شهید بهشتی؛ یک انقلاب یک دهه، چند چهره ...

انقلاب اسلامی ایران در حالی حادث شد که کمتر تحلیلگری چنین موج خروشانی را پیش بینی میکرد، امواج انقلاب تا خارج از مرزها هم رفت و زمینه ساز حرکات اعتراضی در نقاط مختلف دنیا شد، اما در انقلاب ایران به جز رهبری امام خمینی(ره) ،چهره های تاثیر گذار دیگری هم بودند که بعد از امام(ره) نقش پررنگی را در به ثمررساندن این حرکت داشتند به مناسبت دهه ی مبارک فجر5 چهره ی تاثیر گذار انقلاب 1357 را زیر ذربین برده ایم: شهید بهشتی

بیوگرافی: سیدمحمد بهشتی در 2 آبان 1307 در خانواده ای مذهبی و روحانی زاده شد ،پدر او از روحانیون خوش نام اصفهان بود ،محمد بهشتی تا 14 سالگی در مکتب تحصیل کرد و تا دبیرستان به تحصیل ادامه داد او که به فقه علاقه مند شده بود پس از تحصیل ادبیات عرب ،منطق و کلام در مدرسه ی صدر به قم رفت در مدرسه ی حجتیه سطوح فقه را کسب کرد، از اساتید او می توان به آیت الله بروجردی و سید محمد محقق داماد و آیت الله خمینی اشاره داشت، اما تفاوت بهشتی با روحانیون هم طرازش در اینجا آشکار می شود که او همزمان دیپلم ادبی را هم کسب کرد.

 مذهب و علم در کنار هم و در یک راستا،بهشتی جوان اما فکرهای بزرگتری داشت ایجاد ساختار برای تکوین علوم دینی در راستای غالبی هدفمند و بابرنامه اورا به تاسیس و ساماندهی نهادهای مذهبی واداشت ،در اوج مبارزات دغدغه اش را رها نکرد ،اما ترور مجال زیادی به او نداد و بهشتی هم همانند بسیاری از انقلابیون طراز اول دیگر حیات کوتاهی پس از انقلاب داشت و نگهداری از انقلاب با رفتن او و افرادی مانند او سخت تر شد.

کاراکتر: شاخصه ی بارز کاراکتر شهید بهشتی (مظلومیت) او بود در روزهای پر التهاب انقلاب ،تندروی و احساسات گرایی بسیاری از گروه ها و افراد را احاطه کرده بود و جو رادیکال آن دوران مردم را هم در چنبره ی خود داشت ،آیت الله بهشتی شاید بزرگترین قربانی رادیکال گرایان بود، او قبل از آنکه جانش را از دست بدهد آبرویش را هم در خطر دید.

اتهامات سنگینی از سمت مجاهدین (منافقین)روانه میشد و بعضا مردم  خصوصا جوانان همراهی میکردند، روزی از زن آلمانی اش می گفتند ،بهشتی به اجار همسرش را با خود همراه کرد که در معرض مردم باشد ،روزدیگر از خانه ی اعیانی اش وسنگین ترین اتهام در مورد مرگ آیت الله طالقانی بود ،وقتی که مجاهدین(منافقین)عامدانه و با نیات سو و با راه انداختن فضای منفی و شعار سازی در بین تشییع کنندگان موفق شدند عده ای از مردم را بر علیه بهشتی همراه کنند ،بهشتی مومنانه سکوت کرد ،آن ها بهشتی را قدرت طلب می دانستند و طالقانی را سدی در برابر بهشتی نشان می دادند و افسوس که احساسات در آن روزها سایه ی سنگینی داشت و سنگینی اش برای آیت الله بهشتی بیشتر بود.

قبل از انقلاب: اقدامات آیت الله بهشتی در بازه زمانی قبل از انقلاب را می توان  عموما اقداماتی استراتژیک نامید، تشکیل کانون دانش آموزان قم با همراهی محمد مفتح ،حضور در مکتب قرآن و جلسات تفسیر و قبلتر همراهی با نهضت مصدق در ملی شدن صنعت نفت،همچنین حضور تاثیر گذار ایشان در هامبورگ و در مرکزی که به پشتوانه ی آیت الله بروجردی تاسیس شده بود. 

از عمده ترین فعالیت های ایشان بود ، حضور 5 ساله در آلمان از دو جهت قابل توجه است : تاثیر گذاری در روش و منش آیت الله بهشتی و اثرات تبلیغی فراوان برای دین اسلام در قلب مسیحیت ،اما دکتربهشتی در یک حوزه دیگر هم ماندگار شد، ایشان در تهیه ی کتاب های درسی هم از مشاورین آموزش و پرورش بود که البته سیاسی کاری های رژیم شاهنشاهی فرصت همکاری با ایشان را سوزاند،فشار ساواک باعث خروج شهید بهشتی از آموزش و پرورش شد.ساماندهی حوزه ی علمیه ی قم و ایجاد طرح و برنامه در این حوزه ،ساماندهی تظاهرات و بیانیه که اوج آن عاشورای 1357 بود ،از دیگر فعالیت هایشان بود ایشان هم به مانند دیگر بزرگان انقلاب چند باری طعم حبس و شکنجه راچشید.

در انقلاب: با وقوع انقلاب اسلامی ،شهید بهشتی موفق شد دو پروژه ای را که مدت ها منتظر اجرایش بود را عینی کند ،روحانی حزب گرا  در جهت ایجاد جامعه روحانیت مبارز برای آنچه که ساماندهی روحانیون در تهران و شهرستان ها می نامید فعالیت های زیادی کرد ،همچنین مصرانه حزب جمهوری اسلامی را در کنار کسانی چون موسوی اردبیلی و هاشمی رفسنجانی تاسیس کرد و البته در این راه مخالفینی چون آیت الله مطهری هم بودند که خیلی قائل به ورود روحانیون به حزب نبودند ،ریاست قوه ی قضائیه و حضور در مجلس خبرگان با رای مردم ،از مسئولیت های مهم ایشان بود ،سفرهای زنجیره ای ایشان در دوران مبارزه به عراق و لبنان و فرانسه و دیدار با امام (ره) سبب شده بود که شهید بهشتی در بسیاری از امور در روزهای انقلاب سکاندار و امین امام (ره) باشد.

پس از انقلاب: (روحانی مترقی) پس از انقلاب فرصت کوتاهی برای بیان نظریاتش داشت گوشه ای از جملات ایشان را مرور کرده ایم: ((حجاب منحصر به چادر نیست و بلکه روسری و مانتو برای پوشیدگی و فعال بودن زن مناسب تر است،کسی نباید معترض پوشش غیر چادر زنان در اماکن و نهادهای حکومتی و اسلامی شود ،حجاب برای احترام به زن . بالا بردن شخصیت زن وضع شده است)) ((درجامعه ی استبدادزده نیازهای واقعی آدمی به فراموشی سپرده می شود و انسان ها از شرایط استبدادی تاثیر می پذیرند در نتیجه خلق و خوی آنان نیز حالتی استبدادزده به خود می گیرد )) 

((آزادی بیرونی اهمیت بیشتری داردزیرا آزادی باید به عنوان یک واقعیت عینی و خارجی وجود داشته باشدتا انسان ها بتوانند آسان تر و آزادانه تر به سمت آزادی درونی حرکت کنند،یعنی آزادی به عنوان یک واقعیت اجتماعی در روابط اجتماعی وجود داشته باشد)) اما واقعیت تلخ آن روزها ترور بود ،هفت تیر 1360 پایان مظلومیت شهید بهشتی شد.