تاریخ شلیک به نیروهای خودی؛ از خلیج عمان تا ساحل نرماندی

به گزارش خرداد به نقل از رویداد24 ،در حالیکه کل کشور درگیر اخبار شیوع ویروس کرونا و وضعیت شهرهای قرمز بود، ناگهان چراغ قرمز از جایی روشن شد که کسی فکر آن را نمی‌کرد؛ ناو جماران با شلیک موشک، ناوچه کنارک را منهدم کرد و ۱۹ تن شهید شدند و ۱۵ نفر نیز مجروح شدند!

 

روابط عمومی نیروی دریایی ارتش پس از یک روز که از این حادثه گذشته بود، بالاخره موضوع را تایید کرد و در بیانیه‌ای اعلام کرد «عصر روز یکشنبه بیست و یکم اردیبهشت در حین انجام تمرین دریایی توسط تعدادی از شناور‌های نیروی دریایی ارتش در آب‌های جاسک و چابهار، شناور پشتیبانی سبک کنارک دچار حادثه شد و تعدادی از دریادلان نیروی دریایی به فیض شهادت نائل آمدند.»

 

این خبر ناراحت کننده بار دیگر ایران را در صدر اخبار جهان قرار داد. تی آر تی ترکیه در گزارشی نوشت: ایران به طور معمول در نزدیکی تنگه هرمز به عنوان یک نقطه استراتژیک، رزمایش‌هایی را انجام می‌دهد که توسط کشور‌های منطقه به شدت رصد می‌شوند. رسانه‌های ایران عمدتا از اشتباهاتی که طی این رزمایش‌ها رخ می‌دهد خبری منتشر نمی‌کنند.

 

آسوشیتدپرس از ستون پنجم نیروی دریایی آمریکا که در آب‌های بحرین مستقر است درباره این اتفاق سوال کرده، اما مقامات این بخش نظامی ایالات متحده پاسخی نداده‌اند.

 

سایر رسانه‌ها در کنار اشتباه رخ داده در رزمایش شب گذشته، مساله سقوط هواپیمای اوکراینی با شلیک اشتباه پدافند ایرانی را مطرح کرده و مدعی شده‌اند که این اولین بار است که ایران به سرعت اشتباهش را در یک مورد نظامی پذیرفته است.

به گزارش رویداد۲۴ تاریخ جهان پر از شلیک‌های اشتباهی به جبهه خودی است. «فراتری ساید» عنوانی است که برای حمله به جبهه خودی در جنگ‌ها به کار می‌رود. در گزارشی که ارتش آمریکا در سال ۱۹۸۲ منتشر کرده گفته شده این واقعیت که درصد خسارات و تلفات ناشی از شلیک‌های اشتباهی به جبهه خودی از زمان جنگ جهانی اول تا جنگ ویتنام به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته به این معنی نیست که اتفاقات مشابهی که رخ می‌دهد کم‌تر تراژیک و دردناک باشند.

 

 

شلیک به جبهه خودی یک مشکل جدید نیست. گاردین در گزارشی نوشته ۷۵ هزار سرباز فرانسوی در جنگ جهانی دوم به دلیل شلیک‌های خودی کشته شده‌اند. تقریبا ۱۵ درصد مرگ آمریکایی‌ها در جنگ‌ها به واسطه شلیک‌ها به جبهه خودی بوده است.

 

استون وال جکسون از برجسته‌ترین ژنرال‌های ارتش ایالات موتلفه در جریان جنگ داخلی آمریکا و شناخته شده‌ترین آن‌ها بعد از ژنرال رابرت ئی.لی است. او در زمان نبرد چنسلورزویل در ۲ می ۱۸۶۳ به واسطهٔ یک شلیک اشتباه از سربازان خودی به شدت مجروح و با از دست دادن یک دستش زنده ماند، اما چندی بعد درگذشت. مورخان نظامی معتقدند جکسون یکی از برترین فرماندهان تاکتیکی و تحسین شدهٔ تاریخ نظامی ایالات متحده بوده است.

تاکتیک‌های نظامی وی حتی امروزه نیز مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرند. مرگ وی یک ضایعهٔ بزرگ برای کنفدراسیون محسوب می‌گردید که نه تنها بر چشم‌انداز نظامی پیش‌رو تأثیر گذاشت بلکه روحیهٔ ارتش و عموم مردم را نیز تحت تأثیر قرار داد.

 

اکتبر ۱۹۰۴ ناوگان روسیه در مه دریای شمال گیر کرده بود. آن‌ها در میان مه کشتی‌ای را تشخیص دادند که فکر میکردند به جبهه ژاپن تعلق دارد. جبهه‌ای که روسیه با آن‌ها درگیر جنگ بود. روس‌ها علیه کشتی‌ای که رصد کرده بودند آتش گشودند و به اشتباه گروهی از مسافران غیر نظامی بریتانیایی و دو ناو خودی را نابود کردند. این درگیری در واقع آغاز جنگ بین بریتانیا و روسیه بود.

 

 

در اگوست ۱۹۱۴ و در خلال جنگ جهانی اول، نیروی هوایی سلطینتی بریتانیا یک هواپیمای مخصوص شناسایی و غیر مسلح را به فرانسه فرستاد. نیرو‌های خودی متوجه اینکه این هواپیما به چه جبهه‌ای تعلق داشته نشدند و بر آن آتش گشودند.

 

 

در خلال جنگ داخلی اسپانیا بسیاری از افراد به صورت داوطبانه وارد جبهه‌ها می‌شدند و همین مساله سبب شده بود زمینه برای بروز اشتباهات و خطای انسانی زیاد شود. در سال ۱۹۳۷ واحد فالانژ‌ها بر روی بریگارد ملی ایرلند آتش گشود. هر دو واحد در آن زمان با رژیم دست راستی فرانکو در جنگ بودند. این درگیری میان دو واحد خودی یک ساعت طول کشید و به کشته شدن ۱۷ تن منجر شد.

 

 

سپتامبر ۱۹۳۹ درست بعد از شروع جنگ جهانی دوم، زیردریایی بریتانیاییی اچ ام اس تریتون به یک زیردرایی دیگر در نزدیکی سواخل نروژ حمله کرد. کارکنان زیردریایی بریتانیایی گمان میکردند این زیردریایی به آلمان‌ها تعلق دارد متاسفانه، اما اینطور نبود و زیردرایی اچ ام اس اوکسلی غرق شد و تنها دو تن از ۵۴ تن کارکنان روی این زیر دریایی نجات پیدا کردند. ابعاد این حادثه تا سال‌های ۱۹۵۰ مخقی مانده بود.

 

 

بین ماه می‌تا سپتامبر ۱۹۴۲، ۱۰ هزار سرباز ژاپنی در کارزار شی ژیانگ-جیانگ چی بیمار شدد. نزدیک به هزار و ۷۰۰ تن از آن‌ها جانشان را از دست دادند. این مرگ‌ها در نتیجه یک بیماری طبیعی نبود بلکه ژاپنی‌ها عمدا ویروسی را در هوا منتشر کرده بودند تا از طریق آن به چینی‌ها حمله کنند. اما ژاپنی‌ها قادر به کنترل بیماری نبودند.

 

 

میکی مارکوس کلونل ارتش آمریکا بود که در سال ۱۹۴۸ برای کمک به اسرائیلی‌ها در جنگ با اعراب روانه منطقه شد. او عملا اولین ژنرال مدرن اسرائیلی‌ها بود، اما زمان ماموریت او در اسرائیل کوتاه بود. او با شلیک اسرائیلی‌ها در شب جانش را از دست داد.

 

 

جنگ خلیج در واقع اولین زمانی بود که واژه شلیک اشتباهی به جبهه خودی در گفتمان عمومی مطرح شد. مردم با رسانه‌ای شدن این حوادث آگاهی بیشتری نسبت به آن‌ها پیدا می‌کردند. در خلال این جنگ چندین حادثه علیه جبهه‌های خودی اتفاق افتاد. نتیجه این حوادث زخمی شدن ۵۷ سرباز آمریکایی بود.

 

 

جنگ افغانستان با یک شلیک به نیروی خودی آغاز شد و با حادثه‌ای مشابه نیز به پایان رسید. دسامبر ۲۰۰۱ دو ماه بعد از حمله آمریکا، یک بمب ۹۰۷ کیلویی منجر به کشته شدن پنج تن از نیرو‌های ویژه آمریکایی در شمال قندهار شد. این بمب توسط یک سلاح کنترل از راه دور پرتاب شده بود که هدایتگر آن به تازگی باتری آن را عوض کرده بود و نفهمیده بود که بعد از تعویض باتری‌ها، هدفی که برای پرتاب بمب روی آن انتخاب شده در واقع لوکیشن دشمن نیست بلکه لوکیشن خودش است.

 

تحقیقات نشان می‌دهد در افغانستان دست‌کم ۲۳ مورد شلیک اشتباهی رخ داده که به کشته شدن ۴۰ نیروی آمریکایی نیز منجر شده. در آپریل ۲۰۰۲ چهار کانادایی در حین یک رزمایش هوایی شبانه در جنوب افغانستان توسط گارد ملی هوایی آمریکا کشته شدند. سه سرباز بریتانیایی در اگوست ۲۰۰۷ در جریان بمباران هوایی نیرو‌های آمریکایی در استان هلمند جانشان را از دست دادند.

 

در ۲۸ مارس ۲۰۰۳، در خلال حمله آمریکا به عراق، چهار وسیله نقلیه زرهی بریتانیایی مورد حمله هوایی نیرو‌های آمریکایی قرار گرفتند.

 

 

یکی از نزدیکترین حوادث از حیث شباهت موضوعی به حادثه روز گذشته خلیح عمان، شلیک اشتباهی در رزمایش تایگر در سال ۱۹۴۲ بوده است. این رزمایش در واقع یکی از سری رزمایش‌های تمرینی برای عملایت نرماندی در آپریل ۱۹۴۴ بود. در آن زمان مشکلات در هماهنگی و ارتباطات منجر به یک شلیک اشتباهی به نیروی خودی و مرگ آن‌ها در خلال رزمایش شد.

 

در این رزمایش هشت لشکر توسط یک رزم ناو در خلیج لایم اسکورت می‌شدند تا فرود سربازان از لشکر‌ها را تمرین کنند. این کاروان توسط نه قایق گشت‌زنی آلمانی مشاهده و بلافاصله مورد هدف قرار گرفت. دو ناو در این رزمایش غرق شدند و ۶۰۰ آمریکایی جانشان را از دست دادند. گفته می‌شود رزمایش با وجود این حادثه با سربازان باقیمانده ادامه پیدا کرده است.