علت گرفتگی گوش+ درمان تخصصی و خانگی

به گزارش خرداد و به نقل از افکارنیوز، حتماً شما هم گرفتگي گوش را تجربه كرده ايد؛ مشكلي كه معمولاً هنگام سرماخوردگي، سفر هوايي، شنا و... رخ مي دهد. به همين دليل ممكن است سراغ گوش پاك كن برويد و كار را خراب تر كنيد. هر گونه اختلال در عملكرد لوله شنوايي يا همان شيپور استاش كه حلق را به گوش مياني وصل كرده و وظيفه هواگيري گوش از راه حلق را برعهده دارد، با گرفتگي گوش همراه است. به عبارت ديگر بروز هر نوع اختلالي كه باعث بر هم خوردن توازن ميان هواي داخل گوش با هواي خارج گوش شود، موجب بروز اين مشكل مي شود، بنابراين به مرور زمان مايع در گوش مياني جمع شده و شما احساس گرفتگي مي كنيد. اينكه چرا دچار گرفتگي گوش مي شويم و چطور بايد آن را درمان كرد، پرسش هايي است كه دكتر محمد منصوري، متخصص گوش، حلق و بيني و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي به آنها پاسخ مي دهد.

۱. عفونت گوش

عفونت گوش يكي از شايع ترين نوع مشكلات گوش است كه به دلايل مختلفي مانند حساسيت، سرماخوردگي، ورود آب استخر آلوده به داخل گوش، بزرگ شدن لوزه ها و... بروز مي كند و با علائمي مانند گرفتگي گوش، كاهش شنوايي، خروج ترشحات جرمي از گوش و... همراه است. البته بچه ها بيشتر دچار عفونت گوش مي شوند، اما كم نيستند بزرگسالاني كه براي يك بار هم كه شده اين مشكل را تجربه كرده اند.

پيشگيري: اگر مي خواهيد دچار عفونت گوش نشويد، بايد هنگام بروز سرماخوردگي به پزشك مراجعه كنيد چون مزمن شدن اين بيماري زمينه عفونت گوش مياني را به دنبال دارد. همچنين شستن مرتب دست ها، درمان حساسيت هاي فصلي و شنا نكردن در آب هاي آلوده از جمله موثرترين روش هاي پيشگيري از عفونت گوش و البته گرفتگي ناشي از آن است.

درمان تخصصي: عفونت خفيف گوش معمولاً خود به خود درمان مي شود، اما در موارد حادتر پزشك مصرف قطره، آنتي بيوتيك خوراكي و تزريقي و روش هاي درماني ديگري را تجويز مي كند. البته از آنجا كه ممكن است دليل بروز عفونت، ويروس ها باشند، مصرف خودسرانه آنتي بيوتيك ها بزرگترين اشتباه ممكن است.

درمان خانگي: براي درمان گرفتگي گوش ناسي از عفونت هاي باكتريايي مي توانيد يك حبه سير را پوست بكنيد و پس از له كردن، آن را با مقداري روغن داغ مخلوط كنيد و اجازه دهيد روغن سرد شود. حالا چند قطره از اين مخلوط روغني را داخل گوش تان بچكانيد. سير مي تواند باكتري هاي گوش را نابود كند!

۲. سرماخوردگي و حساسيت فصلي

گاهي گرفتگي گوش هنگام سرماخوردگي ناشي از عفونت ها نيست، بلكه به دليل تجمع مايعات داخل گوش اتفاق مي افتد. معمولاً در چنين شرايطي نيازي نيست به متخصص مراجعه كنيد، چون هنگام سرماخوردگي فشار روي گوش ها طبيعي است و با بهبود سرماخوردگي، گرفتگي گوش تان هم برطرف مي شود.

پيشگيري: اگر مي خواهيد دچار اين نوع گرفتگي گوش نشويد، بايد قبل از هر اقدامي از ابتلا به سرماخوردگي پيشگيري كنيد، اما در صورتي كه سرما خورديد بايد مرتب بيني تان را با سرم شستشو تميز كنيد و روزي دو تا سه بار آب نمك غرغره كنيد تا دچار مشكل تنفس و به دنبال آن گرفتگي گوش نشويد.

درمان تخصصي: اين روزها آبنبات هايي با طعم هاي متفاوت در داروخانه ها موجود است كه مخصوص سرماخوردگي هستند و نه تنها مجاري تنفسي شما را خنك مي كنند و تا حدي از شر گرفتگي بيني و گلودرد خلاص مي شويد، بلكه مكيدن اين آبنبات ها با حركت هاي فك و دهان همراه است و باعث باز شدن شيپور استاش و تعادل هوا مي شود. در نتيجه مشكل گرفتگي گوش تان هم حل مي شود.

درمان خانگي: بدون شك بهترين و سريع ترين راه درمان گرفتگي گوش هنگام سرماخوردگي يا حساسيت هاي فصلي، انجام ورزش بلعيدن است. تعجب نكنيد قرار نيست از صبح تا شب غذا بخوريد، بلكه بايد روزي چند بار دهان را باز و بسته كنيد (حالتي شبيه غذا خوردن) و عمل بلعيدن را انجام دهيد. با اين اقدام ساده هوا از داخل سينوس ها آزاد شده و از گوش خارج شده و با ايجاد تعادل ميان هواي داخل گوش و محيط بيرون، گرفتگي گوش ها به طور كامل برطرف مي شود.

۳. مشكلات فك و دندان و گردن

گاهي مواقع گرفتگي گوش از دندان درد، كشيدگي در ناحيه مهره هاي گردن و پشت گردن يا وجود مشكلاتي در فك (بيشتر پايين فك) نشأت مي گيرد و با درمان هر كدام از آنها مشكل گوش هم برطرف مي شود. بنابراين اگر هنگام دندان درد دچار گرفتگي گوش شديد، بايد بلافاصله به دندانپزشك مراجعه كنيد چون عفونت دندان مي تواند به گوش منتقل شود و علاوه بر گرفتگي، درد شديدي ايجاد كند. همچنين اگر از گردن درد رنج مي بريد يا دچار مشكلات فك (ناهنجاري مادرزادي يا بر اثر ضربه، صدا كردن مفصل گيجگاهي فكي و...) باز هم مراجعه به متخصص بهترين گزينه است و صبر كردن و تحمل درد نه تنها مشكلات تان را درمان نمي كند، بلكه گرفتگي گوش امان تان را مي برد.

پيشگيري: شايد بهترين روش پيشگيري از اين نوع گرفتگي هاي گوش، رعايت بهداشت دهان و دندان باشد، اما درباره مشكلات مهره گردن و فك متاسفانه پيشگيري چنداني وجود ندارد.

درمان تخصصي: با مراجعه به پزشك و به دنبال درمان مشكل ايجاد شده، معضل گرفتگي گوش هم برطرف مي شود.

درمان خانگي: شايد درمان هاي خانگي مانند استفاده از قطره ميخك براي دندان درد تاثير مثبت داشته باشد و ماساژ با روغن هاي گياهي باعث بهبود نسبي گردن درد شود، اما بايد تاكيد كنيم همه اين درمان ها موقتي هستند و اگر هم گرفتگي گوش تان درمان شود با عود دوباره مشكلات گفته شده، باز هم گرفتگي گوش به سراغ تان مي آيد. پس در چنين شرايطي بهتر است بي خيال درمان هاي خانگي شويد.

۴. جرم گوش

جرم گوش با حركت هاي مفصل فك گيجگاهي و از راه هاي غذا خوردن و صحبت كردن وارد كانال گوش خارجي شده و در آنجا دفع مي شود. در بعضي ها ميزان ترشح جرم گوش بيش از اندازه است يا در كانال گوش به دليل اشكال هاي آناتومي دفع نمي شود، بنابراين جرم گوش تجمع پيدا كرده و باعث گرفتگي آن مي شود. البته اين مشكل بايد با مراجعه به پزشك درمان شود و استفاده از گوش پاك كن نه تنها باعث تميز شدن جرم گوش نمي شود، بلكه استفاده از هر جسم خارجي براي تميز كردن جرم گوش موجب از بين رفتن مكانيسم تميز شدن خودكار و طبيعي گوش و ايجاد زخم هاي سطحي داخل آن و عفونت مي شود و حتي خطر كم شنوايي و ناشنوايي را در پي دارد.

پيشگيري: علاوه بر رعايت بهداشت گوش، بعد از استحمام و خروج از استخر، گوش هايتان را با باد سشوار به طور كامل خشك كنيد.

درمان تخصصي: وقتي به دليل تجمع جرم گوش، به متخصص مراجعه مي كنيد، پزشك به كمك وسيله اي به نام اتوسكوپ داخل گوش را معاينه مي كند. براي بيرون آوردن جرم اضافي نيز روش هاي مختلفي مانند ساكشن يا شستشوي گوش (فشار آب گرم با يك سرنگ بزرگ مخصوص به داخل گوش) وجود دارد و براساس تشخيص، از يكي از روش هاي گفته شده استفاده مي شود. البته احتمال عود گرفتگي همچنان وجود دارد.

درمان خانگي: قطره هاي گوش موجود در داروخانه ها باعث حل شدن جرم گوش و درمان گرفتگي مي شوند اما يك هفته يا بيشتر بايد آنها را مصرف كنيد.

۵. مسافرت هاي هوايي

شايد شما هم گرفتگي گوش را در هواپيما هنگام برخاستن هواپيما از زمين يا هنگام فرود تجربه كرده باشيد. به طور كلي گرفتگي گوش (در يك يا هر دو گوش) در هواپيما به دليل وارد شدن فشار به گوش مياني، به ويژه پرده صماخ است و زماني اتفاق مي افتد كه ارتفاع هواپيما تغيير مي كند و فشار هواي گوش مياني و فشار هواي محيط از تعادل خارج مي شود. البته در بيشتر مواقع اين مشكل با راهكارهاي ساده اي قابل درمان است، اما در موارد گرفتگي شديد با علائمي مانند درد شديد، احساس فشار در گوش، كاهش شنوايي، زنگ زدن گوش، سرگيجه، استفراغ و حتي خونريزي از گوش همراه است.

پيشگيري: براي اينكه هنگام پرواز دچار گرفتگي گوش نشويد بايد هنگام بلند شدن يا به زمين نشستن هواپيما خميازه بكشيد يا آب دهان تان را مرتب قورت دهيد تا ماهيچه هاي شيپور استاش فعال شوند. همچنين مي توانيد آبنبات بمكيد يا آدامس بجويد. اگر هم سرما خورده ايد و گرفتگي بيني داريد بايد نيم ساعت پيش از بلند شدن يا نشستن هواپيما از اسپري دكونژستانت بيني استفاده كنيد. فراموش نكنيد مصرف آب در طول پرواز باعث عملكرد بهتر مجراي گوش مي شود و از گرفتگي گوش پيشگيري مي كند.

درمان تخصصي: مكيدن آبنبات و جويدن آدامس نه تنها باعث پيشگيري از گرفتگي گوش هنگام پرواز مي شود بلكه نقش درماني هم دارد. همچنين خميازه كشيدن ماهيچه هايي را فعال مي كند كه باعث باز شدن مجراي استاش مي شوند و به گوش مياني اجازه مي دهند تا فشار هوا را تنظيم كند.

درمان خانگي: درمان هاي خانگي تاثير بسزايي در رفع گرفتگي گوش هنگام پرواز دارند و به ندرت به درمان هاي پيچيده نياز است، اما گاهي پزشك با ايجاد برشي روي پرده صماخ ضمن خارج كردن مايع اضافي گوش، فشار هوا را هم متعادل مي كند تا مشكل بيمار حل شود. يادتان باشد در صورتي كه به تازگي جراحي گوش انجام داده ايد، مبتلا به سرماخوردگي يا حساسيت فصلي هستيد يا سابقه گرفتگي مكرر گوش داريد حتماً پيش از پرواز با پزشك تان مشورت كنيد تا با تجويز دارو جلوي عوارض احتمالي را بگيريد.

۶. استخر و استحمام

بسياري از افراد بعد از استحمام و رفتن به استخر دچار گرفتگي گوش مي شوند كه به دليل ورود آب به مجراي گوش آنهاست؛ به شرطي كه عفونتي در كار نباشد. عده اي هم مي گويند اگر پيش از رفتن داخل استخر، گوش مان را با كمي آب يا كرم مرطوب كنيم دچار گرفتگي گوش نمي شويم. اين باور نادرست است. بهترين روش پيشگيري از نفوذ آب به داخل گوش استفاده از گوش گير در استخرهاست. البته اگر شناگر ماهري باشيد و اصول صحيح شنا كردن را بدانيد به ندرت آب داخل گوش تان نفوذ مي كند. استفاده از گوش بند ضد آب و قطره هاي مخصوص كه حالت اسيدي دارند، مي توانند در پيشگيري از نفوذ آب و گرفتگي هاي معمولي يا ناشي از عفونت گوش موثر باشند. لي لي كردن در حالي كه سرتان را به سمت گوشي كه گرفته است به سمت پايين خم كرده ايد مي تواند گرفتگي گوش را حل كند.

اگر پس از حمام يا شنا كردن دچار گرفتگي گوش مي شويد:

براي خارج كردن آب از گوش چه بعد از استخر و چه بعد از استحمام بايد حوله را لبه گوش تان بگذاريد، سرتان را خم كنيد و چند بار تكان دهيد و اگر آب خارج نشد لبه گوش تان بگذاريد، سرتان را خم كنيد و چند بار تكان دهيد و اگر آب خارج نشد و باز هم احساس گرفتگي داشتيد مي توانيد از سشوار كمك بگيريد؛ به اين ترتيب كه آن را در فاصله ۲۰ سانتي متري از گوش تان به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانيه نگه داريد. با تكرار سه تا پنج بار اين كار مشكل تان حل مي شود.

تندرستي/ شماره ۱۳۴/ پريسا اصولي/ صفحه ۳۶