خرداد؛ کشاورزان خواستار تجدید نظر و بررسی مجدد دولت در نرخ خرید تضمینی گندم هستند تا این نرخ بر اساس هزینهها اعلام شود و گندمکاران از دولت به سازمان بازرسی کل کشور شکاست کردند. در این میان وارد کنندگان آماده دریافت ارز دولتی هستند تا اقدام به واردات کنند.
شورای اقتصاد قیمت خرید تضمینی هر کیلو گندم را ۲۲۰۰ تعیین کرد. این نرخگذاری با انتقاد کشاورزان مواجه شد و آنها معتقدند دولت میخواهد حقوق مصرف کننده را از جیب کشاورز بردارد. عطالله هاشمی رئیس بنیاد ملی گندمکاران ایران میگوید هر قیمتی پایینتر از ۲۵۰۰ تومان یعنی از بین بردن گندمکاران.
آنگونه که هاشمی گفته بنیاد گندمکاری به نیابت از اعضای خود به سازمان بازرسی کل کشور شکایت کرده و پروندهای به جریان افتاده که در حال رسیدگی است.
آمارهای موجود نشان میدهد به علت قیمتگذاری پایین، سطح زیرکشت گندم نسبت به سال گذشته نیز کاهش یافته است. بنیاد ملی گندمکاری اعلام کرده اگر این قیمتگذاری ادامه یابد سطح زیر کشت گندم در سال آینده نیز نزدیک به ۲۰ درصد کاهش مییابد. این یعنی وعده دولت در خودکفایی گندم طی دو سال از بین میرود.
علی محمد شاعری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفته «اگر دولت موفق نشود گندم باقی مانده در انبارها را جمعآوری کند مجبور به واردات حداقل ۲ میلیون تن گندم میشود.» این اتفاق در حالی میافتد که ایران در ۴ سال گذشته در تولید گندم به خودکفایی رسیده بود.
حجتی وزیر کشور نیز تایید کرده بود که کشاورزان محصولات خود را به دولت نفروختهاند. او گفته «کشاورزان در برخی استانها، گندمهای تولیدیشان را به ما نفروختند. زمانی که قیمت خرید جو در کشورمان حدود ۱۸۰۰ تومان است و قیمت همین جو در آنسوی مرزها، بیش از ۳۰۰۰ تومان است، طبیعی است که مشکلاتی پیش خواهد آمد. در چنین شرایطی، دولت تصمیم گرفت گندم را وارد کند.»
حجتی البته به گونهای صحبت کرد که گویا هیچ راه دیگری جز واردات گندم نبوده و از این سخن نگفت که قیمتگذاری نامناسب باعث افزایش واردات گندم شده است. گویا پرداخت ارز دولتی به واردکنندگان و واردات گندم برای دولت جذابیت بیشتری از خودکفایی گندم داشته است، اگرنه طبیعی است که واردات گندم علاوه بر آنکه باید قیمت بالاتری انجام شود، باعث ضعیفتر شدن کشاورز داخلی نیز میشود.
البته واردات گندم به عنوان یک استراتژی همواره از سوی برخی دولتمردان اجرا شده است. عیسی کلانتری که امروز برنامه بردن آب خزر به استان روحانی را دستور کار دارد، زمانی گفته بود «اصلا نباید در داخل کشور گندم کاشت چون باعث میشود منابع آب از بین برود!» همین دیدگاه البته به صورت سیستماتیک در دولت اجرا میشود و با قیمتگذاری نادرست، روندی در پیش گرفته میشود که عملا کشت گندم در ایران از بین برود.
در کنار تزهای عیسی کلانتری، فضاسازیهایی برای کشت گندم ایجاد شد؛ از جمله آنکه این انگ زده شد که گندم تولید داخل آلوده است. این موضوع نیز ثابت نشد اما فضا را برای واردکنندگان گندم و صف بلند منتظران ارز دولتی آماده کرد.
با شرایط کنونی احتمالا چیزی در حدود دو تا سه میلیون تن گندم باید وارد شود که در حال حاضر متوسط قیمت هر تن گندم در بازارهای جهانی ۲۳۰ دلار است. یعنی دولت برای واردات سه میلیون تن گندم باید ۶۹۰ میلیون دلار هزینه ارزی کند. خبرگزاری مهر در گزارشی محاسبه کرده که دولت بطور متوسط برای هر تن گندم باید ۲۳۰ دلار هزینه کند که این گندم وارداتی با احتساب هزینه حمل و بیمه و ... به قیمت ۲۸۵۰ تومان به داخل کشور میرسد. این در حالی است که اگر دولت قیمت خرید تضمینی گندم را همان ۲۵۰۰ محاسبه میکرد، نیازی به پرداخت این حجم ارز دولتی به وارد کنندگان نبود.
تمام این اتفاقات در حالی میافتد که دولت اعلام کرده بود که واردات گندم به هیچ عنوان انجام نخواهد شد، اما به نظر میرسد زور واردکنندگان و ارزبگیران به مراتب بیشتر از مدیران جهاد کشاورزی است و آنها هستند که شرایط را معین میکنند. کافی است مدتی بعد به لیست بلند بالای واردکنندگان نگاهی سرسری انداخت تا معلوم شود بیشترین سود ضربه خوردن کشاورزان داخلی به جیب چه کسانی میرود.
عنایت الله بیابانی قائم مقام دبیرکل خانه کشاورز به رویداد۲۴ میگوید: نرخ ۲۲۰۰ تومانی که از سوی دولت اعلام شده مورد قبول کشاورزان نیست، زیرا کفاف هزینههای آنها را نمیدهد ضمن آنکه قیمت جهانی گندم بالاتر است و در صورتی که دولت بخواهد واردات گندم داشته باشد باید پول بیشتری بابت واردات بپردازد، به همین دلیل کشاورزان خواستار تجدید نظر و بررسی مجدد دولت در نرخ خرید تضمینی گندم هستند تا این نرخ بر اساس هزینهها اعلام شود.
او در پاسخ به این پرسش که نرخ پیشنهادی کشاورزان چقدر است؟ میگوید: قیمت پیشنهادی آنها ۳۲۰۰ تومان است البته در برخی موارد تا ۴۰۰۰ تومان نیز گفته شده که کارشناسی نشده است، اما در نهایت این قیمت باید به گونهای تعیین شود تا تولیدکننده متضرر نشود.