به طور کلی سیستم گرمایش گلخانه بر اساس منبع تولید انرژی (گاز، گازوئیل، برق، انرژی خورشیدی و ...)، نحوه انتقال گرما (هدایتشده، همرفتی و تابشی) و نوع سیستم گرمایشی بر اساس منابع حرارتی (گرمایش موضعی و مرکزی) تقسیمبندی میشوند. شناخت هر یک از این تقسیمبندی ها در انتخاب بهترین سیستم گرمایشی گلخانه بسیار حائز اهمیت است زیرا میتواند علاوه بر تامین انرژی مورد نیاز گیاهان، تا حد بالایی از اتلاف انرژی و در نهایت هزینههای مصرف انرژی بکاهد.
چندین عامل مهم در انتخاب سیستم گرمایشی مناسب یک گلخانه تاثیر دارد. این عوامل عبارتند از:
اهمیت دما درون فضا گلخانه باعث شده است که سیستمهای گرمایشی با عملکردهای متفاوت وارد بازار شوند. وجود روشهای مختلف افزایش دما به شما کمک میکند تا سیستمی متناسب با شرایط گلخانه خود تهیه کنید. دوپوش کردن گلخانه میتواند تا حدی استفاده از این سیستمها را کاهش دهد. سیستم گرمایشی گلخانه را میتوان در گروههای مختلفی تقسیم کرد که به شرح زیر شناخته میشوند.
این سیستم گرمایش گلخانه برای فضاهایی با مساحت بالا کاربرد دارد و به کمک روشهای زیر به افزایش دما گلخانه کمک میکند. طریقه گرمادهی در این روش به این صورت است که بخار آب یا آب داغ حاصل از یک یا چند دیگ بخار، از طریق یک سری لوله به نقاط مختلف گلخانه منتقل میشود.
در این روش، آب داغ با 82 درجه سانتی گراد درون لولهها جریان مییابد و به تمامی مناطق گلخانه منتقل میشود. برای انتقال آب به قسمتهای مختلف، به فشار بالا در حدود 1 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع نیاز است که این فشار با یک پمپ آب تامین میشود. این آبهای داغ در دیگ مخصوص نگهداری میشوند و سپس به سمت لوله جریان مییابند. استفاده از آب داغ یکی از انواع سیستم گرمایش گلخانه است که به راحتی اجرا میشود و در صورت متوقف شدن دیگ بخار تا ساعتها گرما در فضا گلخانه باقی میماند.
استفاده از این روش علاوه بر افزایش دما گلخانه، به شما کمک میکند تا حد زیادی انرژی مصرف شده را کاهش دهید و در هزینهها صرفه جویی کنید. زمانی که آب داغ موجود در دیگ مخصوص به 100 درجه سانتی گراد برسد، آب شروع به تبخیر میکند. در این شرایط با عبور از لولهها و انتقال به نقاط مختلف گلخانه، باعث ایجاد گرما در تمامی نقاط میشود. زمانی که آب موجود در لوله سرد شود، دوباره به مخزن برمیگردد و این کار به صورت گردشی در سیستم اتفاق میافتد. در روش آب داغ به این موضوع اشاره کردیم که در صورت توقف دیگ بخار، فضا گلخانه گرما خود را تا مدتی حفظ میکند. اما در این روش حرارت گلخانه به سرعت کاهش مییابد.
این سیستم گرمایش گلخانه، روشی مناسب برای ایجاد گرما در گلخانههای کوچک و خانگی است. در این سیستم سعی میشود با استفاده از بخاری در قسمتهای مختلف گلخانه، دما فضا اطراف را افزایش داد. بخاریهایی که در این روش مورد استفاده قرار میگیرند، نمیتوانند به تنهایی فضا کل گلخانه را پوشش دهند. به همین دلیل باید در قسمتهای مختلفی از گلخانه نصب شوند. بخاریهای تراکمی و همرفتی دو نمونه پرکاربرد در این صنعت هستند که هرکدام با روش متفاوتی به افزایش دما گلخانه کمک میکنند.
بخاری تراکمی با مخزن دوجداره که یک طرف آن مشعل و طرف دیگر پنکه است، باعث میشود که هوا گلخانه بعد از ورود به آن با دما و فشار بیشتر خارج شود. این نوع بخاری میتواند به دو حالت عمودی و افقی به افزایش دما منجرب شود. در حالت عمودی، هوا به سمت پایین گلخانه خارج میشود که ممکن است در این روش، اختلاف دما در قسمت بالا و پایین گلخانه ایجاد شود. نوع افقی این بخاری ارتفاع کمتری دارد و با صرف هزینه نصب کمتر، گزینه مناسبی برای راه اندازی سیستم گرمایشی در گلخانههای خانگی و کوچک است. علاوه بر این نمونهها، بخاری همرفتی نوع دیگری است که گرما ایجاد شده را با استفاده از لوله به فضا گلخانه منتقل میکند. همه این گزینههای نام برده شده میتوانند با استفاده از سوختهای مختلفی چون نفت، گاز، زغال سنگ و… انرژی مورد نیاز را تامین کنند.
برای ایجاد این سیستم میتوان از دو روش استفاده از لولههای آب گرم و استفاده از المنتهای حرارتی کمک گرفت. این نوع سیستم گرمایشی گلخانه تاثیر زیادی بر رشد بهتر ریشهها دارد و باعث جذب بهتر مواد غذایی به آن میشود. سیستم گرمایش کف نمیتواند به تنهایی گرما کل گلخانه را تامین کند. بنابراین بهتر است برای پخش یکنواخت گرما در تمامی نقاط گلخانه از روشهای دیگر در کنار این سیستم استفاده کنید.
جمع بندی
انتخاب یک سیستم گرمایشی مناسب برای گلخانه یکی از مهمترین مراحل موفقیت در تولید گیاهان گلخانه ای است. امروزه به لطف پیشرفت تکنولوژی و تجهیزات گرمایشی، شاهد تولید نسل جدیدی از دستگاههای گرمایشی هستیم. اما توجه داشته باشید که انتخاب هر سیستم مبتنی بر نوع گیاه پرورشی، مصرف بهینه انرژی، کاهش هزینهها و ... است. یک روش دیگر جهت گرم نگه داشتن محیط گلخانه استفاده از نایلون گلخانه است . ما در این مقاله به شناخت کلی سیستمهای موجود در بازار پرداختیم و مزایا و معایب هر یک را بررسی کردیم تا شما عزیزان با توجه به شرایط گلخانه خود یکی از انواع مناسب آن را تهیه کنید.