تشخیص بیماری آلزایمر با آزمایش خون ساده
دانشمندان انگلیسی در تحولی مهم موفق شدند آزمایش خونی را طراحی کنند که با دقتی زیاد پیش بینی می کند آیا فرد مبتلا به ˈاختلال شناختی خفیفˈ تا یک سال بعد به آلزایمر مبتلا می شود.
استفاده از این آزمایش خون که بین 100 تا 300 پوند (تقریبا بین پانصد هزار تا یک و نیم میلیون تومان) هزینه دارد ممکن است تا دو سال دیگر امکان پذیر باشد.
به گزارش بی بی سی، با این حال چندین سال طول می کشد تا این آزمایش خون در تمام آزمایشگاه های تشخیص پزشکی ارائه شود اما محققان انگلیسی امیدوارند که به تشخیص زودرس این بیماری ناتوان کننده، بسیار نزدیک شده باشند.
این گروه تحقیقاتی خون 476 بیمار مبتلا به آلزایمر، 220 نفر که دچار ˈاختلال شناختی خفیف (MCI)ˈ و 450 فرد سالم را بررسی کردند و در آنها 16 پروتئین یافتند که با کوچک شدن مغز، هم در اختلال شناختی خفیف و هم در آلزایمر ارتباط داشت.
در مرحله دوم محققان توانستند 10 پروتئین را از این بین شناسایی کنند که وجود آنها با دقتی قابل قبول (87 درصد) پیش بینی کرد آیا اختلال شناختی خفیف به آلزایمر تبدیل خواهد شد یا نه.البته این تست باید روی 5 تا 10 هزار نفر دیگر آزمایش شود تا اعتبار کافی پیدا کند.
پروفسور سایمون لووستون یکی از پژوهشگران ارشد این تحقیق می گوید :مردم در کلینیک می خواهند بدانند چه اتفاقی دارد برایشان می افتد و در حال حاضر جوابی برایشان ندارم. به آنها می گویم در شما نشانه های ضعف حافظه دیده می شود (اما برای جواب این سوال) یک سال دیگر برگردید.
اختلال خفیف شناختی (MCI)
اختلال خفیف شناختی که بیشتر در سالمندان دیده می شود علائمی شبیه به آلزایمر دارد اما شدت آن به حدی نرسیده که بتوان تشخیص آلزایمر داد.
این افراد فراموشکاری پیدا می کنند، در حرف زدن مشکل دارند، مثلا کلمات مناسب به ذهنشان نمی آید، ادراک تصویری-فضایی شان مختل می شود مثلا در جاهای آشنا راه یا موقعیت خود را گم می کنند و تمرکز کافی ندارند مثلا جریان گفتگو را نمی توانند دنبال کنند.این دردناک است، وحشتناک است، فقط تصور کنید بیمار چه حالی می شود.
شمار مبتلایان به آلزایمر در دهه های اخیر رو به افزایش بوده است.
در حال حاضر 44 میلیون نفر در دنیا به این بیماری مبتلا هستند و شمار مبتلایان تا سال 2050 به 135 میلیون نفر افزایش خواهد یافت. سالانه حدود هشت میلیون مورد به شمار مبتلایان به دمانس اضافه می شود
تاکنون تلاش ها برای تولید داروی درمان آلزایمر بی نتیجه مانده است. یکی از مشکلات اصلی پزشکان این است که وقتی علائم بالینی به حدی می رسند که بیماری قابل تشخیص می شود، بیماری در مراحل پیشرفته است و آسیب وارده به مغز بیش از آن است که بتوان کار زیادی برای بیمار انجام داد.
برداشتی هنری از مغز مبتلا به آلزایمر
آلزایمر تخریب مغز را حداقل یک دهه پیش از بروز علائم بالینی آغاز می کند، برخی شروع روند تغییرات مغز را حتی بیست تا سی سال پیش از بروز علائم تخمین زده اند.
از این رو در سال های اخیر تلاش برای یافتن تست تشخیصی افزایش یافته است.
تقریبا چهار ماه پیش دانشمندان آمریکایی با اندازه گیری ده نوع مولکول چربی (لیپید) در افراد سالم، توانستند با دقت 90 درصد ابتلا به آلزایمر را در سه سال آینده پیش بینی کنند.
اما در شیوه دانشمندان انگلیسی آزمایش خون نشان می دهد افرادی که دچار ضعف حافظه خفیف شده اند آیا به سمت آلزایمر پیش می روند با نه.
بسیاری از آزمایش های ما برای یافتن داروی مناسب به این دلیل شکست خورده اند که وقتی به بیمار دارو داده می شود مغز دیگر بشدت آسیب دیده است.
یک آزمایش خون ساده می تواند به ما کمک کند بیماران را در مراحل بسیار ابتدایی شناسایی کنیم به همین دلیل امیدواریم آزمایش داروها روی آنها کمک کند درمانی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری پیدا کنیم.
این یافته مثل بسیاری از تحقیقات پیشرو با استقبال دانشمندان روبرو شده با این حال ملاحظاتی نیز مطرح شده است.
از جمله اینکه دقت تست حدود 90 درصد است بنابراین از هر 10 مورد، یک مورد خطا دارد.
در حال حاضر آلزایمر و سرطان ترسناکترین تشخیص ها برای بیماران هستند و تشخیص آلزایمر ضربه بسیار سنگینی برای بیمار و خانواده اش است، آن هم در حالی که این بیماری در حال حاضر هیچ درمان موثری ندارد، بنابراین باید باید از صحت تشحیص مطمئن شد.
پروفسور لووستون می گوید در مرحله بعد باید خطای این روش تشخیصی کاهش یابد تا بتوان تست قابل اعتمادی را در اختیار پزشکان قرار داد.
دکتر جیمز پیکت سرپژوهشگر انجمن آلزایمر انگلیس می گوید:یافتن روشی برای تشخیص دمانس پیش از پیشرفت علائم انقلابی در پژوهش درباره این بیماری ایجاد می کند اما این تحقیق نشان نمی دهد که آزمایش خون برای تشخیص دمانس پشت در است.ˈ
با پیر شدن جمعیت میزان مبتلایان به طور تصاعدی رو به افزایش است و پیش بینی شده که تعداد مبتلایان در دو دهه آینده دو برابر شود.
تخمین زده می شود که از هر سه نفر، یک نفر به آلزایمر مبتلا می شود.
این بیماری معمولا بین 40 تا 90 سالگی ظاهر می شود، اما بیشتر موارد آن بعد از شصت و پنج سالگی دیده می شود.
به گزارش سازمان بهداشت جهانی، جمعیت بالای 60 سال در سال 2050 بیش از دو میلیارد نفر خواهد بود.
در ایران جمعیت سالمندان در حال حاضر بیش از چهار میلیون نفر است.
آمار دقیقی از مبتلایان به آلزایمر در ایران در دست نیست، اما شمار آنها حدود یک میلیون نفر تخمین زده می شود.
تخمین ها در مورد افغانستان به حدود نیم میلیون مبتلا اشاره دارد.
پروفسور لووستون می گوید :علائم آلزایمر شامل موارد ذیل است:
- ضعف حافظه
- فراموش کردن نام افراد و اماکن
- دشواری در یافتن کلمات مناسب
- ناتوانی در به یاد آوردن اتفاقاتی که بتازگی افتاده اند
- فراموش کردن قرار های ملاقات
- با پیشرفت بیماری اختلالات تکلم و زبان ظاهر می شوند: مثل ناتوانی در نوشتن یا فراموش کردن لغات حین حرف زدن
- آپراکسیا (ناتوانی های حرکتی با وجود اینکه اختلالی در کارکردهای حرکتی پیدا نمی شود) مثل ناتوانی در مسواک زدن یا لباس پوشیدن
- ناتوانی در برنامه ریزی و انجام مرحله به مرحله امور
- ناتوانی در تصمیم گیری
- گیجی
- عدم تشخیص زمان و مکان
- افسردگی
- توهم
- هذیان
- مشکلات رفتاری
- مهارگسیختگی
- پرخاشگری
- تغییر عادت های غذایی
- بی اختیاری ادرار
چند توصیه ساده برای پیشگیری از آلزایمر
- مصرف میوه و سبزی تازه در تعویق بیماری آلزایمر نقش مهمی دارد.
- ذهن را با فعالیت هایی مثل حل کردن جدول، شطرنج و از این قبیل فعال نگه دارید.
- چربی، قند و فشار خون را در حد مناسب نگه دارید و ورزش کنید
مصرف دخانیات را کنار بگذارید.
اما انتقادی که به آن شیوه وارد شد این بود که بعید است افراد سالم داوطلب انجام آزمایشی شوند که سه سال زودتر از بروز علائم آنها رابا کابوس بیماری روبرو می کند، آن هم وقتی که دارویی برای درمان هم وجود ندارد.
