پس‌لرزه‌های نامه خاتمی در صحنه سیاسی

آنان که چیزی در چنته و نکته مثبتی برای عرضه ندارند همواره به دنبال تک‌قطبی‌کردن فضا و حذف رقیب هستند و البته فضای انشقاقی و مجادله‌آمیز و اصطکاک‌افزا برای پیشبرد اهداف و اغراض آنان ایده‌آل و مطلوب است. اصلاح‌طلبان به‌عنوان یکی از دو بال همیشگی نظام و برخوردار از بدنه اجتماعی قدرتمند در توده‌های مختلف و متکثر اجتماعی همواره حرکت برمدار قانون اساسی و کنش‌های مسالمت‌آمیز در راستای بهبود شرایط عمومی و اصلاح کژراه‌ها را در دستور کار داشته‌اند اما عده‌ای که خود را تافته جدابافته دانسته و این مقبولیت و محبوبیت در میان بدنه اجتماعی را برای اصلاح‌طلبان نمی‌پسندند در برهه‌ها و بازه‌های زمانی مختلف درصدد برآمده اند که اصلاح‌طلبان را به‌واسطه نظرات ناهمسو با خودشان از دایره نظام و انقلاب بیرون بگذارند و بدین واسطه امکان کنش سیاسی را از آنان سلب کنند.

اتفاقات ناگوار سال 88 بیش از پیش این جریان‌ها را جری کرد تا بر طبل انشقاق و اختلاف بکوبند و زمینه را برای اجرای سناریوی قدیمی حذف اصلاح‌طلبان مهیا ببینند اما انتخابات ریاست جمهوری دوره یازدهم نشان داد که آن همه تخریب و تخطئه ره به جایی نبرده و اصلاح‌طلبان با بدنه زنده اجتماعی خود قابل حذف و هدم نیستند. حال که با برآمدن دولت اعتدال فضای سیاسی دچار آرامشی مقبول گشته و روندی مطلوب برای گذار از منازعات پیشین فراهم آمده، بازهم شاهدیم که تندروها به آب و آتش می‌زنند تا چنین القا کنند که اصلاح‌طلبان خارج از دایره نظام‌اند! پس حق سیاست‌ورزی و حضور در عرصه سیاسی را ندارند. نزدیکی بزرگان، کنش‌های عقلانی و خیرخواهانه، حرکت بر مدار تلطیف فضا و آرامش سپهر سیاسی سم مهلکی برای اهداف تندروهاست و هرگاه کنشی در این راستا جامه عمل می‌پوشد، تندروها به خروش آمده و می‌خواهند در این مسیر اخلال کرده و بر مدار انشقاق برانند.

 سیاستمداری موقعیت‌شناس
فرزند فاضل امام(ره) و یار همیشه همراه شهید بهشتی از همان ابتدای انقلاب در مناصب و سمت‌های مختلف به ایفای نقش پرداخته و نقد جوانی به پای انقلاب ریخته است. او در دو برهه حساس با آرای خیره‌کننده توانست جلوتی نمایان از مردم‌سالاری دینی را به نمایش بگذارد. مردی که مقبولیت جهانی و محبوبیت مردمی وی کتمان‌شدنی نیست و همواره این اعتبار و شأن داخلی و خارجی خود را در راستای اهداف عالیه نظام جمهوری اسلامی مصروف داشته است.

البته عده‌ای نمی‌توانند و نمی‌خواهند این پذیرش عمومی و این ظرفیت ویژه وی را پذیرا بوده و به هر نحوی از انحاء بر وی و مرام آشکار و منش عقلانی‌اش تاخته‌اند. سیدمحمد خاتمی لیدر جریان اصلاحات است جریانی که همواره حرکت در چارچوب قانون اساسی و اهداف عالیه نظام در قالب آموزه‌های اسلام رحمانی و بر مدار حقوق شهروندی را سرلوحه قرار داده است. نظرات و گفتار وی شاید بر عده‌ای خوش نیاید و یا پیرامون راهکارها و رویکردها اختلافاتی مطرح باشد اما هیچ گاه و در هیچ حالتی نمی‌توان وی را خارج از دایره نظام و قانون اساسی قرار دارد. خاتمی به هنگامه‌ای که به دماوند رفت تا در انتخابات مجلس نهم شرکت کند با طعن و کنایه دوست و دشمن روبه‌رو بود اما او خود را در قالب نظام تعریف کرده و شرکت در انتخابات را یک وظیفه می‌دانست. در همان برهه طرح برون‌رفت از انشقاق‌ها با نگاه به آینده و مصالح ملی را نیز مطرح کرد تا حجت بر همگان تمام شود که وی منافع ملی را مقدم بر همه چیز می‌داند. ارسال نامه وی به مقام معظم رهبری که طی آن نسبت به موفقیت عمل و بهبودی معظم‌له ابراز علاقه و خرسندی فراوان شده و ایشان را موهبتی بزرگ دانسته است با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شده است.

خیرخواهان خوشنود از موقعیت‌شناسی خاتمی و ابراز ارادت قلبی وی نسبت به رهبری که در برابر انظار عمومی نیز به تجلی درآمد این اقدام را ستودند اما در نقطه مقابل عده‌ای که نمی‌خواهند همبستگی و هم‌افزایی عمومی ارتقا یافته و تلطیف فضا را سم مهلکی برای اهداف تندروانه خود می‌دانند، با اعتراض نسبت به این عمل خیرخواهانه و اخلاق‌مدارانه آن را تلاش فتنه‌گران برای بازگشت به دامن نظام می‌خوانند که اقدامی فرصت‌طلبانه است، حال آنکه از اساس مگر می‌توان خاتمی را خارج از نظام و انقلاب دانست که این اقدام وی را به مثابه ترفندی لحاظ کنیم برای بازگشت به نظام؟! به‌راستی باید پرسید این ارجاع و بازگشت به انشقاق‌های پیشین تا کجا می‌خواهد ادامه داشته باشد و چه انطباقی با منافع ملی و خیر عمومی دارد؟ مگر خاتمی 8سال رئیس‌جمهور این ملت و مملکت نبوده و در جایگاه رفیع ریاست قوه اجرایی به فعالیت نپرداخته است؟ آیا حذف بدنه اجتماعی و هواداران تفکر اصلاح‌طلبی با آن دایره شمول گسترده در لایه‌های مختلف و متکثر اجتماعی با این نگاه‌های ترش و تنگ‌نظرانه عقلانی و به صلاح است؟

 موافقین و مخالفین چه می‌گویند
فارغ از واکنش‌های منفی برخی رسانه‌های تندرو که به مخالفت با اقدام خاتمی پرداخته‌اند، حمیدرضا ترقی عضو موتلفه در مخالفت با انتشار نامه خاتمی خطاب به مقام معظم رهبری، گفته است: «اصلا‌ح‌طلبان با مهندسی‌کردن افکار عمومی جامعه و رسانه‌ای‌کردن اینگونه نامه‌ها سعی می‌کنند خودشان را بر نظام تحمیل کنند.» وی در ادامه نیز خاتمی را از سران فتنه خوانده و مدعی شده این افراد منع قانونی برای انتشار اخبارشان دارند و در ادامه نیز گفته است که اصلاح‌طلبان برای بازگشت به قدرت و انتخابات آتی، چهره‌هایی چون خاتمی را مطرح می‌سازند.

ادعاهایی که ادله مشخصی برای آن وجود ندارد و البته در تقابل با منش جذب حداکثری و نگاه رومندانه است. محسن رهامی عضو مجمع روحانیون مبارز نیز در واکنش به انتقادات به پیام نو گفته که این نامه مجمع در روندی طبیعی و معمولی انتشار یافته است. وی تاکید می‌کند: «سابقه دوستی و رفاقت و ارتباط‌های قبلی مجمع روحانیون مبارز با مقام معظم رهبری بسیار بیشتر از آن چیزی است که دیگران بخواهند فضای آلوده‌ای ایجاد کنند و این نامه را با تحلیل‌های نادرست روبه‌رو کنند.»  رهامی همچنین عنوان می‌کند که شخص سیدمحمد خاتمی همواره در کنار مقام معظم رهبری بوده است. او با اشاره به دیدار اعضای مجمع با رهبر معظم انقلاب در برهه‌های مختلف این مجموعه را داخل نظام دانسته و تاکید دارد شاید اختلاف سلایقی باشد که مورد قبول هم نباشد و این طبیعی است اما اعضای مجمع همیشه به نظر رهبری احترام گذاشته و خلاف آن عمل نکرده‌اند.

حجت‌الاسلام موسوی لاری وزیر کشور دوران اصلاحات و عضو شورای مرکزی مجمع روحانیون نیز در گفت‌وگو با جماران با رد واکنش‌های تند رسانه‌های مخالف اصلاح‌طلبان می‌گوید: «کسی از دامان نظام خارج نشده‌ است که بخواهد بازگردد، بنابراین، نامه مجمع روحانیون مبارز یک نامه‌نگاری، درون نظام بوده‌ است.» وی در ادامه می‌افزاید: «نام مجمع روحانیون مبارز با نظام و انقلاب گره خورده و نظام با آنها قهر نکرده‌ است. تازه به دوران رسیده‌هایی که می‌خواهند آبی را گل‌آلود کنند و از آن ماهی بگیرند، باید بروند به حال خودشان فکری کنند.» هر چه هست این نامه با واکنش‌های مختلفی روبه‌رو شده و نشان می‌دهد که بزرگانی مانند خاتمی تا چه میزان در صحنه معادلات سیاسی تاثیرگذار است و چرا عده‌ای نمی‌خواهند فضا به سمت آرامش و ثبات پیش برود.

منبع:آرمان/رضا رییسی