استيضاح وزير علوم در گفت و گو با علي شكوري راد:
استيضاح فرجی‌دانا، استيضاح نخبگان است
اكنون و با نزديك شدن به زمان استيضاح شاگرد اول كابينه كه بحث بورسيه‌هاي غير قانوني دولت گذشته نيز مطرح شده و هر روز زواياي مختلفي از آن روشن مي‌شود گفت‌وگوي كوتاهي با علي شكوري راد انجام داده‌ايم.
چند روزي بيشتر به استيضاح وزير علوم باقي نمانده است. وزارتخانه‌يي كه از ابتداي آغاز به كار دولت يازدهم به نوعي مورد توجه مجلسيان بوده و بالاخره طرح استيضاح اين وزير كابينه كليد خورد؛ وزيري كه جامعه دانشگاهي كشور در همين چند ماهه آغاز به‌كار وي از عملكرد او در بازگرداندن فضاي آرام و البته بانشاط به دانشگاه‌هاي كشور رضايت كامل دارند.
روزنامه اعتماد در ادامه نوشت: اكنون و با نزديك شدن به زمان استيضاح شاگرد اول كابينه كه بحث بورسيه‌هاي غير قانوني دولت گذشته نيز مطرح شده و هر روز زواياي مختلفي از آن روشن مي‌شود گفت‌وگوي كوتاهي با علي شكوري راد انجام داده‌ايم.
وي كه سابقه يك دوره نمايندگي مجلس شوراي اسلامي در دوره ششم را در كارنامه دارد، فرجي دانا را فردي سياسي نمي‌داند. بلكه او را كاملا آكادميك مي‌داند كه بر هر جايي كه تكيه زده عقلانيت را بر آنجا حاكم كرده است. شكوري راد هر چند استيضاح را حق نمايندگان مي‌داند اما مي‌گويد استيضاح جفاي به كشور و ملت است. وي معتقد است استيضاح وزير علوم راي نمي‌آورد و مجلس دوباره به وي براي ادامه تصدي دراين وزارتخانه اعتماد مي‌كند. گفت‌وگوي اعتماد با علي شكوري‌راد در پي مي‌آيد.
به عنوان سوال اول، فضاي مجلس از بعد نظارتي در يك سال اول كار دولت را چقدر عادلانه مي‌دانيد. در واقع فكر مي‌كنيد كه مجلس چقدر در مسير تعامل با دولت حركت كرده است؟
به هر حال تشكيل اين دولت براي اين مجلس غيرمنتظره بوده است. به اين دليل كه خود مجلس در شرايط خاصي شكل گرفت و تركيب نمايندگان در شرايطي تعيين شد كه بسياري از داوطلبان در انتخابات مجلس شركت نكردند و تركيب مجلس به يك تركيب يكدست براي اصولگرايان تبديل شد. اما بر خلاف انتظار آنها مردم در انتخابات رياست‌جمهوري راي را به گونه‌يي ديگر دادند و بنابراين از ابتدا از انتخاب رييس‌جمهور و تشكيل دولت غافلگير بودند. اين غافلگيري را در موضعگيري‌هاي بعدي اينها بهتر مي‌توان دريافت و رصد كرد. از جمله اينكه تذكرات و سوالات زيادي توسط مجلس مطرح شده در حالي كه دولت در ابتداي كار خود بوده اما ما شاهد جهت‌گيري‌هاي مجلس نسبت به دولت بوده‌ايم.
استيضاح وزير علوم را تا چه حد سياسي و تا چه حد در راستاي ايفاي وظايف نمايندگي مي‌دانيد؟ چون بسياري از استيضاح‌كنندگان بر اين باورند كه اين حركت استفاده از ابزار قانوني وظايف نمايندگي است.
شخصيت آقاي فرجي‌دانا يك شخصيت سياسي نيست. يك شخصيت علمي است و همه مي‌دانند كه ايشان يك بار توسط سيد محمد خاتمي به عنوان وزير به مجلس ششم معرفي شد و در آنجا راي نياورد. علت آن هم اين بود كه از نظر سياسي فرجي دانا يك فرد سياسي شناخته شده‌يي نبود و با اينكه رييس دانشگاه بود اما جهت‌گيري سياسي و حتي عملكرد سياسي نداشت و در زماني كه رييس دانشگاه بود هم كاملا دانشگاه را بر يك روند آكادميك اداره كرد. منتها هر چيزي كه بر مدار عقلانيت انجام شود خود به خود مارك اصلاح‌طلبي بر آن مي‌خورد. در حقيقت اصلاح‌طلب بودن فرجي‌دانا به علت علمي بودن و عقلاني بودن عملكرد ايشان است نه به دليل جهت‌گيري خاص سياسي ايشان. آنهايي كه اين رويه را نمي‌پذيرند و نگاه علمي و آكادميك ندارند مي‌خواهند بر هر چيز انگ ايدئولوژيك بزنند. كسي كه مستقل باشد و عقلاني رفتار كند از نظر آنها قابل قبول نيست. فرجي دانا دقيقا به همين دليل است كه در مجلس مورد پذيرش عده اي واقع نشد چون كاملا علمي، منطقي و عقلاني رفتار كرده است.
در شرايطي كه يك سال از عمر دولت يازدهم گذشته چقدر اين اتفاق را به مصلحت كشور مي‌دانيد؟
دولت در شرايطي است كه بار سنگين خرابي‌هاي دولت گذشته را بر دوش مي‌كشد و در مرحله آوار‌برداري است و از طرف ديگر در عرصه بين‌الملل مذاكرات سنگيني را دنبال مي‌كند. اين دولت دولتي است كه به‌شدت زير بار كار است و در چنين شرايطي استيضاح يكي از وزراي دولت كمك به دولت تلقي نمي‌شود بلكه نوعي كارشكني است. من استيضاح را حق مجلس مي‌دانم و نمي‌خواهم بگويم هر استيضاحي كارشكني است ولي بهترين وزير كابينه را وقتي استيضاح بكنيد كارشكني تلقي مي‌شود. كسي كه دارد كار خود را اصولي و درست انجام مي‌دهد وقتي استيضاح مي‌شود كارشكني است.
فكر مي‌كنيد با توجه به مسائلي كه حول محور استيضاح وزير علوم مطرح شد اين استيضاح مي‌تواند از وجاهت قانوني و حقوقي نزد ملت برخوردار باشد؟
وجاهت حقوقي و قانوني مجلس زير سوال نمي‌رود. اين حق نمايندگان است كه هر وزيري را به هر دليلي كه خودشان تشخيص مي‌دهند استيضاح كنند بنابراين اساسا نمي‌توان به اين بحث ايراد حقوقي و قانوني وارد كرد اما به لحاظ تشخيصي كه نمايندگان بايد نظر ملت را در مورد آن تامين و به وكالت از ملت كار كنند كاملا بر خلاف مصالح ملي است. مردم راضي نيستند. دانشگاه‌ها طي يك سال گذشته در شرايط خوبي بودند. همان‌طور كه رييس‌جمهور گفتند هم با نشاط و آرام بودند و هم اميدوار. به عنوان مثال مي‌توان مريم ميرزاخاني را نام برد، چقدر خسارت عظيمي است كه نخبگان ما از كشور مي‌روند. امثال اينها بايد در كشور ما باشند و شرايط فراهم شود تا بتوانند در كشور خود افتخارآفريني كنند. وقتي در دولت گذشته شرايط را بستند و فضا را سنگين كردند امثال اينها مي‌روند. در واقع سرمايه انساني مي‌رود كه به لحاظ مادي هم به ضرر كشور است. ارزيابي‌اي كه صورت گرفت نشان داد ميزان ارزش فرار مغزها از كشور تقريبا يك‌سوم بودجه كل كشور است و اين خسارت بسيار سنگيني براي كشور و مردم است. اينكه بهترين فرزندان ملت را به كساني كه آنان را دشمن خود مي‌دانيم يا حتي حداقل شرايط رقابتي با آنها داريم تقديم مي‌كنيم درست نيست و بايد اين شرايط را در داخل به نوعي ديگر رقم زد. فرجي‌دانا در همين مسير حركت كرد. شرايطي كه در دولت گذشته اين‌گونه نبود. كسي مي‌آيد و دانشگاهيان و دانشجويان او را قبول دارند و مي‌توانند او را به عنوان وزير خود ببينند و سرشان را بالا نگه داشته و به آينده اميدوار باشند اما زماني كه مي‌خواهند وي را استيضاح كنند يعني مي‌خواهند بذر يأس و نااميدي را در دانشگاه‌ها بپاشند و موجب خروج نخبگان از كشور شوند اين خسارت عظيم را چه كسي پاسخ خواهد داد؟ به نظرم كساني كه وزير علوم را استيضاح كردند در حقيقت دانشگاه را استيضاح كردند. نخبگان هستند كه استيضاح مي‌شوند. عقلانيت و علم است كه استيضاح مي‌شود و اين به نظر من اگرچه ممكن است ظاهر حقوقي‌اش درست باشد ولي چيزي غير از جفاي به كشور نيست.
بحث استيضاح وزير علوم را تا چه اندازه با بحث افشاي بورسيه‌هاي غيرقانوني كه اخيرا از جانب همين وزارتخانه مطرح شد و نام هاي آشنايي هم از آن بيرون آمده است، مرتبط مي‌دانيد؟
خب وقتي اسامي اين افراد مطرح شد كه متاسفانه نام چند نفر از امضاكنند‌گان طرح استيضاح را هم شامل مي‌شود كه هم خودشان و هم نزديكان‌شان از اين بورسيه‌ها استفاده كرده‌اند، انگيزه سالمي را در اين خصوص به ذهن متبادر نمي‌كند. با اين روند اين‌گونه نزد همگان تلقي مي‌شود كه كساني با به خطر افتادن منافع شخصي بحث استيضاح را مطرح كرده‌اند. طبيعتا مردم هم اين دليل را نخواهند پذيرفت. اگر همه اين اتفاقات درست باشد چگونه مي‌توانند در برابر مردم در واقع موكلان خود پاسخگو باشند. در حالي كه به دليل منافع شخصي خود منافع ملي را فدا مي‌كنند.
اگر اين استيضاح انجام شود كه در سال اول فعاليت دولت است چه تبعاتي براي كشور در پي خواهد داشت؟
به هر حال در شرايطي كه دولت از بحران‌هايي كه از دولت قبلي به جاي مانده عبور مي‌كند چه در عرصه سياست داخلي و عرصه سياست خارجي و چه در عرصه اقتصادي، اين يك نوع چوب لاي چرخ گذاشتن تلقي مي‌شود آن هم براي دولتي كه در چنين شرايط سختي دولت را به پيش مي‌برد.
شواهدي وجود دارد كه نشان مي‌دهد تندروها براي ساير اعضاي كابينه هم برنامه‌هايي براي استيضاح دارند. فكر نمي‌كنيد استيضاح وزير علوم آغازي بر استيضاح ساير اعضاي كابينه باشد.
ظرفيت استيضاح اين‌گونه نيست كه هر كسي را بتوان به هر بهانه‌يي استيضاح كرد. به هر حال مردم و حتي كساني كه خيلي از قدرت تحليل بالايي برخوردار نباشند وقتي مي‌بينند چند نفر از وزرا استيضاح مي‌شوند تلقي‌شان بر اين است كه مجلس در برابر دولت قرار گرفته است. ضمن اينكه فكر مي‌كنم كه بزرگان در كشور هم از اين روند راضي نخواهند بود. چرا كه كساني كه اين كار را انجام مي‌دهند تنها خودشان را در برابر دولت قرار نمي‌دهند بلكه در برابر نظام قرار مي‌دهند. بنابراين فكر نمي‌كنم اين‌گونه باشد.
بنابر اين توضيحات به نظر شما استيضاح وزير علوم راي مي‌آورد؟
استيضاح وزير علوم فكر نمي‌كنم در مجلس راي بياورد. راي آوردن استيضاح فرجي‌دانا بيش از اينكه به دولت لطمه بزند، به وجهه خود مجلس لطمه خواهد زد. معتقدم كه بسياري از نماينده‌ها رضايت نخواهند داد به اينكه مجلس چنين عملكردي را در كارنامه خود ثبت كند.
