در یادداشتی که در خبرآنلاین به قلم عباس خاراباف منتشر شده، پس از این مقدمه آمده است:
سالهاست ابرقدرتهای فضایی به دلیل رویکرد اقتصادی از انجام برنامههای فانتزی رویگردان شده و به سمت برنامههایی رفتهاند که به جای تبلیغات و نمایشهای رقابتی، در زندگی مردم کاربرد داشته و میتواند رفاه را برای مردم آن کشور فراهم سازد. با این وجود تنها کشورهای پیشرفته نیستند که نگاهشان را به فضا کاربردی کردهاند. نگاهی به مسیر طی شده و برنامههای آینده کشورهای در حال توسعهای که با وجود بودجه کم فضایی علاقه به راهیابی به فضا دارند، نشان میدهد این کشورها نیز با بضاعت کم با تکیه بر پروژههای کاربردی و توسعه عمیق تعداد محدودی پلتفرم ماهوارهای و انتخاب هوشمندانه در انجام خرید، همکاری و یا بومیسازی در زمینههای مختلف بر مبنای محاسبات اقتصادی موفق شدهاند از اندک سرمایه خود بهترین بهره را ببرند.
فضا صحنه نمایش نیست
با وجود اینکه بیشتر برنامههای فضایی سازمان فضایی ایران در دولت قبل به سمت و سوی نمایش و تبلیغات و اقداماتی همچون پرتاب میمون به فراتر از 100 کیلومتری زمین گرایش داشت، در برنامههای فضایی کشورهایی با وضعیت اقتصادی یا اجتماعی مشابه هیچ جایی برای کار تبلیغاتی و نمایشی در نظر گرفته نشده است. رویکرد توسعه ماهوارهبرها نیز از نکات برجسته کشورهایی است که اندکی از توان مالی بیشتر برخوردارند. همچنین ماهوارههای دانشجویی تنها با هدف آموزش نیروی متخصص و تحقیق و توسعه به آن پرداخته میشود و در هیچ کشوری به پلتفرمهای دانشگاهی به دیده ماهوارههای عملیاتی و تجاری نگاه نمیشود.
توسعه فضایی هدفدار در کشورها
بیش از 80 کشور جهان از دارا و ندار برای خود آژانس، سازمان یا نهادی دارند که متولی توسعه فضایی کشورشان است. در این میان هر چند کشورهای قدرتمند دارای توان مالی بالا سهم بیشتری در توسعه فناوریهای فضایی دارند و دنیای رسانهها پر است از دستاوردهای رنگارنگ آنها درباره فناوریهای عجیب و غریب فضایی یا تلاش برای پیاده کردن انسان روی کره مریخ و از این دست، ولی سایر کشورها هم بیکار ننشستهاند و هر کشوری بنا به بضاعت خود تلاش میکند از سفره گسترده فضا بهرهای بگیرد. کشورهای ثروتمند با بودجههای کلان فضایی فهرست متنوعی از پروژههای فضایی را دنبال میکنند. این در حالی است که کشورهایی با بودجههای کمتر تنها سعی میکنند بر بخشهای کاربردی و اصلی این برنامهها تمرکز کنند تا با حداقل هزینه بیشترین بهره را از فعالیتهای فضایی خود ببرند.
جدول زیر، نمونههایی از فعالیتهای چنین کشورهایی را نشان میدهد.
کشور |
مهمترین فعالیتهای فضایی/ فعالیت فضایی برجسته |
ترکیه |
توسعه زيرساختها و پايگاههاي زميني، ماهوارهبرها و ماهوارهها |
آذربایجان |
توسعه ايستگاههاي زميني کوچک مخابرات ماهوارهاي، ماهوارههای مخابراتی و سنجش از دور با همکاری کمپانیهای بزرگ مثل بویینگ و ایرباس |
کره جنوبی |
توسعه چند پلتفرم ماهواره عمدتا کاربردي چند منظوره و ساخت ماهوارهبر |
مالزی |
توسعه چند پلتفرم ماهوارهاي با اهدافي مشخص |
پاکستان |
توسعه انواع ماهوارهبرها و ماهوارهها با همکاریهای بینالمللی از جمله آمریکا |
نیجریه |
تا کنون ۵ ماهواره را با همکاري کشورهاي چين و انگليس در فضا قرار داده و هماکنون به دنبال ساخت ماهواره بومي تا سال ۲۰۱۸/۱۳۹۷ و ساخت ماهوارهبر بومی تا ۲۰۲۵/۱۴۰۴ است |
اندونزی |
پروژههاي متعدد تاسيس پايگاههاي پرتاب با همکاري روسيه جهت توسعه ماهوارهبرهای بومی |
قزاقستان |
همکاري نزديک با ايتاليا براي توسعه ماهوارههاي مخابراتي |