اشکالی ندارد که دیدگاه‌مان را، حتی اگر مخالف نظر رهبری باشد، بیان کنیم

سرویس سیاسی خرداد: نماینده مردم تهران در مجلس گفت: هر حقی که ما برای خود قائل می‌شویم، ناشی از یک استعداد ذاتی در وجود ماست و آزادی هم در همین تعریف می‌گنجد؛ چراکه از نیازهای طبیعی ماست.

به گزارش ایسنا، علی مطهری در جمع دانشجویان در شیراز طی سخنانی با موضوع«آزادی بیان» با تعریف آزادی به «نبود مانع در مقابل رشد استعدادهای انسان»، تصریح کرد: آزادی اقسام مختلفی دارد که جنبه حیوانی و انسانی را در برمی‌گیرد؛ حوزه آزادی‌های انسانی شامل آزادی تفکر، بیان، اجتماعی و معنوی است و به تعبیر شهید مطهری، آزادی‌های اجتماعی بدون آزادی معنوی میسر نیست، اشتباه بشر در عصر حاضر این است که بدون توجه به آزادی معنوی، خواستار رسیدن به آزادی های اجتماعی است.

وی با اشاره انواع مختلف نقض آزادی را نیز سه صورت دانست و گفت: نخست آن‌که خود فرد باعث سلب آزادی خویش شود و اسیر چیزی باشد، دوم آن‌که دیگران باعث ایجاد محدودیت در زندگی فرد شوند و در مورد سوم، به این صورت است که صاحبان قدرت با وضع قوانینی بر خلاف آزادی‌های معمول، به دنبال تامین منافع خود باشند.

وی با تاکید بر «تفاوت میان آزادی تفکر و آزادی عقیده» افزود: این دو از هم متمایزند؛ چه بسا بعضی عقاید ناشی از تقلیدها و عادت‌هاست و ریشه عقلانی ندارد، به عنوان مثال، دین بسیاری از مردم، صرفا به شکل ارثی است و آن‌ها درباره آن تحقیق نکرده‌اند، اما قوه تفکر باید آزاد باشد و مانعی بر سر راهش وجود نداشته باشد، فردی که با تفکر و حقیقت‌جویی به دنبال درک موضوعی خاص است، حتی اگر به نتایج غلط هم برسد، مورد احترام است.

فرزند شهید مطهری درباره آزادی یادآور شد: شرط آزادی تفکر، صداقت است، شهید مطهری در ابتدای انقلاب تاکید داشت که در جمهوری اسلامی، احزاب غیراسلامی هم حق فعالیت داشته باشند، ایشان مرتب می‌گفتند که هر گروهی باید آزاد باشد تا حرفش را بزند، نه این‌که مجبور به ظاهرسازی در قالب اسلام باشد، مثلا مارکسیست‌ها بتوانند عقاید خودشان را مطرح کنند و با مسلمانان به بحث و گفت‌وگو بنشینند؛ نه این‌که به قرآن استناد کنند و عکس امام را بالا ببرند و با سوءاستفاده از اندیشه‌های اسلام، به تبلیغ تفکر خودشان بپردازند، این فریبکاری و نیرنگ است و موجب شکل‌گیری نفاق می گردد، بهتر است هر گروهی حرف خودش را با استدلال و منطق بیان کند و مردم انتخاب کنند، اما فراموش نشود که مغز آزادی، صراحت و عدم نفاق است.

وی به رفتار پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) در مورد آزادی اشاره کرد و گفت: در ابتدای اسلام، آزادی بسیار خوبی برای بحث وجود داشت، پیامبر اسلام اجازه می‌داد که همه حرف‌های‌شان را بزنند و شبهات‌شان را مطرح کنند. ایشان جلوی هیچکس را نمی‌گرفت، امامان ما الگوی آزادی تفکر بودند؛ حرف همه را می‌شنیدند و پاسخ مناسب ارائه می‌دادند. پیامبر(ص) اگر در آن زمان اجازه نمی‌داد که دیگران حرف‌شان را بزنند، اگر بگیر و ببند به راه انداخته بود، اکنون چیزی از اسلام وجود نداشت، جلوگیری از ابراز عقاید، از اسلام محافظت نمی‌کند، تنها ابزار حفاظت از اسلام، زبان منطق و گفت‌وگوی صریح است.

این استاد دانشگاه هم‌چنین یادآور شد: حضرت علی(ع) می‌فرمایند با من با زبان انتقاد صحبت کنید و مانند حاکمان جبار با من رفتار نکنید، امروز هم اگر مسوولی در شرایط غیرقابل انتقاد قرار بگیرد، هم خودش فاسد می‌شود و هم دیگران را به فساد می‌کشاند.

وی در توصیف شرایط آزادی بیان در کشور با بیان این‌که «اکنون فضا در بسیاری از موارد باز است» اظهار کرد: رسانه‌ها و افراد مختلف به راحتی انتقاد می‌کنند و نمی‌توانیم بگوییم که جو خفقان حاکم است، اما در بعضی مسائل، خط قرمزهای مصنوعی وجود دارد، بنده در شورای نظارت بر مطبوعات عضو هستم؛ گاهی تنگ نظری‌ها و سخت‌گیری‌هایی بوده و هنوز هم هست؛ بارها در مقابل آن ایستاده‌ایم. گاهی حتی جلوی حرف زدن درباره گذشته انقلاب و بعضی شخصیت‌ها گرفته می‌شود، به طوری که خیلی از حوادث را نادیده می‌گیرند و تاریخ را جور دیگری بازگو می‌کنند، اما اوضاع در چند ماه گذشته خیلی بهتر شده است.

وی در بخش دیگری از سخنانش خاطرنشان کرد: بعضی از ما برداشت غلطی از اصل ولایت فقیه داریم و فکر می‌کنیم نباید هیچ حرفی خلاف نظر رهبری بزنیم، در صورتی که این‌گونه نیست و اشکالی ندارد که دیدگاه‌مان را، حتی اگر خلاف نظر رهبری باشد، بیان کنیم، اما متاسفانه عده‌ای فقط به چاپلوسی عادت دارند و کاسه داغ‌تر از آش هستند، به محض این‌که نظری متفاوت با رهبری بیان می‌شود، فرد را به عناوین گوناگونی متهم می‌کنند.

نماینده مردم تهران در مجلس، یادآور شد: مرز التزام به ولایت فقیه، احکام حکومتی است، یعنی شرایط خاصی پیش بیاید که رهبری به ناچار دستوری بدهند تا همه به آن عمل کنند و این به جهت حفظ وحدت در نظام است، وگرنه در مسائل مختلف، خصوصا موارد کارشناسی، ممکن است با رهبری اختلاف‌نظرهایی وجود داشته باشد.

به گزارش ایسنا در ادامه دانشجویی درباره کار گذاشتن دستگاه شنود در دفتر مطهری سوال کرد.

مطهری در پاسخ مدعی شد: این اتفاق مربوط به دولت قبل بود و یک معاون و مدیرکل وزارت اطلاعات در آن نقش داشتند، دلیل این کار هم به ملاقات‌های زیادی برمی‌گردد که در دفتر بنده انجام می‌شود؛ به عنوان مثال برخی از آن‌ها خانواده‌های برخی زندانیان هستند و همین موضوع باعث حساسیت وزارت اطلاعات شده بود، اما همین که وزارت اطلاعات مسوولیتش را پذیرفت و مقصرین را هم کنار گذاشت، اتفاق خوبی بود، خوشبختانه مدیران فعلی این رویه را ندارند و امیدوارم دیگر تکرار نشود.

دانشجوی دیگری پرسید: آیا می‌توان در فضای کنونی از رهبری انتقاد کرد؟

فرزند شهید مطهری گفت: قبلا پیش آمده که از نظرات رهبری انتقاد شود و ایشان هم استقبال کرده‌اند، البته «کاسه‌های داغ‌تر از آش» وجود دارند و زیاد چاپلوسی می‌کنند، اما خود مقام رهبری هم مخالف این چاپلوسی‌ها هستند، ما نباید از هیچکس بت بسازیم، هیچ شخصیت غیرقابل انتقادی در نظام وجود ندارد.

دانشجویی با اشاره به حوادث سال 88، نسبت به شرایط موسوی، کروبی و رهنورد انتقاد کرد.

مطهری هم گفت: من هم قبول دارم که این اتفاقات نباید به اینجا کشیده می‌شد، اما شما هم تنها نقاط منفی را نبینید و قدر این فضای جدید را، که با آمدن دولت جدید به وجود آمده، بدانید؛ چون گفتمان دولت عوض شده است، در مورد برخی زندانیان وقایع سال 88 احکامی صادر شد که باید دلیل آن‌ها توضیح داده شود. من بارها گفته‌ام که حصر خانگی طولانی مدت، آن هم بدون محاکمه و بدون حق دفاع، اصلا درست نیست و اگر برای این اشخاص اتفاقی بیفتد، هزینه سنگینی برای نظام دربر خواهد داشت، باید تلاش کنیم تا کم‌کم این مسائل حل شوند و نمایندگان هم باید پیگیر باشند.

وی در عین حال تصریح کرد: البته من افراد در بند را عاری از اشتباه نمی‌دانم و آن‌ها نیز کارهای احساسی زیادی انجام دادند، ولی هرچه بود، باید محاکمه صورت گیرد و آن‌ها بیایند حرف‌های‌شان را بزنند، این را هم فراموش نکنیم که در سال 88، هر دو طرف مقصر بودند و اگر میر حسین موسوی را برای محاکمه بیاورند، باید احمدی‌نژاد را هم محاکمه کنند. باید یک دادگاه علنی با حضور قاضی عادل و بی‌طرف برگزار شود، در آن صورت اگر با حکم دادگاه به زندان هم بروند، قابل پذیرش است، در این قضیه باید بزرگان وارد شوند؛ رییس‌جمهور و شورای عالی امنیت ملی پیگیر باشند، البته تاکنون اقداماتی انجام شده، ولی قابل گفتن نیست.

یکی از حاضران پرسید: چگونه می‌شد جلوی وقایع سال 88 را گرفت؟

مطهری ابراز عقیده کرد: اگر در همان ابتدا اجازه می‌دادند که معترضان تجمع و راهپیمایی کنند و بعد هم در رسانه‌ها نظرشان را بگویند، این مشکلات پیش نمی‌آمد.

تعدادی از حاضرین اعتراض کردند: طرفداران جنبش سبز در روز عاشورا به امام حسین(ع) توهین کردند.

مطهری هم پاسخ داد: وقتی کار به آشوب خیابانی برسد، هرکسی و از هر گروهی ممکن است با معترضین همراه شود و کارهای نادرستی انجام دهد، ممکن است اراذل و اوباش، منافقین، سلطنت‌طلبان یا هرکس که مخالف نظام باشد، به میان جمعیت برود و شیشه مغازه‌ها را بشکند، متاسفانه حوادث سال 88، به درستی مدیریت نشد؛ وگرنه باید از همان ابتدا جلویش گرفته می‌شد.

تعدادی شعار دادند: «این خائن فتنه گر، اعدام باید گردد»، «مرگ بر ضد ولایت فقیه»

پس از آرام شدن نسبی سالن، از آن‌ها خواسته شد که پشت تریبون بیایند و حرف‌های‌شان را بزنند، اما آن‌ها از صحبت امتناع ورزیدند.

دانشجویی درباره 9 دی پرسید.

مطهری در پاسخ یادآور شد: در روز 9 دی، جمعیت بسیار زیادی در سراسر کشور به خیابان‌ها آمدند و نمی‌توانیم بگوییم که خودجوش نبود، از همه اقشار و گروه ها حضور داشتند و فقط یک تیپ خاص نبودند. البته قبول دارم که تا حدی هم از احساسات مردم سوءاستفاده شد، اما بحث 9 دی، چیزی فراتر از گروکشی خیابانی بود، در انتخابات سال 88، هر دو طرف تخلفاتی داشتند؛ اما مردم به خاطر اصل نظام و حفظ آن بود که در 9 دی راهپیمایی کردند.

دانشجویی پرسید: وقتی آزادی چارچوب دارد و چارچوب آن قانون است، چرا تجمعات بدون مجوز و غیرقانونی معترضین در سال 88 را محکوم نمی‌کنید؟ رهبری در 29 خرداد 89 نظرشان را گفتند، پس چرا باز اعتراضات خیابانی ادامه پیدا کرد؟ آقای مطهری، حرکت بین حق و باطل که میانه‌روی نیست.

یکی دیگر از حضار در سالن فریاد زد: موسوی در کدام بیانیه‌اش به طور مستقیم گفته که مردم به خیابان‌ها بریزند؟

و شخص دیگری پاسخ داد: پس چرا بعد از راهپیمایی‌ها از طرفدارانش تشکر می‌کرد؟

پس از دقایقی، علی مطهری با تایید پرسش دانشجویان ادامه داد: من می‌گویم هرکسی که احساس می‌کند به او ظلم شده، باید بتواند حرفش را بزند، اما قطعا بعد از خطبه 29 خرداد رهبری، نباید تجمعات ادامه پیدا می‌کرد؛ شاید بعضی چیزها هنوز مبهم مانده بود، ولی حکم رهبری باید مبنا قرار می‌گرفت تا وحدت در جامعه حفظ شود. بنده در سال 88 شاهد اتفاقات خیابان‌ها بودم. آقای موسوی هم در ابتدای کار از مردم نخواست که به خیابان‌ها بیایند و مردم خودشان آغازگر اعتراضات بودند.

این نماینده مجلس افزود: این‌گونه نیست که آقای موسوی آن حرکت‌ها را محکوم نکرده باشد؛ اتفاقا او این آشوب‌ها را در بیانیه‌هایش محکوم کرد و بعضی جاها اشاره کرد که این شعارها، شعار ما نیست، اما متاسفانه به صراحت نگفته‌اند، ولی هیچ چیز هنوز قطعی نیست و نمی‌توان قضاوت کرد، صداوسیما هم حق ندارد به این راحتی یک جناح خاص را محکوم کند.

دانشجویی پرسید: منظورتان از این‌که وقایع سال 88 به خوبی مدیریت نشد، چیست؟

مطهری گفت: باید از زمان مناظره‌های تلویزیونی که آقای احمدی‌نژاد بداخلاقی‌هایی نشان داد، تذکر داده می‌شد تا جلوی اتفاقات بعدی گرفته شود، برخی هم در جایگاه داوری از آقای احمدی‌نژاد حمایت کردند که مناسب نبود، عده‌ای هم نباید وارد پروسه انتخابات می‌شدند که شدند، قبل از انتخابات هم مدام برخی می‌گفتند نظر رهبری روی کیست که نفس این کار درست نبود.

مطهری هم‌چنین با مقایسه انتخابات 88 و 92 و یادآوری تذکرات رهبر انقلاب اسلامی افزود: امسال انتخاباتی سالم داشتیم و حرف و حدیثی باقی نماند.