بيماری‌های ناشی از اضافه وزن در كودكان

به گزارش خرداد، تعداد كودكاني كه دچار چاقي يا اضافه وزن هستند روز به روز در حال افزايش است. اضافه وزن، كودكان را در معرض ابتلا به انواع بيماري ها از جمله ديابت، بيماري هاي قلبي و آسم قرار مي دهد. چاقي در دوران كودكي مي تواند آثار مخربي بر عواطف و احساسات كودك نيز بگذارد، زيرا معمولاً كودكان چاق توسط هم سن و سالان خود مورد تمسخر واقع شده و كمتر مي توانند در فعاليت ها و بازي هاي گروهي شركت كنند. همين امر منجر به كاهش عزت نفس و افسرگي در كودك مي شود. اما فراموش نكنيد كه شما مي توانيد با حمايت از فرزندتان و الگوسازي به او كمك كنيد تا به وزن ايده آل و سالم برسد.

بيماري هاي ناشي از چاقي و اضافه وزن در كودك

كودكان چاق و داراي اضافه وزن بيشتر در معرض ابتلا به انواع بيماري ها از جمله بيماري هاي زير قرار دارند:

ديابت نوع ۲، فشارخون بالا، كلسترول بالا، مشكلات مربوط به استخوان و مفاصل، آسم، اختلال در خواب، مشكلات مربوط به كبد، افسردگي و عزت نفس پايين. كودكاني كه از وزن خود راضي نيستند احتمال اينكه در آينده به اختلالات غذايي دچار شوند بيشتر است. تشخيص به موقع اضافه وزن و چاقي و تلاش براي درمان آن مي تواند جلوي ابتلا به بسياري از اين بيماري ها را بگيرد، اما توجه داشته باشيد كه فرزند شما هر چه قدر هم كه اضافه وزن داشته باشد، شما بايد به گونه اي با او برخورد كنيد كه او بفهمد كه شما همچنان او را عاشقانه دوست مي داريد و هر كاري مي كنيد براي سلامتي و شادابي خود اوست.

آيا فرزند شما داراي اضافه وزن است؟

روند رشد كودكان در سنين مختلف متفاوت است. به همين دليل نمي توان به سادگي در رابطه با وزن كودكان اظهار نظر كرد. شاخص توده بدني (BMI) كه شامل قد و وزن فرد مي شود، مي تواند در اين زمينه بسيار كمك كند. به كمك اين شاخص مي توان فهميد چه مقدار از وزن بدن كودك مازاد است و اينكه آيا فرزند شما دچار اضافه وزن است يا خير؟ از اين شاخص مي توان از سن ۲ سالگي به بعد استفاده كرد. هر چند كه اين شاخص در اغلب موارد مي تواند راهنماي خوبي باشد، اما گاه بهترين راه براي اندازه گيري ميزان چربي بدن نيست. براي مثال در سن بلوغ كه كودكان مدام در سن رشد هستند، استفاده از اين شاخص مي تواند كمي گمراه كننده باشد. در هر صورت يك پزشك متخصص بايد شرايط فرزند شما را ارزيابي كرده و در رابطه با اقدامات لازم براي او تصميم بگيرد. چاقي ممكن است علل گوناگوني از جمله رژيم غذايي نامناسب، كم تحركي، و عوامل ارثي و ژنتيكي داشته باشد. تشخيص علت اصلي و درماني متناسب با آن بايد توسط پزشك صورت بگيرد.

علل افزايش چاقي در كودكان

فهميدن علت و نحوه چاق شدن كودك كمك بسياري به توقف روند چاقي در كودك مي كند. در اكثر موارد، علت اصلي چاق شدن كودك خوردن بيش از حد و كم تحركي است. كودكان بايد براي رشد و سلامت بدن خود به ميزان كافي مواد غذايي مصرف كنند، اما اگر آنها بيش از نيازشان كالري دريافت كنند، نتيجه آن چاقي و اضافه وزن مي شود.

اين عدم تعادل بين دريافت و مصرف كالري علل گوناگوني دارد كه از جمله آنها مي توان به موارد زير اشاره كرد:

ـ مشغله خانواده ها بيشتر شده و گرايش به استفاده از غذاي آماده نيز افزايش يافته است.
ـ دسترسي به غذاي آماده بيشتر و قيمت آن نسبت به ساير غذاها كمتر است.
ـ حجم وعده هاي غذايي در خانه و رستوران ها افزايش يافته است.
ـ كودكان كمتر در خارج از خانه به فعاليت و بازي پرداخته و بيشتر وقت خود را در مقابل تلويزيون يا كامپيوتر سپري مي كنند. بسياري از مدارس ساعات ورزش و فعاليت بدني كودكان را كاهش داده يا حذف كرده اند.

راهكارهاي كاهش اضافه وزن

راهكار اول: سعي كنيد تمام اعضاي خانواده را درگير كنيد

عادات خوب در خانه شكل مي گيرند. بهترين راه براي پيشگيري از چاقي يا كاهش وزن اين است كه عادات خوب غذايي را در بين تمام اعضاي خانواده نهادينه كنيد. انتخاب غذاهاي سالم و افزايش فعاليت بدني براي تمام اعضاي خانواده بهتر است، حتي كساني كه اضافه وزن ندارند. همچنين اگر تمام اعضاي خانواده سعي كنند رويه زندگي خود را بهبود بخشند، فرزند چاق شما نيز راحت تر مي تواند در كاهش وزن بدنش موفق باشد.

راهكار دوم: الگوي خوبي باشيد

موثرترين راه براي كاهش وزن فرزندتان اين است كه روش زندگي خود شما به عنوان يك الگو، مناسب و سالم باشد. اگر فرزند شما ببيند كه شما خوردن سبزيجات را دوست داريد، فعال هستيد و تلاش مي كنيد كمتر تلويزيون تماشا مي كنيد، او نيز خود به خود از شما تقليد مي كند. اين كار به خود شما نيز كمك مي كند وزن ايده آلي داشته باشيد.

راهكار سوم: غذاهاي سالم مصرف كنيد

از همين امروز، همه اعضاي خانواده را به خوردن غذاهاي سالم تشويق كنيد. اهميت الگوسازي را فراموش نكنيد. فرزند اگر ببيند كه والدينش غذاهاي سالم مي خورند، او نيز تشويق به اين كار مي شود. بايد بتوانيد كاري كنيد كه همه اعضاي خانواده، در خانه يا بيرون از خانه غذاهاي سالم مصرف كنند. براي تشويق فرزندتان به كاهش وزن، لازم است رابطه او را با مواد غذايي سالم بهبود بخشيد. در اين خصوص شايد لازم باشد تغييراتي اساسي در شكل زندگي خود ايجاد كنيد. مصرف ميوه ها و سبزيجات را افزايش دهيد، وعده صبحانه را جدي بگيريد، سعي كنيد از مواد غذايي كم چرب استفاده كنيد، وعده هاي غذايي را در ساعات منظمي مصرف كنيد و سعي كنيد تا مي توانيد خارج از خانه غذا نخوريد.

راهكار چهارم: در انتخاب ميان وعده ها وسواس به خرج دهيد

خانه تنها جايي است كه كودكان وعده هاي اصلي و ميان وعده هاي خود را در آنجا ميل مي كنند. به همين دليل اگر آشپزخانه شما از مواد غذايي سالم پر شده باشد بسيار مهم است. شيريني جات را به كلي ممنوع نكنيد. سعي كنيد مصرف آنها را محدود كنيد. همچنين مصرف نوشابه و شربت را نيز محدود كنيد. اين نوشيدني ها سرشار از شكر هستند. شكر براي رشد فرزند شما هيچ فايده اي ندارد. برخي انواع آبميوه نيز حاوي مقادير زيادي شكر هستند. ميان وعده بايد سبك باشد. كاري نكنيد كه ميان وعده به اندازه يك وعده اصلي كالري داشته باشد. يك ميان وعده خوب بين ۱۰۰ تا ۱۵۰ كالري دارد. همچنين سعي كنيد هميشه ظرفي ميوه آماده داشته باشيد تا اگر فرزندتان احساس گرسنگي كرد، از آن ميوه ها به عنوان ميان وعده استفاده كند.

راهكار پنجم: فرزندتان را به فعاليت بدني تشويق كنيد.

كودكان كم تحرك بيشتر در معرض چاقي قرار دارند. كودكان براي سالم ماندن به روزانه حداقل يك ساعت فعاليت بدني نياز دارند. شايد اين ميزان زياد به نظر برسد، اما لازم نيست فعاليت بدني حتماً در يك باشگاه ورزشي يا محيط خاصي باشد. شما مي توانيد از موقعيت هاي گوناگون براي فعاليت داشتن فرزندتان استفاده كنيد. با فرزندتان بازي كنيد. تلويزيون را خاموش كنيد و با فرزندتان بازي كنيد. نوع بازي فرقي نمي كند فقط بايد به گونه اي باشد كه تحرك فرزند شما را افزايش دهد. از فرزندتان بخواهيد در كارهاي خانه به شما كمك كند. شايد فرزند شما خيلي از اين كار خوشش نيايد، اما يكي از بهترين راه هاي افزايش فعاليت بدني و سوزاندن كالري، انجام كارهاي خانه از قبيل جارو زدن، گردگيري كردن و تي كشيدن است. فرزندتان را به شركت در فعاليت هاي جانبي تشويق كنيد. كاري كنيد كه فرزندتان به شركت در كلاس هاي ورزش و بازي با دوستانش علاقه پيدا كند.

راهكار ششم: تماشاي تلويزيون را محدود كنيد

فرزند شما هر چه بيشتر تلويزيون تماشا كند، كمتر مي تواند فعاليت بدني داشته باشد. ايجاد محدوديت در تماشاي تلويزيون و بازي با كامپيوتر تاثير مستقيمي بر افزايش فعاليت بدني دارد. فراموش نكنيد كه شما مهمترين الگوي فرزندتان هستيد، پس قبل از هر چيز از خودتان شروع كنيد.
ـ ساعات تماشاي تلويزيون و كار با كامپيوتر را محدود كنيد. متخصصان معتقدند ارتباط مستقيمي بين ساعات تماشاي تلويزيون و افزايش وزن وجود دارد. توصيه مي شود ساعات تماشاي تلويزيون بيش از دو ساعت نباشد.

ـ جلوي تلويزيون چيزي نخوريد. سعي كنيد تمام وعده هاي غذايي خود را دور ميز صرف كنيد. با اين كار فرزند شما نيز مي فهمد كه خوردن غذا در مقابل تلويزيون كار درستي نيست.

ـ از تلويزيون به عنوان پاداش يا تنبيه استفاده نكنيد. به جاي اينكه براي تشويق فرزندتان، اجازه دهيد ساعات بيشتر تلويزيون تماشا كند، از يك ابزار ديگر استفاده كنيد. مثلاً او را براي بازي به پارك ببريد.

دنياي سلامت/ شماره ۹۷/ آبان ماه ۹۲/ صفحه ۶۰