حرف‌های لاوروف علیه حماس؛ چراغ سبز روسیه به لابی‌های یهود در آمریکا؟

موضع‌گیری شدید لاوروف علیه حماس موجی از سوالات را در مورد رویکرد روسیه به جنگ میان حماس و اسراییل و حملات وحشیانه به غزه به‌راه انداخته است. لاوروف وزیر خارجه روسیه در مصاحبه ای که با شبکه روسیه ۲۴ داشت، گفت اهدافی که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل از جنگ غزه اعلام کرده، در خصوص از بین بردن حماس به عنوان یک گروه نظامی و اصولاً به عنوان یک سازمان، شبیه غیرنظامی کردن (باریکه غزه) است. این بسیار شبیه اهداف ما در اوکراین است... ما باید مراقب تاریخ مشترک خود با اسرائیل و قبل از هر چیز، مبارزه با نازی‌ها باشیم. این چیزی است که حقیقتاً ما را از نظر تاریخی متحد می‌کند.

به نظر می‌رسد ادعاهای لاوروف علیه گروه حماس بی ارتباط با جایزه یک نویسنده مشهور روس نباشد. هفته گذشته ماشا گسن، روزنامه‌نگار و نویسنده روسی-آمریکایی که وضعیت غزه را با محله‌های یهودی نشین در دوران آلمان نازی‌، مقایسه کرده بود، موفق به دریافت جایزه‌ ادبی مهمی در آلمان شد. این مراسم پیشتر به دلیل اظهار نظر او درباره جنگ اسرائیل و حماس به تعویق افتاده بود. اما در نهایت ماشا گسن با اینکه رژیم صهیونیستی‌ها را به نازی‌ها تشبیه کرده بود، توانست جایزه را ببرد. او گفته بود نوار غزه مثل یک محله یهودی نشین در یک کشور اروپای شرقی است که توسط آلمان نازی اشغال شده است. در مسکو ماشا گسن یک نویسنده نامطلوب به حساب می‌آید که به ارائه مطالب نادرست درمورد ارتش روسیه متهم است.

از آنجایی که جنگ میان حماس و اسراییل و بمباران غزه توجه جهانی را از جنگ اوکراین و روسیه برداشته است، این اتفاق برای پوتین یک‌ خوش‌شانسی به‌حساب می‌آید. در حال حاضر دیگه عملیات‌های تازه روس‌ها در اوکراین در اهمیت بسیار پایین‌تری در مقایسه با کشته‌شدن بیش از ۲۰ هزار نفر در غزه، متزلزل شدن قدرت در تلاویو و بحران کشتی‌های باری در دریای سرخ دارد. در ابتدای شروع بحران در غزه، روسیه تلاش کرد با وجود رابطه نزدیک با تلاویو رویکرد محافظه‌کارانه‌ای را در پیش بگیرد. برخی از ناظران در ابتدا معتقد بودند نزدیکی مسکو به تهران و کشورهای عربی و نیاز او به ارتباط با کشورهای خاورمیانه در وضعیتی که مسکو تحت تحریم است باعث این رویکرد شده. اما گفته‌های اخیر لاوروف در تازه‌ای را در روابط بین اسراییل و روسیه باز کرده است.

خبرآنلاین با قاسم محبعلی کارشناس مسائل خاورمیانه در مورد اظهارات وزیرخارجه روسیه به گفتگو نشست:

مسکو و تلاویو روابط دیرینه و صمیمانه‌ای دارند. اما روس‌ها پس از وقایع هفت اکتبر هیچ‌گاه به‌طور علنی از عملکرد اسرائیل در غزه حمایت نکرده بودند. علت گفته‌های لاوروف علیه گروه حماس را در چه می‌بینید؟

روس‌ها با اسراییلی‌ها از دیرباز روابط گسترده‌ای داشته‌اند و این روابط در سال‌های اخیر بین پوتین و نتانیاهو گسترش پیدا کرده بود. اما اینکه روس‌ها تغییر موضع داده باشند، ممکن است برای این باشد که بخواهند حمایت لابی‌های غرب را احتمالا با توجه به اختلافاتی که در اروپا و امریکا وجود دارد به خود جلب کنند. آنها عملیات خود را در حال حاضر می‌خواهند به‌حالت تهاجمی در بیاورند و به همین دلیل به حمایت لابی‌های امریکا و جمهوری‌خواهان نیاز دارند. آنها می‌خواهند در غرب هم برای خود پشتوانه‌ای داشته باشند تا عملیات‌های خود را در اوکراین شدت ببخشند و توجیحی برای آن داشته باشند.

آیا این صحبت‌ها می‌تواند در وضعیت حماس تغییری ایجاد کند یا روسیه بخواهد در شورای امنیت سازمان ملل رفتاری متفاوت با قبل از خود نشان دهد؟

نه من فکر نمی‌کنم این موضع گیری تاثیر عملی داشته باشد. در شورای امنیت قطعنامه‌ای را روس‌ها مطرح کرده بودند که وتو شد و در بقیه قطعنامه‌ها آنها رویکردی مانند آمریکا داشتند. به‌نظر نمی‌ رسد که روسیه خواسته باشد تا در این حوزه تغییری بدهند. ممکن است در باطن مواضع را تغییر داده باشند اما فکر نمی‌کنم این رویکرد تازه روسیه تاثیری در میدان برای حماس یا اسراییل داشته باشد.

روسیه خود درگیر بحران در غرب است و کشورهای جهان به دلیل حمله به اوکراین؛ این کشور را سرزنش و تحریم کرده‌اند. اما ایا اظهارنظر شخصی مانند لاوروف و به میان کشیدن نام نازی‌ها می‌تواند تاثیری بر وجهه حماس در فضای بین‌المللی بگذارد؟

این گفته‌ها می‌تواند وجهه بین المللی حماس را در سطح محدودی تحت تاثیر قرار دهد. چون وجهه خود روس‌ها هم به شکلی نیست که در افکار عمومی جهان به آن اهمیتی داده شود. پوتین و نتانیاهو هر دو این روزها به دلیل جنگ‌هایی که در آن درگیر هستند، منزوی شده‌اند. بنابراین تاثیری که حرف‌های شخصی مانند لاوروف ممکن است روی افکار عمومی جهان بگذارد محدود است. با این حال احتمالا این حرف‌ها برای جلب نظر غرب و لابی‌های یهودی آمریکا به مسکو بیان شده است.