از تولد تا مرگ با بهزیستی

سرویس اجتماعی خرداد/ محمدآریانژاد: نیازمندان زیادی به عنوان مددجو تحت پوشش سازمان های حمایتی به ویژه سازمان بهزیستی کشور، قرار دارند و سازمان های حمایتی براساس قوانین جاری کشور کمک ها و  خدمات مختلفی به مددجویان و جامعه ی نیازمندان ارائه می کنند که به هیچ وجه کافی نیست.  بهبود وضعیت مددجویان تحت پوشش نهادهای حمایتی نیازمند تغییر نگرش بنیادین مسئولان، حمایت های مردمی و تلاش مددجویان برای استفاده از ظرفیت های قانونی جامعه و احقاق حقوق خود است. برای واکاوی و بررسی مشکلات و مطالبات افراد تحت پوشش سازمان های حمایتی به ویژه مددجویان سازمان بهزیستی کشور، نظر  حسن موسوی چلک مدیرکل آسیب های اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی و رئیس انجمن مددکاری اجتماعی کشور را در این زمینه جویا شدیم.

سازمان های حمایتی برای شناسایی و پاسخگویی به مشکلات و مطالبات مددجویان و افراد تحت پوشش خود چه اقداماتی انجام می دهد؟

سازمان های حمایتی اعم از سازمان بهزیستی، کمیته ی امداد امام، انجمن ها، بنیادها و موسسه های خیریه براساس قوانین جاری کشور، خدمات مختلفی به گروه های هدف و افراد نیازمند ارائه می دهند.در این بین سازمان بهزیستی و کمیته ی امداد  به عنوان دو نهاد مجزا براساس قانون و اساسنامه در این زمینه مسئولیت اصلی را برعهده دارند و باید به گروه های هدف خدمات لازم را ارائه دهند. بر اساس قوانین بودجه، منابع مالی مشخصی از سوی دولت  برای این نهدها پیشنهاد و در نظر گرفته می شود که با توجه به این بودجه و برخی کمک های دیگر، سازمان بهزیستی و کمیته ی امداد به مددجویان کمک هایی می کنند.گستره ی خدمات و کمک های بهزیستی برای افراد و یا خانواده های نیازمند وسیع است به گونه ای که کمک های سازمان از قبل از تولد تا زمان مرگ را در بر می گیرد. این کمک ها و خدمات  در قالب مشاوره های ژنتیکی، آموزش های مربوط به حوزه معلولیت ها، مسائل مربوط به پیشگری از تولد نوزادان نارس و بیماران خاص، غربالگری و تست های ویژه ، به گروه های هدف ارئه می گردد.سازمان بهزیستی برای ارائه بهتر این خدمات از متخصصین و نیروهای کارشناس زبده و مددکاران اجتماعی کارآزموده بهره می گیرد. با وجود این سازمان به تنهایی نمی تواند همه ی نیازهای  گروه های مختلف مددجو را برآورده سازد.

 سازمان بهزیستی در این زمینه توانسته انتظارات را برآورده سازد؟

سازمان بهزیستی پیش از رخداد انقلاب شکوهمند اسلامی ، با تجمیع سازمان ها، موسسه ها و نهادهای کوچک حمایتی در کشور شکل گرفت و تاسیس شد. این سازمان در ابتدای تاسیس نتوانست که پاسخگوی افراد نیازمند باشد اما به مرور و به ویژه پس از انقلاب اسلامی، این سازمان با در پیش گرفتن روش های علمی و تحقیقی، بهره بردن از نیروهای متخصص و گسترش بخش های آموزشی و خدماتی خود، تبدیل به یک سازمان تخصصی در این حوزه گردید و تقریبا توانسته است که نیازهای اولیه اقشار تحت پوشش را برآورد سازد.

نقش نهادهای غیردولتی و موسسه های خیریه در شناسایی و کمک به مددجویان چقدر است؟

  سازمان بهزیستی و کمیته ی امداد امام به تنهایی قادر نیستند که نیازهای افراد تحت پوشش و نیازمند را بر طرف سازند. به همین دلیل و براساس ماده ی 26 قنونو مقررات مالی دولت، سازمان بهزیستی بخشی از فعالیت ها و وظایاف خود به موسسه های غیر دولتی واگذار کرده است که به اعتقاد بنده دولت و سازمان بهزیستی در این زمینه موفق عمل کرده است زیرا  توانسته است با کمک موسسه های غیر دولتی  مشارکت های مردمی بشتری را جذب کند وخدمات بهتر وگسترده تری به افراد تحت پوشش ارائه دهد.

 سازمان بهزیستی و بر روند فعالیت نهادهای غیردولتی نظارتی دارد؟

سازمان بهزیستی با بهره گرفتن از سازوکارهای دقیق نظارتی، عملکرد و فعالیت های موسسه ها، انجمن ها و نهادهای خصوصی و غیر دولتی  را زیر نظر دارد. به دلیل حساسیت جامعه و سازمان نسبت به افراد تحت پوشش، سازمان این نظارت ها را مداوم انجام می دهد تا مبادا کسی  در حق مددجویان جفایی صورت دهد. از سوی دیگر سازمان های بالادستی نظارتی همانند سازمان بازرسی کل کشور و بازرسی ریاست جمهوری  بر کار سازمان نظارت دقیق دارند تا  خلافی صورت نگیرد و اگر فردی از انجام وظیفه اش در برخورد با مددجویان قصوری بورزد با وی برخورد قاطع صورت پذیرد.

 با توجه به ناچیز بودن کمک های مالی سازمان های حمایتی به افراد تحت پوشش، چه برنامه ای برای جبران هزینه ی زندگی مددجویان وجود دارد؟

کمک های مالی انجام شده براساس توانمندی های مالی سازمان بهزیستی، موسسه های غیردولتی و کمک های مردمی صورت می گیرد. همان طور که قبلا هم گفتم بودجه سازمان بهزیستی  نیز همانند سایر سازمان ها، دولتی و محدود است بنابراین کمک های مالی سازمان و مستمری هایی که پرداخت می شود بر این اساس صورت می گیرد. برای نمونه طبق قانون سازمان برای کودکان بی سرپرست حداقل 3/1 حقوقکارمندان دولت را در نظر می گیرد که همین رقم نیز برای سازمان  و دولت در مجموع بار مالی زیادی دارد به همین دلیل سازمان های حمایتی توان پرداخت کمک های مالی بیشتر را ندارند. با توجه به شرایط کنونی این کمک ها نمی تواند همه ی نیازهای مالی مددجویان را برطرف سازد و کمک های مردمی می تواند چاره ساز و راهگشا باشد.

به نظر می رسد طی یکی دو سال اخیر به دلیل مشکلات فزاینده ی اقتصادی کمک های مردمی نیز کم شده است؟

بله متاسفانه کمک های مردمی  در چند وقت اخیر کاهش پیدا کرده است و واضح است که سازمان های حمایتی بدون مشارکت های مردمی توان برآورده ساختن نیازهای مددجویان را ندارند

 آقای موسوی شما به عنوان رئیس انجمن مددکاری، مهمترین چالش و مشکل مددجویان را در چه مساله ای می بینید؟

   مهمترین مشکل مددجویان در حال حاضر، پایین بودن سطح تحصیلات، عدم آشنایی با آموزش های نوین و دانش های روز است. این مساله موجب شده تا مددجویان نتوانند از فرصت ها و ظرفیت های موجود بهره بگیرند. به همین دلیل مشارکت مددجویان در امور مربوطه به خودشان پایین است. از سوی دیگر می بایست فرصت های توانمد سازی برای مددجویان در جامعه فراهم گردد تا آنها بتوانند صاحب شغل و درآمد شوند. اگر مددجویان بتوانند در جامعه حضور پررنگ تری داشته باشند قطعا مشکلات آنها نیز کمتر خواهد بود.  

مهترین مشکل  و معضل مددجویان بهزیستی چیست؟   

مهمترین چالش و مشکل مددجویان عدم مشارکت های اجتماعی است. آشنا نبودن مددجویان با دانش های روز و آموزش های نوین، پایین بودن سطح تحصیلات، عدم خودباوری و دوری گزیدن از اجتماع موجب شده تا این عزیزان آنچنان که شایسته است نتوانند از فرصت ها و ظرفیت های جامعه استفاده کنند. اگر مددجویان بتوانند موقعیت شغلی و کاری پیدا کنند و در فعالیت های اجتماعی حضوری فعال پیدا کنند بخش مهمی از مشکلات آنها حل خواهد شد. البته لازم است که جامعه و نهادهای مرتبط نیز بسترهای مناسب را برای حضور این افراد در جامعه فراهم بیاورد.