإمام الصادق علیهالسلام :
الحِنّاءُ یَذهَبُ بِالسَّهَکِ ، ویَزیدُ فی ماءِ الوَجهِ ، ویُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویُحَسِّنُ الوَلَدَ .
امام صادق علیهالسلام :
حنا ، بوى بد عَرَق را از میان مىبَرَد ، بر طراوت صورت مىافزاید ، دهان را خوشبو مىکند و فرزند را نیکو مىسازد .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۴ ، حدیث ۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۱۸
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
اِختَضِبوا بِالحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ ، ویُطَیِّبُ الرّیحَ ، ویُسَکِّنُ الزَّوجَةَ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
به حنا خضاب بندید ؛ چرا که دیده را جلا مىدهد ، مو بر مىرویاند ، بو را خوش مىسازد و همسر مرد را آرامش مىبخشد .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۳ ، حدیث ۴ ، ۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۴۸
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَنِ اطَّلى وَاختَضَبَ بِالحِنّاءِ آمَنَهُ اللّهُ تَعالى مِن ثَلاثِ خِصالٍ : الجُذامِ ، وَالبَرَصِ ، وَالآکِلَةِ إلى طَلیَةٍ مِثلِها .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
هر کس حنا بر بدن خود بمالد و با آن خضاب کند ، خداوند ، او را تا هنگامى که بخواهد دیگر بار خضاب کند ، از سه چیز در امان مىدارد : جذام ، پیسى و خوره .
بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۹۰ ، حدیث ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۸
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
عَلَیکُم بِسَیِّدِ الخِضابِ الحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ یُطَیِّبُ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الجِماعِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
بر شما باد مهتر همه خضابها ، حنا ، که پوست را پاکیزه مىکند و بر توان همبسترى مىافزاید .
کنز العمّال ، جلد ۶ ، صفحه ۶۶۸ ، حدیث ۱۷۳۱۶ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۸
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
نَفَقَةُ دِرهَمٍ فِی الخِضابِ أفضَلُ مِن نَفَقَةِ دِرهَمٍ فی سَبیلِ اللّهِ ، إنَّ فیهِ أربَعَ عَشرَةَ خَصلَةً : یَطرُدُ الرّیحَ مِنَ الاُذُنَینِ ، ویَجلُو الغِشاءَ عَنِ البَصَرِ . . .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
خرج کردن یک درهم براى خضاب ، برتر از انفاق یک درهم در راه خداست. این کار ، چهارده فایده دارد: بو را از گوشها دور مىکند ، پرده [ تاریکى] را از برابر دیده کنار مىزند و آن را جلا مىدهد…
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۲ ، حدیث ۱۲ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۶
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
اِختَضِبوا بِالحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ ، ویُطَیِّبُ الرّیحَ ، ویُسَکِّنُ الزَّوجَةَ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
به حنا خضاب بندید؛ چرا که دیده را جلا مىدهد ، مو بر مىرویاند ، بو را خوش مىسازد و همسر مرد را آرامش مىبخشد.بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۹۹ ، حدیث ۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۶
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
عَلَیکُم بِسَیِّدِ الخِضابِ الحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ یُطَیِّبُ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الجِماعِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
بر شما باد مهتر همه خضابها ، حنا ، که پوست را پاکیزه مىکند و بر توان همبسترى مىافزاید .
کنز العمّال ، جلد ۶ ، صفحه ۶۶۸ ، حدیث ۱۷۳۱۶ ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۸۹ ، حدیث ۵۵۹ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۸
امام صادق علیهالسلام :
الحِنّاءُ عَلى أثَرِ النّورَةِ أمانٌ مِنَ الجُذامِ والبَرَصِ .
حنا کردن ، در پى نوره کشیدن ، مایه ایمنى از جذام و پیسى است .
کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۱۲۱ ، حدیث ۲۷۰ ؛ بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۹ ، حدیث ۶؛ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۸
الإمام الصادق علیهالسلام :
ثَلاثَةٌ تُعَقِّبُ مَکروهاً : . . . وشُربُ الدَّواءِ مِن غَیرِ عِلَّةٍ وإن سَلِمَ مِنهُ .
امام صادق علیهالسلام :
سه چیز ، ناخوشایندى در پى مىآورد : … و نوشیدن دارو بدون بیمارى ، هر چند شخص از آن دارو ، جان به در بَرَد .
تحف العقول ، صفحه ۳۲۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۸ ، صفحه ۲۳۴ ، حدیث ۵۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۰
امام على علیهالسلام فرمودند:
لا تُنالُ الصِّحَّةُ إلاّ بِالحِمیَةِ . تندرستى ، جز با پرهیز ، به دست نمىآید .
غرر الحکم ، حدیث ۱۰۶۰۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۲۶
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
الطِّیبُ یَشُدُّ القَلبَ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
بوى خوش ، قلب را تقویت مىکند .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۱۰ ، حدیث ۶ عن أبی بصیر عن الإمام الصادق علیهالسلام دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۸
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
ما طابَت رائِحَةُ عَبدٍ إلاّ زادَ عَقلُهُ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
هیچ بندهاى خوشبو نباشد ، مگر آن که عقلش افزون گردد .
دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۵ ، حدیث ۵۹۳ عن الإمام الصادق عن آبائه علیهمالسلام دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۸
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَن أکَلَ قَبلَ أن یَشرَبَ و تَسَحَّرَ ، و مَسَّ شَیئا مِنَ الطِّیبِ ؛ قَوِیَ عَلَى الصِّیامِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
هر کس پیش از نوشیدن چیزى ، غذا بخورد و سَحَرى میل کند و قدرى بوى خوش [بر خود] بمالد ، بر روزه گرفتن ، توان بیشترى یابد .کنز العمّال ، جلد ۸ ، صفحه ۵۱۰ ، حدیث ۲۳۸۸۲ نقلاً عن شُعب الإیمان عن أنس دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۸
امیر المؤمنین علیٌّ علیهالسلام :
الطِّیبُ نُشْرَةٌ .امام على علیهالسلام :بوى خوش ، درمانگر است .نهج البلاغه: حکمت ۴۰۰
الإمام الصادق علیهالسلام :
الرّیحُ الطَّیِّبَةُ ؛ تَشُدُّ العَقلَ ، و تَزیدُ فی الباهِ .
امام صادق علیهالسلام :
بوى خوش ، عقل را استوار مىکند و بر توان جنسى مىافزاید .بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۷۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۸
الإمام الصادق علیهالسلام :
مَن تَطَیَّبَ أوَّلَ النَّهارِ ؛ لَم یَزَل عَقلُهُ مَعَهُ إلَى اللَّیلِ .
امام صادق علیهالسلام :هر کس در آغاز روز ، بوى خوش استعمال کند ، تا شب ، عقلش او را همراهى مىکند .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۱۰ ، حدیث ۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۱۰
الإمام الصادق علیهالسلام :
مَن تَطَیَّبَ بِطیبٍ أوَّلَ النَّهارِ و هُوَ صائِمٌ ؛ لَم یَفقِد عَقلَهُ .
امام صادق علیهالسلام :
هر کس در حالى که روزه است ، در آغاز روزه ، خوشبو کنندهاى به کار ببرد ، عقل خویش را از کف ندهد .
بحار الأنوار ، جلد ۹۶ ، صفحه ۲۹۰ ، حدیث ۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۱۰
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم
- مِن وَصِیَّتِهِ لِعَلِیٍ علیهالسلام: یا عَلِیُّ ، تِسعَةُ أشیاءَ تورِثُ النِّسیانَ : أکلُ التُّفّاحِ الحامِضِ ، وأکلُ الکُزبُرَةِ ، وَالجُبنِ ، وسُؤرِ الفَأرَةِ ، وقِراءَةُ کِتابَةِ القُبورِ ، وَالمَشیُ بَینَ امرَأَتَینِ ، وطَرحُ القَملَةِ ، وَالحِجامَةُ فی النُّقرَةِ ، وَالبَولُ فِی الماءِ الرّاکِدِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم
- در سفارشهاى ایشان به على علیهالسلام: اى على! نه چیز است که فراموشى مىآورَد: خوردن سیب تُرش ، خوردن گشنیز ، پنیر و پسمانده موش ، خواندن نوشتههاى روى قبر ، راه رفتن میان دو زن ، افکندن شپش ، حجامت در گودىِ پسِ سر ، و ادرار کردن در آب راکد.بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۴۵ ، حدیث ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۵۴
الإمام علیّ علیهالسلام :
إنَّ الحِجامَةَ تُصَحِّحُ البَدَنَ ، وتَشُدُّ العَقلَ .
امام على علیهالسلام :حِجامت ، بدن را صحّت مىدهد و عقل را استحکام مىبخشد.
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۱۴ ، حدیث ۱۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۴
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
اِحتَجِموا إذا هاجَ بِکُمُ الدَّمُ ؛ فَإِنَّ الدَّمَ رُبَّما تَبَیَّغَ بِصاحِبِهِ فَیَقتُلُهُ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
اگر خون در درونتان به جوش مىآید ، حجامت کنید ؛ چرا که خون ، گاه ممکن است در درون شخص ، طغیان کند و وى را بکُشد .طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۵۷ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۲۰ ، حدیث ۴۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۶۲
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ الحِجامَةَ فِی الرَّأسِ دَواءٌ مِن داءِ الجُنونِ وَالجُذامِ وَالعَشا وَالبَرَصِ وَالصُّداعِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :حجامتِ در سر ، درمانى براى دیوانگى ، جذام ، شبکورى ، پیسى و سردرد است.بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۲۶ ، حدیث ۸۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۶
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
الحِجامَةُ تَزیدُ العَقلَ ، وتَزیدُ الحافِظَ حِفظاً .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :حِجامت ، عقل را افزون مىکند و بر قدرت حافظه مىافزاید.
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۲۶ ، حدیث ۸۲، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۴
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
یُکرَهُ لِلرَّجُلِ أن یَغشَى المَرأَةَ وقَدِ احتَلَمَ ، حَتّى یَغتَسِلَ مِنِ احتِلامِهِ الَّذی رَأى ؛ فَإِن فَعَلَ وخَرَجَ الوَلَدُ مَجنوناً فَلا یَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :براى مرد ، مکروه است که پس از احتلام ، با زن همبسترى کند ، مگر آن که از احتلام پیشین ، غسل کرده باشد ؛ چه ، اگر چنین کند و فرزندش دیوانه زاده شود ، جز خویش را نکوهش نکند .بحار الأنوار ، جلد ۱۰۳ ، صفحه ۲۸۳ ، حدیث 3
